πρωτοπρεσβύτερος Δημήτριος Αθανασίου
Επειδή πιθανόν τα σημερινά γεγονότα που πραγματοποιήθηκαν στην Νίκαια της Βιθυνίας πιθανόν να προκάλεσαν σύγχυση στο χριστεπώνυμο πλήρωμα και συγχρόνως να αποδείξουμε την οικουμενιστική συμπροσευχή δίνουμε στην συνέχεια κάποιες διευκρινίσεις.
ΕΡΩΤΗΣΗ. Δημοσιογράφοι που κάλυπταν με ρεπορτάζ τα γεγονότα είπαν ότι αυτό που συμβαίνει στην Νίκαια είναι ΚΟΙΝΗ ΠΡΟΣΕΥΧΗ και ΟΧΙ ΣΥΜΠΡΟΣΕΥΧΗ.
ΑΠΑΝΤΗΣΗ.
Διαφορά «κοινής προσευχής» και «συμπροσευχής»
Στην εκκλησιαστική γλώσσα οι όροι χρησιμοποιούνται συχνά με συγγενή, αλλά όχι απόλυτα ταυτόσημη σημασία.
1. Κοινή προσευχή
Σημαίνει ότι δύο ή περισσότεροι άνθρωποι προσεύχονται μαζί, στο ίδιο πνεύμα και στην ίδια πίστη. Χαρακτηριστικό παράδειγμα: η Θεία Λειτουργία ή ο Εσπερινός, όπου οι πιστοί ως μέλη της Εκκλησίας προσεύχονται «ὁμοθυμαδόν».
2. Συμπροσευχή
Ο όρος χρησιμοποιείται κυρίως όταν αναφέρεται προσευχή με άτομα που δεν ανήκουν στην ίδια πίστη – δηλαδή διαχριστιανική ή διαθρησκειακή προσευχή.
Η Ορθόδοξη Εκκλησία έχει κανόνες που ορίζουν με διάκριση τα όρια της συμπροσευχής, για να μην δημιουργείται σύγχυση ως προς την ενότητα της πίστεως.
Ο 45ος Αποστολικός Κανόνας αναφέρει:
«Επίσκοπος, ή πρεσβύτερος, ή διάκονος, εάν μόνον συμπροσευχηθῇ αιρετικοῖς, καθαιρείσθω».
Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος τονίζει επίσης:
«Οὐδὲν ἴσον τοῖς μυστηρίοις τῆς πίστεως· διὸ χρὴ διαφυλάσσειν τὴν ἑνότητα τῆς ὀρθῆς λατρείας.»
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ:Η κοινή προσευχή είναι καρπός της ενότητας της πίστης.
Η συμπροσευχή, όταν γίνεται με ανθρώπους εκτός της Εκκλησίας, μπορεί να δώσει λάθος εικόνα περί ενότητας που δεν υπάρχει ακόμη.
Σήμερα αυτό που έγινε σήμερα στη Νίκαια φαίνεται να ήταν συμπροσευχή (με ανάμειξη ορθοδόξων και εκπροσώπων άλλων ομολογιών).
Ποιοι Κανόνες το ορίζουν;
Α΄ Κανών Αγίων Αποστόλων
Ι΄ Κανών Αγίων Αποστόλων
ΜΕ΄ Κανών Αγίων Αποστόλων
Δ΄ Κανών της Λαοδικείας
Απαγορεύει την «από κοινού ψαλμωδία» και κάθε συμμετοχή σε λατρευτικές συνάξεις αιρετικών.
Διδασκαλίες Πατέρων
1. Ἅγιος Μάρκος ὁ Εὐγενικός
Ο άγιος Μάρκος, στύλος της Ορθοδοξίας στη Σύνοδο Φερράρας–Φλωρεντίας, μίλησε καθαρά για τις λατινικές προσθήκες, κυρίως το Filioque.
