Ομολογία

 Πρὸς τὸν Σεβασμιώτατον Μητροπολίτην Φιλίππων, Νεαπόλεως καὶ Θάσου κ. Στέφανον.

Κοινοποίησις

1.Πρὸς τὸν Μακαριώτατον Ἀρχιεπίσκοπον Ἀθηνῶν καὶ Πάσης Ἑλλάδος κ.κ. Ἰερώνυμον καὶ
2. Πρὸς τὴν Διαρκὴν Ἱερὰν Σύνοδον τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος

Ἐν Καβάλᾳ 5 Ἰανουαρίου 2022

Σεβασμιώτατε πάτερ καὶ δέσποτα,

τὸ διοικητικὸν συμβούλιον τοῦ σωματείου Χριστιανικῆς Ἐνώσεως Καβάλας «ὁ Ἀπόστολος Παῦλος» καὶ η Πρωτοβουλία Γονέων και Εκπαιδευτικών Περιφερειακής Ενότητας Καβάλας ἀσπαζόμενοι τὴν ὑμετέραν δεξιὰν ποιοῦμεν κοινὴν πρὸς ὑμᾶς τὴν ἀνησυχίαν τὴν ἐντόνως σκανδαλίζουσαν τὴν ἡμετέραν συνείδησιν, αἰτούμενοι τὴν ὑμετέραν ὀφειλομένην πατρικῆν ἀρωγὴν ἐπὶ τοῦ ζητήματος.

Ὡς ἐγένετο προδήλως γνωστὸν τοῖς πάσιν τὸ ἀπὸ 23ης Δεκεμβρίου 2021 βλάσφημον δημοσίευμα τοῦ καθηγητοῦ τῆς Πολιτικῆς Ὑγείας κ. Ἡλία Μόσιαλου, βλασφημεί μὲ ἐξόφθαλμο καὶ ἀναντίρρητο τρόπο τὸ Αεἰπάρθενον τῆς Ὑπερευλογημένης Δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόκου καὶ Αεἰπαρθένου Μαρίας ἔτι δὲ καὶ τὴν Θεότητα τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ1. Τὸ προηγούμενο διάστημα ἀντέδρασαν ὀρισμένες Ἱερὲς Μητροπόλεις δημοσίως, γεγονὸς τὸ ὀποῖο μας ἔδωσε ἐλπίδα2. Ἡ φωνὴ αὐτὴ ἀκολουθεὶ τὴν θέση τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν Ἰωάννου Ἀρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως τοῦ Χρυσοστόμου τὴν λέγουσα «τά δημοσίως λεγόμενα καί πραττόμενα, δημοσίως καί νά ἐλέγχωνται3». Συνηγοροὺν σὲ αὐτὴν τὴν ἀντίδραση ἱερᾶς ἀγανακτήσεως καὶ οἱ ἀκόλουθοι Ἱεροὶ Κανόνες:

· ΝΗ΄ Ἁγίων Ἀποστόλων, ὄπου ἡ ὑποχρέωση τοῦ ἐπισκόπου τοῦ «παιδέυειν πρὸς εὐσέβειαν» τὸν λαὸν καὶ τὸν κλῆρον.

· ΠΔ΄ Ἁγίων Ἀποστόλων, ὄπου ἐλέγχεται ἄδικος ὕβρις πρὸς τὸν Βασιλέα ἤ τοὺς ἄρχοντας τιμωρουμένη διὰ ἀφορισμοῦ. Ἐὰν διὰ ἐπιγείους ἄρχοντας ὑπάρχει τοῦτο τὸ ἐπιτίμιο, πόσο μάλλον βαρύτερο ἀμάρτημα ἀποτελεί ἡ ἐξύβρισις τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ καὶ τῆς Παναχράντου Μητρός Αὐτοῦ;

· ΜΕ΄ Μεγάλου Βασιλείου4, ὄπου κρίνει ὁ Ἅγιος ὄτι οἱ ἐξυβρίζοντες τὸν Χριστὸν Χριστιανοὶ δεν ἔχουν καμιά ὡφέλεια ἀπὸ τὸ ἱερὸ αὐτὸ ὄνομα.

