Ο άγιος Νεκτάριος περί τής σχέσεως Χριστιανών με αιρετικούς

 

Το κατεξοχήν έργο του Αγίου Νεκταρίου περί τού πώς πρέπει να αντιμετωπίζουμε τους αιρετικούς είναι το «Περί Ανεξιθρησκείας» (Ένα μικρό βιβλιαράκι εκδόσεων Παναγόπουλου ). Ας δούμε μερικά αποσπάσματα...

 

Λέει ο άγιος Νεκτάριος για το ποιός είναι ο ρόλος του επισκόπου:

«Πρώτον χρέος εις τον της Εκκλησίας προστάτην το να επιμελείται να στηρίζει εις την ευσέβειαν και να καταρτίζη εις την θεάρεστον πολιτειαν τους έγκεχειρισμένους αυτώ ορθοδόξους. 

Δεύτερον έργον και μετ εκείνο, και οίον εκ περιουσίας κατόρθωμα, το να αγωνίζεται δια να κερδίσει και τους εξ αλλοτρίας θρησκείας ή κόμματος, και να συναγάγη τούς, πλανωμένους εις τα σκότη τής άσεβείας ή της αιρέσεως. ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΤΟΥΤΟ (το οποιον και εδω περιττον ισως δεν ειναι να το προσθεσω) ΟΧΙ ΜΕ ΑΛΛΟΝ ΤΡΟΠΟΝ, ΠΑΡΑ ΜΕ ΤΟ ΜΕΣΟΝ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΤΟΥ ΟΡΘΟΥ ΛΟΓΟΥ, ΚΑΙ ΜΕ ΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΤΗΣ ΠΡΑΞΕΩΣ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑΤΟΣ».

 Αφού λοιπόν προσέχει και κατηχεί σωστά το δικό του ποίμνιο ο ορθόδοξος επίσκοπος, τότε μόνο ας προσπαθήσει να διορθώσει και τους πλανεμένους. Με ποιόν τρόπο; Mα φυσικά με τη διδασκαλία του ορθού λόγου. Αφήνει περιθώρια για παρερμηνείες και υποθέσεις ότι μπορεί και έχει το δικαίωμα ο επίσκοπος να συμπροσεύχεται και να συλλειτουργεί με τους αιρετικούς για να κατορθώσει να τους διορθώσει; Όχι βέβαια.

Λέει κάπου αλλού ο Άγιος Νεκτάριος γι αυτόν που «περιέρχεται δε εις λύμην και διαστροφήν και έξαπάτην των ύγιαινόντων τέκνων της πίστεως»: 

«Τον τοιούτον, αφ' ου τοιουτοτρόπως εξέστραπται και ανιάτως ούτως αμαρτάνει ων αυτοκατάκριτος, όχι μόνον κατά την έσω και πνευματικήν συνάφειαν, αλλά και κατά την έξω και βιωτικήν κοινωνίαν, όσον είναι δυνατόν, τον αποστρεφόμεθα και τούτο δια δύο αιτίας: πρώτον, δια να μη δίδωμεν εις αυτόν ευκολίαν με την αδιάφορον και απαραφύλακτον συναναστροφήν να διαστρέφη τας ψυχάς των απλούστερων, και να διαδίδη την κακήν ζύμην εις το λοιπόν ειλικρινές φύραμα και δεύτερον, δια να τον κολάσωμεν τρόπον τινά και να τον συστείλωμεν με την τοιαύτην άποστροφήν, ήτις ενδέχεται μεν να γένη επιστροφής αφορμή και ανανήψεως, γίνεται δε πάντως (αν εκείνο δεν άκολουθήση) μία ποινή προς αυτόν της αποστασίας δικαία και πρέπουσα.

