Ομολογία

 

Ὁ λογος εινε σπορος

«Ἐξῆλθεν ὁ σπείρων τοῦ σπεῖραι τὸν σπόρον αὐτοῦ» (Λουκ. 8,5)

Σήμερα, ἀγαπητοί μου, ἡ ἁγία μας Ὀρθόδο­ξος Ἐκκλησία ἑορτάζει καὶ πανηγυρίζει τὴ μνήμη τῶν ἁγίων πατέρων ποὺ συγκρότησαν στὴ Νίκαια τῆς Μικρᾶς Ἀσίας τὴν Ἑβδό­μη Οἰκουμενικὴ Σύνοδο τὸ 787 μ.Χ.. Τότε θεσπίστηκε ἡ προσκύνησι τῶν εἰκόνων, ποὺ εἶνε ἀρρήκτως συνδεδεμένη μὲ τὸ δόγμα τῆς σαρ­κώσεως τοῦ Λόγου. Οἱ 365 αὐτοὶ πατέρες συν­ῆλθαν ἐκ περάτων τῆς γῆς, ἀποφάνθηκαν ὅτι ὅποιος δὲν προσκυνᾷ τὶς εἰκόνες καὶ τὸ σταυ­ρὸ εἶνε αἱρετικός, καὶ ἀναστήλωσαν τὶς εἰκόνες.

Εἰς μνήμην τῶν ἁγίων πατέρων τελεῖται σή­μερα ἡ θεία λειτουργία. Ἀλλὰ ἡ θεία λειτουρ­γία δὲν εἶνε μόνο θυσία· εἶνε καὶ διδασκαλία. Κατ᾿ αὐτὴν ἀκοῦμε τὴν προτροπὴ «Λάβετε φά­γε­τε…· πίετε ἐξ αὐτοῦ πάντες» (Ματθ. 26,26-27), ἀλλὰ προηγουμένως ἀκοῦμε·

«Ὀρθοὶ ἀκούσωμεν τοῦ ἁγίου Εὐαγγελίου» (θ. Λειτ.). Διότι ὁ Χριστὸς εἶνε ὄχι μόνο ὁ μέγας ἀρχιερεύς, ἀλλὰ καὶ ὁ ῥαββί, ὁ διδάσκαλος. Ὁ Χριστὸς δίδαξε. Δίδα­ξαν βέβαια καὶ ἄλλοι διὰ μέσου τῶν αἰώνων, διδάσκουν, καὶ θὰ διδάσκουν. Ἀλλὰ ὁ Χριστὸς δὲν δίδαξε ὅπως ὁ Σωκράτης καὶ ὁ Πλάτων κι ὁ Ἀριστοτέλης καὶ ὁ Κικέρων, οὔτε «ὡς οἱ γραμματεῖς» τῶν ἰουδαίων (Ματθ. 7,29)· δίδαξε ὡς αὐθεντία. Δίδαξε ἁπλᾶ, πολὺ ἁπλᾶ, μὲ εἰκόνες ἀπὸ τὸ φυσικὸ κόσμο καὶ παραδείγματα ἀπὸ τὴ ζωὴ τῶν ταπεινῶν γεωργῶν καὶ ποιμένων. Ἡ διδασκαλία του ὅσο εἶνε ἁπλῆ τόσο εἶνε καὶ βαθειὰ καὶ ὑψηλὴ καὶ πλατειά. Εἶνε ὁ διδά­σκα­λος ἐν ἀπολύτῳ ἐννοίᾳ, ὁ μόνος διδάσκα­λος, τὸν ὁποῖο πρέπει ν᾿ ἀκοῦμε.

