H ΣΥΝΟΔΟΣ ΤΗΣ ΦΕΡΡΑΡΑΣ-ΦΛΩΡΕΝΤΙΑΣ ΣΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ (ΙΟΥΝΙΟΣ 2023)

 

ΜΕΡΟΣ Ζ-

Έρευνα:  πρωτοπρεσβύτερος Δημήτριος Αθανασίου (χημικός)

Απαραίτητα ιστορικά στοιχεία

Η Σύνοδος Φερράρας-Φλωρεντίας(1438-1439)είναι πιθανόν και η τελευταία σοβαρή προσπάθεια για την ένωση  των Ρωμαιοκαθολικών με ην Ορθόδοξη Εκκλησία με πρωτοβουλία συνήθως είτε του αιρεσιάρχη πάπα από την μια είτε του Βυζαντινού Αυτοκράτορα από την άλλη. Ο καθένας είχε τα δικά του κίνητρα και λόγους. Ο πάπας για να συγκεντρώσει όλη την εξουσία στο πρόσωπο του χωρίς φυσικά την παραμικρή υποχώρηση σε δογματικά θέματα από μέρους του και ο εκάστοτε Βυζαντινός Αυτοκράτορας από την άλλη ο οποίος για να αποκρούσει τους κινδύνους που απειλούσαν την αυτοκρατορία του ήθελε την στήριξη των Λατίνων.  Φυσικά οι αντιδράσεις του πληρώματος της Εκκλησίας ήταν πάντα έντονες οπού κλήρος και λαός της πίστεως φρουρός.
Μια τέτοια προσπάθεια αποφασίστηκε από τον πάπα Ευγένιο Δ' και τον αυτοκράτορα Ιωάννη Η' Παλαιολόγο. Έτσι τον Απρίλιο του 1438 ξεκίνησαν οι προκαταρκτικές συζητήσεις της ενωτικής αυτής συνόδου.
Μαζί με τον αυτοκράτορα ήταν ο Πατριάρχης Κων/πόλεως Ιωσήφ οι εκπρόσωποι των πατριαρχείων της Ανατολής μητροπολίτες Εφέσου Μάρκος ο Ευγενικός,Ηρακλείας Αντώνιος και Σάρδεων Διονύσιος. Επίσης ο Νίκαιας Βησσαρίων,ο μητροπολίτης Ρωσίας Ισίδωρος,ο Μονεμβασιάς Δωρόθεος και πολλοί μοναχοί και ιερομόναχοι. Επίσης ο αδελφός του αυτοκράτορα Δημήτριος.
Από την αρχή φάνηκε το μάταιο των προσπαθειών. Τα επιχειρήματα του Αγίου Μάρκου του Ευγενικού σχετικά με την προσθήκη του Filioque ήταν αποστωμοτικά. Αρκούσε η απαγόρευση της Γ' Οικουμενικής Συνόδου κάθε προσθήκης ή μεταβολής στο σύμβολο της Πίστεως.
Και τότε άρχισαν οι πονηριές από πλευράς των παπικών.Αρνούμενοι να εξαλείψουν την παράνομη προσθήκη στο Σύμβολο της Πίστεως μετέφεραν τις θεολογικές συζητήσεις στην πόλη της Φλωρεντίας αφου δελέασαν τον αυτοκράτορα με παροχή πλοίων και χρημάτων.Επίσης οι διαρροές υπέρ της ενώσεως από τους Νίκαιας Βησσαρίων και Ρωσίας Ισίδωρο ευνόησε τους παπικούς ετσί ώστε να παρακάμψουν τις συζητήσεις σχετικά με την προσθήκη του Filioque και αφου ο αυτοκράτορας απομόνωσε τον Εφέσου Μάρκο και τον Ηρακλείας Αντώνιο έδωσε τα ηνία των διαλόγων στον Βησσαρίων και στον Ισίδωρο.
Ο πάπας ήταν αποφασισμένος να μην αφήσει την ορθόδοξη αντιπροσωπία να επιστρέψει εάν δεν γινότανε η ένωση. Έτσι μετά από πολλές υποχωρήσεις οι ορθόδοξοι ενέδωσαν στο filioque,στα άζυμα στο καθαρτήριο πυρ και στο παπικό πρωτείο. Τον όρο της ενώσεως τον υπέγραψαν δεκαοχτώ Έλληνες αρχιερείς και έντεκα κληρικοί.Δεν υπέγραψαν ο Άγιος Μάρκος καθώς και οι επίσκοποι Σταυρουπόλεως και Ιβηρίας.

 

Η Σύνοδος Φερράρας-Φλωρεντίας στο Κείμενο της Αλεξάνδρειας

 

