Ομολογία

 Θάρρος ἤ θράσος
μέσα στό χάος;    του σφαγιασθέντος ώσπερ άρνες, υπό κακοτάτων και φθονεροτάτων αρχιερέων των ημερών μας, μητροπολίτου Αττικής και Μεγαρίδς ΝΙΚΟΔΗΜΟΥ           Ὅποιος τολμάει, ἀπό ἀγωνία τῆς συνείδησής του ἤ ἀπό ἁπλή περιέργεια, νά φυλλομετρήσει τίς ἐντυπωσιακές σελίδες πού ἱστοροῦν τήν ἐκκλησιαστική καθημερινότητα, ξεγλιστράει ἀπό τήν πρόχειρη ἱκανοποίηση στό βαθύ χάος τῆς ἀπόγνωσης. Στῆλες τῶν ἐφημερίδων, πρός στιγμή, τοῦ προσφέρουν τό ἅρωμα τῆς ἐλπίδας, ἀλλά τήν ἑπόμενη μέρα, μέ βίαιη κίνηση, τόν σπρώχνουν στό ἀνέλπιδο μαράζωμα.
     Ὄχι σέ μακρυνό παρελθόν, ἀλλά σέ χρονική περίοδο πού ἀναμασάει τά ἐπικίνδυνα πατήματα τῶν σημερινῶν ἡγετικῶν στελεχῶν τῆς Ἐκκλησίας, γνωστός ἐκκλησιαστικός ἀνταποκριτής μᾶς αἰφνιδίασε μέ καταχώρησή του στήν ἱστοσελίδα sotirioslogos.gr (28 Μαρτίου 2012), πού ἐνημερώνει τό εὐρύ ἐκκλησιαστικό πλήρωμα ὅτι δύο ἡγετικά στελέχη τῆς Ἐκκλησίας, ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Ἱερώνυμος καί ὁ παρητημένος-καί κατά συνέπεια «ἄνευ δικαιώματος ἐκκλησιαστικῆς δράσης»-πρώην μητροπολίτης Ζακύνθου Χρυσόστομος, συναντήθηκαν, κουβέντιασαν ἐπί μιά καί πλέον ὥρα καί ἔλυσαν σειρά προβλημάτων.
 

     Γράφει: «Αἰφνίδια συνάντηση Ἀρχιεπισκόπου καί Δωδώνης
     Μετά ἀπό τήν ταραχή καί τήν τρικυμία πού πέρασε ἡ σχέση Ἀρχιεπισκόπου-Δωδώνης, οἱ δυό ἐκκλησιαστικοί ἄνδρες, παλιοί γνώριμοι καί " κολλητοί" συνεργάτες μέχρι πρίν λίγο καιρό, συναντήθηκαν... σήμερα τό μεσημέρι τῆς Τετάρτης, στό γραφεῖο τοῦ Ἀρχιεπισκόπου στή Σύνοδο... Ἡ συνάντηση τῶν δυό ἀνδρῶν, κράτησε περίπου μία ὥρα καί ἔγινε σύμφωνα μέ τίς πληροφορίες πού ἔχουμε μέσα ἀπό τή Σύνοδο, σέ πολύ καλό κλίμα... Ἄς σημειωθεῖ ὅτι εἶναι ἡ πρώτη συνάντηση πού ἔχουμε μεταξύ τῶν δυό, μετά τά βαριά λόγια πού ἐκτόξευσε ὁ Δωδώνης κατά τοῦ Ἀρχιεπισκόπου, σέ πολλές δημόσιες ἐμφανίσεις του , ὅταν ἔνιωσε ὁ Δωδώνης-καί ὄχι... "ἄδικα", σύμφωνα μέ ἀντικειμενικούς παρατηρητές τῶν Ἐκκλησιαστικῶν μας πραγμάτων-ὅτι ὁ Ἀρχιεπίσκοπος τόν ἄδειασε καί τόν πέταξε ὡσάν στυμμένη λεμονόκουπα, μετά τήν παραίτησή του ἀπό τόν θρόνο τῆς Ζακύνθου! Σήμερα ἤτανε ἡ πρώτη συνάντηση... Κι ἐπειδή ὁ Δωδώνης δέν ἀφήνει τίποτα στήν τύχη του, πολύ σύντομα θά μάθουμε τό περιεχόμενο τῆς συνομιλίας τους καθώς καί τό ποῦ κατέληξαν....!!»
    
