Ο Κύριος Χριστός το θεμέλιο της πίστης, της σωτηρίας μας και της Εκκλησίας.( Χωροεπισκόπου Μαξίμου Νοβάκοβιτς)

 Εισαγωγικά

Μας εστάλη απο την Σύνοδο της Επαρχίας Ράσκας-Πριζένης και Κοσσόβου-Μετοχίου στην εξορία, ένα αξιόλογο θεολογικότατο  κείμενο του Χωροεπισκόπου Μαξίμου Νοβάκοβιτς.με τίτλο-

"Η θεολογική επεξήγηση, η έννοια της ύπαρξης και αποστολής της Επαρχίας Ράσκας-Πριζρένης και Κοσσόβου-Μετοχίας στην εξορία".

Λόγω της μεγάλης έκτασης του κειμένου, θα το δημοσιεύσουμε σε ενότητες με τίτλους δικούς μας.

Η επιμέλεια του κειμένου είναι του πρωτοπρεσβυτέρου Δημητρίου Αθανασίου.

ΜΕΡΟΣ-Α

ΟΚύριος Χριστός, ὁ λίθος…γενόμενος εἰς κεφαλὴν γωνίας (Πραξ. 4,11) καί τό θεμέλιον (Α Κορ. 3,11) της πίστης μας, της σωτηρίας μας, της θεολογίας μας, της Εκκλησίας μας, έφερε την θεϊκή Του επιστήμη προς το πεσμένο ανθρώπινο γένος, αλλά με αυτή την άφιξη Του σε αυτόν τον κόσμο, μας έφερε και μας χάρισε το πολυτιμότερο απ’ όλα – Τον Εαυτό Του. Αυτός ο ίδιος είναι η σωτηρία μας, Αυτός ο ίδιος είναι η Υπερσοφία και ο Λόγος του Θεού – η πηγή της κάθε σοφίας και της κάθε θεολογίας. Αυτός ο ίδιος είναι το κεφάλι της Εκκλησίας και η Εκκλησία είναι το σώμα Του. Δια μέσου της Εκκλησίας Του, δια μέσου της χάρης Του, μόνο για τους βαπτιζόμενους και ορθόδοξους ανθρώπους είναι προσιτός, δια μέσου όλων των Ιερών Μυστηρίων και των Ιερών Αρετών. Έτσι είναι σαφές ότι η σωτηρία είναι πυθανή μόνο για τέτοιους ανθρώπους. Γιατί μόνο για τους βαπτιζόμενους και ορθόδοξους ανθρώπους; Έχουμε ως εξήγηση τα εξής λόγια Του: ἐγώ εἰμι ἡ ὁδὸς καὶ ἡ ἀλήθεια καὶ ἡ ζωή· οὐδεὶς ἔρχεται πρὸς τὸν πατέρα εἰ μὴ δι’ ἐμοῦ (Ιωάν. 14,6). Στον Ουράνιο Πατέρα μπορούμε να φτάσουμε μόνο μέσω του Χριστού, και στο Χριστό μπορούμε να φτάσουμε και στο Χριστό μπορούμε να ντυθούμε μέσω της άγιας βαπτίσεως μόνο στην ορθόδοξη πίστη, στην ορθόδοξη Εκκλησία. Γι’ αυτό ο Χριστός, ο θεμελιωτής της Εκκλησίας του Θεού, στέλνοντας τους άγιους Του μαθητές (τους Αποστόλους), τους είπε και τους έδωσε εντολές: πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τὰ ἔθνη, βαπτίζοντες αὐτοὺς εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ ἁγίου Πνεύματος, διδάσκοντες αὐτοὺς τηρεῖν πάντα ὅσα ἐνετειλάμην ὑμῖν· καὶ ἰδοὺ ἐγὼ μεθ’ ὑμῶν εἰμι πάσας τὰς ἡμέρας ἕως τῆς συντελείας τοῦ αἰῶνος. Ἀμήν (Ματθ. 28, 19-20).

