ΤΟ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟ ΚΑΚΟ ΣΤΗΝ ΠΑΤΡΙΔΑ ΜΑΣ ΘΑ ΕΛΘΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΝΙΚΑΝΟΤΗΤΑ & ΦΑΥΛΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΚΑΚΩΝ ΠΟΙΜΕΝΩΝ

 Ἀπόσπασμα «ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΣΠΙΘΑΣ», φυλ. 240, Αύγούστου 1961

Τοῦ Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αὐγουστίνου Καντιώτου

«…Λέμε στους σημερινους χριστιανούς, οι οποίοι μόνον διά τα υλικά συμφέροντα της μικράς των οικογενείας ενδιαφερόμενοι αδιαφορούν διά ζητήματα της μεγάλης οικογενείας, της Εκκλησίας των, αδιαφορούν διά την αθλίαν κατάστασιν της ενορίας των, της επισκοπής των, υψώνουν τους ώμους των και λέγουν˙ «Ούφ, με τους παπάδες και δεσποτάδες ημείς θʼ ασχολούμεθα; Έχομεν τις δικές μας δουλειές». Πολύ καλά, κύριοι. Έχετε «τις δικές σας δουλειές» και δεν σας μένει καιρος να ενδιαφερθήτε διά την Εκκλησίαν σας; Αφήσατε λοιπόν το πεδίον ελεύθερον διά την δράσιν των κακοποιών. Αφήσατε τους κλέπτας του ιερού χρήματος να καταλάβουν τα παγκάρια των Ι. Ναών. Αφήσατε τους φαύλους και διαβεβλημένους, τα οικτρά ναυάγια της κοινωνίας να περιβληθούν το τίμιον ράσον, να χειροτονηθούν και να ευλογούν από της ωραίας πύλης και σας και τα παιδιά σας. Αφήσατε να σας σταλή εξ Αθηνών, κατόπιν αισχράς συναλλαγής μεταξύ των ισχυρών εκκλησιαστικών και κοσμικών παραγόντων, επίσκοπος ανίκανος και φαύλος, διά να σας αρμέγη ελεεινώς και να σας διοική δικτατορικώς και φατριαστικώς και να βοούν οι δρόμοι και αι πλατείαι από τα καθημερινά σκάνδαλα. Αφήσατε να καταληφθούν όλα τα «πόστα» της Εκκλησίας από ανάξια υποκείμενα. Σείς και τα τέκνα σας και τα τέκνα των τέκνων σας θα πληρώσουν ακριβά την αδιαφορίαν σας. Ο,τι κακόν δύνασθε να φαντασθήτε θα προέλθη εκ της φαυλότητος και της ανικανότητος των κακών ποιμένων, των οποίων την εικόνα δύνασθε να ίδητε εν προφητείαις Ιεζεκιήλ (κεφάλαιον ΛΒ΄). Ως λέγει ο Ιερός Χρυσόστομος, η Εκκλησία δεξαμένη «φθόρους (διεφθαρμένους) ανθρώπους επλήσθη ναυαγίων πολλών».

Διά τούτο η αδιαφορία των χριστιανών διά την Εκκλησίαν των αποτελεί έγκλημα, θανάσιμον έγκλημα, θανάσιμον αμάρτημα, που βλάπτει την Εκκλησίαν όσον ουδέν έτερον. Ω ευσεβής λαέ της Ελλάδος! Παύσον την εγκληματικήν αυτήν αδιαφορίαν σου. Δείξον ενδιαφέρον διά την Εκκλησίαν σου. Αγωνίσου διά να ανέλθουν εις τους επισκοπικούς θρόνους εκείνοι, τους οποίους συ εκ της εν γένει αναστροφής αυτών γνωρίζεις καλλίτερον παντός άλλου ως αξίους και ικανούς και αν συν Θεώ το επιτύχης, τότε η Ελλάς, αποκτώσα αξίαν πνευματικήν ηγεσίαν θα γίνη λαός περιούσιος, το ευτυχέστερον έθνος των Βαλκανίων και της Ευρώπης ολοκλήρου. Ναί! Το ευτυχές μέλλον της μικράς μας πατρίδος εξαρτάται κυρίως εκ της πνευματικής ηγεσίας, εκ των αγίων και σοφών επισκόπων, οι οποίοι ως ήλιοι πνευματικοί θα λάμψουν εις το στερέωμα της Ελληνικής Εκκλησίας και κοινωνίας.

Ιδού γιατί επί σειράν ετών διαμαρτυρόμεθα κατά του σημερινού τρόπου εκλογής επισκόπων και λέγομεν, ότι η εκλογή επισκόπου πρέπει να επανέλθη εις την κανονικήν τροχιάν. Η εκλογή πρέπει να γίνεται κατά το θέλημα του Θεού.