***

     Κρίνοντας ἀναγκαῖο νά ἐνημερώσουμε πληρέστερα τούς ἀνήσυχους ἀδελφούς μας γιά τίς συμπεριφορές πού χαράχτηκαν ὡς μαῦρες σελίδες στήν ἐκκλησιαστική μας ἱστορία, θά κάνουμε μιά σύντομη ἀναφορά σέ γεγονότα καί σέ δηλώσεις τῶν δύο προσώπων πού περπάτησαν μεγάλο διάστημα τῆς σταδιοδρομίας τους ὡς στενοί φίλοι καί ὡς ὁμότροποι παράγοντες τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ χώρου, γιά νά δώσουμε τήν εὐχέρεια στό εὐρύ πλήρωμα τῆς Ἐκκλησίας μας νά ἐκτιμήσει τήν ποιότητα τοῦ ἑκατέρωθεν ἤθους. Στήν προεκλογική περίοδο πού διανύθηκε μέ ὑποψηφιότητα γιά τόν Ἀρχιεπισκοπικό θρόνο τοῦ τότε μητροπολίτη Θηβῶν Ἱερωνύμου, ὁ πρώην Ζακύνθου Χρυσόστομος ἐκινεῖτο καί δροῦσε ὡς πιστός συνεργάτης του καί θερμός ὑποστηρικτής του. Ἄν αὐτή ἡ ὑποστήριξη ἦταν ἀπόλυτα εἰλικρινής ἤ ἐξ ὁλοκλήρου ἀποδεκτή ἀπό τόν ὑποστηριζόμενο Ἱερώνυμο δέν εἶναι εὔκολο νά ἐκτιμηθεῖ. Ἐγώ ἀπό τό δικό μου θησαύρισμα τῶν ἐμπειριῶν θά καταθέσω μιά λεπτομέρεια. Στενός συνεργάτης τοῦ τότε Θηβῶν Ἱερωνύμου, πού ἐστάλη ἀπό τόν ὑποψήφιο Ἀρχιεπίσκοπο ὄχι γιά νά μέ ἐνημερώσει, ἀλλά γιά νά μέ παραπλανήσει, σέ ἕνα ἐρώτημα πού ἔθεσα, μοῦ ἀπάντησε μέ τήν ἀκόλουθη φράση: «Ὁ δεσπότης (ὁ Ἱερώνυμος) ἀναγκάσθηκε νά παρέμβει. Ζήτησε ἀπό τόν τότε Ζακύνθου Χρυσόστομο νά διακόψει τή δημόσια ὑποστήριξή του, γιατί αὐτό μποροῦσε νά ἐνεργήσει μειωτικά καί ἀπαξιωτικά καί ἀντί γιά στήριξη τῆς ὑποψηφιότητας νά διεγείρει τήν ἀπαξίωσή του».
     Ἔτσι φθάσαμε στήν ἐκλογή καί τά σκαλοπάτια πού ὁδηγοῦσαν στόν ὑψηλό θρόνο τοῦ Ἀρχιεπισκοπικοῦ ἀξιώματος τά ἀνέβηκε ὁ κύριος Ἱερώνυμος.
    

***

     Μέσα στή λαμπρή ἀτμόσφαιρα τῆς χαρᾶς καί στήν πληθώρα τῶν δοξαστικῶν ἐπευφημιῶν, ὁ νέος Ἀρχιεπίσκοπος Ἱερώνυμος ἀποφάσισε νά ἐπισκεφθεῖ τή Ζάκυνθο καί νά ἐναγκαλισθεῖ τόν τότε ποιμένα της, ἴσως γιά ἐκδήλωση εὐγνωμοσύνης, ἴσως γιά νά ἐπιβεβαιώσει τήν πρόθεση συνεχοῦς συνοδοιπορίας μαζί του. Σ᾿αὐτήν τήν ἀτμόσφαιρα εἶπε ἐκεῖνο τό ἀμίμητο: «Ἀδελφέ, θαυμάζω τήν ἀρχοντιά σου». Καί σέ ἄλλες ἑορταστικές ἤ συνοδικές ἐκδηλώσεις, διά μακρῶν ὁμιλιῶν καί πυκνῶν προσφωνήσεων, φρόντισε νά κοσμίσει πλουσιοπάροχα τό μητροπολίτη πού καθόταν στό θρόνο τῆς Ζακύνθου μέ ὁλοκάρδιες εὐχές καί μέ θαυμαστικές ἀναφορές στό μεγαλεῖο του, ὅπως προκύπτει ἀπό ντοκουμέντα πού παλαιότερα εἴχαμε δημοσιεύσει.
    

