Ομολογία

ΑΝΑΓΚΗ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ

Ανάγκη, όχι εξαναγκασμός

του αρχιμ. Δανιήλ Αεράκη

Ανάγκη Χριστού! Αυτό είναι το στίγμα, που με κάθε τρόπο και κάθε λόγο του, δίνει ο προφήτης, ο Πρόδρομος και Βαπτιστής Ιωάννης. Ανάγκη ο Χριστός, η πρώτη μας ανάγκη. Ανάγκη, όπως ο ήλιος. Ανάγκη λέγεται κάτι ή κάποιος, που χωρίς αυτό ή αυτόν αποκλείεται να ζήσουμε.

Ανάγκη ο Χριστός, αλλ’ όχι εξαναγκασμός. Και ο ήλιος είναι ανάγκη, αλλά δεν σε εξαναγκάζει. Αν εσύ κλείσης τα μάτια ή κλειστής σε σκοτεινό υπόγειο, τότε αρνείσαι την αναγκαιότητά του, δεν επιθυμείς την ευεργετική παρουσία του. Η άρνησις βέβαια του πιο αναγκαίου αγαθού της ζωής, ισοδυναμεί κάποτε με αυτοκτονία.

Ο Ιησούς Χριστός ενώ είναι η πρώτη ανάγκη της ζωής μας, εν τούτοις δεν εξαναγκάζει κανέναν. Όποιος αρνείται το Χριστό, το κάνει ασφαλώς χρησιμοποιώντας την ελευθερία του, που του χάρισε ο Χριστός. Μόνο που μια τέτοια χρήσις της ελευθερίας ισοδυναμεί με αυτοκτονία πνευματική.

•Ανάγκη ο Χριστός! Αυτό τονίζει και η παρουσία του Ιωάννου του Βαπτιστού.

Ο Ιωάννης ήταν η ανάγκη της ανάγκης. Η παρουσία του αναγκαία, για να ετοιμαστή το πέρασμα του Θεού στον κόσμο. Αναγκαία, για να ομαλοποιηθή ο δρόμος του ερχομού του Μεσσία. Αναγκαία, για να ευαισθητοποιηθούν οι άνθρωποι σχετικά με τη μεγάλη τους ανάγκη, που είναι η σωτηρία, η άφεσις των αμαρτιών τους, η αιώνια ζωή.

•Ανάγκη ο Χριστός! Αυτό τονίζεται από τον Πρόδρομο στην αντίδρασί του κατά την πρώτη συνάντησι με τον Ιησού Χριστό. Ο Ιωάννης είχε συνείδησι του μέτρου, της αποστολής του ρόλου του.

•Είναι ο μάρτυρας της αλήθειας. Ο Ιωάννης «ήλθεν εις μαρτυρίαν, ίνα μαρτυρήση περί του φωτός, ίνα πάντες πιστεύσωσι δι’ αυτού» (Ιωάν. α’7).

•Είναι το άστρο της αυγής, ο αυγερινός, όπως λέμε, που εμφανίζεται στο στερέωμα, για να προειδοποιήση τον ερχομό του βασιλιά των αστέρων, του ήλιου.

Πρωταγωνιστής ο κήρυκας της ερήμου Ιωάννης στον προδρομικό του ρόλο. Αλλ΄έρχεται η στιγμή, που του ζητείται και κάποιος άλλος ρόλος· ο ρόλος του βαπτιστή.

Φαντάζεστε πρωταγωνιστή έργου, που ξαφνικά ο θιασάρχης εμφανίζεται και του προτείνει άλλον, έκτακτο, ρόλο;

Δεν είναι φυσικό να αντιδράση, να διστάση, ακόμα και να αρνηθή να παίξη ένα ρόλο, για τον οποίο φαίνεται να μην είναι προετοιμασμένος; Τελικά δέχεται ο πρωταγωνιστής και τον άλλο ρόλο, αλλά με ένα «τρακ», με φόβο και με τρόμο εμφανή.

Με φόβο και με τρόμο αποδέχεται ο Πρόδρομος Ιωάννης τον έκτακτο ρόλο, που του ζητούσε ο Κύριος. Του ζητούσε να Τον βαπτίση στον Ιορδάνη ποταμό. Αποδέχεται το ρόλο αυτό ο Ιωάννης, αφού πρώτα φυσική προβάλλεται η αντίδρασίς του:

«Εγώ χρείαν έχω υπό σου βαπτισθήναι, και συ έρχη προς με;» (Ματθ. α’ 14).

