Οι ξένοι δημοσιογράφοι στο μέτωπο του ’40…

Οι ξένοι δημοσιογράφοι στο μέτωπο του ’40…

Αθανάσιος Δέμος

Η απρόσμενη νίκη του Ελληνικού Στρατού επί των λεγεώνων του μεγαλορρήμονα δικτάτορα της Ρώμης, προκάλεσε το ιδιαίτερο ενδιαφέρον όλου του δημοσιογραφικού κόσμου από όλες τις χώρες της γης. Ήθελαν να γνωρίσουν από κοντά τους δημιουργούς του ηρωικού έπους, τους γνήσιους απογόνους των Μαραθωνομάχων του 490 π.Χ.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η ανταπόκριση του διάσημου Αμερικανού δημοσιογράφου Λέλαντ Στόου, ο οποίος ήταν απεσταλμένος της εφημερίδας «Ημερήσια Νέα του Σικάγου» στο Αλβανικό μέτωπο και τηλεγραφεί την ακόλουθη ανταπόκριση για τον Ελληνικό Στρατό και τον Έλληνα στρατιώτη.

Νέα Υόρκη 4 Δεκεμβρίου 1940: «Με τον Ελληνικό Στρατό κάπου στην Αλβανία: Μετά από δέκα ημέρες ακατάπαυτη περιοδεία, συνήθως με αυτοκίνητο, κάποτε καβάλα σε άλογα, κάπου καμιά φορά με τα πόδια ανάμεσα σεολισθηρή λάσπη ολίγων χιλιομέτρων, έχουμε επισκεφθεί όλους τους πολεμικούς τομείς, από την Κέρκυρα και τη νότια παραλία μέχρι τις όχθες της λίμνης Οχρίδας, που βρίσκονται περίπου 250 μίλια προ τα βόρεια.

Ο Εδμόντ Στήβεν του «Χριστιανικού Μυνήτορα» και ο υποφαινόμενος είμαστε οι μόνοι απεσταλμένοι, που διανύσαμε αυτό το άγριο, αυτό το απίστευτα ορεινό πολεμικό θέατρο της Αλβανίας (Βορ. Ηπείρου), από το ένα άκρο μέχρι το άλλο.
Είδαμε τα ελληνικά στρατεύματα κάτω από κάθε είδους συνθήκες και τα είδαμε να κινούνται πάντοτε προς τα εμπρός… Γι’ αυτό νομίζω ότι μπορούμε να εξετάσουμε τι είδους στρατός είναι στην πραγματικότητα ΑΥΤΟΣ Ο ΑΠΙΣΤΕΥΤΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΣΤΡΑΤΟΣ!..

Κατά πρώτον, το εξωτερικό των Ελλήνων στρατιωτών είναι κάπως απατηλό. Είναι μικρόσωμοι άνδρες, των οποίων το ύψος μόλις υπερβαίνει κατά μέσον όρον τους πέντε πόδας και οι περισσότεροι από αυτούς φαίνονται σαν να είναι οι στολές τους κατά ένα ή δύο μεγέθη μεγαλύτερες του δέοντος. Εκ πρώτης όψεως θα ενόμιζε κανείς ότι πρόκειται περί τυχαίας συνάξεως, ακούοντας δε τις ζωηρές συζητήσεις τους θα μπορούσε να υποψιαστεί ότι είναι ανίκανοι για μια καλά οργανωμένη προσπάθεια.

Γρήγορα, όμως, ανακαλύπτεται ότι αυτοί οι αποσδιορίστου εμφανίσεως Έλληνες στρατιώτες είναι καταπληκτικά ικανοί και αποδοτικοί. Κάτω από την επιφάνεια των χειρονομιών, που φαίνονται σαν ένδειξη συγχύσεως, κάνουν τη δουλειά τους περίφημα και δεν αναγνωρίζουν εμπόδια. Οι Φινλανδοί στρατιώτες ήσαν πολύ επιβλητικότεροι στην όψη, αλλά αυτοί οι γέροι νευρώδεις, μικρόσωμοι Έλληνες έχουν το ίδιο καταπληκτικό σθένος και αντοχή και θέληση να νικήσουν.

