Και έσται η εσχάτη πλάνη χείρων της πρώτης ! Κανεὶς Ἱεράρχης δὲν θὰ συμπορευθῆ μὲ τὸν Ναυπάκτου εἰς τὴν ἑδραίωσιν σχίσματος.

Και έσται η εσχάτη πλάνη χείρων της πρώτης ! Κανεὶς Ἱεράρχης δὲν θὰ συμπορευθῆ μὲ τὸν Ναυπάκτου εἰς τὴν ἑδραίωσιν σχίσματος.

Ἰδοὺ ἡ ἐξήγησις τῆς θετικῆς εἰσηγήσεως διὰ τὸ οὐκρανικόν. Πρόσφατος συνάντησις τοῦ Πρέσβεως τῆς Οὐκρανίας μὲ τὸν Σεβ. Δημητριάδος, προέδρου τῆς Συνοδικῆς Ἐπιτροπῆς Διορθοδόξων Σχέσεων. Αὐτὰ «οἰκονομεῖ» ὁ Σεβ. Ναυπάκτου;

Τοῦ κ. Παναγιώτου Κατραμάδου

Ὁ Σεβασμιώτατος Ναυπάκτου εἰς κείμενον ποὺ ἐδημοσίευσε μὲ τίτλον «Διευκρινίσεις γιὰ τὶς ἀπόψεις μου γιὰ τὸ Οὐκρανικὸ ζήτημα» μὲ ἐπικρίνει δι’ «ἀχαρακτήριστη ἐμπάθεια» καὶ ἄλλα πολλὰ, τὰ ὁποῖα δὲν ἀναφέρω προκειμένου νὰ τὸν διαφυλάξω ἀπὸ τὸ νὰ ἐκτεθῆ περαιτέρω ἀπ’ ὅσον ἤδη ἐξετέθη. Τὸ ζήτημα ὅμως δὲν εἶναι προσωπικόν, ἀλλὰ ἐκκλησιαστικὸν καὶ διὰ τοῦτο θὰ ὑπερασπισθῶ τὴν ἀξιοπιστίαν τῶν λόγων μου, μὲ τούς ὁποίους προσεπάθησα νὰ προστατεύσω ὅσους τυφλωμένοι ἀπὸ τὸ κῦρος τοῦ Σεβασμιωτάτου θὰ ἔσπευδαν νὰ υἱοθετήσουν ὡς πηδάλιον τὰς ἀπόψεις του. Δὲν θὰ εἶναι ἄλλωστε δύσκολον μετὰ καὶ τὴν πρόσφατον «Πρόταση γιὰ τὴν ἀντιμετώπιση τοῦ οὐκρανικοῦ ζητήματος», ποὺ ὁ Σεβασμιώτατος ἐδημοσίευσεν, ἡ ὁποία ἀποδεικνύει τὴν ὀρθότητα τῶν λεγομένων μου, ποὺ ὁ «Ο.Τ.» ἐφιλοξένησε πλειστάκις εἰς προβεβλημένας θέσεις τοῦ πρωτοσελίδου του.

Τυρβάζεις περὶ πολλά,ἑνὸς δὲ ἔστι χρεία!

Ὁ Σεβασμιώτατος ἐπικεντρώνεται εἰς φράσιν κειμένου μας: «Γιὰ τὸ θέμα τῶν καθηρημένων καὶ αὐτοχειροτονήτων ὁ Σεβ. Ναυπάκτου ὅμως –περιέργως– οὔτε λέξιν!». Πρὶν φθάσωμεν εἰς αὐτὴν ὀφείλομεν νὰ ὁμολογήσωμεν ὅτι μᾶς κάνει ἰδιαιτέραν ἐντύπωσιν ὅτι ἠνοχλήθη ἀπὸ ὅσα ἐγράφησαν εἰς τὸν «Ο.Τ.» τῆς 5ης Ἰουλίου καὶ ὄχι ἀπὸ ὅσα ἐγράφησαν εἰς τὸ φύλλον τῆς 12ης Ἀπριλίου. Ἀκόμη παραμένουν ἀναπάντητα τὰ ἐρωτήματα τῆς 12ης Ἀπριλίου μὲ ἀποκορύφωσιν ὅσα ἀναφέρονται εἰς τὸν ὑπότι­τλον τοῦ πρωτοσελίδου: «Παντελὴς σιωπὴ διὰ τὴν ἀπόφασιν τοῦ Κων/λεως ὑπὲρ τοῦ β΄ γάμου τῶν κληρικῶν καὶ τῆς μεταδόσεως τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων εἰς τὸν Οὐνίτην κ. Ποροσένκο».