Έχει ο Χριστός ανάγκες;

Ανάγκη ο Χριστός!

Αυτό επισημαίνεται καθαρά από τα λόγια, με τα οποία ο Πρόδρομος Ιωάννης αντέδρασε στο κάλεσμα για την πράξι της βαπτίσεως.

•Ο ίδιος ο Ιησούς Χριστός δεν έχει καμμιά ανάγκη. Είναι Θεός· ο Θεός επί της γης. «Ανενδεές το Θείον». Πολύ περισσότερο δεν έχει ανάγκη βαπτίσεως, αφού δεν έχει αμαρτίες.

•Δεν έχει ο Ιησούς ανάγκη καθαρισμού, αφού είναι ο Καθαρός και Άμωμος.

•Δεν έχει ανάγκη αγιασμού, αφού είναι ο Άγιος, ο μόνος εν απολύτω εννοία Άγιος.

•Δεν έχει ο Χριστός ανάγκη ως Θεός. Ως άνθρωπος έχει ανάγκες. Αισθάνεται, θέλει με την οικονομία Του, να αισθάνεται ανάγκες, την ανάγκη του φαγητού, την ανάγκη του νερού, την ανάγκη του ύπνου, την ανάγκη της αναπαύσεως.

Αλλ΄αν ο Ίδιος, ως Θεός Λόγος, για τον εαυτό Του, δεν έχη ανάγκες, η παρουσία Του στη γη είχε ανάγκες.

Για να ζήση ο Ίδιος, καμμιά ανάγκη.

Για να καταστή όμως η Ζωή του κόσμου, η σωτηρία του κόσμου, έχει ανάγκες.

•Έχει ανάγκη μητέρας, προκειμένου να γεννηθή και να έρθη ως Θεάνθρωπος στον κόσμο.

Και η μητέρα βρέθηκε. Είναι η Παρθένος Μαρία.

•Έχει ανάγκη πιστού δούλου, να Τον προαναγγείλη, να ξυπνήση κοιμισμένες συνειδήσεις.

Και ο πιστός δούλος βρέθηκε. Είναι ο Πρόδρομος.

•Έχει ανάγκη ταπεινώσεως, για να δοθή υπόδειγμα σε μας, αλλά και για να διακονήση το μυστήριο της απολυτρώσεως και να θυσιαστή για τους ανθρώπους.

Και αυτή την ταπείνωσι την διαθέτει σε τέλειο βαθμό. Άλλωστε μόνο Αυτός έχει ταπείνωσι. Οι άνθρωποι έχουν ταπεινοφροσύνη.

•Έχει ανάγκη αποστόλων, προσώπων, που θα κηρύξουν το Ευαγγέλιο της σωτηρίας.

Και βρέθηκαν τέτοια πρόσωπα. Είναι οι Δώδεκα, αλλά και όλοι εκείνοι, που μέσα στους αιώνες δέχτηκαν να γίνουν διάκονοι της Αποστολικής Εκκλησίας.

•Έχει προ παντός ενός πράγματος ανάγκη ο Χριστός. Έχει ανάγκη της πίστεώς μας. Αυτή ανοίγει την πόρτα της ελευθερίας μας και εισέρχεται ο Χριστός μέσα μας.

‘Ολοι έχουμε ανάγκη του Χριστού

Η πίστις καθιστά τον Ιησού Χριστό την πρώτη μας ανάγκη. Έχουμε ανάγκη του Χριστού περισσότερο από όσο το πουλί έχει ανάγκη του αέρα· από όσο το ψάρι έχει ανάγκη της θάλασσας· από όσο ο πεινασμένος έχει ανάγκη του ψωμιού.

Μαζί με τον Ιωάννη τον Πρόδρομο κάθε άνθρωπος με επίγνωσι, λέει στο Χριστό: «Εγώ χρείαν έχω υπό σου βαπτισθήναι» (Ματθ. γ, 14).

•Έχουμε ανάγκη βαπτίσματος, δηλαδή, αναβαπτίσματος.

Βαπτισθήκαμε, βέβαια, κάποτε, μικρά παιδιά, με το ακούσιο για μας τότε νηπιακό βάπτισμα. Αν τώρα συνειδητοποιήσουμε την ευθύνη και την τιμή του χριστιανικού μας ονόματος, αν δεχτούμε την χάρι του Θεού, τότε το ακούσιο εκείνο βάπτισμα θα καταστεί εκούσιο.