· ΙΘ΄ Πενθέκτης Οἰκουμενικῆς Συνόδου, ὄπου ὀφείλουν οἱ προεστῶτες τῶν ἐκκλησιῶν «ἐκδιδάσκειν τοὺς τῆς εὐσεβείας λόγους», μάλιστα κατὰ πάντα βασιζόμενοι στὰ παραδεδομένα τῶν Πατέρων καὶ διδασκάλων τῆς Ἐκκλησίας. Σημαντικὴ ἡ παρατήρηση ὄτι οἱ διδασκόμενοι «φόβῳ τῶν ἐπηρτημένων τιμωριῶν τὴν σωτηρίαν ἐαυτοῖς ἐξεργάζονται».

· ΞΔ΄ Πενθέκτης Οἰκουμενικῆς Συνόδου, ὄπου δεν ἐπιτρέπεται ἡ να διδάσκουν δημοσίᾳ οἱ μὴ ἐντεταλμένοι πρὸς τὸν σκοπὸν αὐτὸν ὑπὸ τῆς Ἐκκλησίας (ἐξαιρέτως οἱ λαϊκοὶ), ἐπὶ ποινῇ τεσσαρακονθημέρου ἀφορισμοῦ.

Ὁ σοφὸς καὶ δίκαιος Σολομὼν ἀναφέρει τὴν νουθεσία: «καιρὸς τοῦ σιγᾶν καὶ καιρὸς τοῦ λαλεῖν5». Ὁ δὲ πατὴρ αὐτοῦ προφητάναξ Δαυΐδ κράζει πρὸς τὸν Θεὸ: «καὶ ἐλάλουν ἐν τοῖς μαρτυρίοις σου ἐναντίον βασιλέων καὶ οὐκ ᾐσχυνόμην6» «εὐηγγελισάμην δικαιοσύνην ἐν ἐκκλησίᾳ μεγάλῃ· ἰδοὺ τὰ χείλη μου οὐ μὴ κωλύσω· Κύριε, σὺ ἔγνως. τὴν δικαιοσύνην σου οὐκ ἔκρυψα ἐν τῇ καρδίᾳ μου, τὴν ἀλήθειάν σου καὶ τὸ σωτήριόν σου εἶπα, οὐκ ἔκρυψα τὸ ἔλεός σου καὶ τὴν ἀλήθειάν σου ἀπὸ συναγωγῆς πολλῆς7». Μὲ αὐτὲς τίς θέσεις οἱ Δίκαιοι ἔλαμψαν στὸ οὐράνιο στερέωμα.

Ὁ δὲ φωτιστῆς ἡμῶν Ἀπόστολος Παῦλος κελεύει πρὸς τὸν Ἀπόστολο Τιμόθεο: «κήρυξον τὸν λόγον, ἐπίστηθι εὐκαίρως ἀκαίρως, ἔλεγξον, ἐπιτίμησον, παρακάλεσον, ἐν πάσῃ μακροθυμίᾳ καὶ διδαχῇ. ἔσται γὰρ καιρὸς ὅτε τῆς ὑγιαινούσης διδασκαλίας οὐκ ἀνέξονται, ἀλλὰ κατὰ τὰς ἐπιθυμίας τὰς ἰδίας ἑαυτοῖς ἐπισωρεύσουσι διδασκάλους κνηθόμενοι τὴν ἀκοήν, καὶ ἀπὸ μὲν τῆς ἀληθείας τὴν ἀκοὴν ἀποστρέψουσιν, ἐπὶ δὲ τοὺς μύθους ἐκτραπήσονται8». Προσβάλλει εὐθέως τὴν χριστιανικῆ μας συνείδηση αὐτὸς ὁ μύθος περὶ τοῦ «κρίνου», ὁ ὀποῖος ἔχει λάβει διαστάσεις «πανδημίας» στὴν ἀντίληψη τῶν πιστῶν περὶ τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῆς Θεοτόκου. Ἡ θεραπεῖα που ἀκολούθησε ὁ Ἀπόστολος Παῦλος εἶναι γνωστὴ: «Ταύτην τὴν παραγγελίαν παρατίθεμαί σοι, τέκνον Τιμόθεε, κατὰ τὰς προαγούσας ἐπὶ σὲ προφητείας, ἵνα στρατεύῃ ἐν αὐταῖς τὴν καλὴν στρατείαν, ἔχων πίστιν καὶ ἀγαθὴν συνείδησιν, ἥν τινες ἀπωσάμενοι περὶ τὴν πίστιν ἐναυάγησαν· ὧν ἐστιν ῾Υμέναιος καὶ ᾿Αλέξανδρος, οὓς παρέδωκα τῷ σατανᾷ, ἵνα παιδευθῶσι μὴ βλασφημεῖν9».