Είναι σαφές, κι αυτό ότι ο Χριστός διαμένει στην Εκκλησία Του για πάντα –η αλήθεια αυτή περιλαμβάνεται στην υπόσχεση του Χριστού, δηλαδή στα λόγια Του – “καὶ ἰδοὺ ἐγὼ μεθ᾿ὑμῶν εἰμι πάσας τὰς ἡμέρας ἕως τῆς συντελείας τοῦ αἰῶνος“, και είναι επιβεβαιωμένα με τη λέξη –“Ἀμήν“ (Ματθ. 28,20). Ωστόσο, βλέπουμε ότι αυτά τα λόγια Του αναφέρονται μόνο σε αυτούς, οι οποίοι έλαβαν την Άγια βάπτιση και οι οποίοι τηρούν όλα τα διδάγματά Του, δηλαδή, όχι κάτι από την επιστήμή Του, αλλά τα πάντα. Η Εκκλησία γίνεται η Εκκλησία Του με τον Χριστό εντός της, και η Εκκλησία ανήκει στο Χριστό μόνο αν τηρεί όλη την παράδοση του Χριστού σε ολόκληρη την ευαγγελική, αποστολική και αγιοπατερική πληρότητα της παραδόσεως αυτής. Το ενέχυρο, έτσι, ότι η Εκκλησία ανήκει στο Χριστό, και ότι η Εκκλησία είναι σαφές η Εκκλησία, όπως βλέπουμε, είναι ολόκληρη αυτή η ακέραια, ουσιαστική διατήρηση της επιστήμης του Χριστού σε ολόκληρη την θεανθρώπινη της ακεραιότητα – η διατήρηση της αποστολικής παραδόσεως, η οποία είναι δεδομένη προς εμάς από τους διαδόχους των Αποστόλων, από τους Αγίους Πατέρες και δασκάλους της Εκκλησίας του Θεού. Σύμφωνα με τα λόγια του πατέρα Ιουστίνου Πόποβιτς από το μοναστήρι Τσέλιε: “Η Εκκλησία – είναι ο Θεάνθρωπος Χριστός επεκτεινόμενος διά μέσου των αιώνων και ολόκληρης της αιωνιότητας“,[2] ακριβώς δια μέσου της αληθινής ορθόδοξης πίστης ο Χριστός διαμένει στην Εκκλησία με την χάρη Του διά μέσου των αιώνων. Ότι ολόκληρη η διατήρηση του ενεχύρου της ορθόδοξης πίστης έχει σημαντική σημασία, και όχι η διατήρηση εν μέρει, ξέρουμε από τα λόγια του Αγίου Φώτίου του Πατριάρχη της Κωνσταντινουπόλεως: “Πραγματικά είναι απαραίτητο όλοι μας να τηρούμε τα πάντα, προπαντός τα πάντα σχετικά με τα θέματα της πίστης, όπου η κάθε απόκλιση είναι το θανάσιμο αμάρτημα“.[3] Ακόμη και ο βιογράφος Του μας θυμίζει ότι σαν αυτόν τον άγιο πρέπει όλοι μας να παλεύουμε για “την αγάπη της αλήθειας“, για να μην είμαστε αυτοί για τους οποίους ο Άγιος Απόστολος γράφει: “ἀνθ’ ὧν τὴν ἀγάπην τῆς ἀληθείας οὐκ ἐδέξαντο εἰς τὸ σωθῆναι αὐτούς“ (Β Θεσ. 2,10). Από εδώ προέρχεται ο προηγούμενος ισχυρισμός ότι η Εκκλησία είναι η Εκκλησία, μόνο και μόνο όταν είναι τόπος της κοινωνίας με το Θεό, και η πηγή της σωτηρίας – μόνο αν έχει αυτήν την πληρότητα της θεϊκής επιστήμης του Χριστού και της αποστολικής και αγιοπατερικής παραδόσεως.

Οι Άγιοι Πατέρες ήξεραν καλά την αλήθεια αυτή και αυτή ήταν ο κύριος προσανατολισμός, η κύρια έμπνευση της ποιμαντικής τους θητείας στην Εκκλησία. Χωρίς διατήρηση ολόκληρης της (γραπτής και προφορικής) παράδοσης της Εκκλησίας, και ιδιαίτερα χωρίς αληθινά Δόγματα της ορθοδοξίας, δεν υπάρχει η Εκκλησία, επειδή ο Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής λέει: “Ο Κύριος Χριστός ονόμασε την ακριβή σωτήρια ομολογία της πίστεως με τα λόγια – η Καθολική Εκκλησία, και γι’αυτό το λόγο ονόμασε τον Πέτρο – ο ευλογημένος, επειδή αυτός ομολόγησε καλά“ (Ματθ. 16,18).[4] Βεβαίως, o Άγιος εδώ εννοεί την ομολογία της αληθινής, σωτήριας, ορθόδοξης θρησκείας, η οποία μέσα στον εαυτό της, συμπεριλαμβάνει και παρουσιάζει την ίδια την αλήθεια – το Χριστό. Ο Χριστός είναι η Αλήθεια, όπως  ο Ίδιος μαρτυρεί για τον Εαυτό του (Ιωάν. 14,6). Σε αυτή την αλήθεια φτάνουμε μόνο με την αληθινή πίστη, δηλαδή με την αληθινή γνώση του Θεού. Λοιπόν, η αλήθεια με την οποία πλησιάζουμε την Αλήθεια (το Χριστό), είναι πράγματι αληθινή, αμετάβλητη, δογματική, ιερά ορθόδοξη θρησκεία. Χωρίς αυτή την αλήθεια δεν υπάρχει η Αλήθεια (ο Χριστός), δεν υπάρχει η Εκκλησία, δεν υπάρχει η σωτηρία. Για την αλήθεια και την φιλαλήθεια του Χριστού και της ευαγγελικής επιστήμης του Χριστού ο ίδιος ο Κύριος λέει:

