ΔΙΑΛΟΓΟΣ ΜΕΤΑ ΠΡΩΤΕΙΟΜΑΝΟΥΣ 8
ΝΕΑ ΘΕΟΛΟΓΙΑ: ΓΕΡΩΝ ΣΩΦΡΟΝΙΟΣ, ΕΜΠΕΙΡΙΚΗ ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΣΩΠΟΥ
Του κυρίου Γεωργίου Ιωάννου Καραλή.
Διδάκτορος Ιατρικής του Πανεπιστημίου Γένοβας. Πανεπιστήμιον Ρώμης Tor Vergata.
Πρόεδρος ανοιχτού Πανεπιστημίου Ραπάλλο Γένοβας
ΠΡΩΤΕΙΟΜΑΝΗΣ: Πέρασε αρκετός καιρός από τότε που κάναμε τον προηγούμενο διάλογό μας
ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ: Ναι είναι αλήθεια, αλλά θα έπρεπε να περάσει και η περίοδος των διακοπών.
ΠΡΩΤΕΙΟΜΑΝΗΣ: Έμεινες στην δουλειά σου ή πήγες πουθενά; Πιστεύω πως θα πέρασες τον καιρό σου διαβάζοντας Πατέρες της Εκκλησίας στην προσπάθειά σου να αποδείξεις ότι η νέα θεολογία βρίσκεται στους αντίποδες της πατερικής θεολογίας!
ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ: Σίγουρα η θεολογία του προσώπου έτσι όπως εκφράστηκε από τον Σεβασμιώτατον Ιωάννη Περγάμου και τον κύριο Γιανναρά στην Ελλάδα δεν έχει καμμία σχέση με την πατερική παράδοση. Άλλωστε αυτό το συζητήσαμε σε προηγούμενους διαλόγους μας και δεν θα ήταν καλό να το επαναλάβουμε.
ΠΡΩΤΕΙΟΜΑΝΗΣ: Έχεις δίκιο. Αδυνατώ όμως να καταλάβω την προσπάθειά σου να επιμένεις τυφλά σε μιά παράδοση. Η κάθε παράδοση θα πρέπει να εκφράζεται με καλύτερο τρόπο για να γίνει πιο κατανοητή από τον άνθρωπο της σημερινής εποχής. Τώρα αν επαναδιατυπωθούν και ορισμένα δόγματα περαιτέρω γιατί αυτό θα πρέπει να ανησυχεί τόσο εσάς τους παραδοσιακούς ορθοδόξους, γιατί θα πρέπει να βλέπετε αλλοιώσεις και επιδράσεις δυτικής παράδοσης;
ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ: Όλη αυτή η προσπάθεια συγγραφής της ορθοδόξου παραδόσεως δια της θεολογίας του προσώπου είναι καθαρά στους αντίποδες της πατερικής παραδόσεως και των δογμάτων της ορθοδοξίας έτσι όπως εκφράστηκαν στις οικουμενικές συνόδους. Είναι μια οικουμενιστική θεολογία που έχει τον απώτερο σκοπό σχετικοποιώντας την ορθόδοξη παράδοση να ενώσει όλους τους χριστιανούς, χωρίς δόγμα. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι πολλοί οικουμενιστές στο εξωτερικό ισχυρίζονται: «Αν θέλουμε να ενωθούν όλοι οι «χριστιανοί» θα πρέπει ορθόδοξοι, «καθολικοί» και προτεστάντες να αποδογματοποιηθούν παντελώς για να ξεπεράσουν όλες τις διαφορές που δημιουργήθηκαν τους προηγούμενους αιώνες και που θα παραμείνουν αγεφύρωτες». [1] Εκείνο βέβαια που θα πρέπει να μείνει οριστικά και αμετάκλητα, χωρίς να αμβισβητείται από κανένα, θα είναι η μορφή της εκκλησιαστικής ιεραρχίας σε ανατολή και δύση όπως αυτή ιστορικά εξελίχθηκε οδηγώντας στον καθολικό πρώτο που είναι στην παγκόσμιο εκκλησία ο πάπας της Ρώμης και στην καθ᾽ημάς ανατολή ο πατριάρχης της Κωσταντινουπόλεως - ο οποίος έρχεται δεύτερος μετά τον πάπα της Ρώμης!!! Κατά συνέπεια επειδη τα ορθόδοξα δόγματα θα έχουν εξελιχθεί και απλοποιηθεί - έτσι όπως στον οικουμενισμό συμφέρει, ώστε να μην υπάρχουν διαιρέσεις - ο ορθόδοξος πιστός δεν θα μπορέσει ποτέ να τα αμφισβητήσει και σε κανένα χριστιανό σε δύση ή ανατολή θα υπάρξει ποτέ η παραμικρή διάθεση να αμφισβητήσει την εκκλησιαστική ιεραρχία και την ένωση όλων των “χριστιανών» ανεξαρτήτου πίστεως.!!! Φίλτατε αν δεχθούμε όλη αυτή την προσπάθεια των οικουμενιστών η οποία συνδυάζεται με την νέα συγγραφή της ορθοδόξου θεολογίας, τότε δεν θα μείνει τίποτε το σταθερό. Θ᾽ανοίξουν οι ασκοί του αιόλου και ο κάθε θεολόγος θα εκφράζεται όπως αυτός θέλει, όπως συμβαίνει ήδη στην δύση. Σε λίγο χρονικό διάστημα θα χρειστεί να ξαναγράψουμε το ευαγγέλιο ή να διορθώσουμε τα σημεία που δεν συμφωνούν με το πνεύμα της νέας θεολογίας.
ΠΡΩΤΕΙΟΜΑΝΗΣ: Είσαι πολύ απόλυτος. Ξεχνάς ότι υπάρχουν και οικουμενικοί σύνοδοι στην ορθόδοξο παράδοση και ο πρώτος που είναι ο Πατριάρχης της Κωσταντινούπολης. Όλοι αυτοί οι θεσμοί εγγυούνται ότι η νέα θεολογία, όπως εσύ την αποκαλείς, αυτή της θεολογίας του προσώπου είναι μέσα στα πλαίσια της πατερικής παραδόσεως.
ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ: Δεν σου προκύπτει ότι μέσα στην ιστορία της ορθοδόξου παράδόσως υπήρξαν και πολλοί ψευτοσύνοδοι, τις οποίες οι Πατέρες της Εκκλησίας καταπολέμησαν με σθένος, με αυτοθυσία καθώς και ότι ο Πατριαρχικός θρόνος του πρώτου όπως τον αποκαλείς ,πού είναι αυτός της Κωσταντινουπόλεως, είχε παλλάκις καταληφθεί από αιρετικούς στο παρελθόν; Ο Νεστόριος για παράδειγμα ήταν Πατριάρχης της Κωσταντινούπολης, αλλά και μέγας αιρετικός του παρελθόντος! Όταν κατεδικάσθη από τους Πατέρες κανένας δεν είπε: “Δεν μπορεί να καταδικασθεί γιατί είναι πρώτος και ο πρώτος δεν μπορεί να πέσει στην αίρεση γιατί έτσι θα χάσουμε κάθε εγγύηση ότι κινούμαστε μέσα στο πλαίσιο της πατερικής Παραδόσεως”. Αντιθέτως οι Πατέρες καταπολέμησαν ψευτοσυνόδους που είχαν την πλειοψηφία των επισκόπων στην επικράτεια και ισχυρίσθηκαν ότι ο “πρώτος» δηλαδή ο Νεστόριος θα πρέπει να καταδικασθεί, γιατί αυτά που ισχυριζόταν δεν ανήκαν στην ορθόδοξη παράδοση.
ΠΡΩΤΕΙΟΜΑΝΗΣ: Ναι συμφωνώ απόλυτα. Οι Πατέρες της Εκκλησίας είχαν την εμπειρία να κάνουν αυτό που έκαναν γιατί ήταν ενωμένοι με την χάρη του Αγίου Πνεύματος. Οι χαρισματικοί Γέροντες, οι Πατέρες της Εκλησίας, ήταν αυτοι που έδωσαν, παραλλήλως προς την συνοδικότητα, μια επιπλέων επισφράγιση για την ορθότητα της ορθοδόξου παραδόσεως όπως αυτή εκφράσθηκε από τις οικουμενικές συνόδους. Δηλαδή για να συγκεφαλαιώσουμε η επισφράγιση για τον ορθότητα των θεολογικών απόψεων δίνεται από τις οικουμενικές συνόδους, που έχουν επικεφαλής τον πρώτον της Κωσταντινουπόλεως και από τους Γέροντας που έχουν εξουσία από το Άγιο Πνεύμα ώστε να κρίνουν. Η θεολογία του προσώπου σήμερα όπως αυτή εκφράσθηκε στη Ελλάδα από τον κύριον Γιανναρά και τον Μητροπολίτη Περγάμου κύριον Ζηζιούλια, αναγνωρίσθηκε επίσημα, κατοχυρώθηκε από μια πανορθόδοξη σύνοδο στο Κολυμπάρι της Κρήτης, από τον πρώτον που είναι ο Πατριάρχης της Κωσταντινούπολης και από τον ύστατον των Γερόντων-Πατέρων, δηλαδή τον πατέρα Σωφρόνιο του Έσσεξ, όπως ρητώς ο ίδιος γέροντας απεκάλεσε τον εαυτό του σε ανέκδοτη επιστολή προς πιστό. Δεν ξέρω αν το γνωρίζεις αλλά υπάρχει ένα βιβλίο του γέροντος: «Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί». Αν θα διαβάσεις αυτό το βιβλίο, το οποίον έχει μεγάλη βαθύτητα, στην σελίδα 293 υπάρχει ένα κεφάλαιο υπό τον τίτλον: «Περί της υποστατικής αρχής». Εκεί διαφαίνεται ξεκάθαρα ότι όλα όσα ισχυρίζεται ο Μητροπολίτης Περγάμου είναι ακριβώς τα ίδια με το προαναφερθέν κεφάλαιο του Σωφρονίου. Θα ήθελα κάνοντας τον διάλογο μαζί σου ν᾽ακούσω την γνώμη σου.
ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ: Ναι πολύ ευχαρίστως να το συζητήσουμε αλλά πρώτα θα ήθελα να επισημάνω την προσοχή σου σ᾽ένα σημείο που εσύ καθώς και το πνεύμα της σημερινής θεολογίας θεωρείτε δεδομένο, αλλά στην πραγματικότητα χρήζει ιδιαιτέρας προσοχής. Ταυτίζεις τους Γέροντες με τους Πατέρες της Εκκλησία αλλά για μένα αυτή η ταύτιση δεν είναι και τόσο θεμιτή. Γιατί ο κάθε Γέροντας της σημερινής εποχής να είναι απαραιτήτως και Πατέρας της Εκκλησίας;
ΠΡΩΤΕΙΟΜΑΝΗΣ: Μα ποιό είναι το πρόβλημά σου; Όταν μιλάω για γέροντας μιλάω για τους σημερινούς χαρισματικούς γέροντας με προορατικά, προφητικά και θεραπευτικά χαρίσματα. Αυτά είναι τα χαρίσματα του αγίου Πνεύματος. Κατά συνέπεια οι Γέροντες είναι οι πνευματοκίνητοι και πνευματοφόροι άγιοι της Εκκλησίας μας. Είναι αυτοί που θα μας πουν αν η επαναδιατύπωση του δόγματος που θεωρείται αναγκαία στον σημερινό κόσμο είναι μέσα στο πνεύμα της ορθοδοξίας, μαζί βέβαια με τις οικουμενικές συνόδους και τον θεσμό του πρώτου. Νόμιζα ότι σ᾽αυτό το σημείο δεν είχαμε καμμιά διαφορά κι᾽εσύ μιλάς για θεοφόρους αγίους κι᾽εσύ δέχεσαι ότι οι Πνευματοκίνητοι άγιοι είναι οι φορείς της ορθοδόξου παραδόσεως και τελικοι κριτές της θεολογικής ορθότητος επειδή είναι τα πάγχρυσα στόματα του Αγίου Πνεύματος. Σε άκουσα συχνά να ισχυρίζεσαι ότι η κάθε σύνοδος αν θέλει να εκφράζεται ορθοδόξως θα πρέπει να δίνει φωνή στο Άγιο Πνεύμα και δίνεται φωνή στο άγιο Πνεύμα αν υπάρχουν στόματα θεουμένων ανθρώπων γιατί χωρίς αυτά τα στόματα δεν δίνεται φωνή στο Πνεύμα το Άγιο. Ισχυρίζεσαι ακόμη πιο δυνατά ότι η κάθε οικουμενική σύνοδος η απαρτιζόμενη από το πλήθος των ιεραρχών ή αρχιεπισκόπων δεν αρκεί για να γίνει Αγία και Μεγάλη αν δεν αποφανθεί το Άγιο Πνεύμα δια μέσου αυτών των στομάτων. Τώρα γιατί τα βάζεις με τους Γέροντες και γίνεσαι αγιομάχος και Πνευματομάχος;
ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ: Η φωνή του Αγίου Πνεύματος, τα πάγχρυσα στόματα του Λόγου, το καύχημα της Εκκλησίας, είναι οι θεοφόροι Άγιοι οι οποίοι όχι μόνο έζησαν την κατά Χριστόν ζωή, αλλά και δογμάτισαν ορθοδόξως και σε συμφωνία με τους Πατέρες και Διδασκάλους όλων των εποχών. Γι᾽αυτό είναι οι εκφραστές της ορθοδόξου πίστεως και ονομάζονται πάγχρυσα στόματα του Λόγου. Ορισμένοι από τους σημερινούς γέροντες εμφανίζονται να διαθέτουν ορισμένα χαρίσματα όπως η προφητεία, ιάματα και διάφορα θαύματα- όλα αυτά από μόνα τους δεν συνιστούν κριτήριον ορθοδοξίας - και αποφεύγουν να συζητούν για τα δόγματα της εκκλησίας τα οποία τα θεωρούν “υψηλά ζητήματα» και τους μόνους αρμοδίους περί αυτών αποκλειστικά τους ακαδημαϊκούς θεολόγους. Όταν καμμιά φορά εκφράζονται δογματικά υπάρχει μεγάλη ασάφεια και ισχυρίζονται θεολογίες που είναι ενάντιες με αυτά που δογμάτισαν οι θεοφόροι Πατέρες!!