***

     Ὑπογραμμίζουμε τήν ἄκρως περίεργη ἀνταπόκριση τοῦ δοξασθέντος ἀπό τόν Ἀρχιεπίσκοπο μητροπολίτη πρώην Ζακύνθου, πού ἔριξε στόν κάλαθο τῶν ἀχρήστων τό νέο Ἀρχιεπίσκοπο, ἄλλοτε στενό φίλο του καί συνοδοιπόρο του. Στίς 18 Δεκεμβρίου 2011, ὀργισμένος, ἐξ αἰτίας δημοσιεύματος ἐπικριτικοῦ τοῦ προσώπου του στήν ἐφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, ἀπαντάει στρέφοντας τά βέλη του στό πρόσωπο τοῦ Ἀρχιεπισκόπου. Γράφει: 

«...Ἐάν ὁ συντάκτης τοῦ σχολίου ἐπιθυμεῖ τήν Ἀλήθεια, ἄς ρωτήσει τόν πληροφοριοδότη του, γιά ποιόν ζήτησα νά παραιτηθεῖ καί γιά ποιούς λόγους!...
     Ἔε, λοιπόν, αὐτός πρέπει νά εἶναι ὁ Ἀρχιεπίσκοπος, ἐπειδή ἀποδείχτηκε ἄβουλος, ἀνίκανος καί ἐπικίνδυνος πλέον, δεδομένου ὅτι ἄγεται καί φέρεται δίχως ἐνεργό ρόλο στά δρώμενα τῆς ἐποχῆς.
     Γιά τήν κακή συγκυρία, τήν ὁποία διέρχεται ἡ πατρίδα μας καί μαζί της ἡ Ἐκκλησία μας, χρειάζεται ἐκκλησιαστικός ἡγέτης μέ ἀποφασιστικότητα καί ἦθος, χαρακτηριστικά πού ΔΕΝ διαθέτει ὁ Ἱερώνυμος ὁ Β’, ἐπειδή ἀκριβῶς ἔχει κληρονομήσει καί ἀποδεχθεῖ τήν ἴδια ὕποπτη καί καταδικασμένη αὐλή τῆς ἐποχῆς τοῦ Χριστοδούλου.

Καλές Ἑορτές          
+ὁ Δωδώνης Χρυσόστομος»      

 

     Μετά παρέλευση μόλις πέντε ἡμερῶν, ὁ πρώην Ζακύνθου μέ πλατιά συνέντευξή του, πού τήν ἔδωσε στό δημοσιογράφο Νῖκο Παπαδημητρίου καί δημοσιεύτηκε στήν ἐφημερίδα FREE SUNDAY (23/25-12-2011), δέν παραλείπει νά φορτίσει μέ εὐθῦνες καταλυτικές παράγοντες τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ βίου μή ἐξαιρώντας τόν παλαιό φίλο του καί νῦν Ἀρχιεπίσκοπο. Γράφει καί ὑπογραμμίζει: «...Σέ αὐτούς τούς ἀρχηγούς πού δέν ἔχουν καί πολλά κότσια ἀρέσει τό κοινῶς λεγόμενο γλείψιμο. Εἶναι ἡ γνωστή παροιμία μέ τόν ἀετό καί τό σαλίγκαρο». Ὁ δημοσιογράφος τόν διακόπτει ρωτώντας τον: «Ὅταν μιλᾶτε γιά ἀρχηγούς πού δέν ἔχουν κότσια...». Καί ὁ κύριος Χρυσόστομος διακόπτωντάς τον, ἀπαντᾶ: «Ἐννοῶ καί τόν Ἀρχιεπίσκοπο. Ὅταν ἔχεις ἀδυναμίες, πρέπει νά κρύβεσαι. Νά μήν ἀνεβαίνεις σέ σκαλοπάτια 

ψηλότερα ἀπό ἐκεῖνα πού μπορεῖς».
 