Ὁ Σεβασμιώτατος ἀφιέρωσε μακρὸν χρόνου, διὰ νὰ ἀσχοληθῆ εἰς κείμενόν του μὲ τὸ χρῶμα τῶν «καμηλαυκίων», ἀλλὰ προφανῶς ἔχει τοὺς ἰδιαιτέρους λόγους του, διὰ νὰ μὴ ἀσχοληθῆ μὲ τὰς ἀποφάσεις καὶ πράξεις τοῦ Πατριάρχου, ποὺ ναρκοθετοῦν τὴν Ὀρθόδοξον ἐκκλησιολογίαν, ὅπως ὁ β΄ γάμος τῶν κληρικῶν… Βασικὴ ἀδυναμία τοῦ Σεβασμιωτάτου εἶναι ἡ σύλληψις τῆς πλήρους εἰκόνος τοῦ τί συμβαίνει καὶ διαφαίνεται αὐτὸ εἰς τὸν τρόπον ποὺ ἀναγινώσκει τοὺς Ἱ. Κανόνας, ἐκτὸς καὶ ἂν ὑπηρετῆ συνειδητῶς τὴν «νέαν θεολογίαν», δηλ. τὴν φάσιν τοῦ ἐπανακαθορισμοῦ τῆς ἐννοίας τῆς ἱερωσύνης καὶ τοῦ αὐτοκεφάλου. Δὲν γνωρίζω ἂν ἡ ἀδυναμία εἶναι χειροτέρα τῆς ἰδιοτελείας, πάντως ἀποβαίνει εἰς βάρος τῆς θεολογίας.

Σὺ μόνος παροικεῖς ἐν Ἱερουσαλὴμ καὶ οὐ γινώσκεις;

Ἂς στοιχειοθετήσωμεν ὅμως ὅσα ἰσχυριζόμεθα. Εἰς τὸ δίκην ἀπολογίας κείμενόν του, ποὺ παρέχει τὰς διευκρινίσεις, γράφει ὅτι διὰ τοὺς αὐτοχειροτονήτους τῆς Οὐκρανίας «δὲν ἐξέφρασα κάποια ἄποψη» καὶ παραθέτει ἀκριβῶς ποία ἦτο ἡ πρότασίς του:

«Ὡς πρὸς τὸ θέμα τοῦ πῶς ἔγινε ἀποδεκτὴ ἀπὸ τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο ἡ «Ἀρχιερωσύνη» τῶν Ἐπισκόπων ποὺ «χειροτονήθηκαν» ἀπὸ τοὺς καθηρημένους Ἀρχιερεῖς καὶ τοὺς σχισματικοὺς ἢ «αὐτοχειροτονήτους», ἡ Ἐκκλησία μας πρὶν λάβη κάποια ἀπόφαση, θὰ πρέπει νὰ ἐρωτήση τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο γιὰ τὸν τρόπο μὲ τὸν ὁποῖον ἀποκατέστησε τοὺς «Ἀρχιερεῖς» αὐτούς».

Οἱοσδήποτε λογικὸς ἄνθρωπος διερωτᾶται: ἂν δὲν ἐξέφρασε γνώμην περὶ τῶν ἀχειροτονήτων τότε διατί παραπονεῖται, ὅταν ἔγραφα ὅτι διὰ τοὺς αὐτοχειροτονήτους «ὁ Σεβ. Ναυπάκτου ὅμως –περιέργως– οὔτε λέξιν!»;

Αὐτὸ ὅμως εἶναι τὸ ὀλιγοτερον. Σπουδαιότερον εἶναι ὅτι «διυλίζει τὸν κώνωπα καὶ καταπίνει τὴν κάμηλον», διότι ἀναλώνεται εἰς τὸ διοικητικὸν ζήτημα τοῦ αὐτοκεφάλου, ἀλλὰ διὰ τὸ ἐκκλησιολογικὸν περὶ τῆς ἀπουσίας Ἀποστολικῆς Διαδοχῆς ἀπὸ τοὺς σχισματικοὺς «ἄκρα τοῦ τάφου σιωπή».