•Έχουμε ανάγκη να συνειδητοποιήσουμε το πρώτο μας βάπτισμα, αλλά και να ζούμε συνεχώς το νέο μας βάπτισμα, μέσα στον Ιορδάνη της Εκκλησίας, δηλαδή, στη ζωή της μετανοίας και εξομολογήσεως.

•Έχουμε ανάγκη τον Ιησού Χριστό. Αφού και ο Ιωάννης Τον είχε ανάγκη.

Δεν είναι σχήμα λόγου εκείνο το «Εγώ χρείαν έχω υπό σου βαπτισθήναι». Είναι συναίσθηση βαθειάς ανάγκης.

Εν συγκρίσει προς τους λοιπούς ανθρώπους ήταν άγιος ο Ιωάννης. Σεσωσμένος όμως δεν ήταν!

•Είχε και ο Πρόδρομος ανάγκη σωτηρίας.

Ας ήταν ο Πρόδρομος και Βαπτιστής ιατρός ψυχών αμαρτωλών. Και ο ίδιος είχε ανάγκη το φάρμακο της σωτηρίας, που όμως ούτε εκείνος διέθετε ούτε υπήρχε. Το φάρμακο αυτό είναι μόνο ένα: το Αίμα του Ιησού Χριστού. Λέει σχετικά ο ιερός Χρυσόστομος: «Προ του σταυρού ουδαμού φαίνεται άφεσις ούσα· πανταχού γαρ τω αίματι αυτού τούτο λογίζεται» (Ε.Π.Ε. 9,318). Μετάφρασις: Πουθενά δεν υπάρχει άφεσις αμαρτιών πριν από το Σταυρό. Η άφεσις έρχεται παντού με το Αίμα μόνο του Ιησού Χριστού.

Ανάγκη σωτηρίας από το Χριστό όχι μόνο ο Ιωάννης, αλλά και αυτή ακόμα η Παναγία είχε. Στην περίφημη ωδή της, ομολογεί: «Ηγαλλίασε το πνεύμά μου επί τω Θεώ τω σωτήρι μου» (Λουκ. α’ 47).

Ανάγκη Προδρόμου

Έχουμε κι’ εμείς, σαν τον Ιωάννη, ανάγκη το Χριστό. Αλλ’ έχουμε ανάγκη και τους αγίους. Ειδικά έχουμε ανάγκη τον Ιωάννη. Έχουμε ανάγκη ενός Ιωάννη, ενός Βαπτιστή, ενός Προδρόμου.

Λείπει σήμερα ο Ιωάννης. Λείπει ο άγιος, σαν τον Ιωάννη. Περισσότερο από ο,τιδήποτε άλλο, έχουμε ανάγκη αγίων.

Δεν έχουμε αγίους, όπως πρέπει και όσους πρέπει, γι’ αυτό και δεν έχουμε ηγέτες σωστούς, πολιτικούς και εκκλησιαστικούς. Δεν έχουμε το αλάτι, που απαιτείται, για να σωθή η κοινωνία από την καθολική σήψι.

Ανάγκη Προδρόμου! Αυτό σημαίνει:

Πρώτον: Ανάγκη θεολογίας. Ο Πρόδρομος Ιωάννης ήταν θεολόγος, με την αρχική σημασία της λέξεως. Γνώριζε, αγαπούσε, έβλεπε και κήρυττε τον Θεό Λόγο.

•Τι είναι ο Ιησούς Χριστός; Είναι ο Πρώτος, ο πρό πάντων των αιώνων Θεός. Ομολογεί λοιπόν ο Ιωάννης: «Ο οπίσω μου ερχόμενος έμπροσθέν μου γέγονεν, ότι πρώτός μου ήν» (Ιωάν. α’ 13).

Ο Χριστός είναι το πλήρωμα της Θεότητας.

•Τι άλλο είναι ο Χριστός; Αν ως Θεός αίρεται υπεράνω πάντων, είναι υπεράνω των αγγέλων, υπεράνω των ουρανών, βαστάζη τους ουρανούς, ως Θεάνθρωπος είναι ο αίρων τις αμαρτίες του κόσμου.