     Ἡ δήλωση αὐτή πού ἀμφισβητεῖ ἀπολύτως τίς ἱκανότητες καί τό κύρος τοῦ Ἀρχιεπικόπου αἰφνιδιάζει τόν δημοσιογράφο καί τόν προκαλεῖ σέ ἀντίλογο: «Δέν βλέπετε κάτι θετικό σέ αὐτά τά τέσσερα χρόνια (τοῦ Ἀρχιεπισκόπου);» Ἡ ἀπάντηση τοῦ πρώην Ζακύνθου ἐπιμένει στό κούρεμα τῶν ἱκανοτήτων τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Ἱερώνυμου καί στήν ὁριστική ἀπόρριψή του. «Ναί. Ὅτι δέν βγαίνουμε στούς δρόμους νά κραυγάζουμε. Ἕνα χαμηλό προφίλ περνάει πιό εὔκολα καί τίς ἀνομίες».
 

     Ἡ τραχύτητα τῆς συσσώρευσης τῶν εὐθυνῶν γιά τά τρέχοντα στήν ἐκκλησιαστική αὐλή σκοτεινά γεγονότα στό πρόσωπο τοῦ κυρίου Ἱερωνύμου ἀπό τόν ἄλλοτε Ζακύνθου Χρυσόστομο, οὐσιαστικά ἀπαντήθηκε μέ ταυτόχρονη ἀντιμετώπιση τοῦ καταγγέλλοντος ἀπό τόν καθήμενο τιμητικά στήν Ἀρχιεπισκοπική καθέδρα καί τούς συνοδικούς συνεργάτες του. Ὁ παραιτημένος Ζακύνθου ζήτησε, ἤ ὀρθότερα ἀπαίτησε, νά τοῦ παραχωρηθεῖ, παρά τήν παραίτησή του, τό δικαίωμα νά προεδρεύσει σέ ἕναν τομέα τῆς ἐκκλησιαστικῆς δραστηριότητας πού ἐξασφαλίζει προβολή καί τιμές στόν ἐπίσκοπο πού προεδρεύει καί, μαζί μέ τήν τιμή, τοῦ προσφέρει καί τή διαχείριση ἑνός ἰσχυροῦ οἰκονομικοῦ πακέτου. Οἱ τομεῖς τούς ὁποίους ὑπέδειξε ὡς ἀρεστούς σ᾿αὐτόν νά τίς κυβερνήσει καί νά τίς ἀναπτύξει ἦταν: 1) Τό Διορθόδοξο Κέντρο. 2) Ἡ Οἰκονομική Ὑπηρεσία τῆς Ἐκκλησίας. 3) Ἡ Ἀποστολική Διακονία. Καί τά τρία ἐνδεχόμενα τά ἀπέρριψε ἡ Σύνοδος, προεδρεύοντος τοῦ κυρίου Ἱερωνύμου. Ἡ ἀπόρριψη αὐτή πυροδότησε τήν ἀντιπαλότητα καί ἔκανε τόν παραιτημένο Ζακύνθου νά μεταλλάσσει τήν πικρία του σέ θρῆνο καί σέ μειωτικό κάρφωμα. Ἔτσι, πέρασε κάμποσος καιρός. Μέ προδομένη τήν ἀδελφοσύνη καί κυρίαρχη τήν ἀντιπαλότητα. Ὥσπου ξαφνικά κυκλοφόρησε ἡ εἴδηση ὅτι οἱ δύο ἄνδρες «τά βρῆκαν».
 

