ΣΥΝΟΔΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΠΡΩΤΕΙΟ ΣΤΗ ΔΕΥΤΕΡΗ ΧΙΛΙΕΤΙΑ ΚΑΙ ΣΗΜΕΡΑ (κειμενο της Αλεξάνδρειας)-Aπαραίτητα ιστορικά στοιχεία

 

Aπαραίτητα ιστορικά στοιχεία

Έρευνα: πρωτοπρεσβύτερος δημήτριος Αθανασίου

Πριν προχωρήσουμε στην παρουσίαση και τον σχολιασμό του κειμένου της Αλεξάνδρειας(  Ιούνιος 2023)  του 1923, κάνουμε μια παρένθεση προκειμένου να παρουσιάσουμε ορισμένα ιστορικά στοιχεία, για τα τεκταινόμενα τον Ιούνιο 2023 στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, απαραίτητα για την ενημέρωση των ενδιαφερομένων.

----------------------------------------------------------------------------------------

     Το πρωί της 1ης Ιουνίου 2023 έλαβε χώρα στην Αίθουσα του Θρόνου του Πατριαρχικού Μεγάρου Αλεξανδρείας η επίσημη τελετή έναρξης των εργασιών της διεθνούς Μικτής Θεολογικής Επιτροπής του Θεολογικού Διαλόγου μεταξύ της Ορθοδόξου και της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας.

     Υποδεχόμενος τους 24 Ορθοδόξους και 18 Ρ/Καθολικούς μετέχοντες, Καρδιναλίους, Μητροπολίτες, Πρεσβυτέρους και λαϊκούς θεολόγους, ο Μακαριώτατος Πάπας και Πατριάρχης Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής κ.κ.Θεόδωρος Β’, ανέφερε: «Με ιερή συγκίνηση και ιδιαίτερη χαρά υποδεχόμεθα εν βαθεία αγάπη και τιμή τους Σεβασμιωτάτους Συμπροέδρους και τα μέλη της Διεθνούς Μικτής Επιτροπής του Θεολογικού Διαλόγου μεταξύ της Ορθοδόξου και της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας στην Καθέδρα του Αποστολικού και Πατριαρχικού Θρόνου του Αγίου ενδόξου Αποστόλου και Ευαγγελιστού Μάρκου, στον ιστορικό χώρο του Δευτεροθρόνου Πατριαρχείου Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής, με την δισχιλιοστή Αποστολική παρακατάθηκη, την πολυκύμαντη ιστορία και το ελπιδοφόρο μέλλον και σας απευθύνουμε τον εγκάρδιο αδελφικό χαιρετισμό «καλώς ήλθατε».

 

     Ανασκοπούντες τις μέχρι τούδε εξελίξεις στις σχέσεις μεταξύ των δύο αδελφών Εκκλησιών, ενθυμούμενοι τις άριστες σχέσεις των δύο παλαίφατων Θρόνων, Αλεξανδρείας και Ρώμης και ιδία του κοινού μας αγίου προκατόχου ημών Ευλογίου, ο οποίος αντήλλαξε πλήθος επιστολών με τον Πάπα Ρώμης Γρηγόριο Α΄ τον Διάλογο προς καταπολέμηση των αιρέσεων της εποχής, ευλογούμε το όνομα του Αρχιποίμενος Κυρίου μας και θερμή ευχαριστία προσάγουμε προς τον εν Τριάδι Θεό, ο οποίος μας καταξίωσε να διανύσουμε από κοινού σημαντική απόσταση στην οδό του θελήματος Αυτού και να υπηρετήσουμε το πνεύμα της καταλλαγής, της ειρήνης, της αγάπης και της ειλικρινούς αδελφικής συνεργασίας.

Η Ορθόδοξη και η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, πορευόμενες εν διαλόγω αγάπης συνέστησαν δύο τεχνικές εκ θεολόγων Επιτροπές για την προπαρασκευή του θεολογικού διαλόγου μεταξύ των δύο Εκκλησιών.