Τις δε είνε ο κατά το θέλημα του Θεού τρόπος εκλογής επισκόπων εν τη Ορθοδόξω ημών Εκκλησία, αυτήν την φοράν δεν θα το είπωμεν ημείς, αλλά θʼ αφήσωμεν επί του ζωτικού τούτου διά την Εκκλησίαν θέματος να ομιλήση ένας εκ των νεωτέρων διδασκάλων της Εκκλησίας, όστις εσχάτως ανεκηρύχθη όσιος και εορτάζεται εις τας 14 Ιουλίου. Θα ομιλήση ο όσιος Νικόδημος ο Αγιορείτης (1749-1809). Ο,τι λέγει φέρει την σφραγίδα της σοφίας και της αγιότητός του και ελπίζομεν νʼ ακουσθή μετά της δεούσης προσοχής και ευλαβείας εκ μέρους όλων. Δεν ομιλεί ο συντάκτης της «Σπίθας»… Ομιλεί ο Όσιος. Δεν θα τον ακούσετε; Όσοι κατέχετε ύψιστα εκκλησιαστικά αξιώματα, όσοι πυρετωδώς κινείσθε να καταλάβετε επισκοπικούς θρόνους, αλλά και συ, ω λαέ, ω δήμε, που δεν υψώνεις την φωνήν σου, διά να φύγουν οι λύκοι και εκλεγούν καλοί ποιμένες διά να σε ποιμάνουν θεαρέστως, κλήρος και λαός πλησιάζετε, ανοίξατε τα ώτά σας και ακούσατε τι φθέγγεται η ιερά γλώσσα ενός νεωτέρου Οσίου της Εκκλησίας μας. Και αφού ακούσετε, κάμετε αυστηράν αυτοκριτικήν και δεν είνε δυνατόν παρά να κλαύσητε και να θρηνήσητε, να κλαύσωμεν και να θρηνήσωμεν όλοι μας ανεξαιρέτως διά την αθλιότητα, εις την οποίαν περιήλθε σήμερον η Εκκλησία μας ακριβώς διότι δεν εφαρμόζονται πλέον οι χρυσοί λόγοι του Οσίου.

«Ή Θεόκλητοι ή δημόκλητοι»

Ο όσιος Νικόδημος ασκητεύων εις μίαν ερημόνησον του Αιγαίου πελάγους, την Σκυροπούλλαν, έλαβεν επιστολήν συγγενούς του κληρικού Ιεροθέου καλουμένου, όστις τον επληροφόρει, ότι εγένετο επίσκοπος Ευρίπου και εζήτει τις πολυτίμους συμβουλάς του. Ο όσιος εις απάντησιν της επιστολής του συνέγραψεν ένα από τα ωραιότερα βιβλία του, το υπό την επιγραφήν «Συμβουλευτικόν Εγχειρίδιον ή περί φυλακής των πέντε αισθήσεων». Το βιβλίον προορίζεται κυρίως διά τους καθημένους επί των επισκοπικών θρόνων. Μετά πόσης σοφίας, αλλά και μετά πόσης παρρησίας γράφει προς αυτούς τα δέοντα! Το βιβλίον τούτο οι επίσκοποι και εν γένει οι κληρικοί θα έπρεπε να το έχουν υπό το προσκεφάλαιόν των και να το μελετούν συχνά. Όποιος το διαβάζει θαυμάζει πως ένας μοναχός, απομεμονωμένος εις μίαν ερημόνησον χωρίς κανέν βιβλίον κατώρθωσε να γράψη τοιούτον βιβλίον! Ασφαλώς, ως σημειοί και ο νεώτερος βιογράφος του μοναχός π. Θεόκλητος Διονυσιάτης, ο συγγραφεύς του αριστουργηματικού τούτου βιβλίου εφωτίζετο από τας ακτίνας του αγίου Πνεύματος. (Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης – Ο βίος και τα έργα του. 1749-1809. Έκδοσις Παπαδημητρίου – Αθήναι 1959 σελ. 154-171).