ΠΡΩΤΕΙΟΜΑΝΗΣ: Δηλαδή αν ένας γέροντας είναι ενάρετος, και προσπαθεί να ζει κατά Χριστόν αν δεν εκφράζεται θεολογικά σύμφωνα με το πνεύμα των Πατέρων και οικουμενικών συνόδων δεν μπορεί κατ᾽εσέ να είναι άγιος και σημείο αναφοράς για την ορθοδοξία ακόμη και όταν είναι τόσο ενάρετος πράος ακόμη και όταν κάνει θαύματα;
ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ: Όχι βέβαια γιατί σύμφωνα με την ορθόδοξη παράδοση δεν υπάρχει ορθοπραξία ανευ ορθοδοξίας, ούτε ορθοδοξία άνευ ορθοπραξίας. Δηλαδή δεν υπάρχει δυνατότης κάποιος να πράττει την εν Χριστώ ζωή αν είναι αιρετικός- γι᾽αυτό κατά τους Πατέρες, όχι όμως και κατα τους οικουμενιστάς, ο αιρετικός δεν μπορεί να σωθεί - και ούτε βέβαια υπάρχει δυνατότης κάποιος να είναι θεολόγος χωρίς να πράττει την εν Χριστώ ζωή, “γιατί η ορθόδοξος δογματική είναι καθ᾽ολοκληρίαν ποιμαντική, αφού δεν υφίσταται εκτός των πλαισίων της θεραπείας της καρδίας δια της καθάρσεως και φωτισμού και εφ᾽όσον θεολόγος είναι ο κατ᾽εξοχήν θεούμενος. Το να είναι κανείς θεολόγος σημαίνει κατά πρώτον ότι είναι ειδικός εις τας μεθοδίας του διαβόλου. Ο Φωτισμός και κυρίως ο δοξασμός μεταδίδουν το χάρισμα της διακρίσεως των πνευμάτων δια την κατατρόπωσιν του διαβόλου, ειδικώς όταν ούτος προσφεύγει εις την διδασκαλίαν της θεολογίας και πνευματικότητος εις εκείνους που αρχίζουν να γλιστρούν μέσα από τα χέρια του.» (Ιωάννης Ρωμανίδης δογματική ορθοδόξου καθολικής εκκλησίας σελιδα 28)
Σήμερα στην Ελλάδα παρατηρείται μια γεροντολατρεία. Ο Γέροντας κατά πολλούς απλοϊκούς πιστούς τείνει να εμφανίζει μια εν Χριστώ ζωή αλλά και μία τάση σχετικής απαξίωσης της θεολογίας την οποία πρωτίστως αγνοεί και κατά δεύτερον την θεωρεί ανάξια λόγου και μόνο για τους ειδικούς! Η ορθοδοξη δογματική διδασκαλία δείχνει να μην ενδιαφέρει ορισμένους από τους σημερινούς γέροντες οι οποίοι επιπλέον αγνοούν αποφάσεις οικουμενικών συνόδων και Πατέρες της Εκκλησίας αδυνατώντας να καταλάβουν το πνεύμα της ορθοδοξίας που παραμένει αναλοίωτο στους αιώνες! Ξεκόβεται με αυτό τον τρόπο το δόγμα από την εν Χριστώ ζωή και το δόγμα μετατρέπεται σε μια φιλοσοφία με την οποία μόνο ακαδημαϊκοί μπορούν να ασχοληθούν, ως παίγνιον του νού μη έχοντας πια θέση στην Εκκλησία! Ως νηπτική θεολογία θεωρείται πια η προσωπική “εμειρική θεολογία» του γέροντος αποκομμένη από την ορθόδοξη παράδοση αιώνων! Ενώ πρώτα οι προηγούμενοι άγιοι και Πατέρες αναφερόντουσαν στην θεολογία των Πατέρων και από εκεί ξεκινούσαν και αυτούς προσπαθούσαν να ερμηνεύσουν - ο Θείος Μάξιμος αναφέρει ο Παλαμάς και τον χρησιμοποιεί πολλάκις στα γραπτά του και δεν το κάνει μόνο ο Παλαμάς μα όλοι οι Πατέρες- ορισμένοι από τους σημερινούς γέροντες αγνοούν παντελώς τα γραπτά των αγίων Πατέρων και δημιουργούν μιά νέα θεολογία οικουμενιστικού στύλ, όπως κάνει ο Σωφρόνιος του Έσσεξ ο οποίος μάλιστα και προκλητικά από τη μια μεριά δημιουργεί ένα μικτό μοναχισμό αποτελούμενο από μοναχούς και μοναχές, απαξιώντας τους Πατέρες και από την άλλη συμπροσεύχεται με τους αιρετικούς γιατί έτσι τον διέταξε η προσωπική του εμπειρία παρακάμποντας κανόνες που οι Πατέρες θεωρούσαν απαραιτήτους για την σωτηρία των πιστών! Πώς όμως καλλιεργήθηκε αυτή η γεροντολατρεία στην Ελλάδα;
Κατ᾽εμέ το θέμα της γεροντικής ευσέβειας που επικρατεί στις μέρες μας στον ορθόδοξο χώρο προέρχεται από την νέα θεολογία. Οι θιασώτες της θεολογίας του προσώπου στην Ελλάδα, προέρχονται από συγκεκριμένο οργανωσιακό χώρο στον οποίον επικρατούσε η ευσέβεια προτεσταντικού στύλ. Οι συγκεκριμένοι θεολόγοι αντέταξαν σ᾽αυτήν την πιετιστική ευσέβεια την γεροντική. Ο γέροντας στον οποίον οφείλουμε την ευλάβειά μας μας είναι ο προσωπικός πια φορέας της αλήθειας – όπως περιγράφει η θεολογία του προσώπου, το πρόσωπο ως υποστατική αρχή προηγείται οντολογικά από κάθε αλήθεια και αυτή μετατρέπεται σε σχέση διαφορετικών προσώπων- και την εκφράζει απόλυτα έστω και αν διαφωνεί με τους υπολοίπους Πατέρες και οικουμενικούς διδασκάλους, έστω και αν ισχυρίζεται δόγματα καταδικασμένα από οικουμενικές συνόδους, αρκεί το γεγονός που από άτομον έγινε πρόσωπον! - Όμως δεν θα πρέπει ποτέ να ξεχνάμε ότι για την ορθόδοξη παράδοση Πατέρας της Εκλησίας είναι ο Θεοφόρος Άγιος ο οποίος όχι μόνο είχε αγνό βίο αλλά και εκφράσθηκε ορθώς στα δόγματα της πίστεως σε πλήρη κοινωνία και συμφωνία με τους προηγούμενους Πατέρες και Οικουμενικές συνόδους. Κατά συνέπεια: ούτε μόνο ο αγνός βίος, ούτε τα χαρίσματα όποια και αν είναι προορατικά, προφητικά και θεραπευτικά μπορούν να κάνουν κάποιον Άγιο, Πατέρα και οικουμενικό διδάσκαλο αν στο ζήτημα της πίστεως δεν εκφράσθηκε ορθοδόξως και σε συμφωνία με τους υπολοίπους Πατέρες και διαδασκάλους προηγούμενων εποχών- .
Στη σημερινή εποχή παρατηρούμε ότι: κατά πρώτον οι θεοφόροι Πατέρες της Εκκλησίας ξεχαστήκανε και ελάχιστοι τους διαβάζουν και, κατά δεύτερον, η θεολογία των οικουμενικών συνόδων έχοντας ήδη ξεπερασθεί, γι᾽αυτόν ακριβώς το λόγον οι σημερινοί γέροντες προβάλλονται ως σημείο αναφοράς της ορθόδοξης ευσέβειας, χωρίς βέβαια να υπάρχει η δυνατότητα από τον ορθόδοξο πιστό να τεθούν τα γραπτά αυτών των γερόντων υπό τον έλεγχο των θεοφόρων Πατέρων! Έτσι παρατηρούμε το περίεργο φαινόμενο μέσα στον ορθόδοξο χώρο ο κοινός ορθόδοξος πιστός να αγνοεί τον Άγιο Μάξιμο τον Ομολογητή, να αγνοεί τον άγιο Γρηγόριο Παλαμά, τον άγιο Μάρκο τον Ευγενικό, να αγνοεί παντελώς τον βίο και τα έργα των, αλλά να έχει διαβάσει όλα τα έργα και τον βίο του γέροντος Σωφρονίου του Έσσεξ, νομίζοντας ότι διαβάζοντας Σωφρόνιο είναι σαν να έχει διαβάσει ολόκληρο τον Παλαμά, ολόκληρο τον Μάξιμο τον Ομολογητή και ολόκληρο τον Μάρκο τον Ευγενικό και το χειρότερο όταν κάποιος τον ξυπνήσει του του δείξει ότι τα πράγματα δεν είναι έτσι πέφτει από τα σύννεφα ο μαθητής του Σωφρονίου και αρνείται να το πιστέψει! Παρατηρούμε τον μέσο ορθόδοξο πιστό να αναφέρει πλήθος χωρίων από την θεολογία την Σωφρονίου χωρίς να μπορεί να κρίνει αν αυτά τα χωρία συμφωνούν με την θεολογία των θεωμένων Πατέρων! Οι σημερινοί γέροντες έχουν πια αντικαταστήσει τους Πατέρες της Εκκλησίας και οικουμενικούς διδασκάλους όπως η νέα θεολογία έχει αντικαταστήσει την θεολογία των θεωμένων Πατέρων και οικουμενικών συνόδων! Πού πραγματικά οδεύει σήμερα η ορθόδοξος Εκκλησία; και αυτό που ανέκαθεν εξεταζόταν, και στο οποίο οφείλουμε να επιστρέψουμε είναι το ακόλουθο: ποιά είναι η πιστη των πιστών, ποιά είναι η πίστη των γερόντων, ποιά είναι η πίστη των ιερέων και ακόμη πιο πολύ ποιά είναι η πίστη των ορθοδόξων επισκόπων σήμερα; Χωρίς την γνώση της θεολογίας των Αγίων Πατέρων και των οικουμενικών συνόδων μπορεί να ισχυρισθεί κανείς ότι θα μπορέσει ποτέ να υπάρξει στις μοντέρνες ορθόδοξες εκκλησίες η γνήσια πατερική παράδοση;
ΠΡΩΤΕΙΟΜΑΝΗΣ: Αναφέρεσαι σε όλους τους γέροντες και ισχυρίζεσαι ότι όλοι ανεξαιρέτως οι σημερινοί γέροντες είναι αποκομμένοι από την ορθόδοξη παράδοση;
ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ: Ποτέ δεν ανέφερα ότι: «όλοι ανεξαιρέτως οι μοντέρνοι γέροντες είναι αποκομμένοι από την ορθόδοξοι παράδοση». Δεν είμαι ούτε κριτήριον ορθοδοξίας ούτε εγώ θα απαφανθώ επί του θέματος. Θέλω μόνο να τονίσω ότι κριτήριον αποδοχής νέων αγίων για τις συνειδήσεις όλων των ορθοδόξων θα πρέπει να είναι όχι μόνο ορισμένα χαρίσματα, ή ο αγνός βίος, αλλά πρωτίστως η ορθόδοξος πίστις. Λέω κάτι το λογικό και το κοινώς αποδεκτόν από την ορθόδοξον θεολογίαν.
ΠΡΩΤΕΙΟΜΑΝΗΣ: Πιστεύω ότι σ᾽αυτό το σημείο κανένας ορθόδοξος δεν θα πρέπει να διαφωνήσει μαζί σου. Η αρχή που θέτεις μας βρίσκει όλους σύμφωνους. Αλλά αυτή η αρχή τώρα πώς μπορεί να εφαρμοσθεί σε ορισμένες περιπτώσεις γερόντων που στον ορθόδοξο κόσμο έχουν την φήμη ότι είναι άγιοι και πνευματικίνητοι, αλλά από πολλούς αμφισβητούνται;
ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ: Αναφέρεσαι στον γέροντα Σωφρόνιο του Έσσεξ;
ΠΡΩΤΕΙΟΜΑΝΗΣ: Μάλιστα και θα ήθελα να συζητήσουμε σοβαρά επί του θέματος
ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ: Γιατί μέχρι στιγμής δεν συζητούσαμε σοβαρά τώρα που μιλάμε για το Σωφρόνιο θα το κάνουμε; Πάντως έχω να σου πώ φίλτατε ότι δεν έχω τίποτε με τον γέροντα Σωφρόνιο, απολύτως τίποτα. Τον σέβομαι. Αλλά δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε ότι ο γέροντας Σωφρόνιος δεν είναι άγιος της ορθοδόξου εκκλησίας.