Οι δύο αυτές επιτροπές συνέστησαν, από κοινού, μία μικτή συντονιστική ομάδα, η οποία συνήλθε στη Ρώμη τον Μάρτιο του έτους 1978, υπό την συμπροεδρία του αοιδίμου Προκατόχου και Πνευματικού Πατέρος μας, Μητροπολίτου Καρθαγένης Παρθενίου, μετέπειτα Πάπα και Πατριάρχου Αλεξανδρείας και του επιφανούς Επισκόπου Ραμόν Τορρέλα.

Το επιτελεσθέν έργο της Διεθνούς Μικτής Επιτροπής αποτελεί αναμφισβήτητα ορόσημο στην ιστορία και πολύτιμο κεφάλαιο για τη ζωή και περαιτέρω πορεία των δύο ημών Εκκλησιών. Και το κεφάλαιο αυτό βρίσκεται ήδη στη διάθεσή μας και αναμένει την από μέρους μας αξιοποίησή του, βρίσκεται δε γενικά στη διάθεση της Χριστιανοσύνης προς εξυπηρέτηση του ιδεώδους της ενότητος.

Είναι πανθομολογούμενο ότι ο θεολογικός διάλογος χρειάζεται να καλλιεργηθεί, να προχωρήσει και να καρποφορήσει σε όλα τα επίπεδα με ειλικρίνεια, εντιμότητα και αμοιβαίο σεβασμό.

Για την Ορθόδοξη Εκκλησία οι επαφές, οι συνομιλίες, οι συνεννοήσεις και με μια λέξη ο διάλογος, είναι πράξεις συνυφασμένες με το είναι Της.

Η μέχρι σήμερα πορεία του θεολογικού διαλόγου των δύο Εκκλησιών μας απέδειξε ότι για να αναπτυχθεί ένας Διάλογος, πρέπει να δημιουργούνται συνθήκες αμοιβαίας εμπιστοσύνης και καλής θελήσεως.

Συνθήκες ελευθερίας και αγάπης. Δύο μεγέθη πολύ σημαντικά.

Επίσης, τα μέχρι τώρα συντελεσθέντα, μάς υπενθυμίζουν ασφαλώς το καθήκον και την ευθύνη να συνεχίσουμε να προάγουμε το έργο της ενότητος, ενισχύουν δε την ελπίδα ότι ο Κύριος θα ευλογήσει και εφεξής τις προσπάθειές μας.

Δεν πρέπει όμως να λησμονούμε, ότι έχουμε να διανύσουμε μακρά και επίπονη οδό, να καλύψουμε διά συστηματικής εργασίας μεγάλες αποστάσεις, να διαλύσουμε προκαταλήψεις και να διδαχθούμε από τα σφάλματα του παρελθόντος.

Το Οικουμενικό Πατριαρχείο, ως «πρώτοθρονο μεταξύ ίσων», την περίοδο του διαλόγου της αγάπης είχε υποστηρίξει πολύ ορθά ότι « το θέμα της ενώσεως είναι μέγα και ιερώτατο, ότι δεν είναι υπόθεση προσώπων, αλλά αυτής ταύτης της Ορθοδοξίας, και ότι επιβάλλεται η μετά δέους και του προσήκοντος σεβασμού μελέτη αυτού, εν συνεργασία πάντοτε μετά πασών των κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών, απεφευγομένης πάσης βεβιασμένης ενεργείας».

Αγαπητοί μου,

Οφείλουμε να γίνουμε διάκονοι της ενότητος της Εκκλησίας με την αγάπη της Αληθείας του Χριστού, χωρίς εκπτώσεις στα της Πίστεως, με την αλήθεια της αγάπης Του, με τόλμη, υπομονή και θάρρος.

Περαίνοντες τον χαιρετισμό μας, σας ευχαριστούμε σεβάσμιοι και προσφιλέστατοι εν Χριστώ αδελφοί, διά την τιμή της ευλογητής ταύτης συναντήσεως και επικοινωνίας μεθ΄ ημών, ευχόμενοι όπως ο Κύριος ευλογεί τις κοινές μας προσπάθειες προς εκπλήρωση του Αγίου θελήματός και προς δόξαν του αγίου ονόματος Αυτού.

