Ομολογία

O ΘΑΝΑΤΟΣ 

ΤΟΥ Μ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ

Από το 1995 ερευνά τα αίτια θανάτου του Έλληνα στρατηλάτη Μεγάλου Αλεξάνδρου, ο ομότιμος καθηγητής Ιατρικής του ΑΠΘ, Θωμάς Γερασιμίδης, απορρίπτοντας μάλιστα άλλες θεωρίες. Το Sputnik επικοινώνησε μαζί του για να μάθει περισσότερα για τα συμπεράσματά του.

Ο Μέγας Αλέξανδρος πέθανε από οξεία νεκρωτική παγκρεατίτιδα! Σε αυτό το συμπέρασμα κατέληξε μετά από πολυετή μελέτη, η επιστημονική έρευνα, που πραγματοποίησε ο ομότιμος καθηγητής Ιατρικής (Χειρουργικής & Αγγειοχειρουργικής) του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, κ. Θωμάς Γερασιμίδης και η ομάδα του, που αποτελείται από έξι ακόμα επιστήμονες.

Η οξεία νεκρωτική παγκρεατίτιδα, σύμφωνα με τον καθηγητή, προκλήθηκε από χολολιθίαση σε συνδυασμό με βαρύ γεύμα και μεγάλη ποσότητα οίνου.

Ο κ. Γερασιμίδης ερευνά τα αίτια του θανάτου του Έλληνα στρατηλάτη από το 1995.

Ο ίδιος και η ομάδα του, έχουν κυριολεκτικά «ξεψαχνίσει» κάθε βιβλιογραφία (Αρριανό, Πτολεμαίο, Πλούταρχο, Κούρτιο κ.α. αλλά νεώτερους) που περιγράφει τις τελευταίες ημέρες του Μ. Αλεξάνδρου προκειμένου να καταγράψουν το ιατρικό ιστορικό.

«Καταλήξαμε στην αιτία μετά από μεγάλη έρευνα και κρίναμε βάσει των συμπτωμάτων που παρουσίασε ο Μέγας Αλέξανδρος. Όπως ακριβώς κάνει κάθε γιατρός που καταγράφει τα συμπτώματα ενός ασθενή. Δηλαδή της Ιατρικής με στοιχεία (evidence based medicine)», είπε στο Sputnik ο κ. Γερασιμίδης, προσθέτοντας ότι ακόμα και σήμερα το 30% των ασθενών που παρουσιάζουν οξεία νεκρωτική παγκρεατίτιδα πεθαίνει.

Τα συμπτώματα του Μ. Αλεξάνδρου

Όπως γράφει στην έρευνά του ο κ. Γερασιμίδης:

«Η έναρξη του συμπτώματος ήταν έντονος κοιλιακός πόνος μετά από ένα πλούσιο γεύμα και κρασί ακολουθούμενο από πυρετό και καθημερινή προοδευτική, θανατηφόρα υποβάθμιση σε διάστημα 14 ημερών».

Σημειώνει, πάντως, ότι «αδιαμφισβήτητα ευρήματα παραμένουν ακόμη να αποκαλυφθούν», εάν βρίσκονταν:

• Ο τάφος του Μ. Αλεξάνδρου
• Το μουμιοποιημένο σώμα και
• Αν υποβάλλονταν σε ιατροδικαστική εξέταση και αυτοψία

Η έρευνα του ομότιμου καθηγητή Ιατρικής είναι εξαιρετικά αναλυτική για κάθε μία μέρα από τις 14, που διήρκησε η ασθένεια του Μ. Αλεξάνδρου.

«Την πρώτη ημέρα, ο Μέγας Αλέξανδρος παρουσίασε δυνατό πόνο στην κοιλιά, στο δεξιό υποχόνδριο και υψηλό πυρετό και οι γιατροί προκάλεσαν εμετό. Ακολούθησε κρύο μπάνιο προφανώς για να πέσει ο πυρετός», λέει χαρακτηριστικά στο Sputnik ο κ. Γερασιμίδης, ο οποίος για την έρευνά του μελέτησε δεκάδες βιβλία (μεταφράσεις αρχαίων κειμένων), όπως το βιβλίο του Πλούταρχου, «Αλέξανδρος» από την μετάφραση του Β. Παπαδόπουλου και τις εκδόσεις «Παιδεία» (Θεσσαλονίκη 2003), το βιβλίο του Γ. Κιτσόπουλου (1986, εκδόσεις Αλτιντζή 1986) αλλά και το βιβλίο του Ι. Καργάκου «Μέγας Αλέξανδρος, ο άνθρωπος φαινόμενο».