ΠΡΩΤΕΙΟΜΑΝΗΣ: Μα για τις συνειδήσεις του μέσου ορθόδοξου πιστού είναι ένας μεγάλος άγιος.
ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ: Ας εφαρμόσουμε λοιπόν την αρχή που συμφωνήσαμε και οι δυό. Δε θα κοιτάξουμε ούτε τον βίον του ούτε τα χαρίσματά του τα οποία δεν έχω λόγο να αμβισβητήσω, αλλά όπως είδαμε τα χαρίσματα από μόνα τους δεν είναι κριτήριον αγιότητος. Επειδή ο Σωφρόνιος έχει εκφρασθεί γραπτώς θα εξετάσουμε αν αυτά συμφωνούν με τους Πατέρες. Αν συμφωνούν τότε θα είναι πραγματικά ένας μεγάλος άγιος, αλλά αν δεν συμφωνούν, αν αυτά που λέει είναι εκ διαμέτρου αντίθετα με αποφάσεις συνόδων και Πατέρες τότε γιατί θα πρέπει θα τον ονομάσουμε ύστατον των γερόντων και μεγάλον άγιον της ορθοδόξου εκκλησίας; Προηγουμένως ανέφερες ότι διάβασες ένα κεφάλαιο από το βιβλίο του Σωφρονίου: “οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί». υπό τον τίτλο: «περί της υποστατικής αρχής». Θα ήθελες να αρχίσουμε με αυτό;
ΠΡΩΤΕΙΟΜΑΝΗΣ: Ναι πολύ ευχαρίστως. Αλλά πριν αρχίσουμε να εξετάσουμε το θέμα θα ήθελα να διευκρινήσουμε κι᾽ένα άλλο ζήτημα. Δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε ότι ο γέροντας Σωφρόνιος δεν ασχολήθηκε λεπτομερώς και μονομερώς με την θεολογία. Δεν έγραψε δογματικά κεφάλαια με τρόπο ακριβολογικό, αλλά συμφώνως προς την εμπειρία του. Επομένως δεν έχει διευκρινίσει ορισμένα θέματα τα οποία τ᾽αφήνει ανοιχτά και μάλιστα ως αποδεχόμενα διαφορετικές ερμηνείες.
ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ: Βέβαια και γνωρίζω απόλυτα ότι ο γέροντας Σωφρόνιος δεν είναι ο λεπτομερής θεολόγος που επεξηγεί όπως οι Πατέρες και δίνει ερμηνείες που δεν χωρούν αμφιβολίες. Αλλά από την άλλη μεριά αυτά που έχει ισχυρισθεί, έχουν επηρεάσει κατά πρωτον πολλούς, που νομίζουν ότι ακολουθούν πιστά την ορθόδοξη παράδοση, κατά δεύτερον τα θεωρούν ως πολύ υψηλά νοήματα που οδηγούν τον ορθόδοξο πιστό στην γνώση της πραγματικής θεολογίας και κατά τρίτον περιέχουν νέα πράγματα που όχι μόνο οι Πατέρες αλλά κανείς άλλος δεν έχει μέχρι στιγμής ισχυρισθεί. Αν όλα αυτά αληθεύουν τότε βέβαια θα πρέπει να ασχοληθούμε με τα γραφόμενά του: είναι όντως τόσο νέα που οι Πατέρες δεν είχαν ασχοληθεί ή οι ίδιοι είχαν ισχυρισθεί τα αντίθετα; μπορούν να διαβασθούν από κάθε ορθόδοξο πιστό χωρίς να τον οδηγήσουν στην αίρεση; εντάσσονται μέσα στο πλαίσιο της Πατερικής θεολογίας ή μέσα στο πλαίσιο της θεολογίας της νέας εποχής της θεολογίας του προσώπου; ο Μητροπολίτης Περγάμου και ο κύριος Γιανναράς είναι όντως ξένοι με τον Σωφρονιανισμό ή ανήκουν σ᾽ένα κοινό ρεύμα που οδηγεί προς την ίδια κατεύθυνση; και τελευταίο μπορεί κάποιος να θεωρείται αντιοικουμενιστής και κατά της θεολογίας του προσώπου και να υποστηρίζει την αγιότητα του γέροντος Σωφρόνιος;
ΠΡΩΤΕΙΟΜΑΝΗΣ: Βλέπεις παντού κινδύνους για την ορθοδοξία και όχι ανοίγματα που μπορούν να την βοηθήσουν. Δεν μπορούμε πια ως ορθόδοξοι να παραμένουμε κλειστοί στον εαυτό μας και απομονωμένοι από το περιβάλλον γύρω μας. Ο γέροντας Σωφρόνιος είναι το παγκόσμιο καύχημα της ορθοδοξίας. Ένας μέγάλος άγιος που και οι ετερόδοξοι δέχονται και εκτιμούν. Έχει επιρροή στην Ευρώπη. Στην Ιταλία, χώρα εις την οποίαν ζεις και το ξέρεις καλά, είναι μεταφρασμένα πολλά βιβλία του και ο μικτός μοναχισμός αποτελούμενος από μοναχούς και μοναχές έχει επηρεάσει και το γνωστό οικουμενιστικό μοναστήρι Μπόζε της Ιταλίας. Κατά τον ίδιον τρόπο το Μπόζε είναι ένα μικτό μοναστήρι από μοναχούς και μοναχές, αποτελούμενο από προτεστάντες και ρωμαικαθολικούς. Όλοι αυτοί θεωρούν τον γέροντα Σωφρόνιο ως ένα μεγάλο άγιο και προφήτη, έναν προφήτη που δεν ανήκει πια μόνο στην ορθόδοξον παράδοση αλλά και στην ρωμαιοκαθολική, ένα προφήτη που δια της συμπροσευχής του με ρωμαιοκαθολικούς και προτεστάντες προφήτευσε ότι αύριο όλοι οι χριστιανοί θα συμπροσεύχονται μεταξύ τους χωρίς να κοιτούν αν θεολογικά συμφωνούν κατά πάντα, είναι πιο πολλά αυτά που ενώνουν από αυτά που διαιρούν τον χριστιανικό κόσμο. Μεγάλος προφήτης και άγιος για όλο τον χριστιανικό κόσμο. Γιατί να μην δεχόμαστε εμείς τέτοια αναστήματα που όλη η Ευρώπη αγαπά και εκτιμά;
ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ: Αγαπητέ θα προτιμούσα πρωτίστως όλη η Ευρώπη να εκτιμούσε πιο πολύ τον Άγιον Μάξιμο τον Ομολογητή, τον άγιον Γρηγόριον τον Παλαμά, τον άγιο Μάρκο τον Ευγενικό από τον γέροντα Σωφρόνιο!!!. Κατά δεύτερον δεν περιμένω να καταλάβεις ότι για την Πατερική παράδοση εκείνο που μετράει είναι η κοινή πίστη και όχι οι κοινωνικές σχέσεις ή για να το πούμε καλύτερα η “κοινωνία» που διάφορα πρόσωπα κάνουν μεταξύ τους. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι όποιος δεν είναι ορθόδοξος, δηλαδή δεν έχει την κοινή πίστη των Προφητών, Αποστόλων Πατέρων γίνεται εχθρός που θα πρέπει να εξοντωθεί Ο πραγματικός ορθόδοξος δεν έχει εχθρούς, δεν μισεί τους εχθρούς, δεν τους σκοτώνει αλλά τους αγαπά και προσεύχεται γαι την σωτηρία τους. Προσεύχεται γαι την σωτηρία όλων αλλά μαρτυρεί ότι μόνο δια της ορθοδόξου πίστεως μπορεί να υπάρξει κατά χριστόν ζωή, δηλαδή σωτηρία. Δεν υπάρχει κατά την πίστη των Πατέρων κοινωνία των προσώπων αλλά μόνο κοινωνία φύσεως γιατί σύμφωνα με την πιστη των Πατέρων το πρόσωπο δεν συνιστά την έσχατη πραγματικότητα η οποία αναφέρεται σε κάποια υποστατική αρχή η οποία δήθεν προηγείται της κοινής ουσίας, κάτι που όμως οδηγεί στην πλήρη κατάργησή της.
ΠΡΩΤΕΙΟΜΑΝΗΣ: Στην σελίδα 296 του βιβλίου του Γέροντος Σωφρονίου: «Οψόμεθα τον Θεός καθώς εστι» ο Γέροντας Σωφρόνιος αναφέρει: · «...Η Υπόστασις συνιστά την εσωτάτην αρχήν του Απολύτου Είναι, την αρχικήν και τελικήν αυτού διάστασιν: Εγώ Ειμί το Α και το Ω , η αρχή και το τέλος, λέγει Κύριος ο Θεός, ο ων και ο ην και ο ερχόμενος, ο Παντοκράτωρ....». στην 298 σελίδα διαβάζουμε: «Η αποκάλυψις εγώ ειμί ο ΩΝ (Εγώ είμαι το είναι)δεικνύει ότι η υποστατική διάστασις εν την θεότητι έχει θεμελιώδι σημασίαν. Η αρχή της Υποστάσεως εν τω Θεώ δεν είναι αφηρημένη έννοια, αλλ᾽ουσιώδης πραγματικότης κατέχουσαν ιδίαν φύσιν και ενέργεια ζωής (βλπ. Ιωα α´4) Η ουσία δεν είναι το πρωτεύον ή εστω το υπερέχον εν τω Θεώ, το καθορίζον τας υποστάσεις εις τας αμοιβαίας αυτών σχέσεις. Εν τω θείω είναι ουδεν υπαρχει έξω της υποστατικής αρχής. Το βάθος του μυστηρίου των θείων Υποστάσεων είναι ανεξερεύνητον. Ο Αυτοπροσδιορισμός αυτών εν τη αιωνιότητι αποτελεί άναρχον γεγονός: Ουδέποτε υπήρξε τοιαύτη στιγμή κατά την οποίαν δεν είχε ο Πατήρ τον Υιόν και δεν εξεπορεύετο απ᾽Αυτού το Άγιον Πνεύμα...». Αλλού γράφει: “«...Εν τω Θεώ μεταξύ της Υποστατικής Αρχής και της Ουσίας υπάρχει τελεία ταύτησις. Η Ουσία εγκλείεται εν ταις Υποστάσεσιν. Ουδεμίαν έχει ύπαρξιν κεχωρισμένην εκ των Υποστάσεων. Εν τω Θείω Είναι –άκρως υποστατικώ– ο αυτοπροσδιορισμός των Θείων Υποστάσεων προέρχεται εξ αυτών των ιδίων των Υποστάσεων, και κατ’ ουδένα τρόπω προκαθορίζεται ή επιβάλλεται υπό της Ουσίας...». (σελ. 317).
ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ: Για να είμαι ειλικρινής όλη αυτή η τοποθέτηση του Γέροντος Σωφρονίου την είχαμε ξανασυναντήσει σε προηγούμενο διάλογό μας, γιατί τα ίδια πράγματα σχεδόν με τις ίδιες λέξεις διατύπωσε ο κύριος Γιανναράς και ο Μητροπολίτης Περγάμου αργότερα αλλά σίγουρα πριν γίνουν γνωστές αυτές οι θέσεις μιας και το το βιβλιο το βιβλίο του Γεροντος Σωφρονίου από την Ιερά Μονή Τιμίου Προδρόμου στό Εσσεξ εκδόθηκε το 1985. Συγνώμη φίλτατε εσύ που γνωρίζεις καλύτερα την θεολογία του προσώπου πες μου αν κάνω κάποιο λάθος.