1.17. Ἡ σύνοδος τῆς Φερράρας-Φλωρεντίας (1438–1439) συγκλήθηκε, ἐνῶ συνεδρίαζε ἀκόμη ἡ κονσιλιαριστικὴ σύνοδος τῆς Βασιλείας (1431–1449), ποὺ εἶχε ἀπορριφθεῖ ἀπὸ τὸν Πάπα Εὐγένιο Δ΄ (1431–1447). Καὶ οἱ δύο ἀντιμαχόμενες δυτικὲς πλευρές εἶχαν προσκαλέσει τὸν αὐτοκράτορα καὶ τὸν Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως, ἀλλὰ, ἀκολουθώντας τὴν ἀρχὴ τῆς πενταρχίας, ὁ αὐτοκράτορας καὶ ὁ Πατριάρχης ἀποφάσισαν νὰ μὴν πᾶνε στὴ Σύνοδο τῆς Βασιλείας ἀλλὰ στὴ Φερράρα, καὶ μετὰ στὴ Φλωρεντία, ὅπου βρισκόταν ὁ πάπας. Εἶναι, ἐπίσης, ἀλήθεια ὅτι, ὑπὸ τὴν πίεση τῶν Ὀθωμανῶν καὶ τὴν ἀνάγκη στρατιωτικῆς ἐνίσχυσης, ὁ αὐτοκράτορας καὶ ὁ Πατριάρχης ἀναγνώριζαν ὅτι ὁ πάπας ἦταν σὲ θέση νὰ ἐξασφαλίσει δυτικὴ βοήθεια ὑπὲρ τῆς Κωνσταντινούπολης.

Ἡ σύνοδος ἀσχολήθηκε μέ τά θέματα διαφωνίας ποὺ εἶχαν ἀνακύψει ἀνάμεσα στὶς δύο Ἐκκλησίες, εἰδικότερα: τὸ Filioque, τὴ χρήση ἀζύμων στὴν Εὐχαριστία, τὸ καθαρτήριο, τὴν μετὰ θάνατον θεωρία τοῦ Θεοῦ, καὶ τὸ παπικὸ πρωτεῖο. Ἡ βούλλα τῆς ἕνωσης, Laetentur coeli (1439), μὲ μιὰ σημαντική βιβλικὴ εἰσαγωγή, ὑμνοῦσε τὸν Χριστὸ ὡς τὴν κεφαλὴ καὶ τὸν ἀκρογωνιαῖο λίθο τῆς ἐπανενωμένης Ἐκκλησίας.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟΥ.Η Σύνοδος της Βασιλείας (1431- 14377) ευνόησε τις προσπάθειες αναμόρφωσης της Καθολικής Εκκλησίας, και εξέδωσε μια σειρά διαταγμάτων που περιόριζαν την παπική εξουσία και προσπαθούσαν να αναβιώσουν τις συνοδικές λειτουργίες της πρώτης δυτικής εκκλησίας. Σφοδρός αντίπαλος αυτών των προσπαθειών ήταν ο Πάπας Ευγένιος Δ΄. Όταν η Σύνοδος της Βασιλείας κατέστη άκαρπη εξαιτίας των αντιμαχιών, και οι δυο πλευρές, Πάπας και Συμβούλιο της Συνόδου αναζήτησαν νέους τρόπους υπεροχής. Ο Πάπας, αποκήρυξε τη Σύνοδο της Βασιλείας, (η Σύνοδος αυτή δεν αναγνωρίζεται από την Καθολική Εκκλησία μέχρι σήμερα) και διακήρυξε νέα σύνοδο στη Φερράρα, με τους Επισκόπους που του έμειναν πιστοί.

Οι διαφωνούντες επίσκοποι αναζήτησαν την προστασία του Γάλλου βασιλιά, ο οποίος συγκάλεσε για αυτό τον σκοπό ένα Εθνικό συμβούλιο που διέταξε να συνέλθει στη Μπουρζ τον Μάιο του 1438. Στις 7 Ιουλίου 1438, ο βασιλιάς εξέδωσε το διάταγμα, Caroli Septimi Frankorum Regis Pragmatica Sanctio, στην οποίο αποδέχτηκε τις αποφάσεις του Εθνικού συμβουλίου της Γαλλίας και διέταξε την τήρησή τους. Ουσιαστικά περιέχει τις αρχές της υπεροχής μιας οικουμενικής συνόδου έναντι του Πάπα, της τακτικής διεξαγωγής γενικών συνόδων και του περιορισμού των παπικών επιφυλάξεων και απαιτήσεων φόρου.

1.18. Ὁ πρωταρχικὸς στόχος τῶν ἰσχυρῶν διατυπώσεων τῆς Φλωρεντίας περὶ τοῦ παπικοῦ πρωτείου ἦταν ἡ ἀπόρριψη τῆς κονσιλιαριστικῆς διδασκαλίας τῆς Συνόδου τῆς Βασιλείας. Ἡ Σύνοδος τῆς Φλωρεντίας προχώρησε σὲ τρεῖς διατυπώσεις :

«ἡ ἁγία Ἀποστολικὴ Ἕδρα [Ῥώμη] καὶ ὁ ῥωμαῖος ποντίφηκας ἔχουν τὸ πρωτεῖο πάνω σὲ ὅλο τὸν κόσμο»· «ὁ ἴδιος ῥωμαῖος ποντίφηκας εἶναι ὁ διάδοχος τοῦ ἁγίου Πέτρου, …ἡ κεφαλὴ σύνολης τῆς Ἐκκλησίας, ὁ πατὴρ καὶ διδάσκαλος ὅλων τῶν Χριστιανῶν»· «σ’ αὐτόν, στὸ πρόσωπο τοῦ ἁγίου Πέτρου, δόθηκε ἀπὸ τὸν Κύριό μας Ἰησοῦ Χριστὸ ἡ πλήρης ἐξουσία (plenam potestatem) νὰ ποιμαίνει, νὰ διευθύνει καὶ νὰ κυβερνᾷ (pascendi, regendi ac gubernandi) σύνολη τὴν Ἐκκλησία». Αὐτὲς οἱ ἀποφάνσεις ἔγιναν ἀποδεκτὲς ἀπὸ τοὺς Ἕλληνες μὲ τρεῖς ὅρους, οἱ ὁποῖοι περιελήφθησαν στὸ διάταγμα:

