Δευτέρα 17 Ιουλίου 2023

Παπικές αντιλήψεις για την Κοίμηση της Θεοτόκου.

 ΜΕΡΟΣ-Β


του πρωτοπρ. Δημ. Αθανασιου


Την 1η Νοεμβρίου του 1950, ο Πάπας Πίος ο 12οςεξέδωσε Εγκύκλιο-Βούλλα παπική, η οποία είναι γνωστή με την ονομασία: «Munificentissimus Deus» (=Ο Μεγαλοδωρότατος Θεός), με την οποία ο ρωμαίος Ποντίφηκας ανακήρυσσε σε δόγμα της ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας την διδασκαλία περί της «Μεταστάσεως» της Παναγίας μας στον Ουρανό, με τα εξής ακριβώς λόγια, μεταφρασθέντα από τα λατινικά:

«Η άσπιλος και αειπάρθενος Θεομήτωρ Μαρία, μετά την ολοκλήρωση της επίγειας διαδρομής της ζωής της, ανελήφθη μετά του σώματος και της ψυχής της εις την ουρανίαν μεγαλειότητα. Συνεπώς, εάν κάποιος, πράγμα που απευχόμεθα να το επιτρέψει ο Θεός, τολμήσει είτε να αρνηθεί είτε συνειδητά να αμφισβητήσει αυτήν την αλήθεια, η οποία καθορίστηκε από εμάς, να ξέρει ότι είναι παντελώς έκπτωτος από την θεϊκήν και καθολικήν Πίστη». (Ρ. Cattin Ο.Ρ. και Η. Th. Conus Ο.Ρ., Heilslehre der Kirche. Documente von Pius IX bis Pius XII, γερμανική έκδοση Α. Rohrbasser, 1953).

Από το λατινικό κείμενο της παπικής Εγκυκλίου, το ύποπτο όσον και επίμαχο για το θέμα μας σημείο είναι ακριβώς η παπική φράση: «expleto terrestris vitae cursu» (=ολοκληρωθείσης της διαδρομής της επίγειας ζωής» (της Παναγίας).

Ισχυριζόμαστε, λοιπόν, ότι εδώ, συνειδητά και σκόπιμα αποφεύγει ο Πάπας να κάνει λόγο για τον θάνατο της Παναγίας μας. Είναι σαν να λέει: «Αφού η Παναγία συμπλήρωσε τον κύκλο του βίου της και έφτασε στο τέρμα της επίγειας ζωής της (δεν πέθανε, αλλ' ακριβώς πριν πεθάνει, δηλαδή χωρίς καν να πεθάνει), ανελήφθη με το σώμα και την ψυχή της στον ουρανό. Ότι δε, στο σημείο αυτό, ο πάπας ενεργεί όχι τυχαία και συμπτωματικά, αλλά συνειδητά και σκόπιμα αποφεύγει να μιλήσει για «Κοίμηση», δηλαδή για θάνατο σωματικό της Παναγίας.


Η Ορθόδοξη άποψη για την Κοίμηση της Παναγίας.

Η Ορθόδοξος Εκκλησία δέχεται τον πραγματικό και αληθινό σωματικό θάνατον της Θεοτόκου, δηλαδή τον χωρισμό της αγίας ψυχής της από το πανάχραντο σώμα της, πριν απ' την Μετάσταση στους Ουρανούς;

Επειδή είναι γενικά αναγνωρισμένο και αποδεκτό , ότι η διδασκαλία και το δόγμα εμπεριέχονται στην Λατρεία και, επομένως, στην Υμνογραφία της Εκκλησίας μας, θα παραθέσουμε όσον το δυνατόν συστηματικώς κατανεμημένα αποσπάσματα από την Υμνολογία της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας, για να δούμε ποια είναι η επίσημη θέση της στο επίμαχο ζήτημα: Οι παραθέσεις γίνονται από το Μηναίον Αυγούστου (Έκδ. Αποστολ. Διακονίας, 1989). Οι σελίδες είναι αυτές του Μηναίου. Πρώτον.

