Ομολογία

ΠΡΟΣΧΩΜΕΝ

Λόγω

Μεγ. Σαρακοστής και Πάσχα;

του αρχιμ. Δανιήλ Αεράκη

Δυό είναι τα άκρα ως προς τη μετοχή των χριστιανών στη θεία Κοινωνία. Το ένα άκρο: Να μή προσέρχωνται. Μέχρι πριν από εξήντα περίπου χρόνια επικρατούσε στη χώρα μας η κακή «παράδοσις», να κοινωνούν μόνο τρείς ή τέσσερις φορές το χρόνο!

Είχαν άγνοια οι πολλοί. Δέν ζούσαν τη θεία Κοινωνία ως καθημερινή τροφή, κατά το: «Τον άρτον ημών τον επιούσιον δός ημίν σήμερον». Άλλοι δε, εκκλησιαστικότεροι αυτοί, είχαν σύγχυσι ως προς τη σχέσι θ.Κοινωνίας και νηστείας. Δεν κοινωνούσαν τακτικά, διότι δεν μπορούσαν να τηρήσουν νηστείες, που δεν καθορίζονται από την Εκκλησία.

Ακόμα και στο Άγιον Όρος, μέχρι το 1970 περίπου, δεν μετελάμβαναν οι μοναχοί την Κυριακή ημέρα, επειδή την προηγουμένη, το Σάββατο, είχαν γευτή φαγητό με λάδι!

● Ξεπεράστηκαν οι προκαταλήψεις και οι εσφαλμένες αντιλήψεις. Παντού τώρα, σε όλους σχεδόν τους ναούς, έχουμε πιστούς, που κοινωνούν τακτικά.

● Είναι βέβαια λίγοι σε σύγκρισι με τα πλήθη των «ορθοδόξων», που έχουν συνδυάσει τη θεία Κοινωνία με κάποια ημερομηνία ή μεγάλη γιορτή. Έτσι παρατηρείται, πριν τις μέρες του Πάσχα, να εισορμούν στίφη χριστιανών στους ναούς, απαιτώντας να κοινωνήσουν, εικῇ και ως έτυχε! Οι δε ευλαβείς λειτουργοί της Εκκλησίας ζουν κυριολεκτικά ένα συνειδησιακό μαρτύριο.

● Πότε άραγε θα αποσπαστή η μετοχή στο Ποτήριο της ζωής από την εθιμοτυπία μερικών μεγάλων γιορτών; Ξέρουμε πόσο δύσκολο είναι, αφού πρόκειται για έθιμο, που κρατάει από τα χρόνια ακόμα των μεγάλων Πατέρων. Ακούστε τι λέει ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος:

«Πολλούς ορώ του σώματος του Χριστού μετέχοντας απλώς και ως έτυχε, και συνηθεία μάλλον και νόμω, ή λογισμώ και διανοία. Αν επιστή, φησίν, ο της αγίας Τεσσαρακοστής καιρός, οίος εάν ᾖ τις, μετέχει των μυστηρίων, αν επιστή των Επιφανείων η ημέρα. Καίτοι καιρός προσόδου ουκ Επιφάνια ουδέ Τεσσαρακοστή, αλλά ψυχής ειλικρίνεια και καθαρότης. Μετά ταύτης αεί πρόσιθι, χωρίς ταύτης μηδέποτε» (Ε.Π.Ε.20,484). Μετάφρασις: Βλέπω πολλούς να συμμετέχουν στην κοινωνία του σώματος του Χριστού, αλλ’ όπως έτυχε, από συνήθεια περισσότερο και για το νόμο, παρά με το νου και την καρδιά. Λένε: Αν έρθη ο καιρός της αγίας Τεσσαρακοστής, σε όποια κατάστασι και αν βρίσκεται κάποιος, μπορεί να συμμετέχη στα μυστήρια. Το ίδιο όταν έρθη η ημέρα των Χριστουγέννων. Και όμως δεν είναι ο καιρός, δηλαδή η γιορτή των Χριστουγέννων ἤ ἡ Μεγ.Σαρακοστή, που καθιστά τους ανθρώπους άξιους να προσέρχωνται στα μυστήρια, αλλ΄η ειλικρίνεια και η καθαρότητα της ψυχής. Με τέτοια ψυχή να προσέρχεσαι πάντα. Χωρίς αυτήν ουδέποτε.

● Για όσους αγνοούν, ότι στη λειτουργική σύναξι προσερχόμαστε κυρίως για την «κλάσι του Άρτου» (Πράξ.β΄42), για την πρόσκλησι του λειτουργού «Προσέλθετε», ισχύουν τα λόγια του Κυρίου μας. Εκείνος προσφέρει και προσφέρεται. Στα καθοριστικά Του λόγια για τη συνεχή μετοχή μας στη θεία Κοινωνία, τονίζει: «Ο τρώγων μου την σάρκαν και πίνων μου το αίμα έχει ζωήν αιώνιον, και εγώ αναστήσω αυτόν εν τη εσχάτη ημέρα. Η γαρ σάρξ μου αληθώς εστί βρώσις, και το αίμά μου αληθώς εστι πόσις. Ο τρώγων μου την σάρκαν και πίνων μου το αίμα εν εμοί μένει, καγώ εν αυτώ» (Ιωάν.στ΄54-56).