Εἴμαστε σίγουροι ὄτι ἡ σεβασμιότητὰ σας καταδικάζει ἀπεριφράστως τὴν δημοσιευθεῖσα βλασφημία καὶ συνευδοκεί μὲ τα κείμενα που ἐξέδωσαν οἱ Ἱερὲς Μητροπόλεις. Ὁ λόγος που μας κινεί να σας γράψουμε αὐτὴν τὴν ἐπιστολὴ κινεῖται ἀπὸ τὴν σχέση καῖ συνεργασία τοῦ ἀμετανοήτου κ. Μόσιαλου μὲ τὴν Κυβέρνηση Μητσοτάκη. Ἡ ἔνοχη σιωπὴ που ὑπάρχει ἀπὸ τὴν μεριὰ τοῦ πρωθυπουργοῦ μας ἀναγκάζει να γράψουμε «πικρές» προτάσεις. Σεβασμιώτατε, τὴν 28η Ἰουνίου 2019 κατὰ τὸ πέρας τῆς Πανηγυρικῆς Λιτανεύσεως τῆς Ἱερᾶς Εἰκόνος τοῦ Πολιούχου ἡμῶν Ἀποστόλου τῶν Ἐθνῶν Παύλου, ἐβραβεύσατε τὸν τότε πρόεδρο τῆς ἀξιωματικῆς ἀντιπολιτεύσεως καῖ νὺν πρωθυπουργὸν τῆς Ἑλλάδος κ. Κυριάκον Μητσοτάκην μὲ τὸ ἀργυροὺν μετάλλιον τοῦ Ἀποστόλου Παύλου10. Εἰς τὸν ἴδιον χῶρον καὶ ἱερὰν τελετὴν ἐβραβεύσατε μετὰ τοῦ χρυσοῦ μεταλλίου τοῦ Ἀποστόλου Παύλου τὴν 29ην Ἰουνίου 2021 τὸν Ὑπουργὸν Ἀμύνης τῆς Κυβερνήσεως Μητσοτάκη κ. Νικόλαον Παναγιωτόπουλον11. Ἐπιπλέον τὴν 2αν Ἰουλίου 2021, εἰς τὸ Ἱερὸν Βαπτιστήριον τῆς Ἰσαποστόλου Λυδίας τῆς Φιλιππησίας, ἐβραβεύσατε μετὰ τοῦ χρυσοῦ μεταλλίου τοῦ Ἀποστόλου Παύλου τὴν πρόεδρον τῆς ελληνικῆς δημοκρατίας κ. Σακελλαροπούλου12. Δὲν κρίνουμε τοὺς λόγους γιᾶ τοὺς ὀποίους ἁγαθυνομένη ἡ σεβασμιότητὰ σας προέβῃ σὲ αὐτὴν τὴν κίνηση. Πλὴν ὄμως, οἱ ἐκκλησιαστικὲς τιμὲς δὲν εἶναι ἔγγραφα καὶ ἀντικείμενα ὄπως ὄλες οἱ ὑπόλοιπες ἀνθρώπινες τιμὲς, διότι ἀποδίδονται στὸ ὄνομα τοῦ Χριστοῦ καὶ τῶν Ἁγίων Τοῦ. Ἡ συνείδηση τοῦ ποιμνίου σας δὲν ἀναπαύεται καὶ ἀντιδρὰ ἐν Κυρίῳ στὴν κατοχὴ ἐκκλησιαστικῶν τιμῶν ἀπὸ ἀνθρώπους οἱ ὀποίοι «καλύπτουν» μὲ τὴν στάση τοὺς βλασφημίες κατὰ τῆς πίστεώς μας. Γιὰ τὸ πρόσωπο μάλιστα τοῦ Πρωθυπουργοῦ σας ὑπενθυμίζομεν τὴν βαρυτάτην προσβολὴν πρὸς τὴν ΔΙΣ καὶ ὑμᾶς προσωπικῶς, ὡς συνοδικοῦ ἐκπροσώπου, να ἀναιρέσει ἅπαντα τὰ ἐπισήμως ὑφ’υμῶν ἀρμοδίως καὶ ὑπευθύνως ἀνακοινωθέντα μὲ μία περιφρονητικὴ δημοσίευση σὲ μέσο κοινωνικῆς δικτύωσης13. Εἰλικρινῶς δεν θα ἀποτολμήσουμε σχολιασμὸ τοῦ γεγονότος, τὸ ὀποῖο παραμένει ἀπὸ μεριᾶς πρωθυπουργοῦ ἀμετανόητο, ἀπὸ δὲ τὴν ὑμετέρα παντελῶς ἀναπάντητο. Θὰ ἀναφερθεὶ μόνον πρὸς ὑπεράσπισιν ὑμῶν ὁ ΝΕ΄ Κανὼν τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων, ὄπου ἡ ἐξύβρισις τοῦ ἐπισκόπου ὑπὸ κληρικοῦ τιμωρεῖται μὲ καθαίρεση. Δὲν προβλέπεται ἡ περίπτωσις τῶν λαϊκῶν, πλὴν ἐὰν ἐλέγχουν καὶ τιμωροὺν οἱ Ἱεροὶ Κανόνες τὴν ἐξύβριση τοῦ Βασιλέως, πόσο μάλλον τοῦ ἐπισκόπου, τοῦ ὀποίου τὴν ἀρχιερωσύνη προσκυνοὺν καὶ αὐτοὶ οἱ Βασιλεὶς;