α) Για τις λατινικές καινοτομίες
«Οὐδὲν οὕτως ἀπεστάτησεν ἡμᾶς ἀπὸ τῶν Λατίνων ὡς τὸ Filioque.»
(Λόγος πρὸς τοὺς ἐν Φλωρεντίᾳ)
Δηλαδή:
Τίποτε δεν μας απομάκρυνε τόσο από τους Λατίνους όσο το Filioque.
β) Για το ότι η πλάνη αφορά τις διδασκαλίες, όχι τα πρόσωπα
«Οὐ γὰρ προσώπων ἔχομεν διάστασιν, ἀλλὰ τῆς Πίστεως.»
Δηλαδή:
Δεν χωριζόμαστε από πρόσωπα, αλλά από τη διαφορά στην Πίστη.
γ) Για τη φύση της λατινικής αλλοιώσεως της πίστεως
«Ἡ τῶν Λατίνων πλάνη ἐστὶν ἀθεραπευτος, ἐπεὶ οὐκ ἀπὸ ἁπλῆς ἀγνοίας, ἀλλ’ ἀπὸ προαιρέσεως γίνεται.»
Δηλαδή:
Το λάθος των Λατίνων δεν είναι απλή άγνοια, αλλά πηγάζει από εκ προαιρέσεως καινοτομία.
2. Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς
Ο άγιος Γρηγόριος δεν έζησε τη Δύση φανερά ως αντίπαλο, αλλά μίλησε ξεκάθαρα για το Filioque και τις αποκλίσεις της λατινικής θεολογίας.
α) Για το Filioque
«Τὴν μὲν ἐκπόρευσιν μόνον ἐκ τοῦ Πατρὸς ἡ θεία Γραφὴ ἐδίδαξεν· οἱ δὲ Λατίνοι προσέθεντο καὶ τὸν Υἱόν.»
(Ἀγ. Γρηγορίου Παλαμᾶ, Ὑπὲρ ἱερῶς ἡσυχίας)
Δηλαδή:
Η Γραφή διδάσκει πως το Άγιο Πνεύμα εκπορεύεται μόνο από τον Πατέρα· οι Λατίνοι πρόσθεσαν και τον Υιό.
β) Για την αλλοίωση της εκκλησιολογίας
«Ἀλλοίωσις τῆς πίστεως γίγνεται παρ’ αὐτοῖς, οὐ μικρόν τι τῆς ἐκκλησιολογίας τραῦμα.»
Δηλαδή:
Σ’ αυτούς γίνεται αλλοίωση της πίστεως, πληγώνοντας την εκκλησιολογική διδασκαλία.
----------------------------------------------------------------
ΕΡΩΤΗΣΗ.Στην αρχή της Οικουμενιστικής συμπροσευχής ψάλθηκε το ¨ΦΩΣ ΙΛΑΡΟΝ..."Επιτρέπεται αυτό στην συμπροσευχή αυτή;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Το «Φως ιλαρόν» είναι αρχαιότατος ύμνος λατρείας, απολύτως Χριστολογικός.
Απευθύνεται άμεσα:
- στον Ιησού Χριστό,
- υμνεί την Αγία Τριάδα,
- τελείται εντός της Ορθόδοξης λατρείας, στο Εσπερινό.
Είναι λοιπόν καθαρά δογματικός ύμνος που προϋποθέτει:
- πίστη στον Χριστό ως Θεό,
- αποδοχή της Αγίας Τριάδος,
- ορθόδοξη λειτουργική χρήση.
ΔΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ Η ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΣΕ ΣΥΜΠΡΟΣΕΥΧΕΣ ΕΠΕΙΔΉ ΑΠΑΙΤΕΙ ΠΙΣΤΗ ΣΤΑ ΟΡΘΟΔΟΞΑ ΔΟΓΜΑΤΑ.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Στο τέλος του οικουμενιστικού δρώμενου η Βυζαντινή χορωδία έψαλλε το παρακάτω τροπάριο. Το τροπάριο αυτό απαιτεί Ορθόδοξη πίστη και γιατί;
Τῶν ἁγίων Πατέρων ὁ χορός, ἐκ τῶν τῆς οἰκουμένης περάτων συνδραμών, Πατρός, καὶ Υἱοῦ, καὶ Πνεύματος ἁγίου, μίαν οὐσίαν ἐδογμάτισε καὶ φύσιν, καὶ τὸ μυστήριον τῆς θεολογίας, τρανῶς παρέδωκε τῇ Ἐκκλησίᾳ· οὓς εὐφημοῦντες ἐν πίστει, μακαρίσωμεν λέγοντες· Ὦ θεία παρεμβολή, θεηγόροι ὁπλῖται, παρατάξεως Κυρίου, ἀστέρες πολύφωτοι, τοῦ νοητοῦ στερεώματος, τῆς μυστικῆς Σιὼν οἱ ἀκαθαίρετοι πύργοι, τὰ μυρίπνοα ἄνθη τοῦ Παραδείσου, τὰ πάγχρυσα στόματα τοῦ Λόγου, Νικαίας τὸ καύχημα, οἰκουμένης ἀγλάϊσμα, ἐκτενῶς πρεσβεύσατε, ὑπὲρ τῶν ψυχῶν ἡμῶν. |
ΑΠΑΝΤΗΣΗ. Το παραπάνω τροπάριο είναι από την εορτή των 318 Αγίων Πατέρων της Α΄ Οικουμενικής Συνόδου Νικαίας. Πρόκειται για ύμνο με έντονο δογματικό περιεχόμενο, γι’ αυτό και πράγματι προϋποθέτει Ορθόδοξη πίστη για να μπορεί κανείς να το ψάλει και να το ομολογήσει αληθινά.
Ας δούμε γιατί.
Το συγκεκριμένο τροπάριο αναφέρεται άμεσα σε τρεις θεμελιώδεις αλήθειες της Ορθόδοξης πίστεως:
1. Ομολογία της Αγίας Τριάδος
Το τροπάριο λέει:
«Πατρὸς καὶ Υἱοῦ καὶ Πνεύματος Ἁγίου, μίαν οὐσίαν ἐδογμάτισε καὶ φύσιν»
Αυτό αποτελεί την καρδιά της τριαδολογικής διδασκαλίας όπως την διατύπωσαν οι Πατέρες στη Νίκαια:
- Τρία Πρόσωπα
- Μία ουσία
- Ίση θεότητα Πατρός, Υιού, και Αγίου Πνεύματος
Αυτή η δογματική διατύπωση είναι αποκλειστικά Ορθόδοξη, θεμελιωμένη στην Α΄ Οικουμενική Σύνοδο (325 μ.Χ.) και συμπληρωμένη στη Β΄ Οικουμενική (381 μ.Χ.).
Χωρίς αυτή την πίστη, κάποιος δεν μπορεί να ψάλλει το τροπάριο χωρίς να αρνείται ή να παραποιεί το νόημά του.
2. Αναγνώριση της αυθεντίας των Οικουμενικών Συνόδων
Το τροπάριο υμνεί τους Πατέρες που «τρανῶς παρέδωκαν τῇ Ἐκκλησίᾳ τὸ μυστήριον τῆς θεολογίας».
Εδώ αναγνωρίζεται:
- η αυθεντία των Αγίων Πατέρων,
- η αλήθεια των δογμάτων της Εκκλησίας,
- η παράδοση ως έργο του Αγίου Πνεύματος.
Κάποιος που δεν αποδέχεται την Ορθόδοξη Παράδοση δεν μπορεί να συμμετάσχει στην δοξολογία αυτή χωρίς αντίφαση.
3. Προσφυγή στις πρεσβείες των Αγίων Πατέρων
Το τέλος λέει:
«ἐκτενῶς πρεσβεύσατε ὑπὲρ τῶν ψυχῶν ἡμῶν»
Δηλαδή ζητούμε τις πρεσβείες των Αγίων Πατέρων.