α) προσθήκη τῆς φράσης, «ὅπως ἐπίσης περιλαμβάνεται στὰ Πρακτικά τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων καὶ τοὺς ἱεροὺς κανόνες»· β) μνεία τῶν ἄλλων πατριαρχικῶν ἑδρῶν τῆς Πενταρχίας· καὶ γ) τὴ διατήρηση τῶν προνομίων καὶ τῶν δικαιωμάτων τῶν πατριαρχῶν (Denzinger-Schönmetzer, Enchiridion symbolorum, definitionum et declarationum de rebus fidei et morum, DS, 1307–1308).

 

1.19. Ὅσον ἀφορᾶ ὅλα τὰ διαφιλονικούμενα ζητήματα, ἡ Σύνοδος δήλωσε ὅτι οἱ διαφορὲς στὴ δογματικὴ διατύπωση ἢ στὴν κανονικὴ πράξη δὲν ἐπηρεάζουν τὴν ἑνότητα τῆς πίστεως. Ἡ ἕνωση ὑπεγράφη ἀπὸ τοὺς Ἕλληνες ὑπὸ τὴν πίεση τῶν συνθηκῶν, ὅμως στήν συνέχεια δὲν ἔγινε ἀποδεκτὴ ἀπὸ τὴν Ἑλληνικὴ Ἐκκλησία. Ἀπερρίφθη δέ ἐπισήμως ἀπὸ τὴ Σύνοδο τῆς Κωνσταντινουπόλεως τὸ 1484, μὲ τὴ συμμετοχὴ τῶν τεσσάρων Ἀνατολικῶν Πατριαρχείων: «διὰ τοῦ παρόντος συνοδικοῦ τόμου, ἀνατρέπουμε τὴ σύνοδο ποὺ συνεκλήθη στὴ Φλωρεντία, μαζὶ μὲ τὸν ὁρισμό της (τὴ βούλλα τῆς ἕνωσης) καὶ τὶς προτάσεις ποὺ περιέχει, καὶ διακηρύσσουμε δι’ αὐτοῦ τοῦ Τόμου ὅτι ἡ σύνοδος τῆς Φλωρεντίας εἶναι ἀνυπόστατη καὶ ἄκυρη» (Melloni-Paschalidis, Conciliorum Oecumenicorum Generaliumque Decreta, IV/1, 227).

Σχόλια

Μια τέτοια ιστορική Σύνοδος όπως της Φερράρας-Φλωρεντίας δεν μπορεί να περιγραφεί και να αξιολογηθεί από τις τρείς παραγράφους του κειμένου της Αλεξάνδρειας  στο οποίο αποκρύπτονται όλα τα ιστορικά γεγονότα και οι αγώνες του Αγίου Μάρκου του Ευγενικού. Χαρακτηριστικό των κειμένων είναι ότι ΠΟΥΘΕΝΑ ΔΕΝ ΑΝΑΓΡΑΦΕΤΑΙ ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΟΥ ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΗ ΤΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ, ΠΟΥ ΗΤΑΝ Ο ΑΓΙΟΣ ΜΑΡΚΟΣ Ο ΕΥΓΕΝΙΚΟΣ. Αυτό δεν είναι τυχαίο γιατί οι οικουμενιστές θέλουν να διαγράψουν τους αγώνες του. Η παρουσία του αγίου Μάρκου στις συνεδριάσεις της συνόδου Φερράρας-Φλωρεντίας ήταν πλήρης και καθολική σε όλες τις συνεδριάσεις, πλην δυο, όπου του απαγορεύθηκε η συμμετοχή. Έτσι:

α/ Στη σύνοδο Φερράρας: Πραγματοποιήθηκαν 14 συνεδριάσεις από 9.4.- 13.12.1438, στις οποίες ΟΛΕΣ συμμετείχε ο άγιος Μάρκος

β/ Στη σύνοδο Φλωρεντίας: Πραγματοποιήθηκαν πολλές συνεδριάσεις από 26.2.- 6.7.1439, στις οποίες όλες παρέστη ο άγιος Μάρκος, εκτός από ΔΥΟ συνεδριάσεις (21.3 και 24.3.1439), στις οποίες του απαγορεύθηκε η συμμετοχή από τον αυτοκράτορα, ο οποίος τον έκλεισε στο κελί του με φρουρά (Ν. Βασιλειάδη, ο άγιος Μάρκος ο Ευγενικός και η ένωσις των Εκκλησιών, σελ. 124).

Εκείνο το οποίο  έφερε τον άγιο Μάρκο στη σύνοδο αυτή, όπου σήκωσε το μεγαλύτερο βάρος των διαπραγματεύσεων και του Διαλόγου, ήταν η εκκλησιαστική του συνείδηση και η πεποίθησή του, ότι έπρεπε να πραγματοποιηθεί το ιερό αίτημα της αποκατάστασης της πλήρους εκκλησιαστικής κοινωνίας στην καθόλου Εκκλησία Ανατολής και Δύσης, η οποία έπρεπε να στηρίζεται στην αγάπη και την αλήθεια της πίστεως. για το λόγο αυτό ήταν υπέρ του Θεολογικού Διαλόγου, υπέρ του Οικουμενικού (και όχι βέβαια Οικουμενιστικού) Διαλόγου, θα λέγαμε σήμερα, με τα χαρακτηριστικά της αντικειμενικότητας, της αλήθειας και της αγάπης.