Ἐπιπλέον, δὲν εἶναι λίγες οἱ περιπτώσεις ὄπου πολιτικοὶ ἄρχοντες τοῦ τόπου, εξαιρέτως τοῦ κυβερνῶντος κόμματος, συμπαρακάθηνται τῇ ὑμετέρᾳ σεβασμιότητι ἐν ἐπισήμοις δείπνοις καὶ γεύμασι, ὡς εἰωθὸς ἑστὶ ἐπὶ μεγάλων ἐορτῶν τῆς Πίστεως ἡμῶν ἐν τοῖς χρόνοις τούτοις. Πλὴν ὄμως, ἀμήχανον ἑστὶ τὸ συμφαγεὶν μετὰ ἀρχόντων σιωπώντων ἔμπροσθεν ἐξοφθάλμου καὶ δημοσίου βλασφημίας, πολιτικῶν λόγων ἔνεκα. Ὁ Ὀρθόδοξος Χριστιανὸς ὀφείλει ὑπακοὴ πρῶτον στὴν Ἐκκλησία καὶ τὴν διδασκαλία αὐτῆς, ἔπειτα δὲ πάσῃ πολιτικῇ ἀρχὴ καὶ ἐξουσίᾳ. Ἐπικουρικὴ στὴν ἀποπομπὴ ἀπὸ τράπεζα τῶν ἀντιφρονούντων τῇ διδασκαλίᾳ τῆς Ἁγίας καὶ Καθολικῆς Ἐκκλησίας τῶν Όρθοδόξων εἶναι ἡ Ι΄ ἱεροκανονικὴ ἀπόκρισις τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν Νικηφόρου Κωνσταντινουπόλεως τοῦ Ὀμολογητοῦ, ὄπου ἀπαιτεῖται ἔλεγχος καὶ φανερὰ μετάνοια τῶν ὑπερασπιζομένων τὴν πλάνην. Ἡ δὲ Θ΄ ἀπόκρισις ἀφορῶσα εἰς κληρικοὺς ἒπὶ τοῦ ἰδίου θέματος κρίνει «μεῖζον τὸ κρῖμα» ἐπὶ συνεστιάσεως.

Ἐπιπροσθέτως, οἱ Θείοι καὶ Ἱεροὶ Κανόνες ἀναγνωρίζονται ἀπὸ τὴν ἐλληνικὴ πολιτεῖα διὰ τῆς 1ης παραγράφου τοῦ 3ου ἄρθρου τοῦ ἰσχύοντος ἐλληνικοῦ Συντάγματος14, γεγονὸς τὸ ὀποῖο ἐλέγχει τὴν οἰαδήποτε στάση ἔναντι τῆς Ἐκκλησίας πολιτικῶν προσώπων, τὰ ὀποῖα δηλώνουν Χριστιανοὶ Ὀρθόδοξοι. Ἀναντιρρήτως, τὸ προοίμιον τοῦ Συντάγματος ἀποτελεί ζωντανὸ ἔλεγχο πάσης ἀποφάσεως ξένης πρὸς τὴν ἠθικὴ τῆς Ἁγίας Γραφῆς καὶ τῆς Ἱερᾶς Παραδόσεως τῆς Ἐκκλησίας, διότι εἶναι ἀδύνατον να γίνεται ἐπίκληση τοῦ ὀνόματος τοῦ ζῶντος Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ πρὸς νομιμοποίησιν ἐφάμαρτων καταστάσεων πάσης φὐσεως.