Η ορθόδοξος Υμνολογία, για να δηλώσει την αποδημία της Θεοτόκου, χρησιμοποιεί τους όρους: Κοίμησις, Θάνατος, Νέκρωσις: π.χ.Κοίμησις

- «Και ύμνησε θεοπρεπώς, σου την θείαν Πανάμωμε Κοίμησιν» (Προεόρτ. Κανών, Ωδή στ', σελ. 78).

- «τους υμνητάς της φαιδράς σου Κοιμήσεως» (Προεόρτ. Κανών, Ωδή θ', σελ. 80).

- «οι Δίκαιοι, εν τη Κοιμήσει σου, Κόρη, υμνολογούντες σε» (Προεόρτ. Κανών, Ωδή θ', σελ. 80).

- «Εν τη Κοιμήσει τον κόσμον ου κατέλιπες, Θεοτόκε» (Απολυτίκιον ιε' Αυγ., σελ. 84).

Επομένως, η γιορτή της ιε' Αυγούστου δεν είναι μόνο η Μετάσταση, αλλά και η Κοίμηση. Το Συναξάριο της ιε' Αυγούστου λέγει μεν: «Τη ΙΕ' του αυτού μηνός, Μνήμη της σεβάσμιας Μεταστάσεως...», αλλά αμέσως κατόπιν οι στίχοι λέγουν: «Ου θαύμα θνήσκειν κοσμοσώτειραν Κόρην, Του κοσμοπλάστου σαρκικώς τεθνηκότος Ζη αεί Θεομήτωρ, καν δεκάτη θάνε πέμπτη».

Το δε περιεχόμενο της Κοιμήσεως αναλυτικώς έχει ως εξής:

«Την ζωήν η κυήσασα, προς ζωήν μεταβέβηκας, τη σεπτή Κοιμήσει σου την αθάνατον, δορυφορούντων Αγγέλων σοι, Αρχών και Δυνάμεων, Αποστόλων, Προφητών, και απάσης της κτίσεως, δεχόμενου τε, ακηράτοις παλάμαις του Υιού σου, την αμώμητον ψυχήν σου, Παρθενομήτορ Θεόνυμφε» (Στιχηρόν προσόμοιον Αίνων ιε' Αυγ. σελ. 89).

Νέκρωσις:

«Εν τη Κοιμήσει σου, νέκρωσις άφθορος» (Κάθισμα ιε' Αυγ., σελ. 84) «τάφος και νέκρωσις ουκ εκράτησεν» (Κοντάκιον ιε' Αυγ., σελ. 87), αυτό σημαίνει ότι ετάφη, και ενεκρώθη, μεν, αλλά, τελικά, διεξέφυγεν αυτών των καταστάσεων.

- «Νέκρωσιν πως υπέστης, η τον νεκρωτήν του Άδου κυήσασα;» (Προεόρτ. Κανών, Ωδή α', σελ. 76).

- «Ω θαύματος καινού! ω τεραστίου ξένου! πως νέκρωσιν υπέστη, η ζωηφόρος κόρη» (Στιχηρόν προσόμοιον εσπερ. ιδ' Αυγ. σελ. 75).

Θάνατος - η Παναγία θνητή: «Γυναίκα σε θνητήν, άλλ' υπερφυές και Μητέρα Θεού είδότες...» (Κανών Ίωάν. Δαμασκ. Ωδή γ', σελ. 85).

- «Δια θανάτου γαρ προς την ζωήν μεταβέ¬βηκας» (Κανών Ίωάν. Δαμ. Ωδή ζ', σελ. 86).

- «Πως ουν το άχραντον, ζωαρχικόν τε σου σκήνωμα, της του θανάτου πείρας, γέγονεν μέτοχον,» (Κανών Ίωάν. Δαμασκ. Ωδή ζ', σελ. 86).

- «όμως μιμούμενη δε, τον ποιητήν σου και Υίόν, υπέρ φύσιν υποκύπτεις, τοις της φύσε¬ως νόμοις» (Κανών Α', Ωδή α', ιε' Αυγ. σελ. 85).

- «Νόμους της φύσεως λαθούσα, τη κυήσει σου, τω ανθρωπίνω νόμω θνήσκεις μόνη Αγνή» (Προεόρτ. Κανών, Ωδή ζ', σελ. 79).Δεύτερον:

Στην ορθόδοξη Υμνολογία υπογραμμίζεται, ότι η ψυχή της Θεοτόκου εχωρίσθη του νεκρού σώματός της. Αυτός, άλλωστε, είναι και ο ορθόδοξος ορισμός του θανάτου. Αναφέρεται, λοιπόν, ότι η Παναγία παρέδωσε την ψυχή της εις χείρας του Κυρίου και Υιού της. Ψυχή χωρίζεται σώματος - παραδίδεται:

- «Εν ταίς του Υιού χερσί, σήμερον την Παναγίαν παρατίθεται ψυχήν» (Δοξαστικόν αποστίχων Εσπερινού ιδ' Αυγ., σελ. 76). -«Εξίσταντο Αγγέλων αι δυνάμεις, εν τη Σιών σκοπούμεναι, τον οικείον Δεσπότην, γυναικείαν ψυχήν χειριζόμενον» (Κανών Ιωάν. Δαμ., σελ. 88).

Προηγήθη ο θάνατός της ως αρραβών, δηλαδή, προϋπόσχεση ζωής. Άρα πέρασε απ' την φάση του θανάτου: «Νενίκηνται της φύσεως οι όροι, εν σοί, Παρθένε άχραντε..., και ζωήν προμνηστεύεται θάνατος... και μετά θάνατον ζώσα» (Κανών Ιωάν. Δαμασκ., σελ. 88).

- «Και συ, Υιέ και Θεέ μου, παράλαβέ μου το Πνεύμα» (Εξαποστειλάριον, σελ. 89). Σώμα άψυχον - λείψανον Παναγίας:

- «Ηλάλαζεν Αποστόλων ο δήμος, και δα¬κρύων επληρώθη ηνίκα, σου την ψυχήν την αγίαν λιπούσαν, το θεοδόχον τεθέαται σκη νωμα) (Ωδή στ', σελ. 78).

- «Όθεν ανταπέδωκεν, τοις ανόμοις ο Κύ¬ριος, δόλον γαρ ειργάσαντο τω τιμίω Λειψάνω σου» (κάθισμα Θεοτόκου του Όρθρου της ιδ' Αυγ., σελ. 76).

- «Οι θεοφόροι Απόστολοι..., καταλαβόντες το πανάχραντον και ζωαρχικόν σου σκήνος, εξόχως ησπάζοντο» (Δοξαστικόν Μεγ. Ε¬σπερινού ιε' Αυγ., σελ. 82).

Η κηδεία

Τελείται η κηδεία της Παναγίας:

- «Ήθροισται ο χορός, Μαθητών παραδόξως... κηδεύσαι σου το σώμα, το θείον» (Απόστ. μικρ. Εσπερ. ιε' Αυγ., σελ. 81).

- «Εκ περάτων συνέδραμον, Αποστόλων οι πρόκριτοι, θεαρχίω νεύματι του κηδεύσαι σε» (Στιχηρόν προσόμοιον των Αίνων ιε' Αυγ., σελ. 89).

- «Δήμος των μαθητών αθροίζεται κηδεύσαι, Μητέρα Θεοτόκον» (Απόστιχον μικρού Εσπερ. ιε' Αυγ., σελ. 81).

- «Απόστολοι εκ περάτων, συναθροισθέντες ενθάδε κηδεύσατέ μου το σώμα» (Εξαποστ., σελ. 81).

- «νεφέλαι τους Αποστόλους, αιθέριους διήρπαζον και κοσμικώς διεσπαρμένους, ομοχώρους παρέστησαν, τω αχράντω σου σώματι, οι και κηδεύσαντες σεπτώς...» (Δοξαστ. Αίνων ιε' Αυγ., σελ. 89).