Επιθυμούμε να σας παρακαλέσουμε όπως κατά το διάστημα της παραμονής σας στην έδρα μας, στην Μεγάλη Πόλη της Αλεξανδρείας, αισθανθείτε ότι βρίσκεστε εις τα ίδια. Δεν σας θεωρούμε ξένους, αλλά αδελφούς. Ως ευ παρέστητε!»

Ακόμη, ο Μακαριώτατος εξέφρασε την αδελφική αγάπη και τον σεβασμό του προς τον Παναγιώτατο Οικουμενικό Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο και το Οικουμενικό Πατριαρχείο, το οποίο φέρει την ευθύνη του συντονισμού του Θεολογικού Διαλόγου εκ μέρους της υπ’ ουρανόν Ορθοδόξου Εκκλησίας, ως και προς την Α.Α. τον Πάπα Φραγκίσκο.

Εγκάρδιες προσρρήσεις και ευχαριστίες εξέφρασε εν τω προσώπω του παρισταμένου Γενικού Προξένου της Ελλάδος κ. Αθανασίου Κοτσιώνη και προς την Ελληνική Πολιτεία για την έμπρακτη συναρωγή της προς το παλαίφατο Πατριαρχείο.

Τέλος, επήνεσε τις άοκνες προσπάθειες των εσωκατακοίλων Αρχιερέων και ιερέων, μελών της Πατριαρχικής Αυλής, για την επιτυχή διοργάνωση της διεθνούς συναντήσεως.

Αντιφωνών ο Ρ/Καθολικός Συμπρόεδρος της Επιτροπής, Εκλαμπρότατος Καρδινάλιος κ.Kurt Koch, εξέφρασε τις ευχαριστίες του Αγιωτάτου Επισκόπου Ρώμης προς την ΑΘΜ για την φιλοξενία της ιστορικής θεολογικής συναντήσεως στην Αποστολική και Πατριαρχική Καθέδρα του Αγίου Μάρκου, ως και τις εγκάρδιες ευχές του για πλήρη επιτυχία στις θεολογικές συζητήσεις.

Επίσης, προσεκόμισε πολύτιμο δώρο του Πάπα Φραγκίσκου προς τον Μακαριώτατο Πατριάρχη Αλεξανδρείας -αντίγραφο του θεμελίου λίθου, τον οποίο κατέθεσε ο Πάπας Αλέξανδρος Ζ’ την 28η Αυγούστου 1657, κατά την έναρξη κατασκευής των περιβλέπτων κιονοστοιχιών της πλατείας του Αγίου Πέτρου Ρώμης από τον διάσημο αρχιτέκτονα Bernini- υπογραμμίσας με έμφαση ότι «αποτελεί σπάνιο γεγονός να αποστέλλει δώρο ο Προκαθήμενος της Πρεσβυτέρας Ρώμης εκτός της Αγίας Έδρας δι’ εκπροσώπου του».

Χαιρετισμό προς την ΑΘΜ απηύθυνε και ο Ορθόδοξος Συμπρόεδρος της Διεθνούς Επιτροπής, Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Πισιδίας κ.Ιώβ, ο οποίος μετέφερε τις ευχές και την ευγνωμοσύνη της ΑΘΠ του Οικουμενικού Πατριάρχου για την διεξαγωγή του μεγάλου αυτού γεγονότος στην Πόλη του Μ. Αλεξάνδρου, του Αποστόλου Μάρκου, των Μεγάλων Αλεξανδρινών Πατέρων και των Οσίων Μοναχών.

Επακολούθησε ιδιαίτερη συνάντηση του Μακαριωτάτου με τους Σεβ. Μητροπολίτες Πισιδίας κ.Ιώβ, Σηλυβρίας κ.Μάξιμο, ως τους Εκλαμπρ. Κααρδιναλίους κ.Kurt Koch και Joseph W.Tobin, μετά το πέρας της οποίας άρχισε η συνεδρία της Μικτής Διεθνούς Επιτροπής του Θεολογικού Διαλόγου.