Ο Ιωάννης έδειξε και τη θεία προέλευσι του Χριστού, έδειξε και τη λυτρωτική Του παρουσία και αποστολή στη γη. Έδειξε τον ερχόμενο Χριστό σε όσους βρίσκονταν την ημέρα εκείνη στο ποτάμι, αλλά και Τον δείχνει σε όλους τους αιώνες, διακηρύσσοντας:

«Ίδε ο αμνός του Θεού ο αίρων την αμαρτίαν του κόσμου» (Ιωάν. α’ 29).

Τη Θεότητα και το μεγαλείο του Ιησού Χριστού κηρύττουν συγγενικά πρόσωπα της γης και του ουρανού.

Συγγενής του Χριστού στη γη ο Ιωάννης. Εξάδελφος κατά σάρκα και μεγαλύτερος στην ηλικία. Και όμως Τον αποκαλεί «Ισχυρότερον», «Πρώτον».

Συγγενές πρόσωπο του ουρανού, ο Πατέρας, που βεβαιώνει: «Ούτός εστιν ο Υιός μου ο αγαπητός, εν ώ ηυδόκησα» (Ματθ. γ’ 17).

Δεύτερον: Ανάγκη μετανοίας. Η μετάνοια είναι το μόνιμο κήρυγμα του Ιωάννου. Είναι η συνεχής καμπάνα, που ηχεί στον Ιορδάνη. Είναι η φωνή του Λόγου.

•Αν η σάρκωσις έφερε το Θεό κοντά στον ανθρωπο, η μετάνοια φέρνει τον άνθρωπο κοντά στο Θεό. Έτσι εξηγείται το κήρυγμα του Προδρόμου:

«Μετανοείτε· ήγγικε γαρ η βασιλεία των Ουρανών» (Ματθ, γ’ 2).

Αφού ο Θεός αγγίζει τον άνθρωπο, πραγματοποιώντας τη μεγάλη Του κάθοδο από τον ουρανό στη γη, ο άνθρωπος οφείλει να κάνη τη δική του άνοδο με τη μετάνοια. Έτσι γίνεται σωτηριώδης πραγματικότητα το «ήγγικεν η βασιλεία των ουρανών».

†Η μετάνοια γεννιέται με τη μνήμη της αμαρτίας, εκδηλώνεται με τη συντριβή της εξομολογήσεως και ολοκληρώνεται με τους καρπούς τους αξίους της μετανοίας.

†Η μετάνοια είναι και συναίσθησις και λόγος (ομολογία) και πράξις αλλαγής. Γι΄αυτό τονίζει ο Πρόδρομος:

«Ποιήσατε καρπούς αξίους της μετανοίας» (Ματθ. γ’ 8).

†Η μετάνοια είναι για τους αμαρτωλούς, η άμεση ανάγκη. Μόνο όποιος θεωρεί τον εαυτό του αναμάρτητο, μόνο αυτός δεν αισθάνεται την ανάγκη της μετανοίας. «Ου χρείαν έχουσιν οι ισχύοντες ιατρού, αλλ΄ οι κακώς έχοντες» (Ματθ. θ, 12). Αυτός όμως δεν θα έχη συναίσθηση της καταστάσεώς του.

Τρίτον: Ανάγκη κοινωνκής δικαιοσύνης. Ο Ιωάννης δεν ήταν μόνο θεολόγος. Δεν ήταν μόνο βαπτιστής.

Ήταν και …ρυθμιστής. Ρύθμιζε τις κοινωνικές σχέσεις ανάμεσα στους ανθρώπους, με βάσι πάντοτε τη ζυγαριά της δικαιοσύνης.

Πολλοί θέλουν την Εκκλησία για τους τύπους, να «ευλογή» και να «αγιάζη», κατά μαγικό μάλιστα τρόπο. Η Εκκλησία είναι εκείνη, που διεισδύει παντού και ρυθμίζει τα πάντα.

-Τι να κάνουμε; Πόσα θα κερδίσουμε; Τι φόρους θα πληρώνουμε η θα εισπράττουμε;

Παρόμοια ερωτήματα απηύθυναν οι προσερχόμενοι στον Πρόδρομο.

«Ημείς τι ποιήσομεν;», ρωτάνε τα μέλη των διαφόρων κοινωνικών ομάδων ξεχωριστά, όπως οι στρατιωτικοί, οι τελώνες και άλλοι. Και ο Πρόδρομος δίνει συγκεκριμένες απαντήσεις περί του πρακτέου.