Είναι, άλλωστε, ιστορικά γνωστό, ότι ο Παπισμός μετέρχεται πολλά τεχνάσματα, διά να γίνονται δεκτές οι θέσεις του. Στην Σύνοδο της Φλωρεντίας (1439) λ.χ. έγινε δεκτό το Πρωτείο της Ρώμης, «ως περιέχεται εν ταίς πράξεσι των οικουμενικών συνόδων και τοις ιεροίς κανόσι». Αυτή ήταν η διατύπωση των 'Ανατολικών, για να αποφευχθεί η αποδοχή του Παπικού Πρωτείου κατά την δυτική εκδοχή του. Τότε όμως αναδύθηκε η παπική πονηρία και απάτη. Και ιδού πως: 'Ο  ΣΤ  Κανόνας της Αʹ Οικουμενικής αρχίζει με την φράση: «ROMANA ECCLESIA SEMPER PRIMATUM HABUIT» (η ρωμαική εκκλησία είχε πάντα το πρωτείο), ώστε να θεωρηθεί και το Πρωτείο «αρχαίον έθος» της 'Εκκλησίας. Τα «πρεσβεία τιμής», που δέχονταν οι 'Ανατολικοί, όταν ο Πάπας είναι «εν τη 'Εκκλησία», προβάλλονταν από τους Δυτικούς ως Παπικόν Πρωτείον (Δικαιοδοσίας).

Όλα αυτά αποκρύπτονται από τους Οικουμενιστές για να καταλήξουν στο συμπέρασμα που επιθυμούν.

Με θρασύτητα προτείνεται από Παπικούς, το πρότυπο της Συνόδου της Φλωρεντίας του έτους 1439. Σε  τεύχος του Ιησουίτικου Περιοδικού «La Cività Cattolica» με θρασύτητα αναφέρεται ότι «ο Πάπας Φραγκίσκος έχει λάβει μια αρχαία φόρμουλα της Ένωσης, η οποία είχε υποστεί ‘’κυρώσεις’’ το έτος 1439, το Συμβούλιο (Σύνοδος) της Φλωρεντίας».

Σε κείμενο του Andrea Tornielli στη Vatican insider, ημερομηνίας 5 Φεβρουαρίου 2015 που τιτλοφορείται «Το Συμβούλιο (Σύνοδος) της Φλωρεντίας, το μοντέλο για ενότητα μεταξύ Καθολικών και Ορθοδόξων» (Il concilio di Firenze, modello per l’ unità tra cattolici e ortodossi), σχολιάζεται ευμενώς η ‘’ανακάλυψη’’ της φόρμουλας για ‘’ένωση’’, από το Ιησουίτικο Περιοδικό «La Cività Cattolica».

Χρησιμοποιήθηκε ο όρος Συμβούλιο (Concilio), αντί του όρου Σύνοδος (Sinodo) γιατί πραγματικά έτσι ήταν. Δεν μπορεί να θεωρηθεί η ούτω καλούμενη Σύνοδος Φερράρας – Φλωρεντίας, ως κανονική Σύνοδος, αλλά απλά συνάντηση Ορθοδόξων με τους αποκοπέντες από τη Μία Αγία Εκκλησία, αιρετικούς Παπικούς.

«Τα λόγια του Πάπα Φραγκίσκου τον περασμένο Νοέμβριο στην Κωνσταντινούπολη, στην παρουσία του Οικουμενικού Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Βαρθολομαίου, αναβίωσαν την προσέγγιση που έγινε στο Συμβούλιο της Φλωρεντίας, ‘’ένα νέο και πρωτότυπο τρόπο για να επιτύχουμε την πλήρη ενότητα μεταξύ των Εκκλησιών’’». Αυτό αναφέρεται μεταξύ άλλων στο τελευταίο τεύχος «La Cività Cattolica» (Ο Καθολικός Πολιτισμός), περιοδικό της ‘’επιρροής’’ των Ιησουιτών. Σε άρθρο του ο Ιησουίτης ‘’πατέρας’’ Giancarlo Pani, που τιτλοφορείται «Για να επιτύχουμε την πλήρη ενότητα» υποδεικνύει με θράσος, την αρχαία όπως την κάλεσε φόρμουλα της Φλωρεντίας για ένωση.

Αναφέρει χαρακτηριστικά ο Andrea Tornielli στη Vatican insider, ότι «το Περιοδικό «La Cività Cattolica», είναι της ‘’επιρροής’’ των Ιησουιτών, των οποίων οι σχεδιασμοί εξετάζονται από τη Γραμματεία του Βατικανού», με ότι αυτό συνεπάγεται.