Εκ της Αρχιγραμματείας της Αγίας & Ιεράς Συνόδου
του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας

-------------------------------------------------------------------------------

Αλεξάνδρεια Αιγύπτου, 1-7 Ιουνίου 2023

ΑΝΑΚΟΙΝΩΘΕΝ

Η δέκατη πέμπτη σύγκληση της ολομέλειας της Μικτής Διεθνούς Επιτροπής για τον Θεολογικό Διάλογο μεταξύ της Ρωμαιοκαθολικής και της Ορθόδοξης Εκκλησίας πραγματοποιήθηκε από 1 έως 7 Ιουνίου 2023 στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Τη συνάντηση φιλοξένησε αβραμιαίως και πατρικώς ο Μακαριώτατος Πάπας και Πατριάρχης Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής κ.κ. Θεόδωρος Β’.

Δεκαοκτώ Ρωμαιοκαθολικά μέλη ήταν παρόντα, μερικά δεν μπόρεσαν να παρευρεθούν. Εκπροσωπήθηκαν δέκα Ορθόδοξες Εκκλησίες και συγκεκριμένα το Οικουμενικό Πατριαρχείο, το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας, το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων, το Πατριαρχείο Ρουμανίας, το Πατριαρχείο Γεωργίας, η Εκκλησία της Κύπρου, η Εκκλησία της Ελλάδος, η Εκκλησία της Πολωνίας, η Εκκλησία της Αλβανίας και η Εκκλησία Τσεχίας και Σλοβακίας.

Η Επιτροπή εργάστηκε υπό την καθοδήγηση των δύο συμπροέδρων της, του Σεβ. Μητροπολίτη Πισιδίας κ. Ιώβ (Οικουμενικό Πατριαρχείο) και του Σεβ. Καρδινάλιου κ.Kurt Koch (Ποντιφική Επιτροπή για την Προώθηση της ενότητας των Χριστιανών), και με την βοήθεια των συν-γραμματέων, του Πρωτοπρεσβυτέρου  Alexis Torrance και του Monsignor Andrea Palmieri.

Κατά την εναρκτήρια συνεδρία της ολομέλειας, η οποία πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη,1η Ιουνίου, στο Πατριαρχείο Αλεξανδρείας, η Επιτροπή έγινε θερμά δεκτή από τον φιλοξενούντα Μακαριώτατο Πάπα και Πατριάρχη κ.κ. Θεόδωρο Β’, ο οποίος τόνισε ότι «ο θεολογικός διάλογος πρέπει να καλλιεργηθεί, να προχωρήσει, να καρποφορεί σε όλα τα επίπεδα, με ειλικρίνεια, αξιοπρέπεια και αμοιβαίο σεβασμό».

Απαντώντας, οι δύο Συμπρόεδροι εξέφρασαν τις ευχαριστίες τους για τη φιλοξενία που προσέφερε το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας και μετέφεραν στον Μακαριώτατο τους χαιρετισμούς του Αγιωτάτου Πάπα κ. Φραγκίσκου και του Παναγιωτάτου Οικουμενικού Πατριάρχη κ.Βαρθολομαίου, υπογραμμίζοντας τη σημασία της συγκλήσεως στη χώρα των τόσο μεγάλων Πατέρων και Φωτιστών της Εκκλησίας.

Την πρώτη μέρα της συνάντησης, όπως συνηθίζεται, τα Ρωμαιοκαθολικά και Ορθόδοξα μέλη συναντήθηκαν χωριστά για να συντονίσουν τις εργασίες τους. Στη συνέχεια, η Επιτροπή συγκλήθηκε σε ολομέλεια στον Ιερό Καθεδρικό Ναό Ευαγγελισμού της Θεοτόκου για να εξετάσει το σχέδιο κειμένου που συντάχθηκε από τη Συντονιστική Επιτροπή στις συνεδριάσεις του Bose (Ιταλία 2018 και 2019) και του Ρεθύμνου (Κρήτη 2022). Μια πρώτη ανάγνωση του κειμένου για αρκετές ημέρες έφερε πολλές προτεινόμενες τροποποιήσεις και αναθεωρήσεις, οι οποίες στη συνέχεια εφαρμόστηκαν από μια συντακτική επιτροπή, αποτελούμενη από τρία Ορθόδοξα και τρία Ρωμαιοκαθολικά μέλη. Κατά τη διάρκεια της συζήτησης έγινε ανταλλαγή διαφόρων απόψεων. Στη συνέχεια, το αναθεωρημένο κείμενο υποβλήθηκε στην ολομέλεια, η οποία το συζήτησε λεπτομερώς και κατέληξε σε συμφωνία για το έγγραφο, με τίτλο «Συνοδικότητα και Πρωτοκαθεδρία στη δεύτερη χιλιετία και σήμερα». Διαφωνία με ορισμένες παραγράφους του εγγράφου εξέφρασε η αντιπροσωπεία του Πατριαρχείου Γεωργίας.

