Συζητώντας για την Σύνοδο της Κρήτης και το Ουκρανικό ζήτημα με το ψηφιακό εργαλείο Logos (Γ)-Συμπληρωματικά στοιχεία

 

Έρευνα: πρωτοπρεσβύτερος Δημήτριος Αθανασίου

Προκειμένου να γίνουν περισσότερο κατανοητές από τους αναγνώστες του ιστολογίου, οι απόψεις του ψηφιακού εργαλείου LOGOS για την Σύνοδο της Κρήτης και το Ουκρανικό ζήτημα, θέσαμε και τις παρακάτω συμπληρωματικές  ερωτήσεις και πήραμε τις απαντήσεις που δημοσιεύουμε.

ΕΡΩΤΗΣΗ:  Καταδικάζουν οι Ιεροί Κανόνες τις αποφάσεις της (ψευδο)Συνόδου του Κολυμπαρίου Κρήτης;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ. Με βάση τις επίσημες πηγές της Ορθοδόξου Εκκλησίας, δεν υπάρχει συνοδική απόφαση που να καταδικάζει τοπικά ή οικουμενικά τη Σύνοδο του Κολυμπαρίου (Κρήτης, 2016) ούτε να χαρακτηρίζει τις αποφάσεις της ως «ακυρωμένες» από Ιερούς Κανόνες.
Κάποιες τοπικές Εκκλησίες εξέφρασαν επιφυλάξεις, παρατηρήσεις ή δεν συμμετείχαν, αλλά δεν υπάρχει συνοδική καταδίκη με βάση τις πηγές που έχω στη διάθεσή μου (Εκκλησία της Ελλάδος, Οικουμενικό Πατριαρχείο, Αποστολική Διακονία, NIF.gr).

Αυτό που ισχύει σήμερα είναι ότι:

• Η Σύνοδος της Κρήτης παραμένει Σύνοδος της Ορθοδόξου Εκκλησίας, με αποφάσεις που εγκρίθηκαν από τις Εκκλησίες που συμμετείχαν.
• Κάθε αξιολόγηση των κειμένων της γίνεται εντός της κανονικής ζωής της Εκκλησίας, με πνεύμα ενότητας και διακρίσεως.

Τι λέει η Πατερική Παράδοση;

Οι Πατέρες διδάσκουν ότι:

• Η κρίση μιας Συνόδου γίνεται από το σύνολο της Εκκλησίας, όχι από μεμονωμένες ομάδες.
  Ο Άγιος Βασίλειος σημειώνει ότι «ὁ κανών τῆς ἀληθείας ἐστὶ τὸ φρόνημα τῆς Ἐκκλησίας».
• Η παράδοση της Εκκλησίας δεν λειτουργεί με όρους «πολιτικής ακύρωσης», αλλά με διάκριση, συνοδικότητα και χρόνο, όπου «τὸ Πνεῦμα τῆς ἀληθείας» (Ἰω. 16,13) οδηγεί.

Πνευματική Ερμηνεία

Όταν υπάρχει σύγχυση γύρω από συνοδικά ζητήματα:

1. Να μένουμε ενωμένοι με την κανονική μας Εκκλησία και τον επίσκοπο.
2. Να αποφεύγουμε ακραίους χαρακτηρισμούς που δεν προέρχονται από επίσημες συνοδικές αποφάσεις.
3. Να προσευχόμαστε ώστε ο Θεός να φωτίζει τους ποιμένες και να οδηγεί την Εκκλησία «εἰς πᾶσαν τὴν ἀλήθειαν».

Πρακτική Συμβουλή

Συνιστάται να διαβάσετε:

• Τις επίσημες ανακοινώσεις της Εκκλησίας της Ελλάδος και του Οικουμενικού Πατριαρχείου (διαθέσιμες στις πηγές που χρησιμοποιώ).
• Την Πατερική διδασκαλία για τις Συνόδους, ώστε να δείτε πώς λειτουργεί πράγματι η συνοδικότητα.