Εὐτυχεῖς ἐκεῖνοι ποὺ ἀκοῦνε τὸ λόγο του καὶ διαβάζουν τὸ Εὐαγγέλιό του· δυστυχεῖς ἐ­κεῖνοι ποὺ δὲν τὸ διαβάζουν, καὶ ἀκόμη δυσ­τυ­χέστεροι ἐκεῖνοι ποὺ ἐνῷ τὸ ἀκοῦνε δὲν τὸ ἐφαρμόζουν. Ὁ λόρδος Βύρων εἶχε πεῖ· ἄν­θρωπος πού, ἐνῷ διαβάζει τὸ Εὐαγγέλιο, δὲν τὸ ἐφαρμόζει, προτιμότερο νὰ μὴ ἐγεννᾶτο.
Θέλετε, ἀγαπητοί μου, νὰ θαυμάσετε τὴ δι­δασκαλία τοῦ Χριστοῦ, ν᾿ ἀπολαύσετε τὸ ὕ­ψος της; Ἀνοῖξτε σήμερα τὸ κατὰ Λουκᾶν Εὐ­αγγέλιο, διαβάστε τὸ 8ο κεφάλαιο, καὶ ἐντρυ­φῆστε στὴν ὡραία παραβολὴ ποὺ ἀκούσαμε πρὸ ὀλίγου. Εἶνε ἡ παραβολὴ τοῦ σπορέως. Πόσο ἁπλῆ εἶνε! Τί λέει ἐκεῖ ὁ Κύριος;
Βγῆκε ὁ γεωργὸς μὲ τὸ δισάκκι γεμᾶτο σπόρο καὶ πῆγε στὸ χωράφι του. Ἔσπει­ρε δεξιὰ – ἀριστερά, πάνω – κάτω· δὲν ἄφησε γωνιὰ ἄσπαρτη. Τὸ ἀποτέλεσμα· ἐνῷ ὁ σπόρος ἦ­ταν ἐκλεκτός, ἀπὸ τὰ τέσσερα μέρη τοῦ σπόρου ἕνα μόνο ῥίζωσε βλάστησε ὡρίμασε καὶ καρποφόρησε, τὰ ἄλλα ἔμειναν ἄκαρπα.
Ἡ παραβολὴ αὐτὴ εἶνε ἀνεξάντλητη σὲ διδά­γματα· ὄχι μόνο πνευματικά, πρακτικὰ καὶ κοι­νωνικά, ἀλλὰ καὶ φιλοσοφικὰ – παιδαγωγικά. Δύο νεαροὶ δάσκαλοι τῆς περιφερείας Κοζά­νης ἔβγαλαν ἕνα μικρὸ βιβλίο, στὸ ὁποῖο ἐξετάζουν τὴν παραβολὴ ἀπὸ πλευρᾶς παιδαγω­γικῆς καὶ ἀναλύουν τοὺς τύπους ποὺ περιέχει.
Ἐγὼ θὰ ἐπιστήσω τὴν προσοχή σας στὴν ἀρχὴ τῆς παραβολῆς, ποὺ λέει ὅτι ὁ Κύριος «ἐξῆλθεν» ὡς γεωργὸς νὰ σπείρῃ «τὸν σπόρον αὐτοῦ» (Λουκ 8,5). Ὁμιλεῖ περὶ σπόρου.