Η συζήτηση επικεντρώθηκε στη συνοδικότητα και την πρωτοκαθεδρία σε Ανατολή και Δύση κατά τη διάρκεια της δεύτερης χιλιετίας, δίνοντας στο μέτρο του δυνατού μια κοινή ανάγνωση αυτής της ιστορίας και δίνοντας ο ένας στον άλλον την ευκαιρία να συζητήσουν με ευρύ πνεύμα, ώστε να «προαχθεί η αμοιβαία κατανόηση και εμπιστοσύνη που αποτελούν βασικές προϋποθέσεις για τη συμφιλίωση στις αρχές της τρίτης χιλιετίας». Στο συμπέρασμά της, το έγγραφο που ενέκρινε η Επιτροπή ανέφερε ότι «η αλληλεξάρτηση της συνοδικότητας και της πρωτοκαθεδρίας είναι θεμελιώδης αρχή στη ζωή της Εκκλησίας» και ότι αυτή η αρχή «πρέπει να επικαλείται για να καλύψει τις ανάγκες και τις απαιτήσεις της Εκκλησίας στην εποχή μας».

Επιπλέον, η Επιτροπή έλαβε υπόψη ότι κάποια παρεξήγηση ήταν εμφανής στη λήψη της γραμμής «Εφέσεις σχετικά με πειθαρχικά θέματα έγιναν επίσης στην έδρα της Κωνσταντινούπολης και σε άλλες έδρες» στο έγγραφο Chieti (2016), παράγραφος 19. Η Επιτροπή αποφάσισε να διαβαστεί η προαναφερθείσα γραμμή υπό το φως του Κανόνα 9 της Δ’ Οικουμενικής Συνόδου (Χαλκηδόνα 451): «Εάν επίσκοπος ή κληρικός έχει διαφωνία με τον μητροπολίτη της επαρχίας, ας προσφύγει στον Έξαρχο της Μητρόπολης, ή προς τον θρόνο της Αυτοκρατορικής Πόλης Κωνσταντινουπόλεως, και εκεί ας δικαστεί».

Το Σάββατο, 3η Ιουνίου, τα Ρωμαιοκαθολικά μέλη τέλεσαν τη Θεία Ευχαριστία στον Καθεδρικό Ναό της Αγίας Αικατερίνης υπό τον Καρδινάλιο Kurt Koch, παρουσία του Μακαριωτάτου Πάπα και Πατριάρχη Αλεξανδρείας κ.κ. Θεόδωρου Β’ και των Ορθοδόξων μελών. Στον εορτασμό παρευρέθηκαν μαζί με κληρικούς και πιστούς της τοπικής κοινωνίας ο Αποστολικός Νούντσιος στην Αίγυπτο, Σεβασμιώτατος Αρχιεπίσκοπος Nicolas Thévenin και ο Αποστολικός Βικάριος Αλεξανδρείας, Σεβ. Επίσκοπος Claudio Lurati. Μετά τη λειτουργία, παρετέθη δεξίωση από τη Φραγκισκανική Κοινότητα Αλεξάνδρειας.

Την Κυριακή, 4η Ιουνίου, τα Ορθόδοξα μέλη τέλεσαν τη Θεία Λειτουργία για την Πεντηκοστή στη Ιερά Πατριαρχική Μονή Οσίου Σάββα Αλεξανδρείας. Της εορτής προέστη ο Μακαριώτατος Πάπας και Πατριάρχης κ.κ.Θεόδωρος Β’, παρουσία των Ρωμαιοκαθολικών μελών. Αργότερα προσφέρθηκε δεξίωση από την Ελληνική Κοινότητα Αλεξάνδρειας. Το απόγευμα τα μέλη επισκέφτηκαν την περίφημη Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας.

Κατά τη διάρκεια των ακολουθιών που τελέστηκαν το Σάββατο 3η Ιουνίου και την Κυριακή 4η Ιουνίου, προσευχήθηκαν για την ειρήνη στην Ουκρανία και για την ανάπαυση των  μελών της Επιτροπής, που πρόσφατα απεβίωσαν.

Την Τρίτη 6 Ιουνίου, τα μέλη της Επιτροπής υποδέχτηκε και φιλοξένησε ο Γενικός Πρόξενος της Ελληνικής Δημοκρατίας στην Αλεξάνδρεια, κ.Αθανάσιος Β. Κοτσιώνης, με την παρουσία του Μακαριωτάτου Πάπα και Πατριάρχη..

Την Τετάρτη 7 Ιουνίου, οι σύνεδροι επισκέφθηκαν τη Βιβλιοθήκη και το Κειμηλιοφυλακείο του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας.

Κατά τη διάρκεια της τελικής συνεδρίασης, η Μικτή Επιτροπή εξέφρασε την επιθυμία να πραγματοποιήσει συνεδρίαση της Συντονιστικής Επιτροπής το επόμενο έτος για να συνεχίσει το έργο της Επιτροπής.

Η συνεδρίαση της Μικτής Επιτροπής χαρακτηρίστηκε από πνεύμα φιλίας και συνεργασίας που βασίζεται στην εμπιστοσύνη. Τα μέλη εκτίμησαν ιδιαίτερα τη πλουσιοπάροχη φιλοξενία της Δευτεροθρόνου Εκκλησίας και εκφράζουν ευγνώμονες ευχαριστίες για όλες τις επιτυχείς προσπάθειες προς τον Αρχιγραμματέα της Ιεράς Συνόδου του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας, Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Ναυκράτιδος κ.Παντελεήμονα και προς τον Πατριαρχικό Επίτροπο Αλεξανδρείας, Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Πηλουσίου κ.Νάρκισσο. Τα μέλη συνιστούν θερμά το συνεχιζόμενο έργο του διαλόγου στις προσευχές των πιστών.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------

Αλεξάνδρεια Αιγύπτου, 7 Ιουνίου 2023.

Την Κυριακή της Πεντηκοστής τελέσθηκε στην Ιερά Πατριαρχική Μονή Οσία Σάββα Ηγιασμένου Αλεξανδρείας Πατριαρχική Θεία Λειτουργία και ο Μέγας Εσπερινός της Γονυκλισίας προεξάρχοντος του Πατριάρχη Αλεξανδρείας κ. Θεόδωρου.

Συλλειτούργησαν οι μετέχοντες στις διεξαγόμενες στην Μεγάλη Πόλη εργασίες της διεθνούς Μικτής Επιτροπής Θεολογικού Διαλόγου μεταξύ Ορθοδόξου και Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, Μητροπολίτες Πισιδίας κ. Ιώβ και Σηλυβρίας κ. Μάξιμος (Οικουμενικό Πατριαρχείο), Μποτσουάνας κ. Γεννάδιος και Άκκρας κ. Πέτρος (Πατριαρχείο Αλεξανδρείας), Ανθηδώνος κ. Νεκτάριος (Πατριαρχείο Ιερ0οσολύμων), Δυτικής και Νοτίου Ευρώπης κ. Ιωσήφ (Πατριαρχείο Ρουμανίας), Κωνσταντίας και Αμμοχώστου κ. Βασίλειος (Εκκλησία Κύπρου), Μεσσηνίας κ. Χρυσόστομος (Εκκλησία Ελλάδος), Κορυτσάς κ. Ιωάννης (Εκκλησία Αλβανίας) και Μιχαλουπόλεως και Κασσοβίας κ. Γεώργιος (Εκκλησίας Τσεχίας και Σλοβακίας).

Παρέστησαν συμπροσευχόμενοι ο Μητροπολίτης Αχαλτσίχε κ. Θεόδωρος (Πατριαρχείο Γεωργίας) και οι Μητροπολίτες του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας Γέρων Λεοντοπόλεως κ. Γαβριήλ, Γενικός Πατριαρχικός Επίτροπος, Γουινέας κ. Γεώργιος, Εκπρόσωπος της ΑΘΜ στη Αθήνα, Μέμφιδος κ. Νικόδημος, Πατριαρχικός Επίτροπος Καΐρου, Ναυκράτιδος κ. Παντελεήμων, Αρχιγραμματεύς της Αγίας και Ιεράς Συνόδου, Πηλουσίου κ. Νάρκισσος, Πατριαρχικός Επίτροπος Αλεξανδρείας και Ταμιάθεως κ. Γερμανός, Προϊστάμενος της Πατριαρχικής Μονής Οσίου Σάββα Ηγιασμένου Αλεξανδρείας.

Μετά την ομιλία του ο κ. Θεόδωρος, προσέφερε έργο αιγυπτιακής τέχνης προς τον Καρδινάλιο κ.Kuch προκειμένου να το προσκομίσει στον Πάπα Ρώμης κ. Φραγκίσκο. Κατά την αντιφώνησή του ο Καρδινάλιος κ.Kurt Kuch, Συμπρόεδρος της διεθνούς Μικτής Επιτροπής Θεολογικού διαλόγου, μεταξύ άλλων τόνισε την μοναδικότητα της εορτής της Πεντηκοστής ως ημέρας φωτισμού και αληθείας. Ωσαύτως, μετέφερε τις ευχαριστίες του Προκαθημένου της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας για την αβραμιαία φιλοξενία των πολυμελών αντιπροσωπιών των δύο Εκκλησιών και την άρτια διοργάνωση  των εργασιών της Επιτροπής.

Εν συνεχεία στην Αίθουσα του Θρόνου της Πατριαρχικής Μονής παρετέθη εόρτιος δεξίωση, κατά την οποία οι Μητροπολίτες Πισιδίας κ. Ιώβ και Σηλυβρίας κ. Μάξιμος προσέφεραν ασημένιο δίσκο με την ανάγλυφη μορφή της Θεοτόκου Παμμακαρίστου στην ΑΘΜ εκ μέρους του Οικουμενικού Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίου σε ένδειξη τιμής και ευχαριστιών για την φιλοξενία της διεθνούς Μικτής Θεολογικής, ενώ ο Μακαριώτατος απέστειλε φιλαδέλφως Πατριαρχικό ωμοφόριο και επιτραχήλιο προς την ΑΘΠ διά των προειρημένων Ιεραρχών.

Επίσης, ο Μητροπολίτης Πισιδίας, Συμπρόεδρος της διεθνούς Μικτής Επιτροπής Θεολογικού διαλόγου, φιλοφρόνως προσέφερε δώρο εκ μέρους του Παναγιωτάτου κ. Βαρθολομαίου και προς τον Αρχιγραμματέα της Ιεράς Συνόδου, Μητροπολίτη Ναυκράτιδος κ. Παντελεήμονα, για την εν γένει άριστη διοργάνωση της διεθνούς συναντήσεως.

Τέλος, η Ελληνική Κοινότητα Αλεξανδρείας παρέθεσε επίσημο γεύμα προς τιμήν της ΑΘΜ και των μελών της διεθνούς Μικτής Θεολογικής Επιτροπής στις εγκαταστάσεις του εντευκτηρίου της. Στις ως άνω εκδηλώσεις μετείχαν ο Γενικός Πρόξενος της Ελλάδος στην Αλεξάνδρεια κ. Αθανάσιος Κοτσιώνης, ο Πρόεδρος της Ελληνικής Κοινότητος Αλεξανδρείας κ. Ανδρέας Βαφειάδης, Πρόεδροι ιστορικών Ελληνικών Οργανισμών, Συλλόγων και Σωματείων στην Νειλοχώρα, Κληρικοί της Αρχιεπισκοπής Αλεξανδρείας κ.α.