Αυτό:
- προϋποθέτει πίστη στην αγιότητα των Πατέρων,
- στην μεσιτεία των Αγίων,
- στην ενότητα της Εκκλησίας επί γης και εν ουρανοίς.
Με άλλα λόγια: είναι αδύνατον να το πει κάποιος που δεν αποδέχεται την Αγιολογία και την εκκλησιολογία της Ορθοδοξίας.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ. Το τροπάριο δεν είναι απλώς ποίημα· είναι δογματική ομολογία.
Όποιος το ψάλλει, ομολογεί:
- την Αγία Τριάδα,
- την πίστη της Εκκλησίας,
- την αλήθεια των Συνόδων,
- τις πρεσβείες των Αγίων.
Γι’ αυτό δεν μπορεί να αποτελεί μέρος κάποιας «ουδέτερης» ή «ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΣΤΙΚΗΣ » προσευχής.
------------------------------------------------------------------
ΕΡΩΤΗΣΗ: Η ανάγνωση του Συμβόλου της Πίστεως από τον Πάπα χωρίς το filioque σημαίνει άρνηση των σχετικών Συνόδων που το καθιέρωσαν στην Παπική Εκκλησία;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ. Η ανάγνωση του Συμβόλου χωρίς το Filioque δεν σημαίνει ότι:
- καταργεί τις λατινικές τοπικές συνόδους,
- απορρίπτει το Filioque ως δόγμα,
- ή ότι αναγνωρίζει την Ορθόδοξη θεολογία της Εκπορεύσεως.
Τι σημαίνει στην πράξη; ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΧΕΙΡΟΝΟΜΙΑ για ΣΥΓΧΥΣΗ και προσπάθεια ΑΛΛΟΙΩΣΗΣ ΤΟΥ ΦΡΟΝΗΜΑΤΟΣ ΤΩΝ ΟΡΘΟΔΌΞΩΝ.
Η παπική Εκκλησία συνεχίζει να διδάσκει το Filioque σε όλα τα επίσημα θεολογικά της κείμενα και στην ίδια τη θεολογία του Filioque δεν έχει υπάρξει καμία μετάνοια, καμία άρση, καμία συνοδική κατάργηση.
2. Γιατί δεν αρκεί η «μη χρήση» του Filioque;
Διότι η Εκκλησία μας διδάσκει ότι:
✔ Το Filioque καταδικάστηκε συνοδικώς (π.χ. Μεγάλη Σύνοδος Κων/πόλεως 879–880 υπό Φωτίου).
✔ Αλλοιώνει το δόγμα της Αγίας Τριάδος.
✔ Προστέθηκε μονομερώς στο Σύμβολο της Πίστεως, κάτι που απαγορεύεται «ἁπὸ τῶν Ἁγίων Πατέρων».
Ο άγιος Μάρκος ο Ευγενικός λέει ξεκάθαρα:
«Οὐδέν οὕτως ἀπεστάτησεν ἡμᾶς ἀπὸ τῶν Λατίνων ὡς τὸ Filioque»
και επίσης:
«Οὐ προσώπων διάστασις, ἀλλὰ τῆς Πίστεως.»
Άρα δεν μας χωρίζει «η χειρονομία», αλλά το περιεχόμενο της πίστεως.
3. Τι θα σήμαινε πραγματική ακύρωση του Filioque;
Για να θεωρηθεί το Filioque κατηργημένο, θα έπρεπε:
- Να συγκληθεί Ρωμαιοκαθολική Σύνοδος που να το καταδικάσει.
- Να αλλάξουν τα επίσημα λατινικά δόγματα, τα catechisms, οι αποφάσεις των συνόδων τους.
- Να δηλωθεί ρητώς ότι:
- το Άγιο Πνεύμα εκπορεύεται μόνον ἐκ τοῦ Πατρός,
- και ότι το Filioque ήταν καινοτομία.