Ποτέ δεν περίμενα ότι θα έβλεπα άλλον στρατό, ο οποίος θα μπορούσε να ανθέξει στη σύγκριση ανδρός προς άνδρα με τους Φινλανδούς πολεμιστές. Έναν τέτοιο στρατό, όμως, ευρήκα στην Ελλάδα. Ποτέ δεν είδα στρατιώτες οι οποίοι να «γλεντούν» τον πόλεμο και τις κακουχίες του, όσο αυτοί οι μικροκαμωμένοι ζωηροί Έλληνες. Είναι οι πιο πρόσχαροι μαχητές που σας είναι δυνατό να φαντασθείτε.
Όπου και αν πηγαίναμε συναντούσαμε λασπωμένους, γελαστούς άνδρες. Ύστερα από ολόκληρων νυκτών συνεχείς πορείες επάνω σε εξαντλητικούς ορεινούς δρόμους, οι Έλληνες στρατιώτες φωνάζουν και σας χαιρετούν με γέλια στο πέρασμά σας. Καθώς προχωρούν αργά με βροχή καβάλα σε μουλάρια θα σας φωνάξουν «μακαρόνι» και θα χειρονομήσουν με νόημα για να δείξουν τι θα κάνουν στους Ιταλούς, όταν τους προφθάσουν…

Οι χειρονομίες τους είναι αριστουργήματα μιμικής, που συνοδεύονται πάντοτε από διαβολικούς, αλλά καλόψυχους καγχασμούς. Ασφαλώς αυτός ο ελληνικός στρατός σήμερα, είναι ο στρατός με το υψηλότερο ηθικό στον κόσμο, παρά τη λάσπη, τη βροχή και τα χιόνια, παρά τις εκατοντάδες στενοπούς (μονοπάτια), γκρεμούς και κορυφές χιονοσκεπείς που πρέπει κάθε μέρα να καταληφθούν.

Είναι άνδρες με σιδερένιους μυς και θερμή καρδιά, αυτά τα ταπεινά, τα ανεπίδεικτα παιδιά της Ελλάδος και κατακτούν την καρδιά σας τόσο με το θάρρος τους, όσο και με τον αυθορμητισμό τους.

Καταλαβαίνετε γιατί οι αξιωματικοί τους ομιλούν γι’ αυτούς με ήρεμη υπερηφάνεια. Προχθές επεράσαμε πλάι από μία μακριά φάλαγγα στρατιωτών, οι οποίοι εβάδιζαν με δυνατό κρύο και βροχή. Ο αξιωματικός μας είπε ότι είχαν ξεκινήσει στις 6 μ.μ. της προηγούμενης νύχτας και είχαν συνεχίσει την πορεία τους μέσα στη λάσπη, τη βροχή και τελικά τα χιόνια μέχρι τις 5 π.μ. Κατά τις έντεκα εκείνες ώρες οι άνδρες αυτοί περπάτησαν 30 μίλια. Είχαν κοιμηθεί επάνω σε υγρό χώμα ή σε βράχους και στις 2 π.μ. είχαν επαναλάβει την πορεία τους. «Είναι σπουδαίοι στρατιώτες» παρατήρησε ο αξιωματικός.

Τέτοια συμβαίνουν σε όλους τους τομείς της πολεμικής ζώνης, μήκους 250 μιλίων και υποβοηθούν πολύ την εξήγηση των αξιοσημείωτων άθλων των ελληνικών δυνάμεων σε διάστημα μικρότερο από 6 εβδομάδες πολέμου.

Εξίσου σημαντική, όμως, είναι και η δύναμη της ηγεσίας του ελληνικού στρατού. Όταν έλθετε σε στενή επαφή με τις μαχόμενες δυνάμεις, σχηματίζετε την εντύπωση ότι όλη η δράση από το ένα άκρο του μετώπου στο άλλο, διευθύνεται με βάση συγκεκριμένο σχέδιο και ότι η μεγάλη στρατηγική ικανότητα του στρατηγού Μεταξά δεσπόζει σε όλες τις φάσεις των πολεμικών επιχειρήσεων. Αυτό πιστεύουν όλοι.

Ο νους και η σθεναρή θέληση και η σταθερότητα του κ. Μεταξά είναι αισθητά σε όλους τους τομείς, ενώ η οργανωτική ικανότητα και η τακτική επιδεξιότητα του Ελληνικού Γενικού Επιτελείου, καταδεικνύονται σαφώς από τις επανειλημμένες νίκες οι οποίες επιτεύκτηκαν σε έδαφος σχεδόν άβατο. Συνομιλήσαμε με πέντε διαφόρους Έλληνες στρατηγούς, σε ισάριθμους τομείς του μετώπου. Ήταν όλοι επιβλητικοί αξιωματικοί, ευφυέστατοι, δραστήριοι, σθεναροί. Σχηματίζεις την άμεση εντύπωση ότι οι στρατηγοί αυτοί ξέρουν τη δουλειά τους από όλες τις πλευρές της και είναι πεπεισμένοι στη χρησιμοποίηση των δυνάμεών τους με οικονομία, αλλά με τη μεγαλύτερη δυνατή αποτελεσματικότητα.

