Ομολογία

Η «απιστία» του Θωμά

του αρχιμ. Αθανασιου Σιαμακη

Η ανάσταση του Χριστού δεν ήταν ένα γεγονός που το πίστεψαν αφελείς και ευκολόπιστοι μαθηταί του και το διέδωσαν. Είναι γεγονός που το πίστεψαν δύσπιστοι μεν, αλλά φερέγγυοι και αξιόπιστοι άνθρωποι. Τέτοιοι ήταν οι μαθηταί οι μαθήτριες και ο Θωμάς. Ας δούμε πως έχει το πράγμα.

Μαθηταί μαθήτριες και Θωμάς ήταν όλοι εξ ίσου άπιστοι. Ο Χριστός πριν να πεθάνει πάνω στο σταυρό τους το είχε πει καθαρά και ξάστερα και πολλές φορές, ότι πρόκειται να τον σταυρώσουν και την τρίτη ημέρα ν’ αναστηθεί. Άρα ήταν ενήμεροι για την ανάστασή του, αλλά η φρίκη της σταυρώσεως προφανώς τους έκανε να την ξεχάσουν. Ο αναστημένος τους είχε ορίσει και συνάντηση στη Γαλιλαία, αλλ’ αυτοί δεν πίστεψαν και δεν πήγαν. Μέσω του αγγέλου και των Μυροφόρων τους είχε υπενθυμίσει τη συνάντηση, αλλά ματαίως. Οπότε «αναγκάστηκε» ο Κύριος να τους συναντήσει στα Ιεροσόλυμα. Άπιστες και οι μαθήτριες διότι πήγαν πρωί πρωί με μύρα στον τάφο, για να κάνουν τα νεκρικά έθιμα.

Οι μαθηταί δεν πίστεψαν στις γυναίκες ότι είδαν τον Ιησού και χαρακτήρισαν την είδηση γυναικεία φλυαρία. Οι δύο προς Εμμαούς αποφάσισαν απογοητευμένοι να εγκαταλείψουν τη μαθητεία τους στο Χριστό και να γυρίσουν στα χωριά τους, «να το διαλύσουν» που λέμε. Στο δρόμο έλεγαν στον «άγνωστο» συνοδοιπόρο ότι ήλπιζαν πολλά αλλά διαψεύστηκαν. Του έλεγαν ακόμη ότι ο Ιησούς είναι τώρα στον τάφο και ότι οι γυναίκες, που λένε ότι τον είδαν, σάλεψαν. Την ίδια απιστία έδειξε και ο Θωμάς, που του συνέβη να λείπει και να μη δει τον αναστημένο Χριστό.

Από τους μαθητάς του Χριστού ούτε γυναίκα ούτε άντρας είχε πιστέψει στην ανάσταση του Χριστού προτού τον δει αναστημένο αυτοπροσώπως, έστω και αν διαβεβαίωναν όλοι οι άλλοι, που τον είδαν. Αλλά να πούμε και το άλλο, ότι μετά την αυτοπρόσωπη συνάντηση με τον αναστημένο, κανένας δεν αμφέβαλλε ποτέ πια για την ανάσταση. Και όλη αυτή η απιστία έδωσε αιώνιο κύρος στη μαρτυρία ότι η ανάσταση είναι αληθινή, και ότι αυτοί που το μαρτυρούν και το κηρύττουν είναι αξιόπιστοι αυτόπτες.

Πρέπει να διευκρινισθεί ότι η απιστία αυτή δεν έχει σχέση με την αμαρτία. Ούτε με τη συνηθισμένη απιστία των ανθρώπων στα θεία πράγματα. Επίσης η πίστη του Θωμά μετά την αυτοψία δεν έχει καμμιά σχέση με τη μετάνοια του αμαρτωλού, διότι η απιστία του Θωμά δεν ήταν αμαρτωλή απιστία, ούτε βέβαια και των άλλων μαθητών και μαθητριών.

Ο αναστημένος Χριστός την άλλη βδομάδα, όταν ξαναεμφανίστηκε, είπε στο Θωμά· «Πίστεψες επειδή με είδες· μακάριοι είναι όμως αυτοί που θα πιστέψουν χωρίς να με δουν». Τα λόγια αυτά του Χριστού δεν μειώνουν την πίστη των ένδεκα μαθητών και των άλλων αυτοπτών. Οι αυτόπτες στην περίπτωση αυτή ούτε για την πίστη τους στην ανάσταση είναι αξιέπαινοι ούτε για την απιστία τους είναι αξιοκατάκριτοι. Για τον αναστημένο Κύριο προέχει η κεντρική αλήθεια της χριστιανικής πίστεως, η ανάσταση, να θεμελιωθεί σε στέρεη βάση. Παράξενο, αλλ’ αληθινό. Ο Χριστός θεμελιώνει την αλήθεια της αναστάσεώς του πρώτα ιστορικώς και έπειτα πνευματικώς. Αδιαφορεί αν οι μαθηταί εμφανιστούν στην αρχή στενοκέφαλοι και άπιστοι, και ύστερα πιστοί.

Θα ήταν πολύ ωραίο για τους μαθητάς να είχαν πιστέψει στο γεγονός της αναστάσεως από την αρχή, κατ’ ευθείαν από τις προρρήσεις του Χριστού, να μη λυπηθούν καθόλου για το θάνατό του. Να μη φοβηθούν. Να τρέξουν στη Γαλιλαία και να τον περιμένουν να έρθει αναστημένος και θριαμβευτής. Τότε οι μαθηταί θα αποδείκνυαν μια πίστη μνημειώδη σαν εκείνην του γενάρχου Αβραάμ. Αυτό κατ’ ουσία δεν θα μείωνε την αξιοπιστία της αναστάσεως. Όμως ο Κύριος προέβλεψε την απιστία των ανθρώπων στο μέλλον και χρειαζόταν ιστορικά θεμέλια. Και αποδείχτηκε χρησιμότατη όλη εκείνη η αθλιότητα των μαθητών, που τόσο τους μειώνει στη συνείδηση των επιπόλαιων, που δεν μπορούν να προσεγγίσουν το βαθύτερο νόημα της συμπεριφοράς των.

Όσο σίγουρος είναι ο Χριστιανός για την ανάσταση δεν είναι κανένας ιστορικός για τα ιστορούμενα, κανένας αστρονόμος για την κίνηση των άστρων, κανένας φυσικός για τις δυνάμεις της φύσεως, κανένας γιατρός για την υγεία του σώματος. Τα ντοκουμέντα τους είναι λίγα και κατά καιρούς διαφοροποιούμενα. Αλλά τα ντοκουμέντα για την ανάσταση είναι και πολλά και ισχυρά και σταθερά και ακαταγώνιστα.