Ἀντὶ νὰ ἀσχοληθῆ μὲ αὐτὸ τὸ μεῖ­ζον ζήτημα τὸ παρακάμπτει τεχνιέντως προτείνων νὰ ἐρωτηθῆ τὸ Πατριαρχεῖον! «Σὺ μόνος παροικεῖς ἐν Ἱερουσαλὴμ καὶ οὐ γινώσκεις;» Πῶς εἶναι δυνατόν, Σεβασμιώτατε, ἄνθρωποι ἀχειροτόνητοι νὰ τοὺς ἀναγνωρίζεται Ἀρχιερωσύνη; Ἀπὸ ποῖον καὶ διὰ ποῖον λόγον; Ἀκόμη ὅμως καὶ νὰ ὑποθέσωμεν ὅτι ὑπῆρχαν ἁπλῶς καθηρημένοι καὶ ὄχι αὐτοχειροτόνητοι: πῶς εἶναι δυνατὸν κατὰ τὸ παρελθὸν μὲ δύο ἐπίσημα ἔγγραφα νὰ ἀναγνωρίζη τὸ Φανάρι τὸν ἀναθεματισμόν(!) τους καὶ σήμερα ὄχι μόνον νὰ αἴρη τὴν ὑπογραφήν του, ἀλλὰ νὰ ἀκυρώνη καταδικαστικὴν ἀπόφασιν Συνόδου ἑτέρας αὐτοκεφάλου Ἐκκλησίας; Παίζομεν ἐν οὐ παικτοῖς, διὰ νὰ εἴμεθα ἀρεστοὶ εἰς τὸ Φανάρι καὶ εἰς τὸν κ. Πάιατ;

Ὁ Σεβασμιώτατος ἰσχυρίζεται ὅτι ὡμίλησε διὰ τὸ ζήτημα τῶν αὐτοχειροτονήτων εἰς τὸ κείμενόν του «Ἀποστολικὴ Παράδοση καὶ Ἀποστολικὴ Διαδοχὴ στὸ μυστήριο τῆς Ἐκκλησίας». Ἰδού, λοιπόν, τί γράφει ὁ ἴδιος εἰς αὐτὸ τὸ κείμενον:

«Ὅσοι ὁμιλοῦν (Προκαθήμενοι καὶ Σύνοδοι) γιὰ ἀπώλεια τῆς Ἀποστολικῆς Διαδοχῆς στοὺς σχισματικοὺς Κληρικοὺς τῆς Οὐκρανίας, πρέπει νὰ ἀπαντήσουν εὐθαρσῶς, ἂν οἱ Ρωμαιοκαθολικοὶ καὶ γενικὰ οἱ αἱρετικοὶ ἔχουν Ἀποστολικὴ Διαδοχή. Δὲν μποροῦν νὰ κρίνουν μὲ δύο μέτρα καὶ δύο σταθμά, δηλαδὴ νὰ πιστεύουν ὅτι οἱ σχισματικοὶ τῆς Οὐκρανίας δὲν ἔχουν Ἀποστολικὴ Διαδοχή, ἐνῶ συγχρόνως νὰ διδάσκουν ὅτι οἱ Ρωμαιοκαθολικοὶ καὶ ἄλλοι Χριστιανοὶ ἔχουν Ἀποστολικὴ Διαδοχὴ καὶ ἑπομένως ἔχουν μυστήρια»
Διὰ νὰ καταλήξη μεταξὺ ἄλλων ὅτι:

«Ὑπάρχουν Ἐπίσκοποι ποὺ ἔχουν τὴν Ἀποστολικὴ Διαδοχή, ἡ ὁποία εἶναι ἡ σειρὰ χειροτονιῶν, ἀλλὰ δὲν ἔχουν τὴν Ἀποστολικὴ Παράδοση καὶ ζωὴ καὶ ὁ Θεὸς ἐνεργεῖ δι’ αὐτῶν, ἐὰν δὲν ἔχουν καθαιρεθῆ».