Εάν η Ιταλία έχει στρατηγούς σαν αυτούς τους Έλληνες σωματάρχες και μεράρχους, δεν υπάρχει ένδειξη ότι έχουν φθάσει μέχρι αυτή την ώρα στην Αλβανία… Είναι αδύνατο να μη καταλήξει κανείς στο συμπέρασμα ότι τόσο οι Έλληνες στρατιωτικοί ηγήτορες, όσο και οι Έλληνες στρατιώτες είχαν υποτιμηθεί πριν από την έναρξη αυτού του πολέμου, τόσο σοβαρά, όσο χονδροειδώς είχε υπερτιμηθεί η ποιότητα του ιταλικού στρατού…

Από την ελληνική πλευρά, ο πόλεμος διεξάγεται από στρατεύματα τα οποία από την ανώτατη βαθμίδα μέχρι την κατώτατη βαθμίδα συνωθούνται στη μεγάλη στρατιωτική παράδοση της Αρχαίας Ελλάδος. Με λογική ενίσχυση, υπό μορφήν πολεμικού υλικού είναι δύσκολο να προβλέψουμε πού και πότε θα σταματήσει η ελληνική προέλαση στην Αλβανία. Αρχίζει να φαίνεται ότι ο χειμώνας είναι το μόνο πράγμα που θα μπορούσε να επιβραδύνει την προέλαση των Ελλήνων!..

Εν πάση περιπτώσει αυτός ο μικρός, αλλά μαχητικός ελληνικός στρατός είναι κάτι που αξίζει να ιδεί κανείς, κάτι που θα το θυμάται κανείς για πολύ καιρό. Εμείς που τον είδαμε, καταλαβαίνουμε γιατί ο Μουσουλίνι δεν θα μπορέσει να τον λησμονήσει. Είναι επικίνδυνο να περιφρονεί κανείς στρατιώτες σαν τους Φινλανδούς και τους Έλληνες».

Σημείωση: Όσοι δεν γνωρίζουν τα γεγονότα της εποχής εκείνης, μένουν με την απορία, γιατί ο Αμερικανός δημοσιογράφος κάνει λόγο για τους Φινλανδούς στρατιώτες. Τους τελευταίους μήνες του 1939 και τους πρώτους μήνες του 1940, η Φινλανδία δέχτηκε την επίθεση της κραταιάς τότε Σοβιετικής Ένωσης, η οποία διεκδικούσε κάποια εδάφη. Οι μεγάλοι πάντα διεκδικούν…
Τελικά η Σοβ. Ένωση υποδούλωσε τις μικρές χώρες της περιοχής εκείνης και απελευθερώθηκαν, όταν κατέρρευσε ο Γολιάθ!..

Είναι καταπληκτική η φυσικότητα και η λιτότητα, αλλά και η ειλικρίνεια με την οποία περιγράφει ο Αμερικανός δημοσιογράφος τον Ελληνικό στρατό. Σε όσους από μας ζήσαμε τα γεγονότα ξυπνάει μέσα μας επαγωγούς παραστάσεις από τις αξέχαστες, τις υπέροχες εκείνες ημέρες με τις συγκλονιστικές στιγμές, που μας κάνουν πραγματικά υπερήφανους.

Σαν συμπλήρωμα στα παραπάνω θα τονίσω ένα σημείο, για το οποίο δεν κάνει λόγο ο Αμερικανός δημοσιογράφος. Πρόκειται για τη συμπεριφορά των Ελλήνων στρατιωτών απέναντι στους Ιταλούς αιχμαλώτους. Μοιράζονταν μαζί τους την κουραμάνα (ψωμί) τους, όταν έβλεπαν ότι οι αιχμάλωτοι πεινούσαν. Τους συμπεριφέρονταν με ευγένεια και φρόντιζαν τα τραύματά τους, αν υπήρχαν. Σε αντίθεση με κάποιους άλλους που εξαφανίζουν εκατοντάδες αιχμαλώτους…