"Έχομεν περί τούτου σαφή την Δεσποτικήν παραγγελίαν: «Ει η χειρ σου ή ο πους σου σκανδαλίζει σε, έκκοψον αυτά και βάλε από σου» (Ματθ. ιη' 8). «Και ει ο οφθαλμός σου σκανδαλίζει σε, εξελε αυτόν και βάλε από σου» (αύτ. 9). Εάν και σου, και πολλών άλλων μετά σου, και τελευταίον και της Εκκλησίας ο αδελφός σου παρακούση, «έστω σοι ώσπερ ο εθνικός και ο τελώνης» (αύτ. 17). Έχομεν την Αποστολικήν διαταγήν: «Αιρετικόν ανθρωπον μετά μίαν και δευτέραν νουθεσίαν παραιτού» (Τίτ. γ' 10)

Και πρόσεξτε τώρα παραδείγματα από την εκκλησιαστική μας ιστορία που φέρνει :

1) «Διηγείται ο θείος Ειρηναίος (βιβλ. γ', κεφ. γ'), εξ ακοής του ιερού Πολυκάρπου, ότι υπάγοντας ο ευαγγελιστής Ιωάννης εις ένα λουτρόν εν Εφέσω μίαν ημέραν δια να λουσθή, ως ήκουσεν ότι μέσα ήτον Κήρινθος ο Αιρεσιάρχης και ελούετο, εξεπήδησεν ευθύς ο του Κυρίου μαθητής, και φεύγωμεν (έκραξε) φεύγωμεν, μήποτε συμπέση το βαλανείον επάνω μας ένδον γαρ Κήρινθος, ο της αληθείας εχθρός.

2) Αναγινώσκομεν εις την εκκλησιαστικήν ιστορίαν ότι οι Σαμοσατείς δεν ήθελαν πλέον να εισέρχωνται εις τα θερμά εις τα όποια είχε πλυνθή ο Αρειανός Ευνόμιος.

3) Αναγινώσκομεν ότι τα παιδία των Σαμοσατέων, επειδή μία σφαίρα με την οποίαν έπαιζον είχε κυλισθή μεταξύ των ποδών της ημιόνου εφ' ης καθήμενος ο τα Αρείου νοσών επίσκοπος Λούκιος, κατά συγκυρίαν εκείθεν τότε διέβαινεν, άναψαν ευθύς φωτίαν, και διεβίβασαν δια της φλογός την σφαίραν, μη τολμήσαντα τα παιδία να την μεταχειρισθούν, πριν δια του πυρός (ως ενόμιζον) την καθαρίσουν.»

 

Βλέπετε «ζηλωτισμοί» και φανατισμοί μόλις από τους πρώτους χριστιανούς; Mα καλά αυτοί που ήταν μάρτυρες αυτήκοοι του κηρύγματος του Χριστού και των Αποστόλων του δεν μπόρεσαν να εννοήσουν το «της αγάπης κεφάλαιο»; O ίδιος ο επιστήθιος μαθητής Του φοβήθηκε να μην μολυνθεί από τον Κήρινθο επειδή θα συνέπιπτε στον ιδιο χώρο μαζί του; Aυτός που είναι γνωστός ως μαθητής της αγάπης; 

Εξηγεί λοιπόν ο Άγιος:

 «Αυστηρός ίσως και περιττός φανή είς τινά ο αποστολικός ζήλος, απλοϊκή η των Σαμοσατέων δεισιδαιμονία, παιδαριώδης η των σφαιριζόντων παιδιών ευλάβεια. Αλλ' εκείνη ήτον μία έμπρακτος του αποστόλου διδασκαλία προς τους αρτίως πιστεύσαντας Εφεσίους, οπού τους εδίδασκε να προσέχουν και να φυλάττωνται πάση δυνάμει Κήρινθον τον απατεώνα, όστις αγώνα και έργον επιμελές είχε το να τους διαστρέψη την πίστιν, και να τους ποτίση την αϊρεσιν και εις των Σαμοσατέων και ανδρών και παίδων τον άποτροπιασμόν, είναι αξιέπαινος και αξιομίμητος, αν όχι άλλο, η προσοχή την οποίαν και εις τα παραμικρά έδειχναν κατ' εκείνων οπού ήγωνίζοντο να τους συναρπάσουν εις την Αρειανικήν ασέβειαν.»

Και καταλήγει: «ΛΟΙΠΟΝ Η ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΑΚΟΙΝΩΝΗΣΙΑ ΔΙΑΣΩΖΕΙ ΤΗΝ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΝ ΑΛΛΟΤΡΙΟΤΗΤΑ».