Εις την αρχήν του βιβλίου ο όσιος Νικόδημος ως άριστος ιατρός ερευνά την αιτίαν, διά την οποίαν η Εκκλησία εκ του αρχαίου της μεγαλείου κατέπεσεν εις την αδοξίαν. Και

η αιτία ευρίσκεται εις το ότι η εκλογή των επισκόπων εξέκλινε της κανονικής τροχιάς και δεν γίνεται πλέον ως εγίνετο κατά την αρχαίαν εποχήν. Ιδού επί λέξει η σχετική περικοπή του βιβλίου:

«Ότι το πάλαι οι αρχιερείς δεν εγίνοντο αυτόκλητοι, αλλά Θεόκλητοι ή Δημόκλητοι. Και το παράδοξον είναι, ότι και συν τη σωρεία όλων τούτων των αρετών μετά της οποίας ήσαν πεπλουτισμένοι οι γεννάδαι εκείνοι και τρισμακάριοι, δεν φαίνονται όμως ποτέ τις αυτόκλητος να ορμήση εις το μέγα της ιεραρχίας αξίωμα. Αλλʼ ήτον ανάγκη, ή να προσκληθή εις τούτο υπό του Πνεύματος του Αγίου διά σημείων τινών και αποκαλύψεων˙ ή το ελάχιστον να κληθή υπό του λαού. Συντόμως ειπείν, ήτον ανάγκη να γείνη ή Θεόκλητος ή δημόκλητος. Αλλά και τότε πάλιν, άλλος έκοπτε το ωτίον, καθώς ο Αμμώνιος˙ άλλος υπεκρίνετο τον δαιμονώντα, ως ο Εφραίμ˙ άλλος εκρύπτετο, ως ο Ακραγαντίνων Γρηγόριος˙ άλλος έφευγε και επλανάτο εδώ και εκεί, ως ο Νεοκαισαρείας Γρηγόριος˙ και άλλος άλλην μηχανήν ετεχνάζετο, διά να ελευθερώση τον εαυτόν του από τοιούτου φορτίου βαρυτάτου, φοβούμενος την υπερτάτην υπεροχήν του αρχιερατικού αξιώματος. Άφού δε μία τοιαύτη αγιωτάτη συνήθεια (αγνοώ τίνος ένεκα αφορμής) ολίγον κατʼ ολίγον εξέλιπεν από της του Χριστού Εκκλησίας, συνεξέλιπον οίμοι! (καλόν γαρ ενταύθα στενάξει πικρόν) εν ταυτώ και τα προειρημένα πάντα καλά˙ αντεινήχθησαν δε τα εναντία τούτων δεινά». (Ίδε Συμβουλευτικόν Εγχειρίδιον. Έκδοσις «Αγιορειτικής Βιβλιοθήκης» – Σωτηρίου Σχοινά – Βόλος σελ. 27).

Ηκούσατε αγαπητοί, τον όσιον Νικόδημον; Κατʼ αυτόν τον τρόπον ήθελε να αναδεικνύωνται οι επίσκοποι. Ή θεόκλητοι ή δημόκλητοι να είνε. Ποτέ αυτόκλητοι. Και ο τρόπος αυτός είνε σύμφωνος με την αρχαίαν παράδοσιν της Εκκλησίας, ως διά του υπʼ αριθμ. 208/1958 φυλλ. της Σπίθας απεδείξαμεν. Αλλά δυστυχώς η εκλογή των επισκόπων εν τη Εκκλησία της Ελλάδος εξέφυγεν εντελώς από τας χείρας του ευσεβούς Ελληνικού λαού και περιήλθεν απολύτως εις την εξουσίαν επισκόπων (ολιγομελούς ή πολυμελούς Συνόδου), οι οποίοι και εάν ακόμη ήσαν κορυφαίοι Απόστολοι, δεν θα έκαμνον την εκλογήν των μόνοι, αλλά θα εκάλουν τον ευσεβή λαόν να εκλέξη τους κατά την κρίσιν του αξίους, και αυτοί ύστερον θα ενέκρινον το αποτέλεσμα και θα εχειροτόνουν τους υπό του λαού εκλεγέντας (Ίδε Πραξ. 1, 15-26). Εάν θέλη να ίδη τις κατά ποίον τρόπον εξελέγησαν οι πρώτοι εν Ελλάδι επίσκοποι μετά την απελευθέρωσιν του Έθνους εκ του τουρκικού ζυγού, ας ανοίξη του αοιδίμου Κωνσταντίνου Οικονόμου του εξ Οικονόμων τα Εκκλησιαστικά Απομνημινεύματα, τόμος Β΄, σελ. 662 και απαισία εικών εκλογής επισκόπων θα προβάλη ενώπιον των οφθαλμών του. Θα φρίξη διά το κατάντημα της Εκκλησίας. Και δυστυχώς το κακόν με τινας βαρυτέρας ή ελαφροτέρας παραλλαγάς επί αιώνα και πλέον εξακολουθεί να διαιωνίζεται εν τη ημετέρα Εκκλησία.