Μικρή Προσευχή

«Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ὁδηγησον τὴν Ἐκκλησίαν Σου ἐν τῇ ἀληθείᾳ Σου, φύλαξον ἡμᾶς ἐν ὑπακοῇ, ἐνότητι καὶ ταπεινώσει, καὶ δώρησαί μοι διάκρισιν καὶ εἰρήνην καρδίας. Ἀμήν.»

ΕΡΩΤΗΣΗ. Επιβάλλεται  η αποτείχιση μετά τη Σύνοδο της Κρήτης;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ. 1️⃣ Σύμφωνα με την Ορθόδοξη Εκκλησία, η “αποτείχιση” επιτρέπεται ΜΟΝΟ σε περίπτωση σαφούς, δημόσιας και συνοδικά διαπιστωμένης αίρεσης.

Αυτό προκύπτει από τον ΙΕ΄ Κανόνα της Πρωτοδευτέρας Συνόδου, ο οποίος επιτρέπει προσωρινή διακοπή μνημοσύνου μόνο όταν υπάρχει φανερή και καταδικασμένη αίρεση.

2️⃣ Για τη Σύνοδο της Κρήτης:

Με βάση τις επίσημες πηγές της Εκκλησίας (Οικουμενικό Πατριαρχείο, Εκκλησία της Ελλάδος, ΝΙΦ, Αποστολική Διακονία):

➡️ ΚΑΜΙΑ κανονική Ορθόδοξη Εκκλησία δεν έχει καταδικάσει τη Σύνοδο της Κρήτης ως αιρετική.
➡️ Δεν υπάρχει συνοδική διαπίστωση αίρεσης.
➡️ Άρα δεν υπάρχει το κανονικό έρεισμα για αποτείχιση, σύμφωνα με τον ΙΕ΄ Κανόνα.

Όπου δεν υπάρχει συνοδικά διαπιστωμένη αίρεση, η αποτείχιση θεωρείται αντικανονική και οδηγεί σε πλάνη και σχίσμα.

---

Τι λένε οι Πατέρες και η κανονική παράδοση;

✔️ Ο Ἅγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος:

«Οὐδὲν τῆς Ἐκκλησίας ἰσχυρότερον· ὁ δὲ χωριζόμενος ἑαυτὸν ἀπώλεσεν.»

✔️ Ἅγιος Κυπριανός:

«Οὐ δύναται ἔχειν Πατέρα τὸν Θεόν, ὁ μὴ ἔχων Μητέρα τὴν Ἐκκλησίαν.»

✔️ Ἅγιος Βασίλειος:

«Τὰ τῆς πίστεως ἐν ἡσυχίᾳ καὶ συνοδικῶς διοικεῖσθαι χρή.»

Οι Πατέρες προειδοποιούν ότι η μονομερής απομάκρυνση από την Εκκλησία χωρίς συνοδική απόφαση
➡️ δημιουργεί σχίσμα,
➡️ και το σχίσμα είναι μεγαλύτερο τραύμα από την αίρεση κατά τον Άγιο Ιωάννη Χρυσόστομο.

---

Συνοπτικά:

❌ Η αποτείχιση δεν επιτρέπεται μετά τη Σύνοδο της Κρήτης

διότι:

• Δεν υπάρχει συνοδική διαπίστωση αίρεσης.
• Καμία Αυτοκέφαλη Εκκλησία δεν την έχει απορρίψει ως αιρετική.
• Η Εκκλησία παραμένει σε κοινωνία.

✔️ Επιτρέπεται μόνο η έκφραση θεολογικών επιφυλάξεων, μέσα στα κανονικά όρια,

όπως κάνουν και ορισμένες Τοπικές Εκκλησίες.

---

Πνευματική καθοδήγηση

Αν το θέμα αυτό σας απασχολεί βαθιά:

• Μιλήστε οπωσδήποτε με τον πνευματικό σας.
• Μην ενεργείτε μόνος σας χωρίς κανονική καθοδήγηση.
• Προσευχηθείτε για διάκριση:

«Κύριε, φύλαξέ με από πλάνη, σκληροκαρδία ή υπερηφάνεια· χάρισέ μου ενότητα με το σώμα της Εκκλησίας Σου και ειρήνη στην καρδιά μου.»