● Οικονόμησε ο Χριστός τον τρόπο «διηνεκούς» ενώσεως μαζί Του: Να κοινωνούμε συνεχώς. Ορισμένοι (λίγοι ευτυχώς πνευματικοί), ως άλλοι τροχονόμοι, καθορίζουν προθεσμίες και χρονικά διαστήματα. Σαφής ο λόγος του Χρυσοστόμου:

«Είσαι έτοιμος; Κάθε μέρα θα κοινωνής. Δεν είσαι έτοιμος; Ούτε το Πάσχα».

● Και εδώ βρίσκεται το άλλο άκρο. Πολλοί βλέπουν τους πιστούς να προσέρχωνται τακτικά στη θ.Κοινωνία, και τους… ακολουθούν! «Γιατί να μην κοινωνήσω και εγώ;» Φυσικά και συ να κοινωνήσης. Ο Χριστός προσφέρεται όλος για όλους. Αλλά με την δέουσα προετοιμασία.

Δεν κοινωνούμε γιατί είμαστε άξιοι, αλλά για να γίνουμε άξιοι. Δεν κοινωνούμε γιατί είμαστε άγιοι, αλλά γιατί θέλουμε να γίνουμε άγιοι. Κοινωνούμε, αφού καθαρίσουμε, όσο γίνεται καλύτερα την ψυχή μας, για να υποδεχτή τον Κύριο. Αν το χωρίο «Ο τρώγων μου την σάρκα…» μας ωθεί σε μετοχή, ένα χωρίο του αποστόλου Παύλου μας ωθεί σε αποχή από τη θεία Κοινωνία. Λέει: «Δοκιμαζέτω άνθρωπος εαυτόν, και ούτως εκ του άρτου εσθιέτω και εκ του ποτηρίου πινέτω. Ο γαρ εσθίων και πίνων αναξίως κρίμα εαυτῷ εσθίει και πίνει» (Α΄Κορ.ια΄28-29).

● Να κοινωνούμε, ναι, αλλά σωστά προετοιμασμένοι. Με μετάνοια και ευλάβεια. Ας ακούσουμε και εδώ τον ιερό Χρυσόστομο: «Πάσιν έν σώμα πρόκειται, και ποτήριον έν. Και εν ταις ευχαίς δέ πολύ τον λαόν ίδοι τις άν συνεισφέροντα. Και γαρ υπέρ των ενεργουμένων, υπέρ των εν μετανοία, κοιναί και παρά του ιερέως, και παρ’ αυτών γίνονται ευχαί, και πάντες μεν λέγουσιν ευχήν, ευχήν του ελέους γέμουσαν. Πάλιν επειδάν είρξωμεν των ιερών περιβόλων τους ου δυναμένους της ιεράς μετασχείν τραπέζης, ετέραν δει γενέσθαι ευχήν, και πάντες ομοίως επ’ εδάφους κείμεθα και πάντες ομοίως ανιστάμεθα. Όταν ειρήνης πάλιν μεταλαμβάνειν και μεταδιδόναι δέη, πάντες ομοίως ασπαζόμεθα» (Ε.Π.Ε.19,486). Μετάφρασις: Το ίδιο Σώμα βρίσκεται μπροστά σε όλους, το ίδιο, το ένα ποτήριο. Και στις προσευχές βλέπει κανείς, ότι ο λαός συμμετέχει πολύ. Διότι προσεύχονται και για όσα γίνονται, αλλά και για όλους τους ανθρώπους, τους αμαρτωλούς, τόσο ο ιερέας, όσο και ο λαός. Και όλοι λένε την ίδια προσευχή για να μας ελεήση ο Θεός. Και όταν πρόκειται να κοινωνήσουμε, ανάξιοι όντες, άλλη πρέπει να κάνουμε προσευχή. Όλοι μαζί γονατίζουμε στο έδαφος και ύστερα σηκωνόμαστε όρθιοι. Όταν επίσης πρόκειται να μεταλάβουμε, όλοι ανταλλάσσουμε ασπασμούς.

● Προσοχή στα δυό άκρα: Ούτε αδιαφορία για τη θεία Κοινωνία, ούτε καταφρόνησις της ιερότητος του μυστηρίου και της τρομακτικής μας ευθύνης.

● Οι λειτουργοί της Εκκλησίας είναι οικονόμοι των μυστηρίων, διότι είναι εμπιστευμένοι στη διακονία της χάριτος. Δεν είναι οικονόμοι, για να κάνουν… οικονομίες, που αφήνουν οποιονδήποτε να τρέχη τη Μεγ.Πέμπτη ή το Μεγ.Σάββατο ή τη νύχτα του Πάσχα προς το άγιο Ποτήριο! Δεν οικονομούν το «εις κρίμα και εις κατάκριμα». Δεν οικονομούν την απώλεια «εκ του αναξίως μεταλαμβάνειν».

● Έγκαιρη διαφώτισις των χριστιανών από το λειτουργό της Εκκλησίας προλαβαίνει ανεπιθύμητες καταστάσεις. ΄Οσοι αναβάλλουν τη θεία Κοινωνία του Πάσχα, επειδή δεν εξωμολογήθηκαν, αυτοί έχουν τόσες Κυριακές μπροστά τους. Μπορούν, σωστά προετοιμασμένοι, να κοινωνήσουν. Και κάθε φορά που κοινωνεί ο πιστός, κάνει Πάσχα. Ενώ το Πάσχα, που κοινωνούν με ασέβεια, γίνεται κόλασις!