Συμφώνως πρὸς τὸ σκεπτικόν του: Ἂν οἱ Παπικοὶ δὲν ἔχουν Ἀποστολικὴν Διαδοχὴν τότε δὲν ἔχουν καὶ οἱ ψευδοαυτοκέφαλοι Οὐκρανοί. Ἑπομένως, Σεβασμιώτατε, πῶς τοὺς «ἀποκατέστησε» τὸ Φανάρι εἰς κάτι ποὺ δὲν ἔχουν; Ἂν οἱ Παπικοὶ ἔχουν Ἀποστολικὴν Διαδοχήν(!) τότε ἔχουν καὶ οἱ σχισματικοὶ Οὐκρανοί, ἀλλὰ ἐπειδὴ ἦσαν καθηρημένοι δὲν ἐνεργοῦσε δι’ αὐτῶν ὁ Θεός.

Ἑπομένως, Σεβασμιώτατε, ἀφοῦ τὰ μυστήριά των ἦσαν ἄκυρα πῶς ἀνεγνώρισεν ὡς ἐγκύρους τὰς χειροτονίας τὸ Φανάρι;
Ὁ ἐσφαλμένος παραλληλισμὸς αἱρετικῶν καὶ σχισματικῶν, ἀλλὰ καὶ ἡ σχολαστικὴ διάκρισις μεταξὺ Ἀποστολικῆς Διαδοχῆς καὶ Ἀποστολικῆς Παραδόσεως ὁδηγεῖ τὸν Σεβασμιώτατον εἰς τὴν αὐτοαναίρεσίν του. Κακὸν διὰ τὸ «κῦρος» του, ἐγκληματικὸν διὰ τὴν Ἐκκλησίαν.

Πολλοὶ θεραπεύουσι πρόσωπα βασιλέων (Παροιμ. 19,6)

Δὲν εἶναι ὅμως τὸ μόνον κείμενόν του ποὺ περιλαμβάνει ἀντιφάσεις. Χαρακτηριστικὴ εἶναι ἡ ἐμμονή του διὰ τὰ ὑποτιθέμενα ἀνύπαρκτα «προνόμια» τοῦ Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως εἰς σημεῖον νὰ ἰσχυρίζεται ὅτι ὅποιος δὲν τὰ σέβεται κλονίζει τὰς Οἰκουμενικὰς Συνόδους καὶ τοὺς Θεοφόρους Πατέρας. Τοῦ ὑπεδείξαμεν μὲ σεβασμὸν ὅτι καμία Οἰκουμενικὴ καὶ κανεὶς Πατὴρ τῆς Ἐκκλησίας δὲν ἀποδίδει κάτι ἰδιαίτερον εἰς τὸν Κωνσταντινουπόλεως. Παραλλήλως, ἐδημοσιεύσαμεν (Ο.Τ. ἀρ. φ. 2251/ 15.03.2019) τί προβλέπουν οἱ Ἱ. Κανόνες διὰ τὸ αὐτοκέφαλον. Τελικῶς, ἐπικαλεῖται τοὺς Ἱ. Κανόνας, ἐνῶ ἐν τοῖς πράγμασι προβάλλει μόνον ἐκείνους ποὺ ἀφοροῦν κατὰ τὴν ἑρμηνείαν του τὸ «πρωτεῖον. Τὸ Φανάρι παραβαίνει ὅλους τοὺς Ἱ. Κανόνας περὶ συμπροσευχῶν, κρίσεως Ἐπισκόπων, συν­οδικότητος κ.λπ., ἀλλὰ ὁ Σεβασμιώτατος πιστεύει ἀκράδαντα ὅτι κλονίζονται οἱ Θεοφόροι Πατέρες μόνον εἰς τὴν περίπτωσιν κατὰ τὴν ὁποίαν ἀρνούμεθα νὰ ἀναγνωρίσωμεν εἰς τὸν Κωνσταντινουπόλεως τὴν «πρωτειομανίαν» του! Διότι ἂν ἐπίστευεν ὅτι ἡ καταπάτησις ὅλων τῶν Ἱ. Κανόνων κλονίζει τὴν Ἐκκλησίαν, τότε θὰ προέκρινε νὰ ἀναφωνήση ἐκεῖνον (εἰς τὸ ὁποῖον στοιχούμεθα ὅλοι ἀπερεγκλίτως) ποὺ ὁ μέγας Κανονολόγος μακαριστὸς π. Ἐπιφάνιος Θεοδωρόπουλος, εἶχεν ἀπευθύνει μὲ παρρησίαν πρὸς τὸν κυρὸν Ἀθηναγόρα:

«Παναγιώτατε: Μυριάκις προτιμότερον νὰ ἐκριζωθῆ ὁ ἱστορικός τῆς Κωνσταντινουπόλεως θρόνος καὶ νὰ μεταφυτευθῆ εἴς τινα ἔρημον νησίδα τοῦ πελάγους, ἀκόμη δὲ καὶ νὰ καταποντισθῆ εἰς τὰ βάθη τοῦ Βοσπόρου, ἢ νὰ ἐπιχειρηθῆ ἔστω καὶ ἐλαχίστη παρέκκλισις ἀπὸ τῆς χρυσῆς τῶν Πατέρων γραμμῆς, ὁμοφώνως βοώντων: ‘Οὐ χωρεῖ συγκατάβασις εἰς τὰ τῆς πίστεως’»

Ἡ ἐσχάτη πλάνη…

Ἦλθε ὅμως τὸ πλήρωμα τοῦ χρόνου ποὺ ὅλα πλέον ἀποκαλύπτονται καὶ ἡ ἀλήθεια λάμπει. Ὁ Σεβασμιώτατος εἰς πρόσφατον δημοσίευμά του μὲ τίτλον «Πρόταση γιὰ τὴν ἀντιμετώπιση τοῦ οὐκρανικοῦ ζητήματος» δίδει τὴν χαριστικὴν βολὴν εἰς τὸν ἑαυτόν του.

Διὰ νὰ μὴ ρίψωμεν περισσότερον ἔλαιον εἰς τὴν πυρὰν καὶ συνάμα διὰ νὰ μὴ ἀναλωθῶμεν εἰς τὰς ἀντιφάσεις τοῦ δημοσιεύματος θὰ σχολιάσωμεν τὸν κεντρικὸν πυρῆνα αὐτοῦ. Ὁ Σεβασμιώτατος θεωρεῖ ὅτι πρέπει ἡ Πανορθόδοξος Σύνοδος «νὰ ἐπικυρώση τὴν ἀπόφαση τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου γιὰ τὴν χορήγηση τῆς Αὐτοκεφαλίας στὴν Ἐκκλησία τῆς Οὐκρανίας, ὥστε νὰ εἶναι δεκαπέντε Ἐκκλησίες καὶ νὰ ἀντιμετωπίση ἐπὶ μέρους θέματα ποὺ ἀνέκυψαν… στὴν Αὐτοκέφαλη αὐτὴν Ἐκκλησία νὰ ὑπαχθοῦν ὅλες οἱ ἐκκλησιαστικὲς δικαιοδοσίες ποὺ ὑπάρχουν στὴν Οὐκρανία.

Περίπου νὰ ἰσχύση κατ’ οἰκονομία καὶ ἴσως ἄχρι καιροῦ αὐτὸ ποὺ γίνεται στὴν Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος, ποὺ συνέρχονται καὶ συναποφασίζουν οἱ Ἀρχιερεῖς τῆς Αὐτοκεφάλου Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος καὶ οἱ Ἀρχιερεῖς τοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου ἐν Ἑλλάδι, τῶν λεγομένων Νέων Χωρῶν.
Ἐὰν αὐτὸ γιὰ διαφόρους λόγους δὲν μπορῆ νὰ ἰσχύση καὶ στὴν Οὐκρανία, τότε, θὰ μποροῦσε νὰ ἰσχύση τὸ σύστημα ποὺ ἐπικρατεῖ στὴν Διασπορὰ μὲ τὶς Ἐπισκοπικὲς Συνελεύσεις, ὁ Κανονισμὸς λειτουργίας τῶν ὁποίων ψηφίσθηκε στὴν Σύνοδο τῆς Κρήτης τὸ 2016…

Καί, ἐὰν αὐτὸ δὲν μπορῆ νὰ γίνη, τότε μπορεῖ νὰ ἰσχύση τὸ ὑφιστάμενο καθεστὼς στὴν Ἑλλάδα, μὲ τὴν Αὐτοκέφαλη Ἐκκλησία – Νέες Χῶρες, τὴν ἡμιαυτόνομη Ἐκκλησία τῆς Κρήτης καὶ τὶς Μητροπόλεις στὰ Δωδεκάνησα.
Οἱ Μητροπολίτες τῶν διαφόρων ἐκκλησιαστικῶν δικαιοδοσιῶν θὰ μνημονεύουν τὴν Ἐκκλησία, στὴν ὁποία ἀναφέρονται, δηλαδὴ ἢ τὸν Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως ἢ τὸν Πατριάρχη Μόσχας καὶ νὰ συμπληρώνουν καὶ τὴν Σύνοδό τους…

Στὴν Διαρκῆ Ἱερὰ Σύνοδο ποὺ θὰ ἀποτελῆται ἀπὸ δώδεκα Ἀρχιερεῖς καὶ ὡς δέκατο τρίτο θὰ ἔχη τὸν Πρόεδρο τῆς Ἱερᾶς Συνόδου νὰ συγκαταλέγωνται μέλη κατὰ ἴσον ἀριθμὸ ἀπὸ τὶς ὑπάρχουσες ἐκκλησιαστικὲς δικαιοδοσίες…»
Δὲν θὰ σταθῶμεν εἰς τὴν ἀνεξήγητον(;) ἐμμονὴν τοῦ Σεβασμιωτάτου νὰ ἀναγνωρίσουν ὑποχρεωτικῶς ὅλοι ὡς ὀρθὴν τὴν πρᾶξιν τοῦ Φαναρίου ποὺ ἀνέτρεψεν ὅλην τὴν Ἐκκλησίαν. Οὔτε θὰ σταθῶμεν εἰς τὸ ὅτι ὅλα τὰ συστήματα ποὺ μνημονεύει ὁ Σεβασμιώτατος εἶναι ἀντικανονικὰ («Νέες Χῶρες», Ἐπισκοπικαὶ Συνελεύσεις, Ἡμιαυτόνομος Ἐκκλησία, Διπλῆ μνημόνευσις κ.ἄ.) Οὔτε ἐπίσης ὅτι ἐπικαλεῖται τὸ Κολυμβάριον, ποὺ διήρησε τὸν Ὀρθόδοξον κόσμον.

Αὐτὸ ὅμως ποὺ θὰ ἐπαναλάβωμεν εἶναι: ὁ Σεβασμιώτατος διὰ τοὺς αὐτοχειροτονήτους «οὔτε λέξιν»! Προτείνει ἕνα σύστημα, εἰς τὸ ὁποῖον θὰ μετέχουν κανονικοὶ ἐπίσκοποι καὶ ἀχειροτόνητοι ὡς ἰσότιμοι! Αἴφνης εἰς τὴν λύσιν του ἐξηφανίσθη οἱαδήποτε ἀναφορὰ εἰς τὸ ζήτημα, ὡς νὰ εἶναι παρωνυχίς! Ὑπάρχει μεγαλυτέρα δικαίωσις δι’ ὅσα ἐγράψαμεν;
Εὐελπιστῶ ὅτι θὰ ἀντιληφθῆ τὸ λάθος διὰ πλεῖστα ὅσα συκοφαντικά μου ἀπηύθυνε προκειμένου νὰ πλήξη βεβαίως τὴν ἀξιοπιστίαν τοῦ «Ο.Τ.» καὶ ὄχι τήν ἐλεεινότητά μου. Εἶναι ὅμως ὑποχρεωμένος νὰ ἀπαντήση εἰς τὰ ἐρωτήματα τοῦ ἄρθρου τῆς 12ης Ἀπριλίου μεταξὺ τῶν ὁποίων: Πῶς κρίνετε τὸν β΄ γάμον τῶν κληρικῶν ποὺ ἀπεφάσισε τὸ Φανάρι; Ποία ἡ θέσις Σας διὰ τὴν μετάδοσιν Θ. Κοινωνίας εἰς τὸν οὐνίτην κ. Ποροσένκο ἀπὸ τὸν Πατριάρχην;

Ὅπως ὀρθῶς ἐπεσήμανεν ὁ π. Ἰ. Διώτης («Ο.Τ.» φ. 2263/14.06.2019), ὁ Σεβασμιώτατος καὶ εἰς τὰ τρία κρίσιμα ζητήματα διὰ τὴν Ἑλλάδα καὶ τὴν Ἐκκλησίαν (Σκοπιανόν, Οὐδετεροθρησκεία καὶ Οὐκρανικόν), συνετάχθη ψυχῇ τε καὶ σώματι μὲ τοὺς ἀσεβεῖς.

orthodoxostypos