Ομολογία

Αντί να διεκδικούμε, 

μας... διεκδικούνε!

Τό υπουργείο Εξωτερικών, πού κανονικά θά έπρεπε νά είναι η Μεγάλη Σχολή της Παγκόσμιας Διπλωματίας, πετυχαίνει πάντα νά κερδίζει χρόνο υπέρ του... αντιπάλου

Από τον Σαράντο Ι. Καργάκο, Ιστορικό, συγγραφέα

Λυπᾶμαι, ἀλλά δύσκολα μπορῶ νά πῶ κάτι καλό γιά τήν ἐξωτερική μας πολιτική. Κι ὅμως ἔχουμε τή μεγαλύτερη σέ βάθος χρόνου διπλωματική πεῖρα. Ἄν ἡ Αὐτοκρατορία τῆς ΚΠόλεως διατηρήθηκε ἐπί 1.000 καί πλέον χρόνια, τοῦτο τό ὀφείλει, περισσότερο καί ἀπό τή στρατιωτική καί οἰκονομική της ἰσχύ, στήν ἄριστα ὀργανωμένη διπλωματία της, ἡ ὁποία διά τῶν Φαναριωτῶν μεταβιβάστηκε στήν Ὀθωμανική Αὐτοκρατορία. Ξένος ἱστορικός ἔχει γράψει ὅτι οἱ Ἕλληνες, μέσω τῶν Φαναριωτῶν, κυβερνοῦσαν τόν κόσμο, ἀφοῦ αὐτοί μέ τούς περίφημους «δραγομάνους» συντόνιζαν τήν ἐξωτερική πολιτική τῆς Πύλης. Φαναριῶτες ἐπίσης διαμόρφωσαν τήν ἐξωτερική πολιτική τῆς Ἑλλάδος κατά τήν Ἐπανάσταση καί τά μετέπειτα χρόνια, τουλάχιστον μέχρι τίς ἀρχές τοῦ 20οῦ αἰῶνα. Μπορεῖ νά λέγονται καί νά γράφονται εἰς βάρος τους πολλά, πού ἀρκετά εἶναι σωστά, ἀλλά δέν πρέπει νά ξεχνᾶμε ὅτι αὐτοί θεμελίωσαν ἀπό τό τίποτα ἑλληνικό κράτος –ὅσο μικρό– πού μέσα σέ 90 χρόνια εἶχε τριπλασιασθεῖ. Σήμερα κινδυνεύει νά ἀκρωτηριασθεῖ! 

Βέβαια ὑπάρχει καί ὁ Ἰω. Καποδίστριας, ὁ ὁποῖος κατοχύρωσε διπλωματικά τήν ἀνεξαρτησία τῆς Ἑλλάδος καί ἔδιωξε στρατιωτικά ἀπό τά ἐπιδικασθέντα σέ μας ἐδάφη Αἰγύπτιους καί Τούρκους. Ὁ Καποδίστριας ὅμως γαλουχήθηκε πολιτικά-διπλωματικά μέ τή βενετσιάνικη καί ρωσσική διπλωματική παράδοση πού εἶναι ἐν πολλοῖς συνέχεια τῆς βυζαντινῆς. Οὔτε πρέπει νά παραβλέπεται ὅτι ἡ Ἐπανάσταση ἄρχισε μέ τόν Ἀλέξανδρο Ὑψηλάντη καί τελείωσε (μάχη τῆς Πέτρας, 12 Σεπτεμβρίου 1829) μέ τόν Δημήτριο Ὑψηλάντη. Οἱ δύο ἀδελφοί ἦσαν γόνοι μιᾶς ἀπό τίς ἐπιφανέστερες φαναριωτικές οἰκογένειες.

Σήμερα, τί ἀπομένει ἀπό τήν πολυαίωνη αὐτή παράδοση; Τό ὑπουργεῖο Ἐξωτερικῶν, πού κανονικά θά ἔπρεπε νά εἶναι ἡ Μεγάλη Σχολή τῆς Παγκόσμιας Διπλωματίας, διευθυνόμενο κατά κανόνα ἀπό ἀπροσδιόνυσους, ἀκατάρτιστους διπλωματικά καί ἱστορικά ἰσχυρούς κομματικούς παράγοντες, πετυχαίνει πάντα νά κερδίζει χρόνο ὑπέρ τοῦ... ἀντιπάλου! Αὐτό ἐπάθαμε μέ τήν ἄρση τοῦ ἐμπολέμου μέ τήν Ἀλβανία, μέ τήν ἐνδιάμεση συμφωνία μέ τούς Σκοπιανούς καί τίς ποκίλες συμφωνίες μέ τήν Τουρκία.

