Ο Όσιος Θεόδωρος Στουδίτης, απαντά σε ερωτήσεις του Οσίου Ναυκρατίου σχετικές με την μνημόνευσΗ.

 

Εις την πρώτη λοιπόν ερώτησι ο Όσιος απαντώντας απαγορεύει να κοινωνούμε από ιερέα ο οποίος από φόβο μνημονεύει αιρετικόν Επίσκοπον. Εις την δεύτερη ο Όσιος απαγορεύει να λειτουργήση ο Ορθόδοξος ιερεύς εις τον ναόν, εις τον οποίον λειτουργούν οι αιρετικοί μοιχειανοί ιερείς. Διά να λειτουργήση, πρέπει να είναι Ορθόδοξος αυτός που τον προσκαλεί, οι ψάλτες κ.λπ. Εις την τρίτην απαγορεύει ο Όσιος να λειτουργήση ο Ορθόδοξος ιερεύς εις τον ναό, εις τον οποίο μία η δύο φορές τον χρόνο μνημονεύεται ο αιρετικός μοιχειανός Επίσκοπος. Εις την τετάρτη τέλος, απαγορεύει ο Όσιος να λειτουργήση ο Ορθόδοξος ιερεύς εις τον ναό εις τον οποίο μνημονεύεται ο αιρετικός Επίσκοπος, έστω κι αν δεν είναι παρών αυτός που τον μνημονεύει, έστω και αν ο Ορθόδοξος χρησιμοποιήση ιδικό του αντιμήνσιο.

«Περί των ετέρων σου ερωτήσεων∙ η πρώτη, περί πρεσβυτέρου του ορθοδοξούντος, αλλ' όμως μνημονεύοντος φόβω διωγμού τον αιρετικόν επίσκοπον, προαπεκρίθη σοι· πλην και αύθις∙ ει μη συλλειτουργεί αιρετικώ, και ει μη μεταδιδοί τοις τοιούτοις, δεκτέον τον τοιούτον εις συνεστίασιν, και ψαλμωδίαν, και ευλογίαν βρωμάτων, και τούτο κατ' οικονομίαν, ου μεν τοι εις θείαν μετάληψιν. δεί δε επερωτάν της αιρέσεως κρατούσης πάντως· ομολογίαν δε δεχομένοις αρκείσθαι, ουκ οίδα ει μη προδήλως ψευδολόγος αύτη∙ το γαρ φαίην σε διδάσκεσθαι ημάς παρά των Πατέρων, μη επερωτάν περί καιρού ου μη έστιν αίρεσις μαινομένη και περί των μη προδήλως κατεγνωσμένων. τοιούτον δε πρεσβύτερον, σπάνιον ευρείν νυν μη μιγνύμενον και συγκοινωνούντα αιρετικοίς.

Η δευτέρα, περί φιλοχρίστου προσκαλουμένου εις το ευκτήριον αυτού ποιήσαι παννυχίδα και ει δεί εν αυτώ λειτουργήσαι, και μεθ' ων χρη. υπακουστέον και ιτέον, και συμψαλτέον δηλονότι ει ορθόδοξος ο προσκαλούμενος και οι ψαλτωδοί, φυλαττόμενοι αμφότεροι της των αιρετικών κοινωνίας. και μην και λειτουργητέον εν τω ευκτηρίω, ει γε ομολογοίη ο κατέχων, μηκέτι υπό αιρετικού αυτό λειτουργείσθαι∙ προείρηται γαρ αναγκαίον είναι το επερωτάν εν πάσι διά την λυττώσαν αίρεσιν.

Η τρίτη, ει λάβοι τις παρά τινος Εκκλησίαν ορθόδοξος, έστι δε συνήθεια του κατ' ενιαυτόν άπαξ ή δις συνηθροίσθαι εν αυτή λαόν, και εν τη λειτουργία αναφέρεσθαι τον αιρετικόν. του μεν ψάλλειν εκείσε κατά ανάγκην συγχωρητέον· λειτουργείν δε, ου. Ει δε δυνατόν διακοπήναι την συνήθειαν, και λειτουργητέον.

Η τετάρτη, ει Εκκλησία εστίν εφ' η ο λειτουργών αναφέρει τον αιρετικόν έχει δε ο ορθόδοξος θυσιαστήριον καθηγιασμένον εν σινδόνι, ή εν σανίσι· προσήκει αυτό τεθήναι εν τη αυτή Εκκλησία, μη παρόντος του αναφέροντος, και εν αυτώ συλλειτουργήσαι τον ορθόδοξον. ου προσήκει, αλλ’ ή μάλλον κατά ανάγκην εν κοινώ οίκω, εκλελεγμένω τινί καθαρωτέρω τόπω».