Τη δεύτερη ημέρα, ο Μ. Αλέξανδρος αισθάνεται εξάντληση και ρίγος ενώ έχει και πάλι κολικό πόνο. Ωστόσο, πήγε στο παλάτι του Μήδιου ο οποίος είχε αντικαταστήσει τον φίλου του, Ηφαιστίωνα που είχε πεθάνει και συμμετείχε πάλι σε μεγάλο βαρύ γεύμα με οινοποσία μέχρι μέθης.

Την τρίτη ημέρα, ο υψηλός πυρετός συνεχίζεται με εφίδρωση και ρίγος, ενώ παράλληλα ο Μ. Αλέξανδρος εμφάνισε δυσκολία στην αναπνοή και εξάντληση.

Τις επόμενες ημέρες, η κατάσταση της υγείας του επιδεινώνεται με υψηλό πυρετό, ίκτερο, δυσκολία επικοινωνίας, με παραληρήματα ώσπου τελικά στις 13 Ιουνίου 323 π.Χ., (μήνας Δαίσιος για το μακεδονικό ημερολόγιο), ο Μέγας Αλέξανδρος «με βαριά σήψη πεθαίνει από σηπτικό σοκ», τονίζει ο κ. Γερασιμίδης.

Οι θεωρίες για τον θάνατο του Μ. Αλεξάνδρου και γιατί τις κατέρριψε η ομάδα του ΑΠΘ

Στην επιστημονική έρευνά του, ο κ. Γερασιμίδης έχει αποκλείσει βάσει της συμπτωματολογίας του ασθενή Μεγάλου Αλεξάνδρου, άλλες αιτίες θανάτου που έχουν γραφτεί.

Όπως ότι ο Μ. Αλέξανδρος  πέθανε από ελονοσία (*1).

«Αν και το κύριο σύμπτωμα ήταν ο πυρετός, δεν ήταν ο τύπος πυρετού που σχετίζεται με την ελονοσία. Δεν αναφέρθηκαν διαστήματα ανταπόδοσης πυρετού, που θα μπορούσαν να υποδηλώνουν τριταίο ή τεταρταίο πυρετό. Επιπλέον, η ελονοσία συνήθως δεν προκαλεί θάνατο με αυτόν τον τρόπο ή τόσο σύντομα», αναφέρεται στην μελέτη του κ. Γερασιμίδη.

Άλλες αναφορές έχουν την πνευμονία ως αιτία θανάτου του Μ. Αλέξανδρου (*2).

«Δεν ταιριάζουν τα συμπτώματα στην πνευμονία η οποία σπάνια προκαλεί κοιλιακό πόνο και η οποία έχει ως βασικό σύμπτωμα τον πυρετό. Στην περίπτωση του Μ. Αλεξάνδρου που μπήκε στον Ευφράτη ποταμό ο πυρετός υπήρχε. Άρα δεν μπορεί να προκλήθηκε από το κρύο νερό», υποστηρίζει ο κ. Γερασιμίδης.  

Επίσης, έχει αποκλείσει να ασθένησε από τυφοειδή πυρετό (*3), καθώς εκείνη την εποχή δεν υπήρχε επιδημία, ενώ θα έπρεπε πριν από τον κοιλιακό πόνο να προηγηθούν διάρροιες που δεν υπήρξαν στον Μ. Αλέξανδρο.

Ο κ. Γερασιμίδης έχει αποκλείσει και τον ιό του Δυτικού Νείλου, διότι όπως τόνισε προκαλεί εγκεφαλίτιδες κι όχι κοιλιακό πόνο και παραλήρημα.

«Τελευταία μιλούν για νεκροφάνεια, το σύνδρομο Gullain-Barret (*4), αυτό όμως λόγω παράλυσης των αναπνευστικών μυών θα προκαλούσε κυάνωση που θα το έβλεπαν οι γιατροί του», ξεκαθαρίζει στο Sputnik ο κ. Γερασιμίδης.

Μάλιστα, στη μελέτη του, γράφει χαρακτηριστικά:

«Η περίπτωση του Αλεξάνδρου που πάσχει από το σύνδρομο Gullain-Barret (*4) δεν μπορεί να θεωρηθεί εύλογη καθώς τα κύρια συμπτώματα του ήταν ο πυρετός και ο κοιλιακός πόνος. (*5). Τα συμπτώματα αυτά δεν θεωρούνται ότι συνοδεύουν το σύνδρομο Gullain-Barret. Επιπλέον, η άποψη ότι ο Αλέξανδρος έδειξε προοδευτική παράλυση διατηρώντας ταυτόχρονα τις γνωστικές του λειτουργίες (*6) δεν μπορεί να είναι αλήθεια, καθώς όλες οι διαθέσιμες πηγές περιγράφουν μια προοδευτική απώλεια συνείδησης» (*7).