Προχωρούν μάλιστα και στο ‘’μεγάλο αντάλλαγμα’’ της Παπικής ‘’μεγαλοψυχίας’’, ότι θα δικαιούται η Ορθόδοξη Εκκλησία να έχει το Σύμβολο της Πίστεως, χωρίς την προσθήκη του Filioque. Όμως πρέπει η Ορθόδοξη Εκκλησία, τονίζουν με θράσος οι Παπικοί, να αποδεχθεί τη ‘’Λατινική ορθοδοξία’’, όπως έχει καλέσει την αιρετική προσθήκη του Filioque. Αναφέρεται επίσης ότι «Η διαμάχη στη Φλωρεντία, ήταν αρκετά έντονη και είχε τελειώσει με μια συμβιβαστική λύση, ότι πρέπει να γίνει σεβαστή η ελευθερία των Ελλήνων, οι οποίοι δεν είναι υποχρεωμένοι να δεχθούν το Filioque στο Σύμβολο της Πίστεως, αλλά πρέπει να αναγνωρίσουν τη ‘’Λατινική ορθοδοξία’’ της προσθήκης» το Περιοδικό «La Cività Cattolica».

Και το ατόπημα των Παπικών μακραίνει προτείνοντας αιρετίζοντας τρόπους αποδοχής του Filioque. «Στη Φλωρεντία την αντιπαράθεση για το Filioque είχαν καλύψει οι δύο τύποι : ‘’εκ του Πατρός δι’ Υιού ή εκ του Πατρός και του Υιού’’» αναφέρει το Ιησουίτικο Περιοδικό «La Cività Cattolica». Προς τούτο επισημαίνει ο Ιησουίτης ‘’πατέρας’’ Giancarlo Pani, ότι στη Φλωρεντία το έτος 1439, έχει ‘’καλυφθεί’’ το ζήτημα της εκπορεύσεως του Αγίου Πνεύματος εκ του Πατρός και του Υιού. Οι δύο αυτοί τύποι γράφει το «La Cività Cattolica» αναφέρονται τόσο στους Ανατολικούς όσο και στους Δυτικούς Πατέρες. Υπενθυμίζουμε στους Παπικούς, ότι δεν υπάρχει συμμετοχή του Υιού στην εκπόρευση του Αγίου Πνεύματος. Ο αδιάψευστος λόγος του Χριστού ξεκάθαρα το αναφέρει «Το Πνεύμα το Άγιον ο παρά του Πατρός εκπορεύεται».

Να υπενθυμίσομε στους αιρετικούς Παπικούς, ότι η Μία Αγία Εκκλησία απαραχάρακτα ομολογεί το Σύμβολο της Πίστεως, χωρίς καμιά αιρετική προσθήκη. Και κάτι πολύ σημαντικό ακόμα : Η Μία Αγία Εκκλησία, την Ορθόδοξη ομολογία του Αγίου Μάρκου του Ευγενικού ακολούθησε και όχι των Ορθοδόξων Ιεραρχών που εξέπεσαν της αληθείας στη σύνοδο Φερράρας – Φλωρεντίας. Συνεπώς ούτε η αίρεση του Filique «εκ του Πατρός και του Υιού», είναι αποδεκτή, ούτε το συνεπακόλουθο αιρετίζον παιχνίδισμα «εκ του Πατρός δι’ Υιού».

Γίνεται αναφορά στη Παπική ‘’μεγαλοκαρδία’’, ότι «Η Καθολική Εκκλησία ‘’δεν προτίθεται να επιβάλει καμιά υποχρέωση’’ για την πλήρη κοινωνία με τους Ορθόδοξους Χριστιανούς, εκτός από εκείνη της κοινής Πίστεως». Ποιά κοινή Πίστις, αφού οι Παπικοί επιμένουν στην αίρεση του Filioque και στις άλλες κακοδοξίες τους;

Επισημαίνεται και πάλι από τους Παπικούς η ‘’εμπειρία’’ της πρώτης χιλιετίας. Η αναφορά στην πρώτη χιλιετία παραπέμπει στα περί διηρημένης Εκκλησίας. Ομιλούν οι Παπικοί για «πρώτη χιλιετία», αλλά αγνοούν ότι το Σύμβολο της Πίστεως κατ’ αυτή τη χρονική περίοδο, το οποίο η Μία Αγία Καθολική Εκκλησία, η Ορθόδοξη δηλαδή Εκκλησία απαραχάρακτα το ομολογεί.

Ο Άγιος Ιουστίνος Πόποβιτς, αναφέρει σχετικά, «η Εκκλησία ούσα καθολικώς εις και μοναδικός θεανθρώπινος οργανισμός εις όλους τους κόσμους, δεν είναι δυνατόν να διαιρεθή. Κάθε διαίρεσις θα σήμαινε και τον θάνατον της».

Επισημαίνεται επίσης και πάλι από τους Παπικούς, η ωραιοποίηση του παπικού εξουσιαστικού πρωτείου, ως ‘’πρωτείου στην αγάπη’’. Στο άρθρο τούτο έχει κληθεί και πρωτείο ‘’φιλανθρωπίας’’. Ο ποικιλότροπος παπικός δόλος και τι δεν έχει εφεύρει. Υποβαθμίζεται λεκτικά το εξουσιαστικό πρωτείο για να γίνει αποδεκτό.