 

Ὁ κ. πρωθυπουργός καί ὁ κ. ὑπουργός Ἐθνικῆς Ἄμυνας διακηρύσσουν ὅτι ἡ Ὕμια εἶναι ἑλληνική. Καθώς καί οἱ δύο εἶναι φιλοτάξιδοι, γιατί δέν πᾶνε νά τήν ἐπισκεφθοῦν; Τούς διαβεβαιῶ ὅτι θά βροῦν πολύ ὡραία κάππαρη! Ὁ νῦν ὑπουργός ἐπί τῶν Ἐξωτερικῶν ἐφαρμόζει μία προσωπική, αὐστηρά συγκεντρωτική διπλωματία, θέτοντας σέ ἀχρηστεία ἀξιόλογα στελέχη, χωρίς νά ἐνημερώνει –μυστικά ἐννοεῖται– τήν ἀξιωματική καί ὑπαξιωματική ἀντοπολίτευση ἀλλά καί κάποια σημαντικά κυβερνητικά στελέχη. Περισσότερα ξέρουν γιά τήν ἐξωτερική μας πολιτική κάποιοι δημοσιογράφοι παρά οἱ διπλωμάτες μας. Δέν μιλῶ γιά τή Βουλή πού εἶναι τό βουβό πρόσωπο στό θέατρο τῆς διπλωματίας. 

Μοιραῖα στό διπλωματικό στίβο κυριαρχοῦν –καί ὄχι μόνο τώρα– ἄνθρωποι κατά κανόνα συμβιβαστικοί καί παρά τόν θρυλούμενο ρεαλισμό τους ἀνεδαφικοί στίς ἀντιλήψεις τους καί ἀνίκανοι νά συλλάβουν τήν ὠμή πραγματικότητα, ὅπως αὐτή διαμορφώνεται στή γειτονιά μας καί στό διεθνές πεδίο. Γι’ αὐτό καί δέν προλαβαίνουμε τά γεγονότα· μᾶς προλαμβάνουν καί τρέχουμε πίσω ἀπό τίς ἐξελίξεις, ὅπως ὁ σκύλος τρέχει πίσω ἀπό τήν οὐρά του!

Στίς προτάσεις γιά μία πιό τολμηρή ἐξωτερική πολιτική, ὅπως π.χ. προχώρηση πέρα ἀπό τό εὐτελιστικό «δέν διεκδικοῦμε τίποτα» στό περισσότερο προωθημένο «διεκδικοῦμε» καί μάλιστα πολλά, τό ὑπουργεῖο Ἐξωτερικῶν ἀπαντᾶ σάν κάποιους παλαιούς καλόγηρους μέ ἱερουργικού χαρακτῆρα ἀπαντήσεις περί αἰωνίου κολάσεως κ.λπ. Λές καί ἡ διεκδίκηση τῶν δικαιωμάτων μας εἶναι ἁμαρτία! Ἔτσι βράζουμε στό ζουμί μας. Ἔχω μιλήσει μέ πολλούς ὑψηλά ἀνεβασμένους διπλωμάτες καί παραδέχομαι ὅτι κατέχουν τούς καθιερωμένους κανόνες τῆς διπλωματικῆς ἐπικοινωνίας, ὅταν διαθέτουν τήν οὐδέτερη κάπως φωνή, ὅτι ἀποφεύγουν ἐπιτυχῶς τή διατύπωση ἀστήριχτων συμπερασμάτων, ὅτι ξέρουν νά μιλοῦν μέ καλά «τετορνευμένη» διφορούμενη γλῶσσα καί νά διατυπώνουν προτάσεις σέ τρίτο πρόσωπο. Ἕνα ὅμως δέν βρῆκα, τήν τόλμη! Ἕνας παλιός διπλωμάτης κάποτε μοῦ εἶπε: πρῶτα μᾶς πλένουν καλά τόν ἐγκέφαλο καί μετά τόν παγώνουν. Τά θνήσκοντα Σκόπια καί ἡ διαλυόμενη κάποτε Ἀλβανία εἶχαν κι ἔχουν πιό τολμηρή διπλωματία. Γι’ αὐτό μᾶς κερδίζουν στά παιχνίδια τῆς διεθνοῦς πολιτικῆς. Ὅλα αὐτά ὡς προειδοποίηση γιά νά μήν ξαναπατήσουμε κάποια καινούργια νάρκη τῶν Σκοπιανῶν.