Η Ταφή

Ακολουθεί ταφή. Γίνεται λόγος για «τάφο» της Παναγίας:

- «Ο τάφος σου κηρύττει, Πανάμωμε, την ταφήν σου» (Προεόρτ. Καν. Ωδή ε' σελ. 77). Ενδιαφέρον τούτο. Φαίνεται ότι την εποχήν του υμνογράφου κάποιοι αρνούνταν ότι η Παναγία πέθανε και τάφηκε. Γι' αυτό ο ποιητής επιχειρηματολογεί, ότι: η ύπαρξη του τάφου σου, ω Παρθένε, μαρτυρεί ότι έγινε και ο ενταφιασμός σου σ' αυτόν. Απάντηση σε αρνητές της ταφής της Παναγίας.

- «Ω του παραδόξου θαύματος! η πηγή της ζωής, εν μνημείω τίθεται» (Στιχηρά Προσόμοια μεγ. Εσπερ. ιε' Αυγ., σελ. 82).

Και εδώ υποδηλούται μάλλον άρνηση εκ μέρους τινών του γεγονότος του ενταφιασμού της Θεοτόκου. Ο ποιητής απορρίπτει κάθε τέτοια άρνηση, ακόμη και εκ μέρους της ιδίας της Θεοτόκου!

- «Ει ο ακατάληπτος ταύτης καρπός, δι' ον ουρανός εχρημάτισεν, ταφήν υπέστη, εκουσίως ως θνητός, πως την ταφήν αρνήσεται, η απειρογάμως κυήσασα;» (Κανών Ιωάν. Δα-μασκ., Ωδή δ', σελ. 86).

- «Ω των υπέρ έννοιαν θαυμάτων, της αειπαρθένου τε και θεομήτορος! τάφον γαρ οικήσασα, έδειξε Παράδεισον» (Κανών Ιωάν. Δαμ. Ωδή θ', σελ. 88).

- «Ήρθη το σώμα μεν του τάφου» (Ωδή ζ', σελ. 79).

- «Μένει κενός ο θείος τάφος, σου του σώ¬ματος, της χάριτος δε πλήρης» (Προεόρτ. Κανών, Ωδή ζ' σελ. 79).

- «Πως... η ζωηφόρος κόρη,... τάφω νυν καλύπτεται;» (Στιχ. προσόμ. Εσπερ. ιδ' Αυγ., σελ. 75).

Είναι ποτέ δυνατόν μετά την ανίχνευση και διακρίβωση αυτή να υποστηρίξει κάποιος, ότι η Ορθόδοξη Εκκλησία στην Υμνογραφία της, και, επομένως, στην διδασκαλία της δεν ομολογεί την Θεοτόκο ως: «και θανούσαν και ταφείσαν»;

ΠΗΓΕΣ.

Α. Σπουρλάκου - Ευτυχιάδου, Αμαλία.Η Παναγία Θεοτόκος τύπος χριστιανικής αγιότητος: συμβολή εις την ορθόδοξον τοποθέτησιν έναντι της ρωμαιοκαθολικής Ασπίλου Συλλήψεως και των συναφών ταύτη δογμάτων.

Β.Χρίστου Βασιλειάδη. Η «Κοίμηση της Θεοτόκου» και οι Παπικοί.

Γ.Σπ. Μπιλάλη, Ορθοδοξία και Παπισμός, εκδ. Ορθοδόξου τύπου, Αθήνα 1969.

Δ. Μηναίον Αυγούστου (Έκδ. Αποστολ. Διακονίας, 1989).

Ε.Περιοδικό Θεοδρομία.τεύχος 1-Ιανουάριος-Μάρτιος 1999.

ΣΤ. Αρχιμανδρίτου Βασιλείου Στεφανίδου, του λοιπού Στεφανίδου, Εκκλησιαστική Ιστορία, εβδόμη έκδοσις, Αθήναι 2007,

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Δημοφιλείς αναρτήσεις

Αναζήτηση αυτού του ιστολογίου