* * *

Ποιός δὲν εἶδε σπόρο; Τί εἶνε σπόρος; Ὑπάρ­χει σπόρος φυσικὸς καὶ σπόρος ὑπερφυσικός.
⃝ Ὁ φυσικὸς σπόρος εἶνε γνωστός. Ὑπάρχουν σπόροι πολὺ μικροί, σὰν τὸ κεφάλι μιᾶς καρφίτσας. Κι ὅμως μέσα στὸ μικρὸ ἐκεῖνο σπόρο ὑπάρχει ὁλόκληρο ἐργοστάσιο καὶ χημεῖο. Ἀπὸ ἕνα μικρὸ σπόρο φυτρώνει στὴ γλάστρα σου ἕνα πολύχρωμο ἄνθος ποὺ εὐωδιάζει. Ἀ­πὸ ἄλλους σπόρους βγαίνουν δέντρα μεγάλα εὐσκιόφυλλα καὶ καρποφόρα, βγαίνουν δά­ση ἀπέραντα. Μικρὸ εἶν᾿ αὐτό; Ἕνας σπόρος εἶ­νε ἕνα θαῦμα. Ὅλοι οἱ γεωπόνοι καὶ ἄλλοι ἐ­πιστήμονες νὰ μαζευτοῦν, δὲν μποροῦν νὰ μᾶς φτειάξουν ἕνα σπόρο. Εἶνε μυστήριο μεγάλο. Θαυμάζουν οἱ ἄνθρωποι τοὺς πυραύλους· ἀλ­λὰ ἕνας σπόρος εἶνε πιὸ θαυμαστός, διότι μέσα σ᾿ αὐτὸν ὑπάρχει ἡ δύναμι τῆς ζωῆς. Πόσο τυφλοὶ εἴμαστε καὶ δὲν βλέπουμε!
Παλαιότερα στὴν Αἴγυπτο, ἐκεῖ ποὺ εἶνε οἱ Πυραμίδες, Ἄγγλοι ἀρχαιολόγοι ἔσκαψαν καὶ βρῆκαν τὸν τάφο ἑνὸς φαραώ. Εἶχε ταφῆ πρὸ τριῶν χιλιάδων ἐτῶν. Μέσα στὸν τάφο βρέθη­καν πολλὰ ἀντικείμενα, χρυσᾶ καὶ ἀσημένια περιδέραια κ.λπ.. Μεταξὺ τῶν ἄλλων βρῆκαν, μέσα σὲ ἕνα χρυσὸ βάζο, σπόρους σιτάρι. Κάποιος ἀρχαιολόγος εἶπε· Ἆραγε ὁ σπόρος αὐ­τὸς νὰ ἔχῃ τὴ δύναμι νὰ φυτρώσῃ;… Πῆραν ἀπὸ αὐτὸν καὶ ἔσπειραν, καὶ πρὸς κατάπληξιν ὅλων ὁ σπόρος ἐκεῖνος φύτρωσε! Τρεῖς χιλιά­δες χρόνια κράτησε μέσα του ζωή.
Θέλεις θαύματα, ἄνθρωπε; Ῥῖξε ἕνα βλέμμα γύρω σου στὴν θεία δημιουργία. Τὸ κάθε τι μαρτυρεῖ, ὅτι ὑπάρχει Θεός, ὅτι ἐκεῖνος εἶ­νε «ὁ ποιῶν θαυμάσια μόνος» (Ψαλμ. 71,18).
⃝ Ἀλλ᾿ ἐκτὸς ἀπὸ τὸν φυσικὸ ὑπάρχει καὶ ὁ ὑ­περφυσικὸς σπόρος. Ποιός εἶν᾿ αὐτός; Εἶνε ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ, τὰ λόγια ποὺ κηρύττονται στὴν ἐκκλησία, τὰ λόγια τοῦ Εὐαγγελίου. Θέλετε νὰ δῆτε τὴ δύναμι αὐτοῦ τοῦ σπόρου;
Κάποτε ἕνας νέος 17-18 ἐτῶν, πάνω στὸ ἄν­θος τῆς ἡλικίας του καὶ κληρονόμος μεγάλης περιουσίας, μπῆκε στὴν ἐκκλησία. Μπῆκε μὲ πίστι, ὄχι ἀδιάφορος ὅπως ἐμεῖς. Ὁ ἱερεὺς διά­­βασε τὸ εὐαγγέλιο τῆς ἡμέρας ἐκείνης, ποὺ ἔ­λεγε· «…Πώλησόν σου τὰ ὑπάρχοντα καὶ δὸς πτωχοῖς…» (Ματθ. 19,21). Ὅταν ὁ νέος ἄκουσε τὰ λό­­για αὐτὰ δὲν εἶπε «Αὐτὸ εἶνε γιὰ τοὺς ἄλ­λους». Εἶπε· «Αὐτὸς ὁ λόγος εἶνε γιὰ μένα». Καὶ μόλις βγῆκε ἀπὸ τὸ ναό, πῆγε στὸ σπίτι ἀποφασισμένος· πούλησε ὅλη τὴν περιουσία του, τὴ μοίρασε στοὺς φτωχοὺς τῆς Ἀλεξανδρεί­ας, καὶ μετὰ ἔφυγε στὴν ἔρημο, ὅπου ἔ­ζη­σε τὴν ὑ­ψηλότερη ζωή· διότι «τοῖς ἐρημικοῖς ζωὴ μακαρία ἐστὶ θεϊκῷ ἔρωτι πτερουμέ­νοις» (ἀναβ. πλ. α΄). Ἔζησε ἐκεῖ 85-90 χρόνια περίπου. Τέλος παρέδωσε στὸ Θεὸ τὴν ψυχή του, καὶ τὸ παράδει­γ­μά του μένει στοὺς αἰῶνες. Καὶ αὐτὸς εἶνε ὁ Μέγας Ἀντώνιος. Ἀπὸ ἕνα λόγο τῆς Γραφῆς φύτρωσε τὸ οὐράνιο αὐτὸ δέντρο.
Θέλετε ἕνα ἀκόμη παράδειγμα; Κάποιος ἄλλος νέος εἶχε ζήσει ζωὴ ἀκάθαρτη. Ζωηρὸς ὅπως ἦταν, βούτηξε βαθειὰ μέσα στὴν ἁμαρτία. Μιὰ μέρα πῆγε κι αὐτὸς στὴν ἐκκλησία, ἀλ­λὰ μὲ ὑπεροψία καὶ κριτικὴ διάθεσι ἀπέναντι στὰ θεῖα καὶ ἱερά. Ὅταν μπῆκε στὸ ναὸ ἄκουσε νὰ κηρύττῃ ἀπὸ τὸν ἄμβωνα ὁ ἐπίσκοπος, ἕ­νας ἀπὸ τοὺς μεγάλους διδασκάλους τῆς Ἐκ­κλησίας. Ὁ νέος, παρὰ τὴ διαφθορά του, εἶχε καλὴ καρδιὰ καὶ ὁ λόγος τοῦ ἐπισκόπου ἔπιασε στὴν ψυχή του. Ἀπὸ τὰ λόγια ἐκεῖνα σιγὰ – σιγὰ ἄλλαξε, καὶ τέλος ἔγινε πιστὸς καὶ ἕνας ἀπὸ τοὺς μεγαλύτερους πατέρες τῆς Ἐκκλησίας. Καὶ στὴν περίπτωσι αὐτὴ ἀπὸ τὰ λόγια τοῦ Εὐαγγελίου φύτρωσε ἕνα οὐράνιο δένδρο, ποὺ ὀ­νο­μάζεται ἅγιος Αὐγουστῖνος, αὐτὸς τοῦ ὁ­ποί­ου κ᾽ ἐγὼ ἀναξίως φέρω τὸ ὄνομα.
Καὶ πολλὰ ἄλλα σημερινὰ παραδείγματα δείχνουν, ὅτι ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ ἐξακολουθεῖ νὰ φέρνῃ κοσμογονία σὲ ἐκλεκτὲς ψυχές.
Αὐτὸ τὸ λόγο, αὐτὸ τὸ σπόρο, σπέρνουμε κ᾿ ἐμεῖς. Δὲν ἔχουμε ἄλλο ὅπλο. Εἶνε ὁ λόγος ποὺ ἔσπειρε ὁ Χριστός, ὁ λόγος ποὺ ἔσπειρε ὁ ἀπόστολος Παῦλος, ὁ λόγος ποὺ ἔσπειρε ὁ Μέγας Βασίλειος καὶ ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος, ὁ λόγος ποὺ κήρυξαν οἱ πατέρες καὶ τῆς Ἑβδόμης Οἰκουμενικῆς Συνόδου, τῶν ὁποίων τὴ μνήμη ἑορτάζουμε σήμερα. Αὐτὸ τὸ λόγο θὰ κη­ρύττουμε, μὲ τὴν ἀκράδαντη πίστι, ὅτι αὐ­τὸς θὰ νικήσῃ στὸ τέλος. Ὑπάρχουν ἀσφα­λῶς κ᾿ ἐκεῖνοι πού, καὶ ὁ Χριστὸς νὰ κατέβαινε πάλι στὴ γῆ, δὲν θὰ τὸν ἄκουγαν· πάντοτε ὅμως θὰ ὑπάρχῃ καὶ ἡ ἀγαθὴ γῆ.