ἀληθής ἐστιν ἡ μαρτυρία μου (Ιωάν. 8,14)

ὁ πέμψας με ἀληθής ἐστι (Ιωάν. 8,26)

ἐγὼ εἰς τοῦτο γεγέννημαι καὶ εἰς τοῦτο ἐλήλυθα εἰς τὸν κόσμον, ἵνα μαρτυρήσω τῇ ἀληθείᾳ. πᾶς ὁ ὢν ἐκ τῆς ἀληθείας ἀκούει μου τῆς φωνῆς (Ιωάν. 18,37)

ἁγίασον αὐτοὺς ἐν τῇ ἀληθείᾳ σου· ὁ λόγος ὁ σὸς ἀλήθειά ἐστι (Ιωάν. 17,17).

Για αυτό το θέμα και οι Άγιοι Απόστολοι λένε:

ὁ γὰρ καρπὸς τοῦ Πνεύματος ἐν πάσῃ ἀγαθωσύνῃ καὶ δικαιοσύνῃ καὶ ἀληθείᾳ (Εφ. 5,9)

Τὸ λοιπόν, ἀδελφοί, ὅσα ἐστὶν ἀληθῆ … ταῦτα λογίζεσθε (Φιλ. 4,8)

ἐπέγνωτε τὴν χάριν τοῦ Θεοῦ ἐν ἀληθείᾳ (Κολ. 1,6)

᾿Εχάρην λίαν ὅτι εὕρηκα ἐκ τῶν τέκνων σου περιπατοῦντας ἐν ἀληθείᾳ, καθὼς ἐντολὴν ἐλάβομεν παρὰ τοῦ πατρός (Β΄ Ιω. 1,4)

μειζοτέραν τούτων οὐκ ἔχω χαράν, ἵνα ἀκούω τὰ ἐμὰ τέκνα ἐν ἀληθείᾳ περιπατοῦντα (Γ’ Ιω. 1,4).

Για αυτό το λόγο ο Άγιος Φώτιος Α´, γράφοντας την επιστολή προς τον ξιπασμένο και άτυχο πάπα Νικόλαο Α’, τόνιζε ότι: “δεν υπάρχει τίποτε πιο αγαπητό από την Αλήθεια“.[5] Ένας από τους μεγάλους σύγχρονους ορθόδοξους θεολόγους, ο Αρχιεπίσκοπος Αβέρκιος του Τζόρντανβιλ (1906-1976) με αυτή την έννοια προσθέτει: “Επομένως, ο καθένας τέλεια καταλαβαίνει ότι ο χριστιανισμός είναι προπαντός η θρησκεία της Αλήθειας, την οποία έφερε στη γη ο Υιός του Θεού από τον Ουράνιο του Πατέρα“ (Ιωάν. 12, 49). Ο Κύριος Ιησούς Χριστός υποσχέθηκε ότι θα στείλει το Άγιο Πνεύμα προς τους μαθητές του, για κανέναν άλλο λόγο παρά μόνο για Αυτό, το Πνεύμα της Αλήθειας να τους φέρει σε ολόκληρη την αλήθεια (Ιωάν. 16,13). Αυτή η θεϊκή Αλήθεια είναι η πιο σημαντική στο χριστιανισμό, αυτή είναι η ίδια η ουσία του χριστιανισμού, και πρέπει να την ακολουθήσει ο κάθε χριστιανός, πιο πολύ από οτιδήποτε άλλο στον κόσμο – και γι΄ αυτή, αν θα είναι απαραίτητο, πρέπει να δώσει τη ζωή του, όπως έκαναν πολλοί μάρτυρες, ομολογητές και οι Άγιοι Πατέρες της Εκκλησίας, οι οποίοι πάλευαν ακούραστα τους ψευδοδιδασκάλους-αιρετικούς (οι οποίοι απέκλισαν από αυτή την Αλήθεια).[6] Αυτή την Αλήθεια, για την οποία ο Αρχιεπίσκοπος Αβέρκιος γράφει, έχουν, ως εκ τούτου, μόνο αυτοί οι επίσκοποι, ιερείς και πιστοί, οι οποίοι είναι ορθόδοξοι, και οι ορθόδοξοι είναι μόνο αυτοί που αναμφιβολώς ακολουθούν αυτή την αλήθεια της αδιάφθορης πίστης, τήν οποία ομολογούν και κηρύττουν σύμφωνα με τη μάθηση των Αγίων Αποστόλων και Αγίων Πατέρων, την οποίαν προστατεύουν, διατηρούν, και προσπαθούν να ζουν σύμφωνα με αυτή. Η ζωή στην αλήθεια της πατερικής πίστης είναι η ευσεβής ζωή. Επομένως, οι ορθόδοξοι είναι μόνο αυτοί οι οποίοι ευσεβώς ομολογούν την αληθινή ορθόδοξη πίστη, ζώντας ευσεβώς μέσα σε αυτή. Εξαιτίας αυτής της ζωτικής σπουδαιότητας και σημαντικότητας διατήρησης της ιεράς ορθόδοξης θρησκείας, καθώς της ζωής μέσα σε αυτή την πίστη, οι Άγιοι Πατέρες, ως το πιο άγιο έργο και ο πιο άγιος τους στόχος, παντού και πάντα είχαν μπροστά τους τη διατήρηση των αληθινών Δογμάτων της ιεράς ορθοδοξίας και ολόκληρης Παραδόσεως της Εκκλησίας. Με αυτό τον τρόπο, αυτοί μας έδειξαν όχι μόνο τον δρόμο της σωτηρίας και αληθινής εξυπηρέτησης του Θεού και της Εκκλησίας, αλλά μας υποχρέωσαν να έχουμε κι εμείς επίσης μπροστά μας, πάνω από το κάθε έργο και από το κάθε στόχο, ακριβώς αυτό τον αγιότατο και υψηλότατο στόχο – τη διατήρηση της ιεράς ορθοδοξίας. Η κύρια δημιουργική δύναμη της Εκκλησίας διά μέσου των αιώνων προερχόταν από αυτόν τον τύπο της εξυπηρέτησης και του ζήλου των Αγίων Πατέρων για την καθαριότητα και την αλήθεια της ορθοδοξίας. Αυτός ήταν ο κύριος σκοπός και ο στόχος τους. Για αυτό το λόγο, δεν είναι τυχαία ότι όλα τα εμπνευσμένα από το Θεό αγιοπατερικά έργα, τα οποία είναι γραπτά με την ευαγγελική φιλαλήθεια και την αποστολική τόλμη με σκοπό την προστασία της ορθοδοξίας κατά τη διάρκεια του διωγμού της, είναι το πιο σθενό θεμέλιο με το οποίο η Εκκλησία ήταν κατοχυρωμένη, προστατευμένη και κατασκευασμένη διά μέσου των αιώνων.

Η τοποθέτηση οποιουδήποτε άλλου στόχου πάνω από αυτό και τέτοιο στόχο είναι το ελάττωμα ποιμενικού καθήκοντος του κάθε εκκλησιαστικού αξιωματούχου και ιερέα, και αυτό δεν οδηγεί στη δημιουργία της Εκκλησίας, αλλά στη διάλυση της ίδιας. Όπως στην ιστορία, έτσι και σήμερα βλέπουμε αυτόν τον κανόνα στην πραγματικότητα. Επειδή, αν μας λείπει τέτοια μοναδική, ορθή και σοβαρή προσέγγιση στην πίστη και στην Εκκλησία, κινδυνεύουμε να χάσουμε όχι μόνο το νόημα της ποιμαντικής εξυπηρέτησης και ζωής στην Εκκλησία, αλλά και το δρόμο των Αγίων μας Πατέρων – να μπούμε στην κακιά αδιέξοδο ανοικτής προδοσίας της ορθοδοξίας. Αυτό έχει για το αποτέλεσμα την απομάκρυνση και αποστασοποίηση από την ίδια την πίστη, δηλαδή από την Εκκλησία και από το Χριστό.

Σημειώσεις:

[1] Παρμένο από το περιοδικό Свети Кнез Лазар, Νο.16(82), 2014, σ. 39.

[2] Преподобни Јустин Ћелијски, Догматика Православне цркве, Београд 1978, стр. 10.

[3] Преподобни Јустин Ћелијски, Житија светих за фебруар, Београд, 1973, стр. 86-115.

[4] Живот и подвиг преподобног Максима Исповедника РС 90, 93Б.

[5] Преподобни Јустин Ћелијски, Житија светих за фебруар, Београд, 1973, стр. 86-115.

[6] Свети Кнез Лазар, званично гласило Епархије рашко-призренске и косовско-метохијске у егзилу, бр. 14-15, 2014, стр. 100.

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