Σημειώνεται επίσης στο Περιοδικό «La Cività Cattolica», «η προσπάθεια του Επισκόπου Ρώμης για κοινωνία με τις Ορθόδοξες Εκκλησίες». Δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι όταν οι Παπικοί κάνουν λόγο για Ορθόδοξες Εκκλησίες, δεν κάνουν χρήση πληθυντικού για να υποδηλώσουν τις Τοπικές Εκκλησίας, που ανήκουν στην Μία Αγία Εκκλησία, αλλά κατά απαράδεκτο τρόπο συμπεριλαμβάνουν και τις λεγόμενες ‘’Ανατολικές Ορθόδοξες Εκκλησίες’’ δηλαδή τους αιρετικούς Μονοφυσίτες, Κόπτες, Νεστοριανούς κλπ. Πεισματικά επίσης η Ορθόδοξη Εκκλησία καλείται στο Περιοδικό «La Cività Cattolica», απλά «οι Έλληνες», με ότι αυτό συνεπάγεται.

Όσο αφορά το Παπικό εξουσιαστικό πρωτείο, αναφέρει το Περιοδικό «La Cività Cattolica» : «Το πιο αμφιλεγόμενο σημείο παρέμεινε η διδασκαλία σχετικά με το πρωτείο του Πάπα. Οι Έλληνες είναι πρόθυμοι να αναγνωρίσουν τη Ρωμαϊκή ‘’εκκλησία’’ ως την πρώτη της πενταρχίας, δηλαδή των πέντε αρχαίων (πρεσβυγενών) Πατριαρχείων, αλλά ζήτησαν ‘’περιορισμό’’ των εξουσιών του Παπισμού μέσω της αναγνώρισης των δικαιωμάτων των άλλων Πατριαρχών : ‘’Ορίζουμε ότι η Αγία Αποστολική Έδρα και ο Ρωμαίος Ποντίφικας έχει υπεροχή σε όλο το σύμπαν, ότι ο ίδιος ο Ρωμαίος Ποντίφικας είναι ο διάδοχος του Αγίου Πέτρου». Επισημαίνει ακόμα το Ιησουίτικο Περιοδικό «La Cività Cattolica», ότι ο εκάστοτε Πάπας είναι «ο πατέρας και διδάσκαλος όλων των Χριστιανών» καθώς και άλλες παρόμοιες εξουσιαστικές υπερβολές.

Αποστολική Διαδοχή εκτός της Μίας Εκκλησίας, της Ορθοδόξου δηλαδή Εκκλησίας, δεν υπάρχει. Συνεπώς η ενότητα δεν μπορεί να ερμηνευτεί διαφορετικά από την επιστροφή των Παπικών στην Μία Αγία Εκκλησία. Οι Παπικοί επιζητούν με την εμμονή στη Σύνοδο της Φλωρεντίας, η Ιστορία να επαναληφθεί.

Θα υπενθυμίσομε ότι αρχικά έγινε παρόμοια προσπάθεια στη Σύνοδο της Λυών το έτος 1274, αλλ’ όμως ο Όσιος Νείλος Καβάσιλας ανέτρεψε τα σχέδιά των. Ακολούθησε το ολίσθημα της Συνόδου Φερράρας –Φλωρεντίας (1438-1439), αλλ’ όμως ο Άγιος Μάρκος ο Ευγενικός ανέτρεψε τα σχέδιά των. Ο Άγιος Μάρκος ο Ευγενικός με τη φράση του «αιρετικοί εισίν άρα, και ως αιρετικούς αυτούς απεκόψαμεν», καταγράφει επακριβώς το ιστορικό τούτο γεγονός.

Η  μοναδική αφετηρία για την επανένωση Ανατολής και Δύσεως δεν μπορεί να είναι άλλη από τους άγιους Πατέρες της Εκκλησίας μας. Αυτοί και μόνον αυτοί, οφείλουν να γίνουν οι οδηγοί μας στο δρόμο που πρέπει να ακολουθήσουμε εμείς σήμερα στο ζήτημα αυτό. Αυτοί μας δίδαξαν με το παράδειγμά τους ότι επανένωση με τους αιρετικούς παπικούς δεν μπορεί να νοηθεί, ούτε μπορεί να γίνει με άλλο τρόπο, παρά μόνο με την μετάνοια και την επάνοδο αυτών στην Ορθόδοξη Εκκλησία.

Ε κ θ ε σ ι ς

του αγιωτάτου μητροπολίτου Εφέσου, τίνι τρόπω εδέξατο

το της αρχιερωσύνης αξίωμα και δήλωσις της Συνόδου

της εν Φλωρεντία γενομένης».

Ο άγιος Μάρκος αρχίζει την “Έκθεση” δηλώνοντας ότι, παρότι ασθενής, μετέβη στην Φερράρα υπακούοντας στην Εκκλησία, και ελπίζοντας ότι ο Θεός θα δώσει την ευλογημένη επούλωση του τραύματος μεταξύ Ανατολικών και Δυτικών. Αλλά ευθύς εξαρχής σημειώνει, αντελήφθη ότι οι Λατίνοι έδειξαν την κακή τους πρόθεση.

 (Patrologia Orientalis, Τοme XV, Αu Concile de Florence, σ. 304-308).