Τότε η Εκκλησία κηρύττει τη βασιλεία των ουρανών, όταν κηρύττει και αγωνίζεται για την κοινωνία της γης.

Δυο από τους λόγους του Προδρόμου επί κοινωνικού πεδίου θ’ αρκούσαν να λύσουν και σήμερα τα κοινωνικά προβλήματα:

†Με τον ένα θέτει φραγμό στη λεγόμενη παραοικονομία, που πάντοτε, αλλά περισσότερο σήμερα, οργιάζει. Στους στρατιωτικούς, που την εποχή εκείνη εκμεταλλεύονταν το λαό, απάντησε ο Ιωάννης: «Αρκείσθε τοις οψωνίοις υμών» (Λουκ. γ 14). Να αρκήστε στο μισθό σας, στον τίμιο ιδρώτα σας.

†Με τον άλλο θεμελιώνει την κοινωνία της αγάπης και της ισότητας:

«Ο έχων δύο χιτώνας μεταδότω τω μη έχοντι, και ο έχων βρώματα ομοίως ποιείτω» (Λουκ. γ’ 11).

Ανάγκη ασκητικής ζωής.

Έχουμε ανάγκη Προδρόμου. Αυτό σημαίνει και κάτι άλλο:

-Ανάγκη ασκητικής ζωής έχουμε όλοι. Υπόδειγμα λιτότητας είναι ο Ιωάννης· λιτότητας εκούσιας.

Τον βλέπουμε ντυμένο με τρίχες καμήλου και με μια ζώνη δερμάτινη στη μέση. Το φαγητό του, οι ακρίδες, είτε τις εκλάβουμε ως τις άκρες χορταριών, είτε τις δεχτούμε ως τα ομώνυμα έντομα, απαράμιλλο σε εκούσια νηστεία και άσκησι.

Όποιος ελαχιστοποιεί τις ανάγκες του, αυτός γίνεται ευτυχισμένος.

†Αν θέλουμε να δούμε κατά πόσο είμαστε χριστιανοί, ας ζυγιστούμε στη ζυγαριά, που λέγεται χρεία = ανάγκη. Ας διερωτηθεί καθένας:

-Αυτά που έχω, είναι τα απολύτως αναγκαία; Είναι στα πλαίσια των επιτρεπομένων αγαθών, όπως τα προσδιορίζει ο απόστολος Παύλος;

Να το μέτρο της αναγκαιότητας, κατά τον μεγάλο Παύλο: «Έχοντες τροφάς και σκεπάσματα, τούτοις αρκεσθησόμεθα» (Α’Τιμ. στ’ 8).

Όσα έχουμε και κατέχουμε ανήκουν «εις τας αναγκαίας χρείας» (Τίτ. γ΄14); Μπορούμε να φωτογραφηθούμε δίπλα στον Ιωάννη τον Πρόδρομο;

†Οπωσδήποτε έχουμε ανάγκη και υλικών πραγμάτων. Αλλά δεν είναι ανάγκη γι΄αυτή την ανάγκη να έχουμε αγωνία και άγχος. Η κάλυψις και των υλικών αγαθών γίνεται από το Θεό Πατέρα. Εμείς συμβάλλουμε με την πίστι στην πρόνοιά Του και με την εργατικότητά μας. «Οίδε γαρ ο Πατήρ υμών ο ουράνιος ών χρείαν έχετε», βεβαιώνει ο Κύριος (Ματθ. στ’ 8).

†Τα αναγκαία υλικά αγαθά τα εξασφαλίζουμε, με δουλειά, με αγάπη, με προσευχή, με δικαιοσύνη.

Αλλ’ ας μη λησμονούμε, ότι ως πνευματικοί άνθρωποι, ως χριστιανοί, έχουμε ανάγκη του Προδρόμου με όλες του τις επισημάνσεις. Έχουμε:

†Ανάγκη προφητικού λόγου.

†Ανάγκη ομολογίας πίστεως, μαρτυρίας.

†Ανάγκη ελέγχου. Να ελέγχουμε, αλλά και να ελεγχώμαστε.

†Ανάγκη ασκητικής ζωής.

†Ανάγκη μετανοίας.

†Ανάγκη αγιότητος.

†Ανάγκη ΧΡΙΣΤΟΥ.

Περισσότερος Χριστός μας χρειάζεται.

Ζωντανότερη σχέσις με το Χριστό.

Περιοδικό ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΒΑΠΤΙΣΤΗΣ τεύχος 560 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2011