* * *

Πρὶν τελειώσω, θέλω νὰ στραφῶ κυρίως πρὸς τοὺς νέους μας, ποὺ ἀποτελοῦν τὴν αὐ­ριανὴ ἐλπίδα, γιὰ νὰ τοὺς πῶ τὰ ἑξῆς.
Ἔξω ἀπὸ τὸ Πανεπιστήμιο Ἀθηνῶν ὑπάρχουν δύο ἀγάλματα. Τὸ ἕνα εἶνε τοῦ Γρηγορί­ου τοῦ Ε΄ πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως, ποὺ ἀπαγχόνισαν οἱ Τοῦρκοι στὴν πύλη τοῦ πατριαρχείου καὶ τὸ αἷμα τῆς θυσίας του ἔγινε σπόρος γιὰ νὰ βλαστήσῃ ἡ ἐλευθερία μας. Τὸ ἄλλο εἶνε τοῦ Ῥήγα Φεραίου, ποὺ μὲ τὰ κη­ρύγματα, τὶς προκηρύξεις καὶ τὰ θούριά του ἔσπειρε σπόρο λευτεριᾶς. Πολλὲς φο­ρὲς τὰ παιδιὰ τῆς Ἑλλάδος, κ᾿ ἐγὼ ὡς φοιτη­τὴς καὶ μεγάλος ἀκόμα, βλέποντας τὸ ἄγαλμα αὐτὸ σταθήκαμε καὶ διαβάσαμε ἀπὸ κάτω· «Ἔσπειρες ἀρκετὸ σπόρο, καὶ ὁ σπόρος σου θὰ φυτρώσῃ». Ἀπὸ τὸν σπόρο αὐτῶν τῶν δύο βλάστησε ἡ ἐθνική μας ἐλευθερία.
Χρόνια κ᾿ ἐγὼ σπέρνω τὸ λόγο τοῦ Θεοῦ σὲ χωριὰ καὶ πολιτεῖες. Δὲν κουράστηκα, διότι γνωρίζω, ὅτι ὁ σπόρος αὐτὸς κάποτε θὰ δώ­σῃ γλυκεῖς καρπούς. Τὸν σπόρο αὐτὸν θὰ ἐξ­ακο­λουθήσω νὰ σπέρνω μὲ τὴ βοήθεια τοῦ Κυρί­ου καὶ τὶς προσευχὲς ὅλων σας, καὶ πιστεύω ὅτι αὐτὸς τελικῶς θὰ νικήσῃ, πρὸς δόξαν καὶ λατρείαν τοῦ Χριστοῦ, πρὸς ἔπαινον τῆς πατρίδος, καὶ πρὸς εὐλογίαν τῶν Χριστιανῶν.

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ἡ ὁποία ἔγινε στὸν ἱ. ναὸ Ἁγ. Παντελεήμονος Φλωρίνης τὴν 13-10-1968 πρωὶ μὲ ἄλλο τίτλο. Καταγραφὴ καὶ σύντμησις 15-10-2006, ἐπανέκδοσις 6-9-2023.