Συνεχίζει ο άγιος Μάρκος: Και αφού με προέτρεψαν, ομίλησα πρώτος και επεσήμανα την αιτίαν της διαιρέσεως και την υπεροψίαν των Λατίνων· αυτοί όμως απέκρουαν τις αιτιάσεις, δικαιολογώντας τα λάθη τους, όπως συνηθίζουν να κάνουν. Τους απέδειξα ότι απαγορεύεται από Οικουμ. Συνόδους η προσθήκη έστω και μιάς λέξεως στο Σύμβολο (όπως του filioque), ακόμα και μιάς συλλαβής. Για εκείνους δε που θα τολμήσουν να προσθέσουν κάτι, αν είναι ιερωμένους, οι Πατέρες «εκφωνούσι φρικώδεις» κατάρες, και θεωρούν ότι είναι ανίεροι από εκείνη τη στιγμή που θα διαπράξουν αυτό το τόλμημα, και «αλλότριοι (=ξένοι) της χάριτος»· ο δε λαικός «υπόκειται αναθέματι»· τούτο δε είναι χωρισμός από τον Θεό.

Όταν καταλάβαμε ότι οι Λατίνοι δεν ενδιαφέροντο για την εύρεση της Αλήθειας, παύσαμε να αντιπαραθέτουμε προς τις πλάνες τους τις ορθόδοξες θέσεις, και τους παρακαλούσαμε να επανέλθουν στην Ορθοδοξία· αλλά σα να μιλούσαμε σε ντουβάρια. Οι Λατίνοι, δηλ. δυσανασχετούσαν μεν ελεγχόμενοι, αλλά έμεναν αδιόρθωτοι και μας παρακινούσαν να παρακάμψουμε το θέμα του filioque και να συζητήσουμε τα άλλα δογματικά θέματα, νομίζοντες ότι, με επόμενες θεολογικές τους διαλέξεις, θα έκαναν να ξεχαστεί το θέμα της προσθήκης του filioque στο Σύμβολο. Αλλά όλοι οι Ανατολικοί (Πατριάρχης, Επίσκοποι, συνοδοί) επέμεναν να συζητηθεί οπωσδήποτε κατά πρώτον η προσθήκη του filioque.

Όταν μεταφέρθηκε η Σύνοδος στην Φλωρεντία αρχίσαμε να συζητάμε τα θεολογικά θέματα και οι Λατίνοι παρουσίαζαν στη συζήτηση νοθευμένα και αλλοιωμένα κείμενα και πάνω σ’ αυτά στήριζαν τις κακοδοξίες τους. Τότε και πάλι εγώ ενεπλάκην στη συζήτηση, αποδεικνύοντας ότι παραθέτουν νοθευμένα κείμενα ως Πατερικά, αλλά οι Λατίνοι ήσαν αμετάπιστοι κι έτσι χάναμε –συζητώντας μαζί τους– τον καιρό μας. Γι’ αυτό και σταμάτησα τις ομιλίες βεβαιώνοντάς τους πως δεν θα συμμετέχω στη Σύνοδο η θα μετέχω σιωπών. Αλλά οι Λατίνοι επίεζαν τους δικούς μας να συνεχίσουν τις συζητήσεις. Όλες αυτές οι πιέσεις, έκαναν τους δικούς μας να καμφθούν, να χάσουν την αγωνιστικότητα και το θάρρος που είχαν, επηρεαζόμενοι και από τους άρχοντες, που ήθελαν την ένωση, και γιατί επίσης εφοβούντο τις περαιτέρω διαμάχες. Οι Λατίνοι, λοιπόν, την σιωπήν μας εκλαμβάνοντες ως υποχώρηση και αδυναμία, μας προκαλούσαν προς συζήτηση και, καθώς εμείς αποφεύγαμε να εμπλακούμε σε μια νέα συζήτηση, θριαμβολογούσαν ως νικηταί, ως έχοντες αυτοί την αλήθεια.

Σ’ αυτό το χρονικό σημείο άρχισαν να υποχωρούν οι δικοί μας (Ορθόδοξοι σύνεδροι), να διαφοροποιούνται από την Ορθόδοξη Παράδοση και να μιλούν περί Οικονομίας και συγκαταβάσεως. Κάποιος μάλιστα δικός μας επεχείρησε να μας πείσει ότι καλό είναι να ειρηνεύσουμε με τους Λατίνους και να τα βρούμε, για να αποδείξουμε ότι οι Άγιοι συμφωνούν μεταξύ τους, και να μη δίδεται η εντύπωση ότι διαφωνούν οι Δυτικοί με τους Ανατολικούς. Και άρχισε να λέγει ότι κάποιος ορθόδοξος διδάσκαλος θεολογεί ότι το «διά» (του Υιού) έχει την ίδια σημασία με το «εκ» (του Υιού -ως προς το filioque).

Έτσι λίγο  λίγο η λατινική κακοδοξία επεκτεινόταν και επιβαλλόταν,

και πλέον έπαυσε η συζήτηση να αποσκοπεί στην αναζήτηση της αλήθειας, και μετετράπη σε μια (εμπορική) διαπραγμάτευση για την Ένωση· προς τούτο και έψαχναν να βρούν την κατάλληλη φόρμουλα, αναζητούσαν τα ρητά εκείνα που θα μπορούσε η κάθε πλευρά να τα εξηγεί με το δικό της τρόπο, ασχέτως αν έρχονταν σε αντίθεση με την Πίστη, αρκεί να έφταναν στην Ένωση. Αυτή η μέθοδος τους φάνηκε πως εξυπηρετούσε θαυμάσια το σκοπό τους, αφού θα το αποδέχονταν εύκολα και ανεξέταστα οι μεν και οι δε.