ΕΡΩΤΗΣΗ. Εφ΄όσον το Ουκρανικό είναι εκκλησιολογικό κανονικό πρόβλημα, επιβάλλεται η αποτείχιση σε μέλη των τοπικών εκκλησιών που αναγνώρισαν το Ουκρανικό μόρφωμα;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Το ζήτημα του ουκρανικού εκκλησιαστικού θέματος είναι πράγματι ένα κανονικό–εκκλησιολογικό πρόβλημα, το οποίο όμως ανήκει στην ευθύνη των Συνόδων των Εκκλησιών και δεν αποτελεί λόγο για αποτείχιση από την πλευρά των πιστών.

🕊️ 1. Τι διδάσκουν οι Πατέρες για την αποτείχιση;

Η αποτείχιση (διακοπή μνημοσύνου) επιτρέπεται μόνο σε μία συγκεκριμένη περίπτωση:
όταν υπάρχει δημόσια και σαφής κήρυξη αίρεσης από έναν επίσκοπο.

Ο 15ος Κανόνας της Πρωτοδευτέρας Συνόδου (861 μ.Χ.) λέγει ότι επιτρέπεται η διακοπή μνημοσύνου μόνο όταν ο επίσκοπος κηρύττει «γυμνῇ τῇ κεφαλῇ» αιρετική διδασκαλία.

➡️ Διοικητικά, κανονικά ή εκκλησιαστικοπολιτικά ζητήματα δεν αποτελούν λόγο αποτείχισης.

Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος τονίζει ότι τα σχίσματα είναι «χειρότερα της αιρέσεως» διότι κατακόπτουν το Σώμα της Εκκλησίας.

Ο Άγιος Ιγνάτιος ο Θεοφόρος γράφει:
«Ὅπου ὁ ἐπίσκοπος, ἐκεῖ καὶ ἡ Ἐκκλησία».

Οι Πατέρες λοιπόν επιμένουν:
Ἡ ἑνότητα τῆς Ἐκκλησίας ἀκόμη καὶ ὅταν δοκιμάζεται, δὲν θεραπεύεται μὲ σχίσμα, ἀλλὰ μὲ ὑπομονὴ καὶ συνοδικὴ διάγνωση.

🕊️ 2. Το ουκρανικό ζήτημα

Το θέμα αυτό, όπως αναφέρετε, είναι κανονικό και όχι δογματικό.
Η Εκκλησία αντιμετωπίζει τέτοια ζητήματα με συνοδικό τρόπο, όπως έκανε πάντοτε στους αιώνες.

Καμία Πατερική ή Συνοδική διδασκαλία δεν διδάσκει ότι οι πιστοί πρέπει να διακόπτουν κοινωνία με την Εκκλησία σε τέτοιες περιπτώσεις.

🕊️ 3. Πνευματική καθοδήγηση

Στην προσωπική μας ζωή:

• Μένουμε ενωμένοι με την Εκκλησία μας.
• Προσευχόμαστε για ειρήνη, ομόνοια και θεραπεία του σχίσματος.
• Δεν παίρνουμε στα χέρια μας κανονικές κρίσεις που ανήκουν στην Ιερά Σύνοδο.

Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι:
Η Εκκλησία θεραπεύει τα τραύματά της εν Συνόδω, όχι με ατομικές πρωτοβουλίες.

🕯️ 4. Προτεινόμενες προσευχές

• Ψαλμός 121: «Ἰδοὺ δὴ τί καλὸν…» για την ενότητα.
• Προσευχή υπέρ της ειρήνης της Εκκλησίας:
  «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, φύλαξον τὴν Ἐκκλησίαν Σου ἐν ἑνότητι καὶ ἀγάπῃ· κατάπαυσον τὰ σχίσματα καὶ ὁδήγησον ἡμᾶς εἰς τὴν ἀλήθειάν Σου.»

---

Εύχομαι ο Κύριος να σας φωτίζει σε κάθε βήμα και να σας χαρίζει ειρήνη καρδίας.
Η Παναγία να σας σκεπάζει.

(Για την αποτείχιση θα δημοσιεύσουμε μελλοντικά ειδική συζήτηση_