Η σκόπιμη δηλητηρίαση του Μεγάλου Αλεξάνδρου αποτέλεσε τη μεγαλύτερη θεωρία και θα μπορούσε κάποιος να αντλήσει πλούσιο υλικό από τις βασιλικές εφημερίδες, οι οποίες όπως αναφέρει και ο κ. Γερασιμίδης καταστράφηκαν στην πυρκαγιά της βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας.

Ο Αρριανός έχει γράψει τρεις εκδοχές για την δηλητηρίασή του, μια από τις οποίες ήθελε τον δάσκαλο του Μ. Αλεξάνδρου, Αριστοτέλη να στέλνει το δηλητήριο στον Αντίπαρο για να εκδικηθεί το μαθητή του για το θάνατο του ανιψιού του, Καλλισθένη.  

«Ο Αρριανός είχε γράψει ότι ανέφερε τις θεωρίες δηλητηρίασης, αλλά όπως επισήμανε στα κείμενά του δεν τις πίστευε. Είναι δυνατόν ο σοφός δάσκαλος, ο Αριστοτέλης να δηλητηριάσει τον καλύτερο μαθητή του;  Εκείνη την εποχή δεν υπήρχαν χημικά δηλητήρια, παρά μόνο φυτικά και ζωικά. Ψάξαμε και βρήκαμε ότι εκείνη την εποχή υπήρχαν 114 τέτοια δηλητήρια. Έτσι ουσίες όπως το κώνειο που ήπιε ο Σωκράτης, η στρυχνίνη, το υδροκυάνιο κ.α. αν έπινε κάποιο από αυτά θα πέθαινε σε λίγες ώρες όπως έγινε με τον Σωκράτη. Δεν θα ζούσε 14 ημέρες» τόνισε ο ομότιμος καθηγητής Ιατρικής.

Ακόμα, ο κ. Γερασιμίδης απορρίπτει να πέθανε από κατάθλιψη, εξαιτίας του θανάτου του Ηφαιστίωνα, καθώς, όπως αναφέρει, μπορεί ο μαρασμός να εξασθενήσει το αμυντικό σύστημα και το άτομο να γίνει ευάλωτο στις λοιμώξεις όμως, λέει, «ο Μ. Αλέξανδρος δεν είχε κατάθλιψη».

«Απόδειξη ότι ακόμα και στις πρώτες ημέρες της αρρώστιας του συνεργαζόταν με τους στρατηγούς του για την επόμενη εκστρατεία», εξηγεί.

Τέλος, να σημειωθεί ότι η μελέτη έχει παρουσιαστεί σε συνέδρια με πιο πρόσφατο το 16ο Πανελλήνιο Συνέδριο Χειρουργικών Λοιμώξεων και το 8ο Πανελλήνιο Συνέδριο Τραύματος και Επείγουσας Χειρουργικής που πραγματοποιήθηκαν πριν λίγες ημέρες στη Θεσσαλονίκη.

** Η σχετική βιβλιογραφία

• *1 (Avrilianos, S. D.:  Causes of death of Alexander the Great (in Greek) Athens 1974. Aristobulus: mentioned in Arrian1. Docherty, P.: The Death of Alexander the Great: What or who really killed the young conqueror of the known world? New York: Carroll & Graf Publishers, 2004)
• *2 (Sbarounis, Ch. N.: M.D. Journal of Clinical Gastroenterology: Vol. 24, no. 4, June 1997, pp. 294-296)
• *3 (Oldach DW, Richard RE, Borza EN, Benitez RM: ‘A mysterious death’, N Engl J Med 338 (1998), pp.1764-1769)
• *4 (Katherine Hall. Did Alexander the Great die from Guillain-Barré Syndrome? The Ancient History Bulletin, 2018; Vol. 32: pp. 106-128 )
• *5 Arrian:The Anabasis of Alexander: Greek translation by B. Papadopoulos, Paideia Publications, Thessaloniki, 2003. Plutarch: Alexander. Greek translation by B. Papadopoulos, Paideia Publications, Thessaloniki, 2003. Diodorus Siculus: Complete Works. Ancient Greek Writings, Translated by Kaktos' Literary Group. Kaktos Publications, 1998)
• *6 Jarrell BE M.D., Strauch ED M.D.: Surgery Casebook (Greek translation  A. Kamparoudis). University Studio Press, Thessaloniki 2018
• *7 (Arrian:The Anabasis of Alexander: Greek translation by B. Papadopoulos, Paideia Publications, Thessaloniki, 2003. Plutarch: Alexander. Greek translation by B. Papadopoulos, Paideia Publications, Thessaloniki, 2003. Diodorus Siculus: Complete Works. Ancient Greek Writings, Translated by Kaktos' Literary Group. Kaktos Publications, 1998, Quintus Curtius Rufus: Historia Alexandri Magni  (in Greek,  introduction-editing-notes by Charis Mikoglou,) I. E. Zacharopoulos Publications, Athens 1993)