ΠΡΩΤΕΙΟΜΑΝΗΣ: Όχι αγαπητέ δεν κάνεις κανένα λάθος. Όλη αυτή την θεολογία την διατύπωσε και ο κύριος Γιανναράς και το είχαμε αναλύσει παίρνοντας ένα μεταγενένεστο βιβλίο του το Σχεδίασμα εισαγωγής στην φιλοσοφία τόμος δεύτερος (βλέπε διάλογο νούμερο 5 ). “Με άλλα λόγια η φύση δεν έχει οντολογική προτεραιότητα δηλαδή δεν προκαθορίζει αυτή ως δεδομένος και αναγκαίος λόγος τον υπαρκτικό χαρακτήρα και το γεγονός της υπόστασης αλλά είναι η υπόσταση που προηγείται οντολογικά και επομένως η φύση γίνεται προσιτή μόνο με την εμπειρία της ιστορικής φανέρωσης του υπαρκτικού γεγονότος. Η δεδομένη ουσία δεν συνιστά το είναι επομένως και το υποστατικό δηλαδή το πραγματικό χαρακτήρα των επιμέρους υποστάσεων αλλά αντίθετα είναι η υπόσταση δηλαδή η συγκεκριμένη ύπαρξη που κάνει πραγματικότητα το είναι και ουσία λοιπόν σημαίνει τον κοινό τρόπο υπάρξεως ομοειδών υποστάσεων. Το πρόσωπο επομένως δεν αντλεί την πραγματικότητά του από την μετοχή στο δεδομένο είναι, δεν προηγείται οντολογικά το γεγονός της μετοχής στο είναι (η ουσία) καθορίζοντας την οντότητα την πραγματική ύπαρξη του προσώπου. Αλλά το ίδιο το πρόσωπο ορίζει και εξαντλεί το είναι δηλαδή τα πρόσωπα κάνουν το είναι υποστατική πραγματικότητα. Αν θέλεις να στο πώ με πιο απλά λόγια το πρόσωπο δεν είναι καταρχήν και εν συνεχεία υπάρχει ως πρόσωπο, δεν είναι το πρόσωπο ένα κατηγόρημα που το προσθέτουμε σε ένα δεδομένο όν, αφού πρώτα πιστοποιοήσουμε την οντολογική του υπόσταση, την ουσία του στο είναι καθ᾽εαυτό. Γνωρίζουμε το είναι μόνο ως υποσταση προσωπικής ετερότητας και ετερότητα σημαίνει ελευθερία από κάθε προσδιορισμό ουσίας ή φύσεως». Ο κύριος Χρήστος Γιανναράς συνεχίζει. “Έχει η ουσία οντολογική προτεραιότητα, δηλαδή προκαθορίζει αυτή ως δεδομένος και αναγκαίος λόγος τον υπαρκτικό χαρακτήρα και το γεγονός της υπόστασης, ή είναι η υπόσταση που προηγείται οντολογικά και επομένως η ουσία γίνεται προσιτή μόνο με την εμπειρία της ιστορικής φανέρωσης του υπαρκτικού γεγονότος που είναι το πρόσωπο; είναι η δεδομένη ουσία που συνιστά το είναι επομένως και το πραγματικό είναι των επιμέρους υπάρξεων ή είναι η συγκεκριμένη ύπαρξη που κάνει πραγματικότητα το είναι και η ουσία σημαίνει τον κοινό τρόπο υπάρξεως των ομοειδών υποστάσεων;» Η απάντηση είναι απλή. «Το πρόσωπο συνιστά την υπόσταση του είναι, τον τρόπο με τον οποίο το είναι υφίσταται ως υπαρκτική πραγματικότητα. Το πρόσωπο δεν αντλεί την υπόσταση από την μετοχή του στο είναι δεν προηγείται οντολογικά το γεγονός της μετοχής στο είναι (η ουσία) καθορίζοντας την πραγματική ύπαρξη του προσώπου αλλά το ίδιο το πρόσωπο ορίζει και εξαντλεί το είναι. Τα πρόσωπα κάνουν το είναι υποστατική πραγματικότητα». [2] [3]Ο δέ μητροπολίτης Περγάμου κ.κ Ζηζιούλιας επναδιατυπώνει Ο τρόπος με τον οποίον ο Θεός ασκεί την οντολογική ελευθερία Του, εκείνο που τον κάνει να είναι οντολογικά ελεύθερος, είναι ότι υπερβαίνει και καταργεί την οντολογική αναγκαιότητα της ουσίας με το να είναι Θεός ως Πατήρ, δηλαδή ως Εκείνος, που γεννά τον Υιόν και εκπορεύει το Πνεύμα[4]!!! Και συνεχίζει Για τους Έλληνας Πατέρας το ενιαίον του Θεού ο ένας Θεός και η οντολογική αρχή ή αιτία της προσωπικής τριαδικής ζωής του Θεού δεν συνίσταται εις την μίαν ουσίαν του Θεού, αλλά εις την υπόστασιν, δηλαδή το πρόσωπον του Πατρός. Ο ένας Θεός δεν είναι η μία ουσία, αλλά ο Πατήρ, ο οποίος είναι η αιτία της γεννήσεως του Υιού και της εκπορεύσεως του Πνεύματος[5] Θα πρέπει να είναι τυφλός κάποιος που δεν αναγνωρίζει την ίδια θεολογία που διατυπώθηκε και από τον κύριον Γιανναρά και από τον μητροπολίτη Περγάμου. Γι᾽αυτό και γνωστός οπαδός του Σωφρονίου[6] εν κατακλείδι ισχυρίζεται: Από τα ανωτέρω αποσπάσματα συνάγεται με σαφήνεια η πίστη του μακαριστού Γέροντος Σωφρονίου στην πρόταξη του Προσώπου έναντι της Ουσίας στην αιώνια Ύπαρξη της Αγίας Τριάδας. Η μαρτυρία του Γέροντος Σωφρονίου είναι –κατά την κρίσης μας– από μόνη της ικανή, να αποδείξει τον Ορθόδοξο και Πατερικό χαρακτήρα της εν λόγω διδασκαλίας, που –εκτενώς και επιτυχώς– αναπτύσσεται στα έργα άλλων θεολόγων. Και λέμε, ότι είναι από μόνη της ικανή, να αποδείξει την άχρονη πρόταξη του Προσώπου του Θεού Πατρός έναντι της Θείας Ουσίας εν τη Τριάδι, γιατί είμαστε απόλυτα πεπεισμένοι, ότι ο μακαριστός γέρων Σωφρόνιος, ως εκ πείρας «γνωρίζων» το υπέρλογο μυστήριο της θεολογίας, είναι και ασφαλής μάρτυρας των όσων αναφέρει, «διδάσκων (ημάς) ως εξουσίαν έχων, και ουχ ως οι γραμματείς»
ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ: Το είπε ο γ. Σωφρόνιος ισχυρίζονται οι οπαδοί του γ. Σωφρονίου άρα θα πρέπει να το δεχθούμε απαραιτήτως και αυτομάτως. Τι ισχυρίσθηκαν οι Πατέρες δεν έχει σημασία για αυτούς. Δεν τους ενδιαφέρει. Άπαξ και το είπε ο ύστατος των Πατέρων τελείωσε και η έρευνά μας. Ναι αλλά εμείς δεν σκεφτόμαστε κατά τον ίδιο τρόπο. Δεν το δεχόμαστε επειδή απλώς το ισχυρίσθηκε ο γέροντας Σωφρόνιος. Οι Πατέρες όπως είδαμε σε προηγούμενους διαλόγους δεν συμφωνούσαν με αυτήν την θέση και την χαρακτήριζαν αιρετική.[7] Αλλά πριν παραθέσω χωρία διάφορα Πατέρων θα ήθελα να κάνω μία μικρή κριτική στα γραφόμενα του γέροντος που καθαρά συμφωνούν απόλυτα με αυτά του κυρίου Γιανναρά και του Σεβασμιωτάτου Ζηζιούλια!!! Δεν θα κρίνω εδώ τα γραφόμενα αυτών των συγγραφέων. Το έκανα εκτεταμένα σε προηγούμενους διαλόγους. Θα περιορισθώ στην κριτική των θέσεων του γέροντος Σωφρονίου.
ΠΡΩΤΕΙΟΜΑΝΗΣ: Βρίσκεις στα γραφόμενα του γέροντος αιρέσεις ή φράσεις που θα μπορούσαν να παρεξηγηθούν;
ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ: Το θέμα με τον γέροντα Σωφρόνιο είναι ότι όποια φράση και να πάρεις μπορείς να την παρεξηγήσεις! Αυτό συμβαίνει γιατί, επειδή δεν ακολουθεί με σαφήνεια την θεολογική ορολογία όπως τη εξέφρασαν οι Πατέρες της Εκκλησίας, δεν διακρίνει ορθόδοξες εκφράσεις από αιρετικές.
ΠΡΩΤΕΙΟΜΑΝΗΣ: Μην γίνεσαι τόσο απόλυτος. Ναι καταλαβαίνω ότι το στύλ του γραψίματός του δεν είναι Πατερικό. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι πάει ενάντια στην παράδοση.
ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ: Έχεις διαβάσει ποτέ από κανένα Πατέρα της εκκλησίας, χρησιμοποιώντας ελληνικές λέξεις, να μιλάει για υποστατική αρχή;
ΠΡΩΤΕΙΟΜΑΝΗΣ: Για νά᾽μαι ειλικρινής όχι, δεν υπάρχει αυτή η έκφραση. Δεν σημαίνει όμως, κατ᾽εμένα, ότι επειδή δεν μίλησαν οι Πατέρες αυτή η έκφραση είναι αιρετική.
ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ: Θα σου εξηγήσω γιατί δεν μπορεί να υπάρξει ποτέ στους Πατέρες αυτή η έκφραση
ΠΡΩΤΕΙΟΜΑΝΗΣ: Θα σε ακούσω με προσοχή είμαι πολύ περιέργος να δώ που θα τραβήξεις τη συζήτηση
ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ: Ας πάρουμε μιά φράση του Σωφρονίου για ανάλυση μετά θα πάρουμε κι᾽άλλες. Θα σε παρακαλούσα να διαλέξεις κι᾽εσύ μια φράση για να δούμε αν συμφωνεί με τους Πατέρες. Ισχυρίζεται: «Εν τω θείω είναι ουδεν υπαρχει έξω της υποστατικής αρχής». Μοιάζει μια ωραία φράση αλλά πολλοί αγνοούν ότι υποκρύπτονται πολλές αιρέσεις! Άπαξ και την υιοθετήσουμε τότε καταργούμε ένα δόγμα σημαντικό για τους Πατέρες που βάσει αυτού του δόγματος πολέμησαν όλες τις αιρέσεις. Οι Πατέρες ισχυριζόντουσαν ότι στην Παναγία Τριάδα υπάρχουν τα φυσικά και τα υποστατικά, ή με άλλα λόγια τα κοινά και τα ακοινώνητα ή αλλοιώς οι ενώσεις και οι διακρίσεις. Στην Παναγία Τριάδα, κατά πρώτον επειδή δεν εφαρμόζουμε την φιλοσοφική μέθοδο και δεν κάνουμε οντολογία, δεν μπορεί ποτέ να υπάρξει μια οντολογική προτεραιότητα των ενώσων έναντι των διακρίσεων ή των διακρίσεων έναντι των ενώσεων. Κατά δεύτερον για κάθε τι που αναφερόμαστε στην Παναγία Τριάδα, (δόξα, βασιλεία, μεγαλοπρέπεια και πολλά άλλα παρόμοια) πρέπει να δούμε που ανήκει. Οι περιπτώσεις είναι δύο: ή θα ανήκει στα φυσικά - κοινά - ενώσεις ή θα ανήκει στα υποστατικά - ακοινώνητα – διακρίσεις. Ποιά είναι η διαφορά; Αν ανήκει στα φυσικά- κοινά- ενώσεις τότε κατά τον ίδιο τρόπο ανήκει και στα τρία πρόσωπα, αν όμως ανήκει στα υποστατικά- ακοινώνητα- διακρίσεις τότε ανήκει μόνο σε ένα από τα τρία και τα υπόλοιπα δύο δεν το έχουν. Ας πάρουμε ένα παράδειγμα για να το καταλάβουμε. Το εκπορεύειν πού ανήκει; Αν υποθέσουμε ότι ανήκει στα φυσικά- κοινά- ενώσεις, τότε θα το έχουν κατά τον ίδιο τρόπο και τα τρία πρόσωπα. Αλλά εμείς ξέρουμε ότι το έχει μόνο ο Πατήρ, είναι μια υποστατική ιδιότης του Πατρός και δεν κοινωνείται, ούτε στον Υιό ούτε στο Πνεύμα. Άρα το εκπορεύειν ανήκει στα υποστατικά- ακοινώνητα, είναι μια υποστατική ιδιότης του Πατρός. Κατά τον ίδιον τρόπο μπορούμε να ερωτήσουμε το πέμπειν πού ανήκει; Αν υποθέσουμε ότι ανήκει στα υποστατικά σε ποιά υπόσταση θα αναφερθεί; Στον Πατέρα; Αλλα αν το πέμπειν ανήκει στον Πατέρα, πρωτίστως θα ήταν συνώνυμο του εκπορεύειν και κατά δεύτερον θα ανήκε στα υποστατικά-ακοινώνητα επομένως ο Υιός και το Πνεύμα αποκλείονται. Αν αυτό ήταν αλήθεια θα σήμαινε ότι ο Υιός και το Πνεύμα δεν μπορούν να αποστείλουν το Πνεύμα, πράγμα αδύνατον. Κατά συνέπεια το πέμπειν ανήκει στα κοινά- ενώσεις- φυσικά (είναι κοινή ενέργεια του Πατρός, Υιού και Πνεύματος) που κατά τον ίδιο τρόπο διαθέτουν και οι τρεις. Επομένως το Πνεύμα το Άγιον, νοούμενο ως η κοινή των τριών υποστάσεων άκτιστος Ενέργεια, το αποστέλλει ο Πατήρ, το αποστέλλει ο Υιός και το ίδιο το Πνεύμα επειδή ανήκει στα κοινά, αλλά εκπορεύεται καθό υπόστασις εκ μόνου του Πατρός επειδή το εκπορεύειν είναι μια ακοινώνητος υποστατική ιδιότης του Πατρός. Ο Αυγουστίνος και οι Λατίνοι δεν μπόρεσαν να καταλάβουν αυτό το δόγμα των Πατέρων γι᾽αυτό συγχέουν το εκπορεύειν με το πέμπειν και δημιουργούν την αίρεση του Filioque. Με την ίδια λογική οι Πατέρες πολέμησαν όλες τις αιρέσεις.
ΠΡΩΤΕΙΟΜΑΝΗΣ: Τώρα καταλαβαίνω την λογική των Πατέρων επομένως κατα τους Πατέρες αν δεχθούμε ότι Εν τω θείω είναι ουδεν υπαρχει έξω της υποστατικής αρχής τότε αυτό θα σήμαινε ότι στον Θεό υπάρχουν μόνο τα υποστατικά ή αλλοιώς ακοινώνητα ή διακρίσεις αλλά δεν υπάρχουν τα φυσικά ή κοινά ή ενώσεις. Αλλοιώνεται έτσι το δόγμα των Πατέρων που καταπολέμησαν τις αιρέσεις. Το καταλαβαίνω αλλά θα πρέπει να καταλάβεις κι᾽εσύ ότι σήμερα βρισκόμαστε στην μεταπατερική περίοδο που θα πρέπει να διαφοροποιήσουμε την ορθοδοξία αν θέλουμε την ένωση των χριστιανών. Δεν μπορούμε να λέμε στους ρωμαιοκαθολικούς ότι το Filioque είναι αίρεση! Γι᾽αυτό ακριβώς το λόγο ο Γέροντας Σωφρόνιος θα μπορούσε να γίνει ο άγιος που θα βοηθήσει την ορθόδοξο παράδοση να περάσει σε μια μεταπατερική περίοδο η οποία απαλάσσει τους ορθοδόξους από την διαδικασία να κατηγορήσουν τους ρωμαιοκαθολικούς σαν αιρετικούς. Πριν είχαμε τους Πατέρες που πολεμούσαν τις αιρέσεις. Σήμερα αιρέσεις δεν υπάρχουν κι᾽έχουμε τον γέροντα Σωφρόνιο ο οποίος εκφραζόμενος δογματικά με νέο στύλ κατά συνέπεια οδηγεί την ορθοδοξία στην διαφοροποίησή της
ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ: Ναι ακριβώς αυτό είναι το πρόβλημα. Αλλά αυτή η διαδικασία κατ ουσίαν συνιστά προσπάθεια αποδογματοποίηση της ορθοδοξίας και δημιουργεί πλήθος θεολογικών προβλημάτων.
ΠΡΩΤΕΙΟΜΑΝΗΣ: Δηλαδή τι θέλεις να πεις;
ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ: Ο Θεός του γέροντος Σωφρονίου είναι ΜΟΝΟΝ Υπόστασις Τίποτε άλλο ! Μας το λέει σαφέστατα ο γέροντας Σωφρόνιος :" Εν τω Θειω Ειναι ΟΥΔΕΝ υπαρχει εξω της Υποστατικης Αρχης " Και "εν τῶ Θεῶ μεταξυ της Υποστατικης Αρχης και της Ουσιας υπαρχει τελεια Ταυτισις ". Ο Θεός δηλαδή δεν είναι τιποτε άλλο εκτός από Υποστατική Αρχή! Δεν υπάρχει σ Αυτόν ούτε ίχνος Ουσίας ή Φύσεως. Η Υποστατική Αρχή Του συμπίπτει ακριβώς με το Απόλυτον Είναι Του. Ακόμη κι αν ισχυριζόταν κάποιος ότι Υποστατική Αρχή και Υπόστασις δεν σημαίνει ακριβώς το ίδιο πράγμα στην σκέψη του γέροντος Σωφρονίου, πάλι δημιουργούνται τεράστια προβλήματα από την ταύτιση της Υποστατικής Αρχής έστω και ως Υποστατικής Ιδιότητος με την Θεία Ουσία ....
Αυτό ειναι χειρότερο και από Σαβελλιανισμό, αφού ο Σαβέλλιος δίδασκε ότι η Ουσία ή Φύση του Θεού απλώς εμφανίζεται με τρεις διαφορετικές προσωπεία παραμένοντας Μία και η Αυτή Υπόσταση... Δεν αρνήθηκε όμως ποτέ ο Σαβελλιος ότι ο Θεός έχει Ουσία ή Φύση έστω και διφορούμενη ή τριφορούμενη ...
ΠΡΩΤΕΙΟΜΑΝΗΣ: καταλαβαίνω αυτό που θέλεις να πεις. Αλλά δεν θα πρέπει να εφορμόζουμε την θεολογία του Σωφρονίου για να καταπολεμούμε τις αιρέσεις. Δεν είναι τόσο ακριβής και δεν οδηγεί σε αυτό το αποτέλεσμα. Θα πρέπει κατά την γνώμη μου να χρησιμοποιούμε την θεολογία του Γέροντος μόνο για να συμφωνήσουμε με τους ρωμαιοκαθολικούς και προστεστάντες, γιατί εκφράζεται στο πνεύμα της σημερινής εποχής, είναι δηλαδή κατ᾽εμέ μια οικουμενική θεολογία.
ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ: Ας είμαστε και λίγο σοβαροί. Αν και δεν καταλαβαίνω και δεν δέχομαι την προσπαθεια επαναδιατύπωσις της ορθοδοξίας του γέροντος δεν μπορούμε να αμβισβητούμε με τις φράσεις μας την πατερική διδασκαλία περί της σωτηρίας.
ΠΡΩΤΕΙΟΜΑΝΗΣ: Μην γίνεσαι υπερβολικός δεν ισχυρίσθηκε ο γέροντας μια τέτοια βλασφημία
ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ: Εμμέσως αγαπητέ το ισχυρίσθηκε λέγοντας την φράση ότι: Εν τω θείω είναι ουδεν υπαρχει έξω της υποστατικής αρχής. Προσθετει μαλιστα ακομη μια παραδοξολογία στις πάμπολλες που περιέχουν τα βιβλία του : Εν τω Θείω Είναι –άκρως υποστατικῶ–, τουτέστιν δεν υπαρχει ιχνος Φυσεως στον Θεο. Αδυνατος λοιπον και η ενωσις του Θεού με την ανθρωπίνη φύση αφού δεν υπάρχει καν Θεία Φύσις
ΠΡΩΤΕΙΟΜΑΝΗΣ: Όντως αυτες οι δύο εκφράσεις του δεν είναι και πολύ πετυχημένες. Αλλά Δεν υπάρχουν πολλές άλλες.
ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ: Αν το νομίζεις αγαπητέ διάλεξε εσύ μιά φράση.
ΠΡΩΤΕΙΟΜΑΝΗΣ: Εντάξει δέχομαι την πρόκληση και διαλέγω την πρωτη φράση του Γέροντος: “Η Υπόστασις συνιστά την εσωτάτην αρχήν του Απολύτου Είναι, την αρχικήν και τελικήν αυτού διάστασιν»
ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ: Ακόμη χειρότερη φράση. Γιατί μπορεί να ερμηνευθεί από πολλούς ότι ο Θεος του γέροντος Σωφρονιου δεν ειναι ουτε Αναρχος, ούτε ατελεύτητος, αλλα πεπερασμενος. Εχει Αρχη και Τελος δηλαδη ειναι κτισμα. Η μοναδικη Του Υποσταση διαθετει αρχικη και τελικη διασταση. Υπαρχει Α και Ω στο Θεο το οποιο ταυτιζεται με την ιδια την Υπαρξη Του. (Αυτο ξεχασε να μας το διευκρινήσει ο συγγραφεας του Βιβλιου της Αποκαλυψεως αλλα απο τα συμφραζομενα προκυπτει οτι δεν εννοουσε κατι τετοιο ...) Ο γέροντας Σωφρονιος απαξ και διελυσε με αυτον τον πρωτοτυπο και αφελη τροπο το Μυστηριο της Τριαδικοτητος του Θεου σπευδει αμεσως να προσθέσει οτι "Το βαθος του Μυστηριου των Θειων Υποστασεων ειναι ανεξερευνητο " αλλα οι ιδιες οι Υποστασεις επιδεχονται εξερευνηση και αναγωγη σε Μια και Μονη Υποσταση ! Δηλαδη Χαιρε βαθος.
ΠΡΩΤΕΙΟΜΑΝΗΣ: Εντάξει τώρα λεπτολογείς. Σίγουρα ο γέροντας Σωφρόνιος δεν εννοούσε ότι ο Θεός δεν είναι ούτε Άναρχος ούτε Ατελεύτητος, αλλά πεπερασμένος. Μην αδικείς τον εαυτό σου αγαπητέ. Κατ᾽εμέ είναι ένας συνεπής θεολόγος που προσπαθεί να εκφρασθεί με μοντέρνο τρόπο και όχι με πατερικό. Αυτός ο τρόπος επαναδιατύπωσης δεν προσβάλλει τους ετερόδοξους και δεν σβήσει τον δεσμό της αγάπης.
ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ: Δηλαδή ο τρόπος που έφραφαν οι Πατέρες κατ᾽εσέ θα πρέπει να αποφευχθεί γιατί προσβάλλει αιρετικούς;
ΠΡΩΤΕΙΟΜΑΝΗΣ : Ναι αγαπητέ δεν μπορούμε πιά να συνεχίσουμε να προσβάλλουμε ούτε τους ρωμαιοκαθολικούς ούτε τους προτεστάντες. Να σου δώσω ένα παράδειγμα για να καταλάβεις. Ο Γρηγόριος Παλαμάς έγραφε για τους Λατίνους: “πάλι ο πρωταίτιος του κακού όφις σηκώνει την κεφαλήν εναντίον μας και υποψιθυρίζει τα αντίθετα από την αλήθεια...Τώρα εισάγει δια των πειθηνίων του Λατίνων νέους όρους περί Θεού οι οποίοι φαίνεται να έχουν μικρά παραλλαγή, αλλά γίνονται αφορμαί μεγάλων κακών, φέρουν πολλά δεινά, εκφυλιστικά της ευσεβείας και άτοπα και δεικνύουν σε όλους φανερά ότι και το μικρότερον εις τα σχετικά με τον Θεόν δεν είναι μικρόν. Διότι εάν εις τα εγκόσμια όντα, αφού δοθεί αρχικώς ένα άτοπο, τά άτοπα γίννται πολλά, πώς δεν θα γίνουν μάλλον πολλά τα ατοπήματα αφού δοθεί ασεβώς έν άηθες επί του θέματος της κοινής των όλων αρχής και των σχετικών με αυτήν αναπόδεικτων αρχών;”[8] Γιατί σήμερα να ισχυριζόμαστε για τους ρωμαιοκαθολικούς ανάλογες εκφράσεις όπως η κακοδοξία του γένους των Λατίνων. Δεν αναιρούμε την αγάπη και την σχέση με αυτούς;
ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ: Αγαπητέ δεν αναιρούμε την αγάπη αλλά επειδή τους αγαπάμε και τους σεβόμαστε είμαστε υποχρεωμένοι να λέμε και την αλήθεια. Γιατί Αν κάποιος εκτραπεί της αληθείας θα πρέπει να τον διορθώσουμε ακόμη και αυστηρά διαφορετικά παραμένει στο ψεύδος. Δε θα πρέπει με κανένα τρόπο να ξαναγράψουμε την θεολογία για να μην προσβάλουμε τους Λατίνους ή τους προτεστάντες. Η προσπάθεια επαναδιατύπωσης της θεολογίας δημιουργεί μεγάλη ανεπάρκεια στοιχειωδών δογματικών προϋποθέσεων που οδηγούν τον πιστό σε ασάφεια και αίρεση, όπως παρατηρούμε στα γραφτά του γέροντος Σωφρονίου. Το ανησυχητικον ειναι οτι με τέτοια τρομακτική ανεπάρκεια στοιχειωδων δογματικων προϋποθέσεων εσύ εμφανίζεις τον γέροντα ως συνεπη θεολογο που ξερει πολυ καλα τι λεει και τι εννοει στα επιχειρηματα που παρουσιαζει στα βιβλια του. Αυτό με κάνει να θέτω την ακόλουθη ερώτηση: Κανένας "θεολόγος" οπαδός του γέροντος Σωφρονίου μέχρι σήμερα δεν εβαλε τις φωνες κραυγάζοντας ότι η Πυθία των Δελφών ήταν σαφέστερη απο τον Γέροντα Σωφρόνιο στο αινιγματικό της παραλήρημα;
ΠΡΩΤΕΙΟΜΑΝΗΣ : Ας σταματήσουμε εδώ βέπω ότι δεν συμφωνούμε και το πάμε στα άκρα
ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ: Όχι αγαπητέ θέλω να μου εξηγήσετε γιατί επιθυμείτε την αγιοκατάταξη του γέροντος Σωφρονίου
ΠΡΩΤΕΙΟΜΑΝΗΣ : Αγαπητέ αν ο Γέροντας Σωφρόνιος δεν είναι άγιος τότε δεν υπάρχουν άγιοι. Ο Γέροντας όχι μόνο έπραξε την κατά Χριστόν ζωή αλλά έχει ισχυρισθεί και σημαντικά πράγματα που μπορούν να βοηθήσουν τον ορθόδοξο πιστο.
ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ: Είμαι περίεγος να τα ακούσω.
ΠΡΩΤΕΙΟΜΑΝΗΣ: Ο γ. Σωφρόνιος ισχυρίζεται καταθέτοντας από την εμπειρία του: “Γράφω την ιστορίας της ψυχής μου. Κατέβαλον μέγα τίμημα δια τας παραπλανήσεις μου, εις τας οποιας ενεπλάκην επί επτά ή οκτώ έτη. Κρίνων κατ᾽άνθρωπον, δεν θα ηδυνάμην δια μόνης της δυνάμεὠς μου να αποσπασθώ από της αβύσσου του υπερβατισμού του ανατολικού μυστικισμού, τουτέστιν του Υπερ-προσωπικού Απολύτου. Κατά την φυσικήν και διανοητική μου νεότητα, η φιλοσοφία αύτη ενεφανίζετο εις το πνεύμα μου πλήρης μεγαλείου, υπερβαίνοντος τον χριστιανικόν συναισθηματικόν ψυχισμόν του «Αγαπήσεις τον Θεόν και τον πλησίον». Κατ᾽εκείνη την εποχήν έτι και η λέξις «πρόσωπον – υπόστασις» εταυτίζετο εν τη συνειδήσει μου προς την έννοιαν της λέξεως άτομον. Εσκεπτόμην: “Δεν είναι ἆρά γε αφροσύνη να προβάλω αυτό το κατηγόρημα εις το Απόλυτον Είναι;”[9]
ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ: Μη μου πεις ότι διαχωρίζει το άτομο από το πρόσωπον όπως κάνει και ο κύριος Γιανναράς και ο Μητροπολίτης Περγάμου σε αντίθεση με τους Πατέρες της εκκλησίας που έλεγαν ότι άτομο είναι το ίδιον με την υπόστασιν “... ἄτομον ἤγουν τήν ὑπόστασιν” (Ιωάννης Δαμασκηνός Εκδοσις Ακριβής ορθοδόξου πίστεως εκδόσεις Πουρναρα Θεσσαλονίκη σελίς 248)
ΠΡΩΤΕΙΟΜΑΝΗΣ : Μάλιστα και το κάνει ισχυριζόμενος: “ Ότε όμως, κατά την Άνωθεν δωρεάν, εδόθη εις εμέ να εννοήσω την οντολογικήν θέσιν της αρχής της Υποστάσεως εν τω Θείω Είναι, τότε κατά τρόπον φυσικόν το παν ήλλαξε και παρουσιάσθη εν αντιθέτω προοπτική: Είμεθα κτίσματα (άνω τελεία) ως κτίσματα φέρομεν εντός ημών την υποστατικήν αρχήν δυνάμει, ουχί ενεργεία. Δεν είμαι το πρωταρχικόν Όν αλλ᾽η κτιστή εικών Αυτού. Καλούμαι δια της τηρήσεως των ευαγγελικών εντολών να ενεργοποιήσω εν εμοί την υποστατικήν ομοίωσίν μου προς τον Θεόν (άνω τελεία) να γίνω υπόστασις, υπερβαίνων τον περιορισμόν του ατόμου, όπερ ουδόλως δύναται να κληρονομήσει την Θείαν Μορφήν Υπάρξεως”[10]
ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ: Δεν ξέρω αν κατάλαβα καλά αλλά εδώ ο γ. Σωφρόνιος μας αναφέρει ότι μόνο ο Θεός καθό Θεός είναι υπόσταση, ταυτίζοντας με αυτόν τον τρόπον υπόσταση και θεότητα. Αυτή η θεώρηση του γέροντος προβάλλεται ξεκάθαρα στην ανθρωπολογική του διδασκαλία κατά τη οποίαν ο άνθρωπος δημιουργείται άτομο αλλά όχι υπόσταση, καλούμενος όμως να γίνει υπόστασις, νοούμενη πλέον ως θέωση. Πράγματι η αναφορά του γέροντας σε υποστατική αρχή δυνάμει ουχί ενεργεία και σε υποστατική ομοιώση κάνει σαφές ότι συνδέει την υπόσταση με την θέωση και με το κατ᾽εικόνα και ομοίωση. Αυτό φανερώνεται απο την αναφορά του γέροντος στην υποστατική αρχή δυνάμει η οποια αν κατανοηθεί στην συνάφεια της πατερικής διδασκαλίας τούτο σημαίνει ότι ο άνθρωπος ουδέποτε έχει κτισθεί κατ εικόνα, αλλά μόνο δυνάμει (τι σημαίνει ότι ο άνθρωπος έχει κτισθεί κατ᾽εικὀνα εν δυνάμει;) διαστρέφοντας την πατερική διδασκαλία. Αν όμως αντιπαραβάλλουμε την πατερική διδασκαλία προς τα γραφόμενα του γέροντος Σωφρονίου προκύπτει από αυτά που ισχυρίζεται ο γέροντας ότι: ο Θεός δεν κατάφερε να μας κάνει υποστάσεις αλλά μπορούμε να γίνουμε αν ξεπεράσουμε τον περιορισμόν του ατόμου! Αυτό σημαίνει ότι ο Θεός ουδέποτε υπήρξε δημιουργός, αφού ποτέ δεν κατάφερε να ολοκληρώσει έστω κι᾽ένα ανθρώπινο όν και παράτησε όλα τα ανθρώπινα όντα ημιτελή, και δυνάμει πρόσωπα. Σίγουρα ποτέ κανένας Πατέρας της Εκκλησίας δεν θα μπορούσε να ισχυρισθεί μια τέτοια βλασφημία ότι δηλαδή ο Θεός μας έκανε ημιτελεις, μόνο δυνάμει υποστάσεις, και μπορούμε ενεργεία να γίνουμε, αν ξεπεράσουμε τον περιορισμό του ατόμου ή για να εκφρασθώ με την ορολογία του κυρίου Γιανναρά και του Μητροπολίτου Περγάμου αν ξεπεράσουμε την αναγκαιότητα της φύσεὠς μας, γιατί το άτομο είναι κατ᾽αυτούς ένα υποκείμενο κλειστό μέσα σε μία φύση, ανίκανο να κοινωνήσει, ενώ το πρόσωπο βρίσκεται σ᾽ένα αδιάκοπο δίκτυο σχέσεων.
ΠΡΩΤΕΙΟΜΑΝΗΣ: Πράγματι ο γ. Σωφρόνιος μας επιβεβαιώνει αυτό που ισχυρίζεται και ο κύριος Γιανναράς και ο Μητροπολίτης Περγάμου. Ο κύριος Γιανναράς ισχυρίζεται ότι: “Μέσα από τις αναλύσεις των ονείρων, των συνειρμών, των αυτοματισμών της συμπεριφοράς, την αναγωγή σε παιδικά βιώματα, στις πρωτογενείς σχέσεις με το οικογενειακό περιβάλλον, η ψυχολογία του βάθους προσπαθεί να ανιχνεύσει τον τρόπο συγκρότησης και ωρίμανσης του εγώ και αυτός ο τρόπος δεν είναι άλλος από την σχέση, την αναφορά. Είναι η δυνατότητα που συνιστα τον άνθρωπο: να βρίσκεται απέναντι σε κάποιον ή σε κάτι να έχει όψη῎προς κάποιον ή κάτι, να είνα πρόσωπον. Να λέει: εγώ απευθυνόμενος σε ένα σύ, να διαλέγεται να κοινωνεί. Το πρόσωπο δεν είναι μια αριθμητική μονάδα, άτομο ενός συνόλου, μια οντότητα καθευτή. Είναι μόνο ως αυτοσυνειδησία ετερότητας, επομένως, μόνο έναντι κάθε άλλης ύπαρξης, μόνο σε σχέση και αναφορά.”[11] Και ο Μητροπολίτης Περγάμου επιβεβαιώνει συμφωνώντας απόλυτα με τον γέροντα Σωφρόνιο ο οποίος του έδωσε και την συμμαρτυρία για να γίνει επίσκοπος του πατριαρχικού θρόνου: «Το συστατικό γεγονός της υποστάσεως είναι αναπόφευκτα συνδεδεμένον με το φυσικόν ένστικτον, με μίαν ορμήν δεδομένην και «ανεξέλεγκτον» από την ελευθερίαν. Έτσι το πρόσωπον ως «όν» υφίσταται όχι ως ελευθερία αλλ᾽ως ανάγκη. Το αποτέλεσμα είναι ότι δεν έχει την δυνατότητα να βεβαιώσει την υπόστασίν του με απόλυτον οντολογικήν ελευθερίαν, όπως την περιγράψαμε ενωρίτερα: εάν επιχειρήση να αναγάγη την ελευθερίαν εις το οντολογικόν απόλυτόν της θα αντιμετωπίση τον κίνδυνο του μηδενισμού. Το δεύτερον πάθος είναι φυσική συνέπεια του πρώτου. Εις το πρώτον στάδιον θα μπορούσε να ονομασθη το πάθος του ατομικισμού, της διαστάσεως της υποστάσεως. Τελικά όμως ταυτίζεται με το έσχατον και μέγιστον πάθος του ανθρώπου, με την διάστασιν της υποστάσεως, τον θάνατον. Η βιολογική σύστασις της υποστάσεως του ανθρώπου δεσμευμένη εις την βάσιν της με την αναγκαιότητα της «φύσεώς» της, καταλήγει εις την διαιώνησιν της «φύσεως» αυτής με την δημιουργία σωμάτων, δηλαδή υποστατικών ενοτήτων που βεβαιώνουν την ταύτότητά τους ως διάστασιν από τας άλλας ενότητας ή υποστάσεις. Το σώμα που γεννάται ως βιολογική υπόστασις, ενεργεί ως φρούριον κάποιο εγώ ως νέον «προσωπείον» που εμποδίζει την υπόστασιν να γίνει πρόσωπον, να βεβαιωθή δηλαδή ως αγάπη και ελευθερία. Το σώμα τείνει εις το πρόσωπον αλλά οδηγεί εις το άτομον. Αποτέλεσμα αυτής της καταστάσεως είναι το ότι δια να βεβαιώση πλέον ο άνθρωπος την υπόστασίν του, δεν χρειάζεται την σχέσιν (την οντολογικήν και όχι απλώς ψυχολογική) με τους γονείς του: αντιθέτως η διακοπή της σχέσεως αυτής αποτελεί προϋπόθεσιν της αυτοβαιβεώσεώς του»[12]
ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ: Αγαπητέ σύμφωνα με τα λεγόμενα του γ. Σωφρονίου και του κυρίου Γιανναρά καθώς και του Μητροπολίτου Περγάμου, μόνο ο άνθρωπος που ξεπερνά την αναγκαιότητα της φύσεώς του μπορεί από άτομο να γίνει πρόσωπο. Ασχοληθήκαμε εκτεταμένα σε προηγούμενους διαλόγους μας για το αν η φύση κατά τους Πατέρες συνιστά μια δηθεν αναγκαιότητα και αποδείξαμε ότι κατά την Πατερική Παρόδοση φύση και ελευθερία δεν είναι αντίθετες έννοιες. Αποδείξαμε ότι για τους Πατέρες η ελευθερία ανήκει εις την φύσιν και ουχί στην υπόστασιν, όπως φαντάζονται οι μοντέρνοι “θεολόγοι» και «εμπειρικοί» γέροντες.
ΠΡΩΤΕΙΟΜΑΝΗΣ: Μάλιστα συζητήσαμε εκτεταμένα και δεν θα ήταν σωστό να επανέλθουμε. Ο εμπειρικός γέροντας Σωφρόνιος συμφωνεί με τον κύριον Γιανναρά και Μητροπολίτη Περγάμου απόλυτα και επεξηγεί ότι: «Εν τω Θεώ μεταξύ της Υποστατικής Αρχής και Ουσίας υπάρχει τελεία ταύτησις». Σε άλλο σημείο αναφέρει ότι: το «θειω Είναι» είναι «άκρως υποστατικικῶ». Σε άλλο σημείο μας τονίζει ότι: «Εν τη εσχάτη ημῶν τελειώσει πρέπει να επέλθει πλήρης ταυτότης φύσεως και προσώπου, άλλως θα ήτο αδύνατος η θέωσις ημών εν τη ακεραιώτητι του είναι ημών”[13] Δεν συμβαίνει αυτό γιατί: «Η φύσις ημών ένεκα του προπατορικού αμαρτήματος υπέστη ουσιαστικήν αλλοίωσιν. Προέκυψε παράδοξος τις κατάστασις: η φύσις ημών καιτοι ημετέρα, έρχεται σε σύγκρουσιν μετά της υποστατικής ημών αρχής, όταν αύτη αγωνίζεται δια της τηρήσεως των ευαγγελικών εντολών να θεραπευθῆ εις όλα τα επίπεδα της υπάρξεως...»[14]
ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ: Εδώ ο γ. Σωφρὀνιος δημιουργεί μια νέα ασκητική στους αντίποδες της ασκητικής των μεγάλων Νηπτικών Πατέρων της ορθοδοξίας. Αυτή η ασκητική σήμερα έχει διαδοθεί πλήρως στον ορθόδοξο χώρο και πολλοί μοναχοί την ακολουθούν πιστεύοντας ότι τα ίδια έλεγαν και οι Πατέρες με τον γέροντα Σωφρόνιο. Για τους Μεγάλους Πατέρες και Οικουμενικούς διδασκάλους ο μοναχός και ο χριστιανός που κάνουν άσκηση προσπαθούν να καταργήσουν το γνωμικό θέλημα - το θέλημα δηλαδή που ανήκει στο πρόσωπο, το οποίο αποτελεί την παρα φύσιν φορά του φυσικού θελήματος -. Με αυτόν τον τρόπο ο χριστιανός, ο μοναχός καταργεί ουσιαστικά οριστικά και αμετάκλητα το γνωμικό θέλημα και κινείται κατά το φυσικό θέλημα το οποίο είναι κοινό για όλους τους ανθρώπους. Εδώ θα πρέπει να τονιστεί ότι καταργώντας το γνωμικό θέλημα και ακολουθώντας το φυσικό, ο μοναχός όπως και ο κάθε χριστιανός που ασκείται, ακολουθεί τον Χριστό, επειδή ο Χριστός προσέλαβε ανθρωπίνην φύσιν άνευ γνωμικού θελήματος. Ένας ο Χριστός, δύο οι φύσεις,- θεϊκή και ανθρωπίνη- δύο και τα φυσικά θελήματα. Ένα θεϊκό το ίδιο με τον Πατέρα και το Πνεύμα, ένα ανθρώπινο το ίδιο με εμάς. Κατά τον γ. Σωφρὀνιο όμως ο μοναχός ασκείται για να καταργήσει την αναγκαιότητα της φύσεώς του και να γίνει από άτομο, πρόσωπο. Μόνο κατ᾽αυτόν τον τρόπον θα επέλθη η θέωσις κατά την οποία επιτυγχάνεται η δήθεν ταύτησις φύσεως και προσώπου, οπότε κατά συνέπεια η θέωση καθίσταται, όχι χάρισμα αλλά ανθρώπινο κατόρθωμα σε πλήρη αναίρεση των όσων λένε οι Πατέρες.
ΠΡΩΤΕΙΟΜΑΝΗΣ. Σίγουρα εδώ ερμηνεύεις κατά το δοκούν τον γέροντα. Πουθενά ο γ. Σωφρόνιος δεν ισχυρίζεται ότι η θέωσις είναι ένα ανθρώπινο κατόρθωμα και επιτυγχάνεται μόνο από τον άνθρωπο χωρίς την βοήθεια της χάριτος. Σου παραθέτω χωρίον για να πεισθείς: “Μόνο δια της συνεργείας της χάριτος και της προσευχής ο πνευματικός δυναμισμός της υποστάσεωςημών υπερνικά την επιβολήν οιουδήποτε περιορισμού, ουχί μόνον εκ της πεπερασμένης πεπτωκυίας φύσεως, αλλά και εκ των κοσμικών δυνάμεων εν γένει[15]” όπως επίσης: “εμενε νόμος δια παντός εν εμοί η συνείδησις ότι ουδείς σώζεται δια της ιδίας αυτού δυνάμεως” [16]
ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ. Αυτό προκύπτει ως συνέπεια εκ των λεγομένων του γέροντος, από την στιγμή που η ελευθερία μεταφέρεται από την φύσιν εις το πρόσωπον. Πράγματι κατά τον γέροντα από τα χωρία που μου έδωσες προκύπτει ότι: «η φύσις ημών καιτοι ημετέρα, έρχεται σε σύγκρουσιν μετά της υποστατικής ημών αρχής, όταν αύτη αγωνίζεται δια της τηρήσεως των ευαγγελικών εντολών να θεραπευθῆ εις όλα τα επίπεδα της υπάρξεως» Δηλαδή κατά τον γέροντα η υπόστασις αγωνίζεται να απελευθερωθεί από μία κακή - αλλοιωμένη από το προπατορικό αμάρτημα φύση, όπως ισχυρίζονται οι Λατίνοι θεολόγοι,[17] και «να αποκαταστήση την δια της πτώσεως διασπασθείσα φύσιν ημών εις την πλήρη “ακεραιότητα» αυτής»[18] πράγμα που επιτυγχάνεται μόνο όνταν επέλθει οριστική ταυτότης φύσεως και υποστάσεως.
Τώρα μου γεννιούνται ορισμένα ερωτήματα που θα σε παρακαλούσα θερμώς να μου απαντήσεις: Η ελευθερία είναι ένα φυσικό ή υποστατικό ιδίωμα ή για να το εκφράσω απλούστερα η ελευθερία κατά τον γέροντα ανήκει εις την φύσιν ή εις την υπόστασιν;
ΠΡΩΤΕΙΟΜΑΝΗΣ. Πιστεύω ότι δεν μπορεί να υπάρξει μία υποστατική αρχή άνευ ελευθερίας. Η ελευθερία ανήκει εις την υποστατικήν αρχήν. Αλλά επειδή εν των θείω είναι ουδέν υπάρχει έξω της Υποστατικής Αρχής άρα υπάρχει τελεία ταύτησις φύσεως και υποστάσεως. Επομένως κατά την θεολογία του γέροντος Σωφρονίου η ελευθερία είναι ιδίωμα του προσώπου αλλά και της φύσεως από την στιγμή που στον Θεό ταυτίζεται φύσις και υπόστασις.
ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ. Στον θείο είναι, κατά τον γέροντα, ταυτίζεται φύσις και υπόστασις. Εις τον κτιστόν άνθρωπο όμως όχι, γιατί υπάρχει διχασμός φύσεως και προσώπου, πάντοτε κατά τον γέροντα. Η ελευθερία εις αυτόν τον διχασμόν είναι ιδίωμα της φύσεως ή του προσώπου; Για να μην μίλήσουμε και για τις υπόλοιπες ιδιότητες της φύσεως αν ανήκουν στην φύση ή στην υπόσταση.
ΠΡΩΤΕΙΟΜΑΝΗΣ. Πιστεύω ότι κατά τον γέροντα η ελευθερία ανήκει στην υπόστασιν και εις αυτόν τον διχασμόν
ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ. Ας το ξεκαθαρίσουμε ακόμη καλύτερα. Κατά τον γέροντα είμαστε δυνάμει υποστάσεις. Ξεκινάμε από άτομα και γινόμαστε υποστάσεις. Η ελευθερία ανήκει εις το άτομο και όχι εις την φύσιν;
ΠΡΩΤΕΙΟΜΑΝΗΣ. Αν και δεν έχουν ξεκαθαρισθεί από τον γέροντα αυτά τα ερωτήματα πιστεύω εις το άτομο.
ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ. Εις το άτομο ανήκουν και οι άλλες ιδιότητες της φύσεως;
ΠΡΩΤΕΙΟΜΑΝΗΣ. Το λεπτολογείς και δεν μπορώ να σου δώσω απάντηση. Ας περιοριστούμε στην ελευθερία.
ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ. Αν η ελευθερία ανήκει εις το πρόσωπον τότε το πρόσωπον ή το άτομο είναι ελεύθερα καθό πρόσωπα ή άτομα και όχι καθό φύση.
ΠΡΩΤΕΙΟΜΑΝΗΣ. Μάλιστα
ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ. Εν προκειμένω τίθεται το ερώτημα. Το γένοιτο που η Παναγία είπε στον Θεό το είπε κατά το γνωμικό θέλημα, ή κατά το φυσικό θέλημα;
ΠΡΩΤΕΙΟΜΑΝΗΣ. Το είπε με την προσωπική της ελευθερία. Έχουμε αλλάξει την ορολογία Δεν χρησιμοποιούμε την ορολογία των Πατέρων αλλά την μοντέρνα.
ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ. Θα μπορούσε να πει και όχι;
ΠΡΩΤΕΙΟΜΑΝΗΣ. Βεβαίως αλλά δεν το έκανε. Δια της προσωπικής ελευθερίας επέλεξε να πεί ναι
ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ. Αν το επέλεξε προσωπικά διακινδύνευσε να πει και όχι. Τότε βέβαια η Παναγία Τριάς θα είχε αγωνία γιατί αν η Παναγία έλεγε όχι τότε όλο το σχέδιο σωτηρίας πήγαινε περίπατο. Βέβαια με την χάρη θα μπορούσε να στηρίξει την προσωπική της ελευθερία αλλά όχι να την υποκαταστήσει. Επομένως το πρωταρχικό στην σωτηρία τίθεται η προσωπική θέληση και ελευθερία και η χάρη απλώς υποβοηθά αλλά έρχεται σε δεύτερη μοίρα.
ΠΡΩΤΕΙΟΜΑΝΗΣ. Θα μπορούσε να ήταν διαφορετικά;
ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ. Αν είχες διαβάσει τους Πατέρες και όχι τον Σωφρόνιο ναι είναι τελείως διαφορετικά. Η Παναγία κατά τους Πατέρες και τον Μάξιμο τον Ομολογητή ζούσε κατά φύσιν χωρίς ιδιοποιηση του φυσικού θελήματος από το πρόσωπο, επεσκιασμένη από την θεία Χάρη. Ζούσε λοιπόν κατά φύσιν η Παρθένος Μαρία. Κατά συνέπεια ο άνθρωπος που ακολουθεί το φυσικό θέλημα δεν υπάρχει δυνατότητα να πεί όχι στον Θεό, να είναι δηλαδή ενάντιος στο θεϊκό θέλημα, γιατί το φυσικό ανθρώπινο θέλημα ακολουθεί το θεϊκό αυθόρμητα και χωρίς κανένα εξαναγκασμό. Αν η ελευθερία ανήκε στο πρόσωπο τότε πρωταρχικά η σωτηρία θα ήταν ένα ανθρώπινο κατόρθωμα και όχι φυσικό. Κατά την ορθόδοξον αντίληψη όμως η ελευθερία ανήκει εις άπασαν την λογική φύσιν και δια τούτο απολύτως άσχετη τόσο με τα προσωπικά ιδιώματα όσο και με την αμαρτία η οποία είναι πάντοτε προσωπική επιλογή. “ Ου γαρ έχομε προς γέννησιν κακίας δύναμιν” αλλά «Πάσχομεν... παρά φύσιν γνωμη κατά σύμβασιν την κακίαν”,[19] διακηρύσσουν οι Πατέρες της Εκκλησίας δια του στόματος του Αγίου Μαξίμου του Ομολογητού. Αμαρτάνομεν μόνον ως πρόσωπα, ως μοναδικές και ανεπανάληπτες ετερότητες που αποκλίνουν γνωμικώς από την κατά φύσιν ζωή και πασχουν έτσι αναπόφευκτα την κακίαν αφού η γνώμη είναι πάντοτε προσώπου αφοριστική, προσδιορίζει πρόσωπα και όχι φύσεις.
ΠΡΩΤΕΙΟΜΑΝΗΣ. Αν η Παναγία παρέμεινε απρόσβλητη από την αμαρτία και πριν του Ευαγγελισμού όπως ισχυρίζεσαι επειδή δεν εγκατέλειψε ποτέ την κατά φύσιν ζωή για να ακολουθησει γνωμικά οποιαδήποτε παρά φύσιν προσωπική επιλογή, τότε αυτό θα σήμαινε ότι είχε υποβαθμίσει την προσωπικὀτητἀ της.
ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ. Όχι αγαπητέ. Δεν σημαίνει ότι είχε υποβαθμίσει την προσωπικότητά της ή την γνώμη της στην προσπάθειά της να διατηρήσει αμόλυντο το κατ᾽εικόνα. Σημαίνει μόνο ότι δεν ανέχθηκε ποτέ καμμία παρέκλιση από την κατά φύσιν ζωή γιατί έβλεπε ξεκάθαρα πως κάθε τέτοια παρέκλιση θα απέτρεπε την ανθρώπινη φύση από το να κινείται αταλάντευτα και με απόλυτη ακρίβεια πάνω στην τροχιά που ο δημιουργός αυτής της φύσεως είχεν ανέκαθεν καθορίσει. Γιατί αυτή ακριβώς είναι η ελευθερία της φύσεως: η απρόσκοπη φυσική φορά προς τον δημιουργό (άνω τελεία)όχι η ικανότητά της να επιλέγει αλλά η δυνατότητά της να υπερβαίνει όλα τα διλήμματα, σαν αποτέλεσμα της ακατάσχετης ορμής της προς ένα σταθερό και αμετάκλητο προσδιορισμό “προς το μακάριον δι ὃ τα παντα συνέσθησαν τέλος». Το να μείνει κανείς πιστά προσηλωμένος στον κατά φύσιν προορισμό του, το να ατενίζει και να πορεύεται ακράδαντα προς το τέλος του, ἐχει σαν άμεση συνέπεια την παντελή έλλειψη γνωμικής αμαρτίας
“Αμαρτίας δε αποχή, φύσεως εστί έργον”[20] τονίζουν οι Πατέρες της Εκκλησίας και Διδάσκαλοι.
Αλλά ας γυρίσουμε ξανά στον Γέροντα Σωφρόνιο γιατί τα ερωτήματα που γεννιούνται από την θεολογία του δεν σταματούν εδώ, μα συνεχίζονται. Σύμφωνα με τον γ. Σωφρόνιο περνάμε από το δυνάμει ον, δηλαδή το άτομο στο πρόσωπο το οποίο θεωρείται ως το ενεργεία όν. Όταν γινόμαστε πρόσωπα υπαρχει τελεία ταυτότης προσώπου και φύσεως. Το ίδιο θα πρέπει να ισχύει και για τον Χριστό. Τώρα με ποιά φύση θα ταυτιστεί ο Χριστός με την θεϊκή ή με την ανθρωπίνη; Αν ταυτιστεί με την θεϊκή τότε τί γίνεται με την ανθρωπίνη φύσιν Του, αν ταυτιστεί με την ανθρωπίνη τότε τι γίνεται με την Θεϊκή Του φύσιν;
ΠΡΩΤΕΙΟΜΑΝΗΣ: Και με τις δύο προφανώς δηλαδή και με την ανθρωπίνη και με την Θεϊκή
ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ: Γνωρίζουμε όμως ότι η ανθρωπίνη είναι κτιστή και η θεϊκή φύσις άκτιστος. Αν ο ένας Χριστός που είναι η υπόστασις του Λόγου ταυτιστεί και με τη κτιστή και με την άκτιστο φύσιν τότε γίνεται το πρόσωπο και κτιστό και άκτιστο. Θα ομοιάζει το πρόσωπον με τον κένταυρο της ελληνικής μυθολογίας που ήταν μισός άνθρωπος και μισό άλογο.
ΠΡΩΤΕΙΟΜΑΝΗΣ: Αγαπητέ αυτά είναι σχήματα νοησιαρχικά που θα πρέπει να τα ξεπεράσουμε. Δεν μπορείτε να καταλάβετε τον γέροντα αν εφαρμόζετε την ακρίβεια των Πατέρων που έζησαν σε μιά διαφορετική εποχή, αλλά θα προσπαθήσω να σας βοηθήσω: “Το Θείον Ον είναι ο Ζων Θεός και ουχί η αφηρημένη φιλοσοφική έννοια του καθαρού Είναι. Είναι ζών ο Θεός γιατί είναι Υποστατικός. Και κατ᾽ουσίαν ζη η Αρχή αύτη, τουτέστιν η Υπόστασις. Αύτη δεν είναι αφηρημένη έννοια. Ουχί. Έχει δε ιδίαν φύσιν και ιδίαν Ενέργειαν. Και τούτο είναι το όντως Όν. Τη Ουσίαν ή Φύσιν δεν εκλαμβάνομεν ως αντικειμενικόν παράγοντα εν τη θεότητι. Εάν ενίοτε ομιλώμεν περί αυτής της πλευράς του θείου Είναι, ως να επρόκειτο περί αντικειμενικής παραγματικότητος, πράττομεν τούτο κυρίως υπό την έννοιαν η Ουσία και η Ενέργεια, ως Θεία ζωή εν τη απολύτω πληρότητι αυτής, είναι το περιοεχόμενον ουχί μιάς μόνον υποστάσεως, της Τριάδος, αλλά και των τριών κατά το αυτό μέτρον. Εν τω Θεώ μεταξύ της Υποστατικής Αρχής και Ουσίας Υπάρχει τελεία ταύτησις. Η Ουσία εγγκλείεται εν ταις Υποστάσεσι. Ουδεμίαν έχει ύπαρξιν κεχωρισμένην εκ των υποστάσεων ή εκτός αυτών. Εν τω θείω Είναι άκρως υποστατικῶ ο αυτοπροσδιορισμός των θείων υποστάσεων προέρχεται εξ αυτών των ίδίων των Υποστάσεων και κατ᾽ουδένα τρόπον προκαθορίζεται ή επιβάλλεται εκ της Ουσίας. Εν τη κτιστη ημων ζωή βλέπομεν όντως ότι η φύσις ημών δεν ταυτίζεται μετά της Υποστατικής αρχής. Έτι πλέον ημείς, ως πρόσωπα υποστάσεις ευρισκόμεθα εν οξεία αντιφάσει πρός τινας εκδηλώσεις της φύσεως ημών. Γεννώμεθα ως υποστάσεις μόνο εν δυνάμει. Όταν η υποστατική αύτη αρχή αναπτυχθή εν ημῖν μέχρι βαθμοῦ τινός, άρχεται η σύγκροουσις μεταξύ της υποστάσεως εν τω ελευθέρω αυτοπροσδιορισμῶ αυτῆς και των τάσεων της εκπτώτου φύσεως ημῶν. Η φύσις δεν είναι πλήρως ενυπόστατος, και όμως δυνάμεθα να ομιλῶμεν περί της σχετικῆς αυτῆς αντικειμενικότητος. Ουδέποτε αύτη εκδηλοῦται έξω των συγκεκριμένων ατόμων. Τον εν ημῖν διχασμόν μεταξύ φύσεως και υποστάσεως δεν ανάγομεν εις τον Θεόν. Εν τη εσχάτη ημῶν τελειώσει πρέπει να επέλθει πλήρης ταυτότης φύσεως και προσώπου, άλλως θα ήτο αδύνατος η θέωσις ημών εν τη ακεραιώτητι του είναι ημών”[21]
ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ: Δηλαδή αγαπητέ η υποστατική αρχή, κατά τον γέροντα, τουτέστιν η υπόστασις ζει κατ᾽ουσίαν, αλλά η Ουσία δεν είναι μια αντικειμενική πραγματικότης αλλά ουσία γίνεται προσιτή μόνο με την εμπειρία της ιστορικής φανέρωσης του υπαρκτικού γεγονότος που είναι το πρόσωπο; [22] Στους προηγούμενους διαλόγους αποδείξαμε ότι αυτή η φιλοσοφική διαtύπωση της νέας εποχής δημιουργεί πλήθος αιρέσεων [23] και μας οδηγεί σε μιά μεταπατερική νέα εποχή.
Οι Πατέρες και Οικουμενικοί διδάσκαλοι ισχυρίζονται ότι: πρώτον δεν υπάρχει Ουσία ανυπόστατος, ούτε πρόσωπο χωρίς Ουσία, ούτε ταυτίζεται ποτέ Ουσία και υπόστασις – θα ήταν αδύνατος η αντιμετώπισις των αιρετικών- δεύτερον η ασύλληπτη κατανοητώς ανθρωπίνη φύση καθότι έχει κτισθεί κατ᾽εικόνα του ασυλλήπτου Θεού, δεν είναι δυνατόν να εντοπισθεί σε κάποιο επιμέρους στοιχείο (π.χ. στην ψυχή, στον νου, στο σώμα). Αντιθέτως δι όλης της φύσεως διήκει (PG 44,185) ανήκει δηλαδή σε ολόκληρη την ανθρώπινη πραγματικότητα, και τριτον ότι μόνο η ένωση όλων των ανθρωπίνων όντων με τον Θεό κατά τον μέλλοντα αιώνα θα επιφέρει πλήρη γνώση των λόγων δημιουργίας των όντων, σε βαθμό απόλυτο ώστε να κορεσθεί ολοκληρωτικά η ανθρώπινη επιθυμία προς γνώση, ενώ παράλληλα θα παραμείνει ακόρεστος και ατελεύτητος η μέθεξη των ανθρώπων στην γνώση του Θεού (PG 91,1077ΑΒ).
Ισχυρίζονται εν ολίγοις εκ διαμέτρου αντίθετα πράγματα από αυτά που διδάσκονται σήμερα δια των στομάτων του γ. Σωφρονίου, του κυρίου Γιανναρά, του Μητροπολίτου Περγάμου και των ετεροδόξων (αιρετικών) οικουμενιστικών συναδέλφων αυτών, κληρικών, λαϊκών, Παπών οι οποίοι διδάσκουν στα Πανεπιστήμια της Ευρώπης. Τί έχουν πια να μας πούν οι Πατέρες αφού ο τρόπος σκέψης και θεολογίας που είχαν, εγκαταλήφθηκε παντελώς από τους καθ ημάς οικουμενιστάς θεολόγους και επισκόπους οι οποίοι μαζί με το Μπόζε Ιταλίας και άλλες ετερόδοξες οικουμενιστικές φωνές της Ευρώπης ζητούν από το Πατριαρχείο της Κωσταντινουπόλεως, μεγάλη τῆ φωνῆ, την αγιοκατάταξη του γέροντος Σωφρονίου;
Θα ήθελα να τελειώσω με μια ιστορία που έζησα από την ιατρική μου εμπειρία και που με έκανε να σκεφτώ σοβαρά επί αυτών των νέων θεωριών που ισχυρίζονται, ο γ. Σωφρόνιος ο κύριος Γιανναράς και ο Μητροπολίτης Περγάμου, οι οποίες προτείνουν στον ορθόδοξο πια χριστιανό να προσπαθεί να γίνει πρόσωπο και να ξεπεράσει την αναγκαιότητα της φύσεως. Μια φορά στο Πανεπιστήμιο της Ρώμης που δούλευα εμφανίσθηκε μια γυναίκα εντυπωσιακής ομορφιάς συνοδευόμενη από τον άνδρα της. Έκανε μια εξέταση PET-TC ( Positron Emission Tomografy). Όταν κοίταξα την αξονική άρχισα να μην καταλαβαίνω την ανατομία! Κάλεσα ένα συνάδελφο να με βοηθήσει γιατί δεν είμουνα σίγουρος. Είχε κάνει μια χειρουργική επέμβαση. Κοιτώντας καλύτερα είδαμε ότι αυτή η “όμορφη γυναίκα» είχε προστάτη και δεν ήταν γυναίκα, αλλά άνδρας χειρουργημένος! Όταν του ανακοίνωσα αυτό που είδα, εκνευρίσθηκε και με απείλησε (άνω τελεία) δεν έπρεπε να πω τίποτε, ούτε να φανεί στην διάγνωση ένα τέτοιο πράγμα γιατί ο άνδρας της δεν γνώριζε την αλήθεια. Νόμιζε ότι είχε παντευτεί γυναίκα αλλά στην πραγματικότητα ήταν παντρεμένος με άνδρα! Και σε ρωτώ αγαπητέ, αυτή η γυναίκα-άνδρας έγινε από άτομο πρόσωπο, ξεπέρασε την αναγκαιότητα της φύσεως που την ήθελε άνδρα ή θα πρέπει να πούμε ότι επειδή στη φύση, κατά τον γέροντα Σωφρόνιο, εν τη εσχάτη ημῶν τελειώσει πρέπει να επέλθει πλήρης ταυτότης μετά της υποστάσεως κανένας δεν γεννιέται άνδρας ή γυναίκα αλλά γίνεται, όπως κανένας δεν γεννιέται πρόσωπον αλλά γίνεται όταν θα ξεπερασθεί η αναγκαιότητα της φύσεώς μας; Όλες αυτές οι φιλοσοφικές διατυπώσεις του γέροντος Σωφρονίου δεν συμβαδίζουν με το πνεύμα της νέας εποχής που ισχυρίζεται παρόμοιες διεμ - φυλικές θεωρίες;
[4] “Η ιδιοπροσωπεια του νέου ελληνισμού»: συλλογή κειμένων. Ιδρυμα Γουλανδρη Χορν Αθηνα 1983. Σελίδα 314
[5] Ζηζιούλας «Η ιδιοπροσωπεια του νέου ελληνισμού»: συλλογή κειμένων. Ιδρυμα Γουλανδρή Χορν Αθηνα 1983. Σελίδα 310
[6] Πρόκειται για τον θεολόγον κύριον Μιχαήλ Μπερκουτάκη ο οποίος στο internet το 2007 δημοσίευσε μια απάντηση σ᾽ ένα παλιό άρθρο που δημοσιεύθηκε από τον Ορθόδοξο Τύπο το 2002 του κυρίου Γεωργίου Καραλή και είχε τίτλο “Το Αυγουστινιακό υπόβαθρο της θεολογίας των παρισίων”
[7] Ενδεικτικά αναφέρω τον Σωφρόνιο Πατριάρχη Ιερουσολύμων και Διδάσκαλο του αγίου Μαξίμου του Ομολογητού: έστιν ουν μετά το είναι Θεός, Πατήρ ο Πατήρ, και ούτε Υιός, ούτε Πνεύμα Άγιον, αλλ᾽όπερ ο Υιός κατ᾽ουσίαν εστι,καί κατά φύσιν το Πνευμα τυγχάνει τό άγιον. Και έστι μετά το είναι Θεός, Υιός ο Υιός, και ουτε Πaτήρ, ούτε Πνευμα Πανάγιον, αλλ᾽όπερ ο Πατήρ κατα φύσιν κηρύττεται, και ὃ κατ᾽ουσίαν το Πνευμα καθοραται το άγιον. Και έστι μετά το είναι Θεός, Πνεύμα άγιον το Πνεύμα το άγιον και ούτε Πατήρ θεωρούμενον, ούτε Υιός λαμβανόμενον, αλλ᾽όπερ ο Πατήρ κατ᾽ ουσίαν πεπίστευται, και όπερ ο Υιός κατά φύσιν αγγέλλεται.[7]
[8] Γρηγόριος Παλαμάς Περί εκπορέσεως του Αγίου Πνεύματος Λόγος Α . Έλληνες Πατέρες της Εκκλησίας. Έργα Γρηγορίου Παλαμά Τόμος 1 σελίδα 68-70
[9] Περί της υποστατικής αρχής από το βιβλίο του γ. Σωφρονίου “οψόμεθα τον θεόν καθώς εστι» Εσσεξ 1993 σελίδα 301
[10] Περί της υποστατικής αρχής από το βιβλίο του γ. Σωφρονίου “οψόμεθα τον θεόν καθώς εστι» Εσσεξ 1993 σελίδα 302
[13] Περί της υποστατικής αρχής από το βιβλίο του γ. Σωφρονίου “οψόμεθα τον θεόν καθώς εστι» Εσσεξ 1993 σελίδα 317
[14] Περί της υποστατικής αρχής από το βιβλίο του γ. Σωφρονίου “οψόμεθα τον θεόν καθώς εστι» Εσσεξ 1993 σελίδα 319
[15] Περί της υποστατικής αρχής από το βιβλίο του γ. Σωφρονίου “οψόμεθα τον θεόν καθώς εστι» Εσσεξ 1993 σελίδα 319
[17] natura pura. Καθαρή φύση η φύση που, σύμφωνα με τους σχολαστικούς, είχαν οι πρωτόπλαστοι πριν από το προπατορικό αμάρτημα, όπως αποκαλούν την πτώση του ανθρώπου. Μετά την πτώση η φύση αλλοιώνεται και μετατρέπεται σε αμαρτωλή φύση.
[18] Περί της υποστατικής αρχής από το βιβλίο του γ. Σωφρονίου “οψόμεθα τον θεόν καθώς εστι» Εσσεξ 1993 σελίδα 319
[19] Kεφάλαια διάφορα θεολογικά τε και οικονομικά και περί αρετής και κακία εκατοντάς πρώτη (1,75, οε´)
[21] [21] Περί της υποστατικής αρχής από το βιβλίο του γ. Σωφρονίου “οψόμεθα τον θεόν καθώς εστι» Εσσεξ 1993 σελίδα 316-317
[23] Διάλογος μετα πρωτειομανούς 5: “Tο ξαναγραψιμο της θεολογιας απο μη θεωμενους δημιουργει πληθος αιρεσεων»
_i%20sfagi_ton%2012_mitropoliton_montaz.jpg)
Εκπληκτικος-φοβερος διαλογος,ακρως διαφωτιστικος ενδεικνυται δια σεμιναριο προς θεολογικην σκεψιν και δογματικην καταρτησιν των αδαων .
ΑπάντησηΔιαγραφή