Ομολογία

«Σαν έγινε σκουπίδι η μάνα των Μακεδονία»

Ο κ. Τσίπρας σήμερα επαινείται από όσους κάποτε έβριζε. Μήπως κάποια στιγμή πρέπει να αναρωτηθεί τι κακό έπραξε;

Από τον Σαράντο Ι. Καργάκο

Ἡ φράση ἤ μᾶλλον ὁ στίχος δέν εἶναι κάποιου σύγχρονου ποιητῆ. Ὤ, οἱ σύγχρονοι προβεβλημένοι ποιητές κρατοῦν πάνω στά μεγάλα ἐθνικά θέματα αἰδήμονα σιγή, φοβούμενοι μπάς καί κάποιο κομματικό ἤ δημοσιογραφικό τσόφλι τούς πεῖ ...ἐθνικιστές. Ὁ στίχος, λοιπόν, εἶναι τοῦ Κων/νου Καβάφη πού λίγα χρόνια πρίν πεθάνει εἶχε δηλώσει εὐθαρσῶς: «Κι ἄν μέ ποῦν σωβινιστή, καθόλου δέν θά μοῦ κακοφανεῖ. Τόσο τό καλύτερον»! Σέ τί ὅμως ἀναφέρεται ὁ στίχος αὐτός πού τόσο πολύ ταιριάζει στόν παρόντα κακό μας καιρό;

Ὁ Καβάφης, καί ὅταν ἀναφερόταν στό παρελθόν, σάν στόχο εἶχε τό παρόν. Στή συγκεκριμένη περίπτωση μέ τό ποίημα «Ἡ μάχη τῆς Μαγνησίας» πού ἔγραψε τό 1915, ἤθελε κατά τήν προσωπική μου ἐκτίμηση νά στιγματίσει τόν ἀρχόμενο τότε διχασμό, πού ἐπέτρεψε στούς Ἀγγλογάλλους νά κάνουν τσιφλίκι τους τή μέ τόσες θυσίες πρόσφατα ἀπελευθερωθεῖσα Μακεδονία. Καί βρίσκει σάν προκάλυμμα ποιητικό τήν ἀρξάμενη ἀπό τούς Ρωμαίους κατάληψη τῶν ἑλληνικῶν περιοχῶν. Συγκεκριμένα τό 197 π.Χ. ὁ ὕπατος Κόιντος Φλαμινίνος, ἀφοῦ εἶχε προσεταιρισθεῖ πολλούς ἄλλους Ἕλληνες, κατόρθωσε νά συντρίψει στίς Κυνός Κεφαλές τόν Φίλιππο Ε΄ τῆς Μακεδονίας καί ἔτσι νά βάλει ἰσχυρό πόδι σέ ἑλλαδικές περιοχές. 

Ὁ Φίλιππος περίμενε ὅτι θά εἶχε τήν ἐνίσχυση τοῦ Ἀντιόχου Γ΄ τῆς Συρίας, τοῦ ἰσχυρότερου τότε μονάρχη πού διέθετε ὁ ἑλληνικός κόσμος. Ἀλλά ὁ Ἀντίοχος παρότι ὡς Σελευκίδης ἦταν Μακεδών, ἀδιαφόρησε γιά τήν πατρίδα τῶν προγόνων του. Ὅταν λίγο μετά, συγκεκριμένα τό 190 π.Χ., ἀντιμετώπισε τήν ἀπειλή τῆς Ρώμης, δέν εἶχε καμμία ἐνίσχυση ἀπό τόν Φίλιππο. Μοιραῖα ἡττήθηκε στή μάχη τῆς Μαγνησίας καί ὑποχρεώθηκε νά ὑπογράψει τήν ταπεινωτική συνθήκη τῆς Ἀπαμείας.

