Δευτέρα 27 Μαρτίου 2017



ΧΡΙΣΤΟΛΟΓΙΑ
            6/ ΠΑΡΟΥΣΙΟΛΟΓΙΚΑ



Τελευταίο αφέθηκε ένα θέμα με το οποίον η Εκκλησία μας και η Θεολογία της δεν έχουν ασχοληθεί και είναι το θέμα της πανταχού παρουσίας του Χριστού σωματικώς. Είδαμε παραπάνω, ότι ο Χριστός, είτε με το μη αναστημένο σώμα, είτε με το αναστημένο επί της γης δεν εμφανίζεται να έχει πανταχού παρουσία. Μήπως μετά την Ανάληψή Του όμως έχει; Είναι αλήθεια, ότι η θεώρηση της πανταχού παρουσίας του Χριστού, δεν βρίσκεται σε κανένα πατερικό κείμενο, αλλά ούτε έχει λυθεί συνοδικά και υπάρχουν αντικρουόμενες θέσεις στο θέμα αυτό, οι οποίες κατατίθενται:
Ο καθηγητής του ΑΠΘ π. Ι. Ρωμανίδης καταγράφει τα εξής, στο βιβλίο του «Πατερική Θεολογία»: Ο Θεός δεν είναι περιορισμένος κατ’ ουδένα τρόπο. Γι’ αυτό τονίζουν οι Πατέρες, ότι ο Θεός Πατέρας είναι πανταχού παρών κατ’ ενέργεια. Λόγω δε της υποστατικής ένωσης με την ανθρώπινη φύση στο πρόσωπο του Χριστού είναι επίσης πανταχού παρών και ο Χριστός ως Λόγος κατ’ ενέργειαν, όχι κατ’ ουσίαν. Η ανθρώπινη φύση του Χριστού είναι όμως πανταχού παρούσα κατ’ ουσίαν. Ο Θεός, δηλ. η Αγία Τριάδα, είναι απών κατ’ ουσίαν στο κόσμο. Διότι ο Θεός δεν έχει κατ’ ουσίαν σχέσεις με τον κόσμο, επειδή οι σχέσεις του Θεού με τον κόσμο είναι μόνο κατά βούληση και κατ' ενέργεια. Κατ’ ουσία σχέσεις με τον κόσμο έχει μόνον η ανθρώπινη φύση του Χριστού, που είναι πανταχού παρούσα. Όχι η θεία φύση του Χριστού (παρ. 43, σελ. 164-165).
Αντίθετα, ο καθηγητής του ΑΠΘ Ν. Ματσούκας στη «Δογματική και Συμβολική Θεολογία Β΄» καταγράφει τα εξής: Η Ορθόδοξη Θεολογία δεν έχει ασχοληθεί με το θέμα της πανταχού παρουσίας του Χριστού σωματικώς. Η πανταχού παρουσία είναι ιδιότητα της Θεότητας κατά τη φυσική της κατάσταση. Ο σαρκωμένος Λόγος είναι πανταχού παρών, αλλά φυσικά όχι κατά τη σάρκα. Το σωστό είναι να λέμε κατά τη θεότητα, ενώ πάσχει κατά τη σάρκα. Ο Λούθηρος, προφανώς για ν’ απορρίψει τη διδασκαλία για τη μετουσίωση του άρτου και του οίνου της Θείας Ευχαριστίας, όπως τη δέχεται η Παπική θεολογία, ασπάστηκε την πανταχού παρουσία του Χριστού σωματικώς. Προφανώς, κάνοντας καταχρηστική εφαρμογή του δόγματος της Χαλκηδόνας, υποστήριξε πως «τω Λόγω» η ανθρώπινη φύση του Χριστού είναι απανταχού παρούσα ή καλύτερα, ο Χριστός είναι απανταχού παρών σωματικώς (ubiquities). Έτσι, απορρίπτει τη μετουσίωση και δέχεται πως στο μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας, όταν τελεσιουργείται, βρίσκεται πραγματικά ο ίδιος ο Χριστός σωματικώς. Η άποψη βέβαια, ούτε τη μετουσίωση των παπικών αναγνωρίζει, αλλά ούτε και τη μεταβολή των Δώρων, κατά την Ορθόδοξη Θεολογία. Παραμένει μια άποψη, στα πρότυπα της προτεσταντικής και της παπικής θεολογίας, στα πλαίσια των γνωστών αντιθέσεων μεταξύ τους. Έτσι, στο συγκεκριμένο ζήτημα δεν έγινε μια ριζική αναθεώρηση ή προσέγγιση με τις ορθόδοξες θέσεις. Στη προκειμένη περίπτωση, ενώ ο Λούθηρος ασπάζεται το παραδοσιακό δόγμα της Χριστολογίας, δεν κάνει με ακρίβεια τις εφαρμογές. Η πανταχού παρουσία δημιουργεί αρκετά προβλήματα, λογικά και θεολογικά, αφού ο Χριστός, κατά το δόγμα της Χαλκηδόνας, δεν είναι πανταχού παρών σωματικώς, αλλά περιορίζεται σωματικώς κατά την ανθρωπότητα. Το αντίθετο, που λέει ο Λούθηρος, λυμαίνεται το δόγμα της Χαλκηδόνας, γιατί δεν ερμηνεύει σωστά την αντίδοση των ιδιωμάτων ή την αναφορά όλων των ιδιοτήτων της θεότητας και της ανθρωπότητας στο ένα πρόσωπο του Χριστού, του σαρκωμένου Λόγου (κεφ. Β7, σελ. 280-281).
 
            Επίσης, ο καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ. Δ. Τσελεγγίδης, σε Διορθόδοξο Συνέδριο με θέμα: «Η θεολογική ταυτότητα του Προτεσταντισμού» αναφέρει: «Ο Προτεσταντισμός διαφοροποιείται από την Ορθόδοξη Εκκλησία δογματικώς και στην Χριστολογική του διδασκαλία υποστηρίζοντας την αιρετική διδασκαλία για την πανταχού παρουσία του Χριστού σωματικώς, την γνωστή ubiquitas. Η Χριστολογική αυτή διδασκαλία του Προτεσταντισμού αποτελεί φυσική συνέπεια της εσφαλμένης ερμηνείας του Χριστολογικού δόγματος της Δ' Οικουμενικής Συνόδου.
            Οι Προτεστάντες θεολόγοι δεν μπόρεσαν να κατανοήσουν, ότι η αντίδοση των ιδιωμάτων (και ονομάτων) των δύο φύσεων του Χριστού (της θεότητας και της ανθρωπότητας) γίνεται στο πρόσωπο του Θεανθρώπου. Κατά συνέπεια, δεν γίνεται μετάδοση των ιδιωμάτων της μιας φύσεως στην άλλη καθεαυτήν. Με τον τρόπο αυτό oι δύο φύσεις του Χριστού και μετά την ένωσή τους παραμένουν ακέραιες, μέσα δηλαδή στα οντολογικά όριά τους. Κατά την Ορθόδοξη Χριστολογία η ανθρώπινη φύση του Χριστού ως κτιστή -τόσο πριν όσο και μετά την ανάστασή Του- είναι τοπικώς περιορισμένη. Γι' αυτό και δεν είναι δυνατόν η ανθρώπινη φύση του Χριστού να είναι, όπως η θεότητά του, πανταχού παρούσα.
            Επομένως, όταν οι Προτεστάντες υποστηρίζουν την παρουσία της ανθρώπινης φύσεως του Χριστού παντού, τοποθετούν την ανθρώπινη φύση Του έξω από τα φυσικά όριά της, πράγμα που είναι κατηγορηματικά αντίθετο προς τις δογματικές αποφάνσεις της Δ' και της Στ' Οικουμενικής Συνόδου. Άλλο πράγμα είναι η θέωση της ανθρώπινης φύσεως του Χριστού (εμπλουτισμός της με τις άκτιστες θείες ενέργειες) και άλλο η μεταβολή της σε θεία φύση (απώλεια των κτιστών ανθρωπίνων ιδιωμάτων)» (Πρακτικά του Διορθόδοξου Επιστημονικού Συνεδρίου στις 20-24 Σεπτεμβρίου 2004, στο Α.Π.Θ.). 


            ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΧΡΙΣΤΟΛΟΓΙΑΣ
- Αγίου Αθανασίου του Μεγάλου: Λόγος περί της ενανθρωπήσεως του Λόγου και της δια σώματος προς ημάς επιφανείας αυτού.
- Αγίου Ιωάννη Δαμασκηνού: Έκδοσις ακριβής της Ορθοδόξου Πίστεως.
- Αγίου Ιωάννη Χρυσόστομου: Οι εννέα λόγοι περί Μετανοίας.
- Αγίου Κυρίλλου Ιεροσολύμων: Μυσταγωγικές Κατηχήσεις.
- Αγίου Μακαρίου Νοταρά του Εφέσου: Περί της Συνεχούς Μεταλήψεως.
- Αγίου Μάξιμου Ομολογητή: Περί διαφόρων αποριών των αγίων Διονυσίου και Γρηγορίου.
- Αγίου Μάρκου Ευγενικού του Εφέσου: Αντίρρησις των λατινικών κεφαλαίων περί του περκατορίου πυρός.
- Αγίου Νικόδημου αγιορείτη: Πηδάλιο.
- Αγίου Νικολάου Καβάσιλα: Ερμηνεία της Θείας Λειτουργίας
- Αγίου Συμεών Θεσσαλονίκης: Περί ιεράς λειτουργίας
- Γιανναρά Χρήστου, καθηγητή Παντείου: Ενάντια στη θρησκεία
- Ζηζιούλα Ιωάννη, Μητροπολίτη Περγάμου, καθηγητή ΑΠΘ: Δογματική. Σημειώσεις από τις παραδόσεις στο Τμήμα Ποιμαντικής.
- Ζήση Θεόδωρου, πρεσβυτέρου, καθηγητή ΑΠΘ: Η «Ορθοδοξία των Αντιχαλκηδονίων Μονοφυσιτών».
- Καψάνη Γεωργίου, Αρχιμανδρίτη: Η «ιδεολογική» Ορθοδοξία των αντιχαλκηδονίων.
- Κυπριανού Αγιοκυπριανίτη, Αρχιμανδρίτη: Η Αποκάλυψις της Αγίας Τριάδος στον Πρωτομάρτυρα και Αρχιδιάκονο Στέφανο.
- Μαρτζέλου Γεωργίου, καθηγητή ΑΠΘ: Γένεση και πηγές του όρου της Χαλκηδόνας.
- Ματσούκα Νικόλαου, καθηγητή ΑΠΘ: Δογματική και Συμβολική Θεολογία Β΄.
- Ο.Ο.Δ.Ε. Ορθόδοξη Ομάδα Δογματικής Έρευνας: Δικτυακός τόπος: www.oodegr.com
- Ρωμανίδη Ιωάννη, πρεσβυτέρου, καθηγητή ΑΠΘ: 1/ Πατερική Θεολογία, 2/ Δογματική και Συμβολική Θεολογία τ. Α΄.
- Τσελεγγίδη Δημήτριου, καθηγητή ΑΠΘ: Πρακτικά Διορθόδοξου Επιστημονικού Συνεδρίου, ΑΠΘ, 20-24.9.04.
- Φούγια Μεθόδιου, Μητροπολίτη Πισιδίας: Το πρόσωπο του Ιησού Χριστού στις αποφάσεις των Οικουμενικών Συνόδων.
- Χρήστου Παναγιώτη, καθηγητή ΑΠΘ: Το μυστήριο του Θεού.

1 σχόλιο:

  1. Ευχαριστούμε για την προσπάθεια των συνεχειών με τίτλο "Χριστολογία".

    Η ανθρωπίνη φύσις του Κυρίου, μετά την Ανάστασί Του είναι διαφορετική από την πρό της Αναστάσεως, κι αυτό αποδεικνύεται από το ότι εμφανίζεται μέσα στο δωμάτιο κεκλεισμένων των θυρὠν, άρα περνώντας μέσα από τους τοίχους έχει ιδιότητες πνεύματος, μπορεί όμως και να ψηλαφείται από τους μαθητές του και να τρώγη σαν να έχει σάρκα, είναι αθάνατος, ανελήφθη εν δόξη, παρουσιάστηκε σε πολλούς πολλές φορές κ.α. Πανταχού παρών είναι ως Θεός. Παραπάνω δεν μπορούμε να γνωρίζουμε. "Ου θέλει το μυστήριον έρευνα". Στο βίντεο του π. Θεοδ. Ζήση υπενθυμίζεται πως κατά τη Δευτέρα Παρουσία οι μεν νεκροί θα αναστηθούν οι δε ζωντανοί θα "αλλαχτούν" ως προς το σώμα, στην αιώνια μορφή. Όπως δεν μπορεί να χωρέσει ο ωκεανός σε ένα παιδικό κουβαδάκι, πώς να χωρέσει στον πεπερασμένο ανθρώπινο νου η θεότης, ο Δημιουργός, η αιωνιότητα; "Θεός καταλαμβανόμενος ουκ έστι θεός".

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Δημοφιλείς αναρτήσεις

Αναζήτηση αυτού του ιστολογίου