- Να αποκατασταθεί η θεολογία της Αγίας Τριάδος κατά τους αγίους Πατέρες.
Τίποτε από αυτά δεν έχει γίνει.
Έτσι η απλή παράλειψη του Filioque σε μια τελετή δεν σημαίνει παραίτηση από την πλάνη.
ΕΡΩΤΗΣΗ. Ποιες Παπικές Σύνοδοι εισήγαγαν το Filioque (Φιλιόκβε)
1. Σύνοδος του Τολέδο (589)
Η Γ΄ Σύνοδος του Τολέδο (589), υπό τον βασιλέα Ρεκαρέδο, ήταν η πρώτη επίσημη σύνοδος που:
- εισήγαγε το Filioque στο Σύμβολο της Πίστεως,
- το έκανε δογματικό όρο για τη Δυτική Ισπανία.
Από αυτή τη σύνοδο ξεκινά η διάδοσή του στη Δύση.
2. Σειρά Συνόδων του Τολέδο (6ος–8ος αι.)
Μετέπειτα σύνοδοι της ίδιας περιοχής συνέχισαν:
- να επαναβεβαιώνουν το Filioque,
- να το καθιστούν κανονική χρήση στη Λειτουργία και στη διδασκαλία.
Δεν ήταν παπικές, αλλά προετοίμασαν το έδαφος για τη Ρώμη.
3. Σύνοδος της Φρανκφούρτης (794)
Υπό τον Καρλομάγνο.
- Καταδικάζει όσους απορρίπτουν το Filioque
- Προσπαθεί να επιβάλει τη διδασκαλία αυτή σε όλη τη Δύση.
Η Ρώμη τότε ακόμη δεν το δέχεται στο Σύμβολο.
4. Σύνοδος του Άξ-λα-Σαπέλ (809)
Εδώ επιβάλλεται το Filioque σταδιακά στο φραγκικό χώρο, και ζητείται να χρησιμοποιηθεί και στη Ρώμη.
Ο Πάπας Λέων Γ΄ αρνείται να προσθέσει τη λέξη στο Σύμβολο, αλλά δέχεται τη διδασκαλία.
Μάλιστα χάραξε σε δύο ασημένιες πλάκες το Σύμβολο χωρίς το Filioque για να δείξει την ορθότητα του αρχικού κειμένου.
Άρα η πλάνη είχε εισαχθεί ως διδασκαλία πριν γίνει λειτουργική προσθήκη στη Ρώμη.
5. Οριστική αποδοχή από τη Ρώμη (11ος αιώνας)
Η πραγματική καθιέρωση του Filioque στη ρωμαϊκή Λειτουργία έγινε:
- Τον 11ο αιώνα, μάλλον επί Βενεδίκτου Η΄ (1012–1024) ή Ιωάννη ΙΘ΄.
- Τότε για πρώτη φορά το Σύμβολο με Filioque απαγγέλλεται επίσημα στη Ρώμη.
6. Δυτικές Σύνοδοι που το έκαναν επίσημο δόγμα
✔ Ά Λατερανική Σύνοδος (1215) – Πρώτη παπική οικουμενική για τους Λατίνους
Στο «Credo» της Συνόδου το Filioque περιλαμβάνεται ρητά.
Εδώ πλέον γίνεται ανεπίστρεπτο δόγμα της Παπικής Εκκλησίας.
✔ Σύνοδος της Φλωρεντίας (1439)
Τυπικά κοινή σύνοδος, αλλά τελικά δυτική.
- Κατοχυρώνει πλήρως το Filioque.
- Επιδιώκει να το επιβάλει στους Ορθοδόξους.
- Ο άγιος Μάρκος ο Ευγενικός αρνείται να το υπογράψει.
Από τότε η Δύση το θεωρεί δεσμευτικό δόγμα.
.jpeg)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου