Ομολογία

Τὸ σχίσμα Φαναρίου – Μόσχας 

πρέπει νὰ λήξη

 

Τοῦ κ. Παναγιώτου Κατραμάδου, Θεολόγου

Τὸ Φανάρι νὰ παρεδεχθῆ τὴν ἧτταν του

Ἡ Ὀρθοδοξία συμπληρώνει θλιβερὰν «ἐπέτειον» διετοῦς σχίσματος ἕνεκα τῆς προσβολῆς τοῦ Φαναρίου εἰς τὸ Πατριαρχεῖον Μόσχας. Ἦταν τέλη Αὐγούστου τοῦ 2018 ὅταν ἡ συνάντησις τοῦ Πατριάρχου Μόσχας κ. Κυρίλλου μὲ τὸν Πατριάρχην Βαρθολομαῖον εἰς τὴν Κωνσταντινούπολιν ἀπέβη ἄκαρπος. Τὸ Φανάρι εἶχεν ἤδη δρομολογήσει κατ’ ἐπίνευσιν τῶν ΗΠΑ τὴν διαμόρφωσιν ἑνὸς νέου τοπίου εἰς τὴν Οὐκρανίαν. 

Τὸ Πατριαρχεῖον τῆς Μόσχας προειδοποιητικὰ ἀποσύρει τοὺς ἐκπροσώπους του ἀπὸ κάθε θεολογικὴν ἐπιτροπὴν ποὺ μετέχει τὸ Φανάρι. Ὡστόσον, τὴν 11ην Ὀκτωβρίου ὁ Πατριάρχης Βαρθολομαῖος προβαίνει εἰς τὸ ἀπονενοημένον διάβημα, ὅπου ἀνακοινώνει ἐν εἴδη συνοδικῆς ἀποφάσεως ἀπαρτιζομένης ἐκ διορισμένων τιτουλαρίων, ὅτι ἀναγνωρίζει τοὺς ἀχειροτονήτους καὶ αὐτοχειροτονήτους τῆς Οὐκρανίας ὡς αὐτοκεφάλους. Ὀλίγας ἡμέρας μετέπειτα ἡ Ἐκκλησία τῆς Ρωσίας διακόπτει ὁλοκληρωτικὰ τὴν κοινωνίαν μὲ τὸ Φανάρι. Ἓν ἔτος μετά, ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος ἔπειτα ἀπὸ ἰσχυρὰς πολιτικὰς καὶ φαναριωτικὰς πιέσεις προβαίνει καὶ αὐτὴ εἰς ἀναγνώρισιν τὴν 12ην Ὀκτωβρίου 2019. Ἕνα μῆνα ἀργότερα, τὴν 8ην Νοεμβρίου, καὶ τὸ Πατριαρχεῖον Ἀλεξανδρείας, μετὰ ἀπὸ στροφὴν 180ο εἰς τὴν μέχρι τότε στάσιν του, συμπλέει μὲ τὸ Φανάρι. Ἔκτοτε καμία ἄλλη Ἐκκλησία δὲν ἠκολούθησε.

Ποῖον δικαιώνει ἡ ἱστορία;

Ἡ συνέχεια γνωστή. Παντοῦ ὑπάρχουν ἀντιδράσεις, καθὼς ἡ ἀντικανονικὴ αὐτὴ ἐπέμβασις τοῦ Φαναρίου προσημαίνει τὴν δυνητικὴν ἀνάμειξιν τοῦ Κων/λεως εἰς οἱανδήποτε ἐκκλησιαστικὴν δικαιοδοσίαν. Παραλλήλως, ἡ νέα αὐτὴ ἀναστάτωσις ὑποδαυλίζει τὰς ἀποσχίσεις καὶ δυναμιτίζει ἔτι περαιτέρω τὸ κλῖμα ποὺ ἤδη ἔχει φθάσει εἰς τὰ ὅριά του μετὰ τὴν ἀποτυχημένην σύναξιν τοῦ «Κολυμβαρίου». Ἀκόμη καὶ εἰς τὴν Οὐκρανίαν αἱ ἐξελίξεις ἀποδεικνύουν τὸ ἐκκλησιαστικὸν ἔγκλημα τοῦ Πατριάρχου Βαρθολομαίου καθὼς τὸ νέον ψευδοεκκλησιαστικὸν μόρφωμα διασπᾶται καὶ πάλιν: Ὁ ψευδὸ Πατριάρχης Κιέβου Φιλάρετος ἀποχωρεῖ καταγγέλλων τὸν Πατριάρχην Βαρθολομαῖον δι’ ἐξαπάτησιν καὶ ἔπειτα ἀνασυστήνει τὸ λεγόμενον «Πατριαρχεῖον Κιέβου» καὶ τὴν σύνοδόν του. Τραγικὰ περιστατικὰ θὰ ἐκτυλιχθοῦν (ποὺ συνεχίζονται ἕως σήμερα) μὲ συμπλοκὰς τῆς κρατικῆς ἐθνικιστικῆς ψευδὸ-Ἐκκλησίας τοῦ Ἐπιφανίου μὲ τὴν μόνην κανονικὴν τοῦ Μητροπολίτου Κιέβου κ. Ὀνουφρίου. Τὰ βίαια γεγονότα δικαιώνουν τὴν συντριπτικὴν πλειονότητα τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν, ἡ ὁποία δὲν ἀναγνωρίζει τὸ ψευδομόρφωμα, καίτοι πεισματικὰ ὁ Πατριάρχης Βαρθολομαῖος -ἀκόμη καὶ σήμερα- ὄχι μόνον ἀρνεῖται νὰ ἀντιμετωπίση τὴν πραγματικότητα, ἀλλὰ καὶ μέσῳ φαναριωτῶν διαπλάθεται ἡ ψευδὴς εἰκόνα ἐπιβολῆς: «θὰ ἐπικρατήσουμε, θὰ ἀναγκασθοῦν ἀργὰ ἢ γρήγορα ὅλοι νὰ μᾶς ἀκολουθήσουν καὶ νὰ ἀναγνωρίσουν τοὺς Οὐκρανούς»!

Συκοφαντικὸς πόλεμος  κατὰ τῆς Μόσχας

Προκλητικὰ καὶ δημοσίως ὁ Πρόεδρος τῆς Ρωσίας Πούτιν κατηγορεῖ τὸν Πατριάρχην Βαρθολομαῖον διὰ χρηματισμόν. Ὁ Πατριάρχης Κων/λεως δὲν ἀπαντᾶ εὐθέως, ἀλλὰ μὲ περιπαικτικὰ σχόλια. Ἀρχίζει ὅμως μία νέα δολία τακτική: φαναριωτικοὶ κύκλοι ἀνασταίνουν ἐκ τάφου τὴν θεωρίαν περὶ «Τρίτης Ρώμης» καὶ τὴν διαχέουν εἰς μέσα ἐνημερώσεως, διὰ νὰ πολεμήσουν τὴν Ἐκκλησίαν τῆς Ρωσίας. Ὁ Μητροπολίτης Ναυπάκτου γράφει ἄρθρον μέχρι καὶ διὰ τὰ «λευκὰ ἐπανωκαλύμμαυχα» τῶν Ρώσων! Ἡ ἀνηλεὴς προπαγάνδα ἐκορυφώθη μὲ ἔκδοσιν βιβλίου κατὰ τῆς «Τρίτης Ρώμης», εἰς τὸ ὁποῖον ἑξαπελύετο καὶ «λάσπη» εἰς τὸν «Ο.Τ.». Ὡστόσον, ὀλίγοι γνωρίζουν ὅτι ἡ προπαγάνδα αὐτὴ ἔχει στηριχθῆ ἐπὶ ψευδῶν στοιχείων.

Ὁ ἴδιος ὁ φιλοπατριαρχικὸς ἐκκλησιαστικὸς ἱστορικὸς κ. Βλ. Φειδᾶς ἀναφέρει εἰς τὸ βιβλίον του «Ἐκκλησιαστικὴ Ἱστορία τῆς Ρωσίας» (ἔκδοσις 1997) διὰ τὴν δημιουργίαν τῆς θεωρίας τῆς «Τρίτης Ρώμης» ὅτι ἡ ὑπὸ τοῦ Πατριαρχείου Κων/λεως:

«ὑπογραφὴ τῆς ἑνώσεως κατὰ τὴν σύνοδον Φερράρας-Φλωρεντίας ὡδήγησεν εἰς τὴν ἰδέαν, ὅτι τὸ Πατριαρχεῖον Κωνσταντινουπόλεως ἐξέπεσε τῆς ὀρθῆς πίστεως» [Εἰς τὴν νεωτέραν ἔκδοσιν τοῦ βιβλίου τὸ 2015 ὁ κ. Φειδᾶς «διορθώνει» τὴν θέσιν του προκειμένου νὰ ὑποστηρίξη σκανδαλωδῶς τὸ Φανάρι, προσθέτων λέξεις: «ἡ ὑπογραφὴ ἀπὸ τοὺς ἐκπροσώπους τῆς Μητρὸς Ἐκκλησίας τῆς ἑνώσεως κατὰ τὴ σύνοδο Φερράρας-Φλωρεντίας (1438-1439) ΥΠΕΘΑΛΨΕ ΣΚΟΠΙΜΩΣ τὴν ΕΣΦΑΛΜΕΝΗ ἰδέα, ὅτι ΔΗΘΕΝ τὸ Πατριαρχεῖο Κωνσταντινουπόλεως ἐξέπεσε ἀπὸ τὴν ὀρθὴ πίστη»] «γι’ αὐτὸ καὶ ἡ Μόσχα ἐμφανίσθηκε σὲ ὁρισμένους μοναστικοὺς  κύκλους ὡς φύλακας τῆς καθαρότητας τῆς ὀρθόδοξης πίστεως ἢ ἀκόμη καί, ὡς ἡ νέα ἐλεύθερη ἀπόρθητη πρωτεύουσα τοῦ ὀρθοδόξου χριστιανικοῦ κόσμου. Ἔτσι ὁ μητροπολίτης Ζωσιμᾶς λ.χ. μὲ τὴ συνήθη ἐκκλησιαστικὴ ἀμετροέπεια ἀποκαλοῦσε τὸν τσάρο Ἰβὰν Γ΄ «νέον αὐτοκράτορα (τσάρον) Κωνσταντῖνον τῆς Νέας Κωνσταντινουπόλεως», ἤτοι τῆς Μόσχας».

Εἶναι ὅμως αὐτὸ ἀλήθεια; Προσφάτως ἡ ἱστορικὸς κ. Εἰ. Κασάπη εἰς ἄρθρον της μὲ τίτλον «Ἡ θεωρία τῆς Τρίτης Ρώμης. Μία ἱστορικὴ παρεξήγηση» εἰς τὸ περιοδικὸν «Σύναξη» (τ. 154, Ἀπρίλιος-Ἰούνιος 2020) ἀποκαθιστᾶ τὴν ἀλήθειαν:

«…ἡ θεωρία τῆς Τρίτης Ρώμης στὴν ἀρχική της μορφὴ δὲν εἶχε καμία ἀπολύτως σχέση μὲ τὸ περιεχόμενο ποὺ τῆς ἀποδόθηκε ἀργότερα, ἀφοῦ κύρια ἀφορμὴ γιὰ τὴν γένεση καὶ τὴν ἀνάπτυξή της ἦταν ἡ δράση τῆς αἵρεσης τῶν Ἰουδαϊζόντων στὴ Ρωσία κατὰ τὸν ΙΕ΄ αἰώνα, οἱ ὀπαδοὶ τῆς ὁποίας πρέσβευαν τὴν ἐπιστροφὴ στὴν ἐφαρμογὴ τοῦ μωσαϊκοῦ νόμου καὶ ἀπέρριπταν συλλήβδην τὰ δόγματα τῆς χριστιανικῆς πίστης μαζὶ μὲ τὰ ρωσικὰ θρησκευτικὰ ἔθιμα… ἐνῶ κατὰ τὴν περίοδο τῆς μεγάλης ἐξάπλωσης τῆς αἵρεσης στὴ Μόσχα ἐπὶ βασιλείας Ἰωάννου Γ΄, οἱ Ἰουδαΐζοντες εἶχαν φτάσει στὸ σημεῖο ἀκόμη καὶ νὰ λοιδοροῦν τοὺς χριστιανούς…

…Ὁ Ζωσιμᾶς ἀνῆλθε στὸν μητροπολιτικὸ θρόνο τῆς Μόσχας τὸ 1490 καὶ ἀμέσως ἀσχολήθηκε μὲ τὸ ζήτημα τῆς αἵρεσης τῶν Ἰουδαϊζόντων συγκαλώντας σύνοδο, ἡ ὁποία εὐθὺς καταδίκασε τοὺς ἱδρυτὲς τῆς αἵρεσης καὶ ὁρισμένους ὀπαδούς της…

Στὸν Πρόλογο τοῦ ἔργου (περὶ Πασχαλίου) ὁ Ζωσιμᾶς παρουσιάζεται νὰ καθησυχάζει τὸν Ἰβὰν Γ΄ ὅτι ἡ ἐξουσία του θὰ διαρκέσει πολλὰ χρόνια ἀκόμα, ἐνῶ στὴ συνέχεια ἀφιερώνει σχεδὸν ὁλόκληρο τὸ ἔργο του σὲ μία προσπάθεια νὰ ἀποδείξει στὸν ἡγεμόνα ὅτι ἡ διακυβέρνησή του θὰ εἶναι ἐπίσης τόσο ἔνδοξη, ὅσο αὐτὴ τῶν πρώτων σπουδαίων χριστιανῶν ἡγεμόνων… Ἔτσι ὁ Ζωσιμᾶς προχωρεῖ σὲ μία ἱστορικὴ ἀναδρομὴ στὴν ἴδια τὴ ζωὴ τοῦ Χριστοῦ καὶ τὴ διαδοχὴ τῶν ἀποστόλων, γιὰ νὰ φτάσει ἐντέλει στὴ νίκη τοῦ Μ. Κωνσταντίνου ὑπὸ τὸ σημεῖο τοῦ σταυροῦ καὶ τὴν ἐξάπλωση τοῦ Χριστιανισμοῦ, ἕως τὴ διάδοση τῆς νέας θρησκείας στὴ Ρωσία ἀπὸ τὸν ἡγεμόνα Βλαδίμηρο, τὸν «δεύτερο Κωνσταντῖνο». Ἅγιος διάδοχος αὐτῶν τῶν σπουδαίων ἡγεμόνων, συμπεραίνει ὁ Ζωσιμᾶς, εἶναι ὁ Ἰβάν Γ΄, ὁ ὁποῖος ὡς «νέος αὐτοκράτορας Κωνσταντῖνος τῆς νέας πόλης τοῦ Κωνσταντίνου-τῆς Μόσχας» θὰ δοξαστεῖ καὶ θὰ τοῦ δοθεῖ ἐξουσία ἀπὸ τὸν Θεὸ σὲ ὅλη τὴν οἰκουμένη, ἀόρατο σκῆπτρο ἐναντίον τῶν ἐχθρῶν του, γιὰ νὰ καθυποτάξει τοὺς ἀπίστους, νὰ στερεώσει τὴν ὀρθὴ πίστη καὶ νὰ ἀφανίσει τελειωτικὰ τοὺς αἱρετικούς.

Ἂς μὴ ξεχνᾶμε, ὅτι τὸ κείμενο τοῦ Μητροπολίτη Ζωσιμᾶ γράφτηκε σὲ μία ἐποχὴ ποὺ ἡ Μόσχα ἦταν ἀνάστατη μπροστὰ στὸ ἐνδεχόμενο τῆς συντέλειας τοῦ κόσμου, ἐνῶ ταυτόχρονα ἡ Ρωσικὴ Ἐκκλησία κλυδωνιζόταν ἀπὸ τὴν ἐξάπλωση μὲ ἐκθετικὸ ρυθμὸ τῆς αἵρεσης τῶν Ἰουδαϊζόντων στὴν ἴδια τὴν πρωτεύουσα, ἀφοῦ φαίνεται ὅτι οἱ αἱρετικοὶ εἶχαν ἀποκτήσει ἐρείσματα ἀκόμη καὶ μέσα στὴν ἡγεμονικὴ αὐλή. Ὁ μεγάλος ἡγεμόνας ὅμως Ἰβὰν Γ΄ τηροῦσε μᾶλλον ἀρκετὰ ἤπια καὶ ἐφεκτικὴ στάση στὴ λήψη μέτρων ἐναντίον τους. Τὸ γεγονὸς αὐτὸ εἶχε προβληματίσει τοὺς ἐπισκόπους τῆς Ρωσικῆς Ἐκκλησίας ποὺ ἀνέμεναν ἀπὸ τὸν ἡγεμόνα νὰ λάβει δραστικότερα μέτρα κατὰ τῆς νεοφανοῦς αἵρεσης. Γιὰ τὸ λόγο αὐτὸ ὁ Μητροπολίτης Ζωσιμᾶς στὸ κείμενο ποὺ ἀποστέλλει στὸν ἡγεμόνα, ἐπιχειρεῖ, μὲ τὸν ἀκραῖο ἐγκωμιαστικό του τόνο, νὰ τὸν ἀφυπνίσει, ὥστε νὰ ἀναλάβει δράση ἐναντίον τῶν Ἰουδαϊζόντων καὶ νὰ ἐκπληρώσει τὸ καθῆκον ποὺ εἶχε ὡς προστάτης τῶν Ὀρθοδόξων τῆς χώρας του. Ἑπομένως, πρώτη μνεία Ρώσου ἡγεμόνα ὡς διαδόχου καὶ συνεχιστῆ τοῦ Μ. Κωνσταντίνου δὲν ἀναφέρεται στὴ μεταφορὰ τῆς βυζαντινῆς πολιτικῆς ἐξουσίας καὶ κληρονομιᾶς στὸ ρωσικὸ κράτος, οὔτε στὴν ἀνύψωση τῆς Μόσχας στὴ θέση τῆς Βυζαντινῆς αὐτοκρατορίας, ὅπως ἑρμηνεύθηκε ἀργότερα, ἀλλὰ δηλώνει ἁπλῶς τὸ χρέος ποὺ εἶχε ὁ Ἰβὰν Γ΄ νὰ σταθεῖ στὸ ὕψος τῶν περιστάσεων καὶ νὰ ἡγηθεῖ μὲ τὸ σημεῖο τοῦ σταυροῦ ὡς ἄλλος Κωνσταντῖνος τοῦ ἀγώνα κατὰ τῶν αἱρετικῶν…».

Ἀκόμη ὅμως καὶ μεταγενεστέρως ἡ θεωρία τῆς «Τρίτης Ρώμης» δὲν ἀπετέλεσε ποτὲ «ὄχημα» τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ρωσίας, ὡς γράφει ὁ κ. Φειδᾶς:

«ἡ καλλιεργηθεῖσα εἰς ὡρισμένους μοναστικοὺς κύκλους θεωρία τῆς Τρίτης Ρώμης εἶχε πυρῆνα κυρίως τὸν τσάρον καὶ ὄχι τὴν Ἐκκλησίαν τῆς Ρωσσίας…» καὶ εἰς τὴν νεωτέραν ἔκδοσιν: «Συνεπῶς, ὁ Τσάρος καὶ ὄχι ἡ Ἐκκλησία τῆς Μόσχας προβάλλεται ὡς τὸ κύριο καὶ ἀποκλειστικὸ ἔρεισμα τῆς θεωρίας… οἱ ἰδέες τῶν μοναχῶν, καίτοι δὲν βρῆκαν ἐπίσημη ἐκκλησιαστικὴ ἔκφραση, δὲν δυσαρεστοῦσαν τοὺς τσάρους τῆς Ρωσίας… Ἡ θεωρία λοιπὸν τῆς «Τρίτης Ρώμης», ὅπως διατυπώθηκε ἀνεπίσημα… δὲν βρῆκε εὐρεῖα ἀπήχηση στὴν πίστη τοῦ λαοῦ καὶ στὴν πράξη τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ρωσίας… ἡ ἰδέα αὐτὴ δὲν ὑπῆρξε ποτὲ ἐπίσημη ἢ παραδεκτὴ ἐκκλησιαστικὴ πρόταση, γι’ αὐτὸ καὶ δὲν συζητήθηκε ποτὲ ἐπίσημα ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία ἢ καὶ ἀπὸ τὴν Πολιτεία τῆς Ρωσίας… περιορισμένη (ἦταν ἡ) ἀπήχηση τῆς θεωρίας περὶ Τρίτης Ρώμης καὶ σὲ αὐτὴ ἀκόμη τὴ Ρωσία… (ἐνῶ τὸ 1720 ἦταν ἤδη) λησμονημένη πλέον θεωρία»!