Και τώρα η αναφορά του στο σημείο της πνευματικής κοινωνίας με τους εκτός εκκλησίας αιρετικούς:

 «Η περί τους τοιούτους προσοχή του ευσεβούς είναι το να φυλάττεται προ πάντων επιμελώς από την απιστίαν αυτών, ή από την κακοδοξίαν τού εκείνων φρονήματος, μη τύχη και συμπαρασυρή, έπειτα και το να μην ανέχεται, μηδέ να υποφέρη ακούων παρ' αυτών επηρεαζομένην την ιδίαν ευσέβειαν, αλλά δυνάμενος μεν να απαντα και να απολογήται θεοφιλώς, μη δυνάμενος δε να εμφράττη, ως είρηται, τα ώτα, και να δείχνη εις τους επηρεαστάς φανερά τα σημεία της θλίψεως και η μεν προσοχή αυτή. Η ΔΕ ΑΠΟΧΗ ΑΠΟ ΤΟΥΤΩΝ ΣΤΡΕΦΕΤΑΙ ΕΙΣ ΜΟΝΑ ΤΑ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ τα δ' άλλα επιεικώς και φιλανθρώπως μεταχειριζόμεθα εν πάση ελευθερία την εξωτερικήν μετά τούτων συνδιατριβήν τε και κοινωνίαν, φυλάττοντες προς αυτούς πάντα τα ανθρώπινα δίκαια και καθήκοντα, αγαπώντες αυτούς, και τιμώντες και φιλοφρονούμενοι ως μέλη του κοινού πολίτευματος.

ΦΕΥΓΕ ΜΟΝΗΝ ΤΗΝ ΜΕΤΑ ΤΩΝ ΤΟΙΟΥΤΩΝ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑΝ, ΑΝ ΚΑΙ Ο ΒΙΟΣ Ο ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΣΕ ΥΠΟΧΡΕΩΝΕΙ ΝΑ ΔΙΑΣΩΖΗΣ ΤΗΝ ΚΟΣΜΙΚΗΝ ΟΙΚΕΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΣΥΝΑΦΕΙΑΝ."

Σαφέστατος ο διαχωρισμός. Και ο άγιος γράφει πολλά και σπουδαία επ αυτού στις σελίδες 42 με 47 του έργου του που αναφέραμε.

Σημειώνω μία πρόταση μόνο:

 «Είναι ψευδές εκείνο όπου επιφέρουσιν, ότι αι οδοί της ευσεβείας είναι πολλαί... οδός μία και αυτή στενή και όχι πλατεία... εις και μόνος Θεός και Κύριος».

Αυτά για τους Οικουμενιστές. Να πάμε όμως και στους "Ζηλωτές" (με την κακή έννοια του όρου). Όλους αυτούς, δηλαδή, που θα ήθελαν να δουν τους αιρετικούς κρεμασμένους, που δεν έχουν καμμία αγάπη για τους αδελφούς μας που βαδίζουν στην απώλεια.

 Ο άγιος Νεκτάριος, στο βιβλίο του "Ποιμαντική" λέει: πως «Ο επίσκοπος οφείλει να εμμένη αείποτε (= υπό τις οποιεσδήποτε συνθήκες) εν ταις ηθικαίς του ιερού Ευαγγελίου αρχαίς»· και σημειώνει εμφαντικά: Τις ηθικές αυτές αρχές του Ευαγγελίου δεν έχει κανένας δικαίωμα να τις παραβαίνει ούτε «δήθεν λόγω δογματικών διαφορών».

 Λέει ο άγιος: «Αι δογματικαί διαφοραί ως αναγόμεναι προς μόνον το κεφάλαιον της πίστεως αφίενται ελεύθερον και απρόσβλητον το της αγάπης κεφάλαιον· το δόγμα δεν καταπολεμεί την αγάπην».

 Δηλαδή η διαφορά δόγματος δεν αίρει, δεν καταργεί, το χρέος της αγάπης. Αντίθετα: Η αγάπη είναι τόσο πλατειά ώστε συγκαταβαίνει «και χαρίζεται» στο μη δόγμα. «Πάντα στέγει, πάντα υπομένει». Δεν επιτρέπεται το δόγμα ούτε να καθιστά την αγάπη ανενεργή, ούτε να την αλλοιώνει· ούτε πολύ, ούτε στο ελάχιστο. «Δι’ο ουδ’ η των ετεροδόξων χωλαίνουσα πίστις δύναται ν’ αλλοιώση το προς αυτούς της αγάπης συναίσθημα», το χρέος της αγάπης.

 Αν οι ετερόδοξοι εμμένουν στην ταυτότητα της Εκκλησίας τους, και συνεπώς, φαίνεται ολοκάθαρα από την αρχή, ότι «πας πόνος μάταιος», τι λόγο υπάρξεως έχουν οι διάλογοι και οι επικοινωνίες με τους ετεροδόξους, αιρετικούς και σχισματικούς; Ασφαλώς, θα έπρεπε ο άγιος Νεκτάριος να έλεγε: Λάθος. Συγγνώμη, αν είπα κάπου αλλού στα βιβλία μου κάτι διαφορετικό. Όμως δεν το λέει.

 Τι λέει;

 Ο άγιος Νεκτάριος λέει: «Έστι λίαν πιθανόν να ελκύση προς εαυτόν (ο επίσκοπος ο διαχειριζόμενος τον διάλογον) και την εξ εσφαλμένης περιωπής κρίνουσαν δογματικόν τι ζήτημα ετερόδοξον εκκλησίαν»

 Δηλαδή ο άγιος Νεκτάριος λέει:

 Όσο και αν φαίνεται «αδύνατον» και «πόνος μάταιος», «έστι λίαν πιθανόν». Έτσι δεν ξεκινάει κάθε ιεραποστολική δραστηριότητα εσωτερικής και εξωτερικής ιεραποστολής; Υπάρχει ποτέ σιγουριά για το αποτέλεσμα;

 Ο διάλογος έχει πρέπει να έχει ΜΟΝΟ ένα σκοπό. Να βοηθήση την ετερόδοξη ή σχισματική «εκκλησία», να καταλάβη το λάθος της. Γιατί μόνο τότε μπορεί, υπάρχει πιθανότητα, να επανέλθη στην Ορθοδοξία και στην σωτηρία (αφού η Ορθόδοξη Εκκλησία είναι η Μία Εκκλησία), όχι ένα άτομο μόνο, αλλά ένα σύνολο, μια ολόκληρη «Εκκλησία».

 Ο στόχος του αγίου Νεκταρίου είναι καθαρά ποιμαντικός. Αφορά στην σωτηρία. Ο επίσκοπος, η Εκκλησία, εργάζεται μόνο για την σωτηρία. Όχι για τα όποια σχέδια.

Στο «Γεροντικό» διαβάζουμε:

Δύο μοναχοί συναντούν, χωριστά ο καθένας, έναν ιερέα των ειδώλων στην έρημο. Ο πρώτος μιλάει δογματικά, όπως τον έβλεπε υπό το πρίσμα του δόγματος, ότι η ειδωλολατρεία είναι δαιμονική θρησκεία και οι ιερείς της υπηρέτες του διαβόλου. Του λέει:

-Αί, αι δαίμον! Πού τρέχεις;

 Ο άλλος μοναχός του μιλάει με την χριστιανική καλωσύνη και αγάπη. Του λέει:

 -Σωθείης· σωθείης, καματηρέ!

 Αυτό σημαίνει καλή μεθόδευση· καλή στρατηγική.

 Ρωτάει με απορία ο ιερέας τον άγιο Μακάριο:

 

 -Τι καλό είδες επάνω μου, χριστιανός συ, και μου μιλάς με τόσο καλό τρόπο;

Απαντάει ο άγιος:

 -Βλέπω, ότι εργάζεσαι για την ψυχή σου με ζήλο. Και σε λυπάμαι, γιατί δεν το έχεις καταλάβει, ότι ο κόπος σου θα πάει χαμένος!...

 Αποτέλεσμα:Τα λόγια του πρώτου εξόργισαν τον ιερέα τόσο, που όρμησε επάνω του και τον «σάπισε» στο ξύλο.

 Τα λόγια του δευτέρου, τον κατένυξαν τόσο, που άφησε την ειδωλολατρεία και το επίζηλο αξίωμά του, και έγινε χριστιανός και μοναχός (Αββά Μακαρίου, λθ΄).

 Το πιστεύω και των δύο μοναχών ήταν το ίδιο. Ο ένας έκαμε μία άκριτη μετωπική επίθεση εναντίον του ιερέα των ειδώλων. Ο άγιος Μακάριος εφάρμοσε μια στρατηγική· έκαμε μια μεθόδευση. Και εκέρδισε μια μεγάλη νίκη. Εκέρδισε έναν άνθρωπο. Εκέρδισε τον αδελφό του. Για την αιωνία ζωή.

 ΠΗΓΗ.Ο.Ο.Δ.Ε