Ὁ Καβάφης ἀξιοποιεῖ τό περιστατικό μέ τόν ἀκόλουθο σκηνικό τρόπο. Ὁ Φίλιππος Ε΄ εἶχε ὀργανώσει μεγάλο συμπόσιο σάν ἔφθασε στό παλάτι του ἡ εἴδηση τῆς ἥττας τοῦ Ἀντιόχου. Ὡστόσο «τήν ἑορτή δέν θά ἀναβάλει», ἐνθυμούμενος ὅτι οἱ Μακεδόνες τῆς Συρίας δέν ἐκδήλωσαν κανένα εἶδος λύπης ὅταν καί αὐτός ἡττήθηκε ἀπό τούς Ρωμαίους. Καί γι’αὐτό ἔδωσε ἐντολή νά μή ματαιωθεῖ τό συμπόσιο:

«Θυμᾶται πόσο στήν Συρία θρήνησαν, τί εἶδος λύπη
εἶχαν, σάν ἔγινε σκουπίδι ἡ μάνα των Μακεδονία. –
Ν’ ἀρχίσει τό τραπέζι. Δοῦλοι τούς αὐλούς, τή φωταψία».

Ὅλα αὐτά, κατά περίεργη τῆς μνήμης συντυχία, ἔρχονταν στή σκέψη μου, καθώς τό πρωί τῆς 17ης Ἰουνίου ἔβλεπα στήν τηλοψία τήν Πρέσπα νά μετατρέπεται σέ μιά ἄλλη Λίμνη τῶν Κύκνων, ὄχι σάν αὐτή τοῦ Τσαϊκόφσκι ἀλλά σάν αὐτή πού ἀπό καιρό προετοίμαζε ὁ φιλόμουσος Πολυμεττερνίχος τοῦ ὑπουργείου μας τῶν Εξωτερικῶν. Ἔβλεπα τά σκάφη σάν τούς κύκνους νά σχίζουν τά γαλάζια νερά τῆς λίμνης καί νά μεταφέρουν τό πολύτιμο φορτίο τους ἀπό τή μίαν ὄχθη στήν ἄλλη. Στήν ἑλληνική ὄχθη ἡ ὑπογραφή, στήν ἀπέναντι «βορειο-μακεδονική» πλέον ὄχθη ἡ τροφή. «Ν’ ἀρχίσει τό τραπέζι». Δέν χρειάζονταν Σκοπιανοί δοῦλοι. Ὑπῆρχαν ἄφθονοι Ἕλληνες ἐπίσημοι. Ὑπῆρχε ἀκόμη καί ὁ πολύς Νίμιτς πού ἔπαιξε ἐπιτυχῶς –τόσα χρόνια στήν πιάτσα!– τό ρόλο τοῦ προαγωγοῦ. Ὑπῆρχε καί μιά ὁλόξανθη μορφονιά, ἐκπρόσωπος τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἑνώσεως, πού μοίραζε τούς ἐπαίνους ὅπως οἱ Ἕλληνες ὁδηγοί μοιράζουν τά ...φάσκελα!

Εἰλικρινά ποτέ Ἕλληνας πολιτικός δέν ἔδρεψε τόσους ἐπαίνους ὅσους ὁ κ. Τσίπρας ὡς κορυφαῖος τῶν κύκνων στό μπαλλέτο τῆς Πρέσπας. Δέν ξέρω βέβαια ἄν ἔχει ἀκούσει τίποτα γιά τόν κάποτε πασίγνωστο Γερμανό σοσιαλιστή ἡγέτη Αὔγουστο Φερδινάνδο Μπέμπελ (1840-1913). Αὐτός κάποτε ἀγορεύοντας ἄκουσε πολλά χειροκροτήματα ἀπό τή μεριά τῆς Δεξιᾶς. Σταμάτησε τότε τήν ὁμιλία του καί ρώτησε: «Κύριοι, τί κακό εἶπα;». Ὁ κ. Τσίπρας σήμερα ἐπαινεῖται ἀπό ὅσους κάποτε ἔβριζε καπηλικώτατα σάν ὀνηλάτης. Μήπως κάποια στιγμή πρέπει νά ἀναρωτηθεῖ τί κακό ἔπραξε; Γιατί θά περάσει στήν ἱστορία σάν ὁ μοιραῖος ἄνθρωπος πού ἔκανε τό ὄνομα τῆς Μακεδονίας μας πολιτικό σκουπίδι.