     Αὐτόματα ἡ δημοσιογραφική πληροφορία διήγειρε τήν ἀπορία καί πλήθυνε τά ἐρωτήματα. Ἄραγε, οἱ δυό ἄνδρες, πού παλαιά ἦταν στενοί καί ὁμότροποι φίλοι καί μετά ἔγιναν ἀντίπαλοι καί ἀλληλοκατήγοροι, τί βρῆκαν; Πῶς τά βρῆκαν; Καί ποιές διαδικασίες τροχιοδρόμησαν πρός τήν ἀποκατάσταση καί ὁλοκλήρωση τῆς φιλίας τους; Στά ἐρωτήματα αὐτά δέ δόθηκε καμιά ἀπάντηση. Οὔτε ποιές θά εἶναι οἱ περαιτέρω ρυθμίσεις, πού θά σβήσουν τά παράπονα τοῦ παραιτημένου καί ἐκθρονισμένου μητροπολίτη. Οὔτε ποιές θά εἶναι οἱ συνοδικές διαδικασίες, πού, ἐνῶ θά ἀσφαλίζουν ἐμπιστοσύνη στόν παραιτηθέντα μητροπολίτη, δέν θά θίγουν τό κύρος τῶν Ἱερῶν Κανόνων καί τήν μακρότατη πρακτική τῆς Ἐκκλησίας. Αὐτά τά ἐρωτήματα δέ φαίνεται νά συζητήθηκαν σέ διάσκεψη τῆς Ἱερᾶς Συνόδου καί ὅπως ἦταν φυσικό, δέν ἀπάλειψαν τίς ἀπορίες τοῦ ἀνήσυχου ἐκκλησιαστικοῦ πληρώματος καί δέν ἐξασφάλισαν τό σεβασμό στίς σοφές κανονικές διατάξεις καί στήν ἔκλαμπρη πρακτική τῆς μακρότατης διακονίας τῶν μεγάλων Πατέρων μας.
    

***

     Μέ δεδομένη τή σιωπή, πού θολώνει καί σκοτεινιάζει σήμερα ὁλόκληρο τόν ἐκκλησιαστικό ὁρίζοντα, προβαίνουμε στήν κατάθεση μιᾶς ἄποψης πού δέν εἶναι παρά εἰσφορά ἔντονης ὑποψίας.
 

     Κατά τή μονόωρη συζήτηση πού εἶχαν οἱ δύο ἄνδρες, οἱ ἀρχαῖοι φίλοι καί σύγχρονοι ἀντίπαλοι, ἐνδέχεται νά πιέσθηκε καί νά ὑπέκυψε ὁ Πρόεδρος τῆς Συνόδου, Ἱερώνυμος, καί νά εὐθυγραμμίσθηκε σέ κάποιο ἐπίμονο αἴτημα τοῦ συνομιλητή του, πρώην Ζακύνθου. Ὅλοι ἐμεῖς, πού βρισκόμασταν ἔξω τοῦ γραφείου τοῦ διαλόγου τους καί βλέπουμε χρέος μας ἐπιτακτικό τή διάσωση ἀκεραίας τῆς παράδοσης τῶν Πατέρων μας, διατυπώνουμε ἀνοιχτά τίς ἀπορίες μας καί τολμοῦμε νά θέσουμε στούς συζητητές τῆς μιᾶς μόνον ὥρας μιά σειρά κανονικῶν διατάξεων τῆς Ἐκκλησίας μας καί μιά δεύτερη σειρά πού στήνει τά δικά μας ἐρωτήματα.
 

     Οἱ ἐκκλησιαστικοί Κανόνες στό σύνολό τους καί μέ τίς θεοφώτιστες ἀναλύσεις τους, ἀπαγορεύουν στό μητροπολίτη πού παραιτεῖται ἀπό τή διακονία του τή διατήρηση δικαιωμάτων καί τήν ἄσκηση ποικίλων λειτουργημάτων καί ἐξουσιῶν στό χῶρο τῆς τραυματισμένης Ἐκκλησίας. Ὁ ἅγιος Κύριλλος Ἀλεξανδρείας, στή σειρά τῶν Κανόνων πού ἐπίσημα ἐπικυρώθηκαν ἀπό Οἰκουμενική Σύνοδο, σταματάει στό πρόβλημα τῶν ἐπισκοπικῶν παραιτήσεων καί μέ τόν Γ΄ Κανόνα του (Πηδάλιο, σελ. 690) θεσμοθετεῖ: «...Καί ἑτέρως δέ πράγμα ἐστίν οὔτε τοῖς τῆς Ἐκκλησίας ἀρέσκον θεσμοῖς, τό λιβέλλους παραιτήσεων προσάγειν τινάς τῶν Ἱερουργῶν. Εἰ γάρ εἰσιν ἄξιοι τοῦ λειτουργεῖν, ἔστωσαν ἐν τούτῳ, εἰ δέ ἀνάξιοι, μή ἀπό παραιτήσεως ἐξίτωσαν, κατεγνωσμένοι δέ μᾶλλον ἐπί πράγμασιν, ὧν ἄν τις πολλήν ποιήσαιτο τήν καταβοήν, ὡς ἔξω τε ἐχόντων πάσης ἀκολουθίας...»
 

     Ὁ Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης κάνει ἀναφορά στόν Κανόνα αὐτόν τοῦ Κυρίλλου Ἀλεξανδρείας καί ἑρμηνεύει: «... Ἔπειτα δέ καί ἄν τυχόν θεληματικῶς ἔδωκε τήν τοιαύτην παραίτησιν, ὅμως τό νά δίδουν τινές Ἐπίσκοποι ἐγγράφους παραιτήσεις, ὅτι παραιτοῦνται τάς Ἐπισκοπάς καί τάς ἐπαρχίας των, τοῦτο δέν εἶναι ἀρεστόν εἰς τούς Κανόνας τῆς Ἐκκλησίας, ταὐτόν εἰπεῖν, ὅτι εἶναι παρά Κανόνας καί ἄτοπον. Διότι εἰ μέν οἱ Ἐπίσκοποι αὐτοί εἶναι ἄξιοι νά ἔχουν τήν Ἀρχιερωσύνην, ἄς μένουσιν εἰς αὐτήν καί ἄς μήν παραιτοῦνται, ὄχι καί εἶναι ἀνάξιοι (ἄν δέν εἶναι ἄξιοι), ἄς μήν εὐγαίνουν ἀπό τάς ἐπαρχίας των, ὡς τάχα παραιτούμενοι, ἀλλά μᾶλλον ὡς κατακεκριμένοι διά ἄτοπα ὁποῦ ἔκαμαν, τά ὁποῖα ἤθελε κατηγορήσει μεγάλως τινάς, ὡς ἔξω ὄντα πάσης ἀκολουθίας τῶν Ἱερῶν Κανόνων, ἤτοι πάντη παράνομα καί ἀκανόνιστα...»
 

     Θά προσεγγίσουμε μιά δεύτερη οὐσιαστική μαρτυρία πού ἐπανέρχεται στό ἴδιο πρόβλημα. Πρόκειται γιά τήν κρίση καί ἐκτίμηση τοῦ ἑρμηνευτή τῶν Ἱερῶν Κανόνων Ζωναρά, πού σχολιάζει περίπτωση παραίτησης ἐπισκόπου πού ἀντιμετώπισε ἡ Γ΄ Οἰκουμενική Σύνοδος.
 

     «...πάλαι οἱ τάς ἐπισκοπάς παραιτούμενοι, εἰ τέως ἐδέχοντο, πάντων ἐξέπιπτον, καί οὔτε ἀρχιερατικόν τι δίκαιον μετά τήν παραίτησιν εἶχον, οὔτε ἐπίσκοποι ὀνομάζοντο...» (Ζωναράς: Ἑρμηνεία στήν Ἐπιστολή τῆς Γ΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου πρός τήν ἐν Παμφιλίᾳ Σύνοδον ὑπέρ Εὐσταθίου Μητροπολίτου, Ράλλη Ποτλή, τ. β΄, σελ. 209).
 

     Ἡ κρίση τοῦ Ζωναρά ἀντιμετωπίζει δυναμικότερα τό πρόβλημα. Ὑποστηρίζει ὅτι δέν εἶναι νοητή ἡ παραίτηση τοῦ ἐπισκόπου ἀπό τά καθήκοντά του, παρά μόνον ἄν ἐξετασθεῖ καί βρεθεῖ ἔνοχος, ὁπότε ἀπομακρύνεται ἀπό ὅλα τά καθήκοντά του. «...τό παραιτεῖσθαι τάς ἱερατικάς φροντίδας οὐκ ἐπιτετραμμένον, ἀλλ᾿ἀποτετραμμένον μᾶλλον ἐστί καί ὑπ᾿ αἰτίασιν...» (Ράλλη Ποτλή, τ. β΄~, σελ. 210)
     

Καί συνεχίζει ὁ Κανονολόγος Ζωναράς: «...Λοιπόν οὖν οὐδείς τό αὐτῷ ἐπιτεθέν λειτούργημα τῆς ἐπισκοπῆς δεχθήσεται παραιτούμενος, εἰ μή ἀνάξιον ἑαυτόν τῆς ἐπισκοπῆς ὁμολογεῖ. Εἰ δέ τις δώσει, πάντως δέ οὐ κανονικῶς δεχθῆναι τόν παραιτούμενον, πάσης ἀξίας ἱερατικῆς, καί παντός δικαίου τῆς ἀρχιερωσύνης, ἅμα τῇ παραιτήσει, ἐκπεσεῖται ὁ παραιτούμενος...». (Λοιπόν κανείς δέν θά δεχθεῖ νά παραιτηθεῖ ἀπό τό λειτούργημα τοῦ ἐπισκόπου, παρά μόνον ἐάν ὁμολογεῖ τόν ἑαυτό του ἀνάξιο νά ποιμαίνει τήν ἐπισκοπή. Ἐάν δέ κάποιος κατά ὁποιοδήποτε τρόπο ἐνδώσει στίς παρακινήσεις παραιτήσεως, χωρίς νά ἔχει κανονική ὑποχρέωση νά τό κάνει, θά ἐκπέσει αὐτόματα μέ τήν ὑποβολή τῆς παραιτήσεώς του ἀπό κάθε ἀξία ἱερατική καί ἀπό κάθε δικαίωμα τοῦ ἀρχιερατικοῦ ἀξιώματος.) (Ράλλη Ποτλή, τ. β΄, σελ. 212-213)
    

***

     Οἱ κανονικές διατάξεις πού ἀποτέθηκαν στό θησαυροφυλάκιο τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας μας, μετά ἀπό ἐπεξεργασία καί κρίση τοπικῶν καί Οἰκουμενικῶν Συνόδων, δέν ἐπιδέχονται ἀναπροσαρμογές καί συντονισμό μέ προσωπικά συμφέροντα. Ὅλοι μας, ἀπό τούς Πατριάρχες τοῦ Ὀρθοδόξου χώρου ἴσαμε τόν τελευταῖο πιστό, εἴμαστε ὑποχρεωμένοι νά τίς κρατοῦμε ὡς φωτεινές λαμπάδες πού φωτίζουν τό δρόμο τῆς ζωῆς μας καί μᾶς κρατοῦν μέσα στήν ἁγιαστική ἐμπειρία τῶν Πατέρων μας καί μέσα στό πλαίσιο τῶν ποιμαντικῶν ὁδηγιῶν τους. Οἱ δυό ἄνδρες, ὁ προκαθήμενος τῆς Ἑλλαδικῆς Ἐκκλησίας καί ὁ παραιτημένος Μητροπολίτης Ζακύνθου, δέν ἔχουν κανένα ἀπολύτως δικαίωμα λοξοδρόμησης καί θέσπισης σκοτεινῶν διατάξεων πρός ἐξυπηρέτηση τῶν φιλοδοξιῶν τους. Ἡ Ἐκκλησία, ὅταν σύρεται μέ ἐπιμονή σέ ἐκτροπή ἀπό τούς Ἱερούς Κανόνες ἤ πλάνη, ἔχει τήν ὑποχρέωση νά ἐλέγχει τίς παραχαράξεις καί νά ἀπομονώνει τούς ἐνόχους. Αὐτό τό μήνυμα φτάνει σήμερα σέ ὅλους μας καί αὐτή ἡ ὑποχρέωση βαρύνει τήν περαιτέρω πορεία τῶν μελῶν τῆς Ἐκκλησίας μας.
     Εὐχόμαστε καί προσευχόμαστε νά μήν περιπέσουμε στήν προδοσία τῶν ἱερῶν καί τῶν ὁσίων, νά κρατήσουμε τή λαμπάδα ἀναμμένη καί τό χρέος τῆς πιστότητας ἀκέραιο.
     Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ὁδήγησε Ἐσύ, ὁ Σταυρωμένος καί Ἀναστημένος Κύριός μας, ὁλόκληρη τήν Ἐκκλησία μας καί ὅλους τούς ποιμένες της. Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΡΙΔΟΣ ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ

Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ          
Ο ΑΤΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΡΙΔΟΣ    
ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