Ὁ πόλεμος πρέπει νὰ λήξη!

Μὲ αὐτὴν τὴν ψευδῆ, θεωρίαν φιλοφαναριῶται ἐφανάτισαν τὴν κοινὴν γνώμην, διὰ νὰ ἀποφύγουν τὴν κατακραυγὴν διὰ τὸν διχασμὸν τῆς Ὀρθοδοξίας, ἀλλὰ δὲν τὴν ἀπέφυγαν. «Τὸ ψέμα ἔχει κοντὰ ποδάρια»!

Τὸ σχίσμα πληγώνει τὸ σῶμα τῆς Ὀρθοδοξίας μας. Θὰ εἶχαν ὅλα λήξει, ἐὰν τὸ Πατριαρχεῖον Κων/λεως εἶχε ζητήσει ἔστω μίαν συγγνώμην. Δὲν εἴμεθα μὲ τὴν Μόσχαν, ἀλλὰ εἴμεθα μὲ τὸ δίκαιον καὶ αὐτὴν τὴν φορὰν τὸ Φανάρι εὑρίσκεται ἐν ἀδίκῳ μὲ τὴν σωρείαν ἀντικανονικῶν παραβάσεων καὶ τὴν κατάλυσιν τῆς ἐννοίας τῆς ἱερωσύνης. Ἀκόμη, ὅλα νὰ διευθετηθοῦν εἶναι δυνατόν, ἂν τώρα τὸ Φανάρι ζητήσει συγγνώμην. Διὰ μίαν συγγνώμην ἔχασαν οἱ Πρωτόπλαστοι τὸν Παράδεισον! Τώρα κινδυνεύουν οἱ ἐν Κωνσταντινουπόλει νὰ ἀπολέσουν καὶ τὴν αἰώνιον ζωήν. Ὁ Πατριάρχης Βαρθολομαῖος ζητεῖ συγγνώμην διὰ τὴν καταστροφὴν τοῦ περιβάλλοντος, διὰ τὴν ἀπώλειαν τῆς σπανίου πανίδος, ἂς ζωσθῆ τώρα τὸν λέντιον διὰ τὸν ἀδελφόν του Πατριάρχην Κύριλλον, διότι εἶναι ἀπαράγραπτος ἐντολὴ τοῦ Κυρίου «ὀφείλετε ἀλλήλων νίπτειν τοὺς πόδας» (Ἰωάνν. 13,14).

Εἴμεθα ἀφελεῖς νὰ πιστεύωμεν ὅτι θὰ ζητήσουν συγγνώμην; Μήπως δὲν γνωρίζομεν ὅλοι ὅτι αἱ ἀποφάσεις λαμβάνονται εἰς τὴν «μασονικὴν στοάν», ποὺ ἀκούει εἰς τὸ ὄνομα «Στέιτ Ντιπάρτμεντ»; Ἀφελεῖς εἶναι ὅσοι πιστεύουν ὅτι τὸ κακὸν θὰ μένη ἐσαεὶ ἀτιμώρητον ἢ ὅσοι δὲν πιστεύουν ὅτι ὑπάρχει αἰωνιότης καὶ κόλασις! Ἀφελεῖς εἶναι ὅσοι θεωροῦν ὅτι θὰ εἶναι «γαντζωμένοι» εἰς τὴν ἐξουσίαν, ἐπειδὴ τοὺς κρατᾶ εἰς τὴν ζωὴν ἡ Ἀμερικὴ «διασωληνωμένους». Διὰ τοῦτο δὲν περιμένομεν ὅτι θὰ ζητήσουν συγγνώμην, ἀλλὰ τὰ γράφομεν ὥστε νὰ μὴ ἔχουν τὸ ἄλλοθι ὅτι δὲν τοὺς προειδοποιήσαμεν ὅτι «πρὸ συντριβῆς ἡγεῖται ὕβρις» (Παρ. ιστ΄, 18).