Σεβασμιώτατε,

ἔχοντας ὑπ’ὄψιν πάντα τὰ ἀνωτέρῳ ἀπευθύνομεν ἔκκλησιν πρὸς τὴν ἀρχιερατικῆν ὑμῶν συνείδησιν ὄπως:

1) προβεῖτε εἰς τὴν δέουσαν δημοσίαν καταδίκην τῆς βλασφήμου δημοσιεύσεως τοῦ κ. Μόσιαλου.

2) προβεῖτε εἰς ὑπεράσπισιν τοῦ κύρους τῶν ὑφ’ὑμῶν ἀποδιδομένων ἐκκλησιαστικῶν τιμῶν, αἰτούμενοι ὑπὸ τῶν τιμωμένων προσώπων(προέδρου δημοκρατίας, πρωθυπουργοῦ, ὑπουργοῦ ἀμύνης), τὴν ἄμεσον καταδίκην τῆς βλασφήμου δημοσιεύσεως τοῦ κ. Μόσιαλου.

3) προβεῖτε εἰς τὰς δεούσας ἐνεργείας πρὸς ἀποκατάστασιν τῆς προσβεβλημένης ὑμετέρας σεβασμιώτητος ὑπὸ τοῦ κ. πρωθυπουργοῦ. Ἐν τοιαύτῃ προσβολῇ καὶ τὸ μακρόθυμον τέλος ἔχει.

4) προβεῖτε εἰς τὰς δεούσας ἐνεργείας πρὸς τὴν Ἱερὰν Σύνοδον τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος πρὸς ἀποτροπὴν εἰς τὸ μέλλον τῆς ἀναιρέσεως καὶ περιφρονήσεως Συνοδικῶν Ἀποφάσεων ὑπὸ πολιτικῶν ἀρχόντων.

5) προβεῖτε εἰς κλῆσιν τῶν πολιτικῶν ἀρχόντων τοῦ τόπου ἡμῶν, ἐξαιρέτως δὲ τοῦ κυβερνῶντος κόμματος ἔτι δὲ καὶ τῶν συνεστιαζομένων ὑμῖν, πρὸς καταδίκην δημοσίως τῆς βλασφήμου δημοσιεύσεως τοῦ κ. Μόσιαλου.

Τοιουτοτρόπως μέλλουσιν φανερωθῆναι αἱ ἀληθιναῖ προθέσεις πάντων τῶν τοιούτων προσώπων πρὸς τὴν Ἁγιωτάτην ἡμῶν Ἐκκλησίαν, πρὸς τὴν Θεόσωστον ὑμῶν ἐπαρχίαν καὶ πρὸς τὴν ὑμετέραν σεβασμιώτητα. Οἱ μὴ συμφρονοῦντες τῇ ἀληθείᾳ καὶ θέλουσιν κατέχειν τὴν κλῆσιν τοῦ Ὀρθοδόξου Χριστιανοῦ, δέον ἑστὶ ὄπως λάβωσιν ἐν λόγῳ καῖ ἔργῳ τὴν ἱεροκανικῶς ἐνεργουμένην πρὸς τοῦτο ἀπόκρισιν. Δηλαδή:

§ εἰς τὰς περιπτώσεις τῶν τιμωμένων προσώπων τὴν ἀφαίρεση τῶν τιμῶν, ὄτι τὸν τιμήσαντα Ἅγιον ἐβλασφήμησαν καὶ τὸν τὴν τιμὴν ἀποδιδόντα ἀρχιερέα ἐπρόσβαλλαν.

§ εἰς δὲ τὰς περιπτώσεις τῶν συνεστιαζομένων τὴν ἀπόκλεισιν αὐτῶν ἐκ τῶν τραπεζῶν ἐν αἶς παρακάθηται ὁ ἐπίσκοπος, μὴ ἔχοντὲς τι κοινὸν μετὰ τῶν τὰς βλασφημίας συνευδοκούντων, διπλωματίᾳ τινα χρησάμενοι τὴν σιωπὴν, ἐκλεξάμενοι τῆς πολιτείας τὴν εὔνοιαν ἔναντι τῆς τοῦ Θεοῦ.