Και συνέθεσαν Έγγραφο, που περιείχε τις παραπάνω περίπου συμβιβαστικές θέσεις, στο οποίο όμως παρετίθεντο ξεκάθαρα οι ενωτικές θέσεις τους, στοχεύοντας με βάση αυτό να γίνει η Ένωση· όμως τούτο δεν εδέχτηκαν να το υιοθετήσουν ανεξετάστως οι υπόλοιποι, αλλά τους καλούσαν να αναλύσουν και εξηγήσουν τις διαφορές που περιείχοντο στο Έγγραφο. Εκείνοι έστειλαν ένα έγγραφο, διά του οποίου αποδέχονταν το filioque.

 

Σε αυτό το σημείο χρονοτρίβησαν πολύ, και οι δικοί μας αγανακτούσαν για την παράταση των συζητήσεων και την πείνα, αφού οι Λατίνοι για να τους εξαναγκάσουν να υπογράψουν, δεν τους έδιναν τρόφιμα... Τελικά, αυτοί οι δυσσεβείς και όσοι τους ακολούθησαν αφού πείστηκαν στις υποσχέσεις τους, ξεκάθαρα ομολόγησαν ότι δέχονται πως ο Υιός είναι αίτιος της εκπορεύσεως του Αγίου Πνεύματος. Αυτό το αποδέχτηκε και ο Πατριάρχης, αφού και αυτός προηγουμένως επείσθη και υποχώρησε ο ταλαίπωρος...

Εγώ δε, επειδή είχα διατυπώσει την γνώμη μου με γραπτό κείμενο, το οποίο ταυτόχρονα αποτελούσε και ομολογία Πίστεως, όταν είδα ότι οι δικοί μας είχαν συμβιβασθεί και αποφασίσει την Ένωση με τους Λατίνους, και έτσι, αυτοί που λίγο πριν ήσαν σύμμαχοί μου στην υποστήριξη της Ορθοδόξου Πίστεως, τώρα –μη υπολογίζοντες τα συγγράμματα των Αγίων Πατέρων– έγιναν σύμμαχοι των Λατίνων, έκρυψα την γραπτή αυτή Ομολογία (που είχα ετοιμάσει) για να μην τους ερεθίσω περισσότερο, και κατέθεσα εκφώνως την γνώμη μου, ότι δεν μπορούμε διαφορετικά να συμφωνήσουμε Δυτικοί και Ανατολικοί, παρά μόνο βασιζόμενοι στην εξήγηση που έδωσε ο άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής... Και αυτοί μεν έκαναν το δικό τους και συμβιβάστηκαν ως προς το filioque, προχώρησαν δε και στα υπόλοιπα προς υλοποίηση της Ενώσεως με τους Λατίνους.

Έκτοτε, αφού χωρίστηκα από τους υπόλοιπους Ανατολικούς (αποτειχίστηκα), παραμένω εν εαυτώ, για να μπορώ έτσι να συνεχίσω να είμαι ενωμένος με τους Αγίους μου Πατέρες και διδασκάλους (αφού, όποιος επικοινωνεί με τους αιρετικούς, δεν μπορεί να είναι ενωμένος με τους Αγίους). Και φανερώνω σε όλους την απόφασή μου αυτή (της αποτείχισης) με τούτη την Έκθεση, για να μπορεί –όποιος θέλει– να εξετάζει, για ποιο λόγο δεν αποδέχτηκα την Ένωση που έγινε. Δεν την αποδέχτηκα, επειδή η Ένωση στηρίχτηκε, όχι στα υγιή Ορθόδοξα δόγματα, αλλά στα κακόδοξα και διεστραμμένα.

 

Βιβλιογραφία

1.Αρχιμ.Σπυρίδωνος Μπιλάλη-ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ και ΠΑΠΙΣΜΟΣ

2. Η Σύνοδος Φερράρας-Φλωρεντίας (1438-9) (http://antiairetikos.blogspot.gr)

3. Πρ. Γεωργίου Δ. Μεταλληνού: Πώς έγινε ο Πάπας "αλάθητος"

4. Ο διάλογος για το Παπικό πρωτείο και η Παπική διγλωσσία.  Πρωτοπρεσβύτερος Γεώργιος Δ. Μεταλληνός, Ομότιμος Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών-Πηγή: Ορθόδοξος Τύπος 15 Οκτωβρίου 2010 Έτος Ν' Αριθμός Φύλλου 1849.

5. Αμαλία Κ. Ηλιάδη-2005. Η Ένωση των Εκκλησιών στις Ψευδο-Συνόδους Φερράρας-Φλωρεντίας

6. ΙΕΡΟΜΟΝΑΧΟΥ ΛΟΥΚΑ ΓΡΗΓΟΡΙΑΤΟΥ:ΤΑ ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΤΙΜΗΣ ΚΑΙ Η ΕΝΟΤΗΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ  ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΧΙΛΙΕΤΙΑ

7.Επισκόπου Ροδοστόλου Χρυσοστόμου: Εγχειρίδιο Βατικανουργιών και Παποήθειας. Άγιο όρος 2009.

8.Επισκόπου Ροδοστόλου Χρυσοστόμου: Ιδού ο Παπισμός.

9.Η ιστορία της Συνόδου Φερράρας – Φλωρεντίας-Εκδότης Ροδοστόλου Χρυσόστομος