Ἡ ἱερὰ ἡμῶν ἀγανάκτησις μεγίστη. Μὴ γένοιτο ψηφοθηρεὶν τινὰς τῆς πρὸς ὑμετέρας ἐγγύτητος ἀπολαυόντων. Εἰ δὲ οἱ προαναφερομένοι εἰσέτι ἀξιότιμοι κύριοι φανερωθῶσιν ἀμετανόητοι πρὸς εὐσέβειαν καὶ συνευδοκοῦντες ἐν σιωπῇ πρὸς τὴν πλάνην, ἐάν μὴ δεόντως λάβωσιν τὴν ἀπόκρισιν ἔργω καῖ λόγῳ, φοβούμεθα τὴν συκοφάντησιν τοῦ ποιμενάρχου ἡμῶν ὑπὸ κακοβούλων, ἐρμηνευόντων τὴν τοιαύτην σιωπὴν καὶ τὴν ἀπονομῆν τιμῶν ὡς ἀντίδωρον συνεπικουρίας κληρώσεως, ἐλεγχομένης ὑπὸ τῶν Κανόνων Λ΄ Ἁγίων Ἀποστόλων καὶ Γ΄ Ζ΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου. Ἡμεῖς δὲ πάντες ὀμολογοῦμεν τὴν Θεοπρόβλητον ἐκλογὴν ὑμῶν καὶ ἀναμένομεν τὴν Θεάρεστον ὑμῶν, συμφώνως πρὸς τὴν Παράδοσιν τῆς Ἁγίας ἡμῶν Ἐκκλησίας, ἐνέργειαν.

Ἐπὶ δὲ τούτοις πάσι τοῖς λυπηροῖς, τοῖς βαρυνομένοις τὴν εὐσεβὴν καρδίαν τοῦ λαοῦ τῆς πόλεως Καβάλας καὶ περιχώρων, εὐχόμεθα υἱκῶς καὶ θυγατρικῶς πρὸς ὑμᾶς ὄπως ὁ ἐν Ἰορδάνῃ Βαπτισθεὶς Κύριος χαρίσει τῇ ὑμετέρα σεβασμιότητι τὸ Αὐτὸ Παράκλητον Πνεῦμα, τὸ ἀνοίξαν τοὺς οὐρανοὺς πρὸς φανέρωσιν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ ἡμῶν, ῷ ἡ δόξα καὶ τὸ κράτος εἰς τοὺς αἰώνας. Ἀμὴν.

Καλά καὶ Ἅγια Θεοφάνεια

Τὸ διοικητικὸν συμβούλιον τοῦ σωματείου Χριστιανικῆς Ἐνώσεως Καβάλας «ὁ Ἀπόστολος Παῦλος» καὶ η Πρωτοβουλία Γονέων και Εκπαιδευτικών Περιφερειακής Ενότητας Καβάλας

___________________________________

1 Βλ. : https://www.romfea.gr/epikairotita-xronika/47501-i-vlasfimi-anartisi-tou-kathigiti-ilia-mosialou ημερομηνία προσπέλασης: 03/01/2022.

2 Βλ. : https://www.romfea.gr/ieres-mitropoleis/47639-psifisma-i-m-kalavryton-kata-mosialou καὶ https://www.romfea.gr/ieres-mitropoleis/47622-psifisma-i-m-peiraios-kata-ilia-mosialou-foto ημερομηνία προσπέλασης: 03/01/2022.

3 ΕΠΕ, 23,393.

4 «Ἐάν τις, τὸ ὄνομα λαβὼν τοῦ χριστιανοῦ, ἐνυβρίζῃ τὸν Χριστόν, οὐδὲν ὄφελος αὐτῷ ἀπὸ τῆς προσηγορίας».

5 Ἐκκλ. 3, 7.

6 Ψαλμ. 118, 46.

7 Ψαλμ. 39, 10-11.

8 Τιμ. Β΄ 4, 2-4.

9 Τιμ. Α΄ 1, 18-20.

10 Βλ. : https://www.protothema.gr/politics/article/903882/mitsotakis-stin-kavala-to-ethnos-mas-megalourgei-pada-otan-einai-enomeno/ ημερομηνία προσπέλασης: 03/01/2022.

11 Βλ. : https://www.kavalanews.gr/20241-hryso-metallio-apostoloy-payloy-aponemithike-niko-panagiotopoylo.html ημερομηνία προσπέλασης: 03/01/2022.

12 Βλ. : https://www.presidency.gr/2021/07/02/ ημερομηνία προσπέλασης: 03/01/2022.

13 Βλ. : https://www.lifo.gr/now/politics/koronoios-me-apofasi-mitsotaki-anastellontai-oi-leitoyrgies-stis-ekklisies ημερομηνία προσπέλασης: 03/01/2022.

14 Βλ. : https://www.hellenicparliament.gr/UserFiles/8c3e9046-78fb-48f4-bd82-bbba28ca1ef5/SYNTAGMA.pdf ημερομηνία προσπέλασης: 04/01/2022.