_____________________
Την Δευτέραν Κυριακήν των Νηστειών, ‘’μνήμην επιτελούμεν του εν Αγίοις Πατρός ημών Γρηγορίου Αρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης του Παλαμά’’, του κληθέντος κήρυκος της Χάριτος. Δικαίως θα μπορούσαμε να καλέσουμε την Δευτέραν Κυριακήν των Νηστειών και Δευτέραν Κυριακήν της Ορθοδοξίας.
‘’Δρεπάνη των λόγων σου, και ιεροίς συγγράμμασιν έτεμες αιρέσεις ακανθώδεις, και ζιζανίων νόθα βλαστήματα, της Ορθοδοξίας δ’ευσεβή κατεβάλου σπέρματα, Ιεράρχα Γρηγόριε’’ (Κανών α΄, Ωδή ε΄), ψάλλουμε κατά την Ακολουθία της Δευτέρας Κυριακής των Νηστειών.
Η διδασκαλία του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά περί της Ακτίστου Θείας Χάριτος, αποτελεί συνέχεια της δογματικής διδασκαλίας της Εκκλησίας μας και η Σύνοδος δια της οποίας επικυρώθηκε δογματική αυτή η διδασκαλία, αποτελεί στη συνείδηση της Εκκλησίας μας την Θ΄ Οικουμενική Σύνοδο. Στη συνείδηση της Εκκλησίας μας όλες οι διακηρυχθείσες δογματικές αλήθειες, αποτελούν το ‘’εν εκτάσει’’ Σύμβολο της Ορθόδοξης Πίστης μας.
«Έστιν ουν και ο Πατήρ και ο Υιός και το Πνεύμα το Άγιον ομού πηγή του ζώντος ύδατος, τουτέστιν της Θείας Χάριτος» (Αποδεικτικός 2,65) ομολόγησε ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, αντικρούοντας την πλάνη του Βαρλαάμ του Καλαβρού, ο οποίος θεωρούσε ότι είναι κτιστή η Θεία Χάρις, και κατώτερη της νόησης. Τον αιρετικό αντιησυχαστή Βαρλαάμ, ο «πνευματορρήτωρ θείος Γρηγόριος ο Παλαμάς, άφρονα και άνουν απέδειξε».
Η περί των Ακτίστων Θείων Ενεργειών διδασκαλία του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά αποτελεί διδασκαλία της Εκκλησίας μας. Ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς απλά επανέλαβε αυτήν όταν προέκυψε η αιρετική διδασκαλία του Βαρλαάμ και του Ακινδύνου. Ο Άγιος Βασίλειος διακρίνει την ουσία από τις ενέργειες του Θεού. Ο Άγιος Βασίλειος τονίζει το απρόσιτον της ουσίας του Θεού. Οι ενέργειες του Θεού είναι που κατεβαίνουν σε μας. ‘’Αι μεν γαρ ενέργεια αυτού προς ημάς καταβαίνουσιν, η δε ουσία αυτού μένει απρόσιτος’’ (Αγίου Βασιλείου, Επιστολή 234).
Αυτό που τονίζει ο Άγιος Βασίλειος τι καταδεικνύει; Για ποιο λόγο διακρίνει ο Άγιος Βασίλειος την ουσία από τις ενέργειες του Θεού; Δεν συμπεραίνει κανείς εμφανέστατα ότι η ουσία του Θεού είναι απρόσιτος, ενώ αυτό δεν συμβαίνει για τις Άκτιστες Θείες ενέργειες;
‘’Ημείς δε εκ των ενεργειών γνωρίζειν λέγομεν τον Θεόν ημών, τη δε ουσία αυτή προσεγγίζειν ουχ υπισχνούμεθα’’ (Αγίου Βασιλείου, Επιστολή 234). Ο Άγιος Βασίλειος τονίζει το απρόσιτον της ουσίας του Θεού αναφέροντας ότι ‘’τη δε ουσία αυτή προσεγγίζειν ουχ υπισχνούμεθα’’. Γιατί δεν αναφέρει το ίδιο και για τις ενέργειες του Θεού ο Άγιος Βασίλειος; Εμείς γνωρίζουμε τον Κύριο και Θεό μας από τις ενέργειές του.
‘’Εάν η Θεία Χάρις είναι κτιστή, πως θα θεώσει κατά χάριν τον άνθρωπο;’’, για να χρησιμοποιήσουμε μια ερωτηματική φράση του Γέροντα Γεωργίου Καψάνη.
«Χάρις είναι αι θείαι εκείναι ενέργειαι τας οποίας η Παναγία Τριάς παρέχει εις την Εκκλησίαν δια την σωτηρίαν των ανθρώπων», αναφέρει χαρακτηριστικά ο Άγιος Ιουστίνος Πόποβιτς*.
«Όταν ουν άρξηται ο νους εν πολλή αισθήσει γεύεσθαι της χρηστότητος του Αγίου Πνεύματος, τότε οφείλομεν ειδέναι ότι άρχεται η χάρις ώσπερ επιζωγραφείν εις το κατ’ εικόνα το καθ’ ομοίωσιν», αναφέρει ο Άγιος Διάδοχος Φωτικής**.
‘’Το της σοφίας ιερόν και θείον όργανον, θεολογίας την λαμπράν συμφώνως σάλπιγγα ανυμνούμεν σε Γρηγόριε θεορρήμον. Αλλ’ ως νους Νοΐ τω πρώτω παριστάμενος, προς αυτόν τον νουν ημών Πάτερ οδήγησον, ίνα κράζομεν· χαίρε κήρυξ της χάριτος’’, δικαίως ψάλλουμε σε Κοντάκιο της Δευτέρας Κυριακής των Νηστειών για τον Άγιο Γρηγόριο Παλαμά.
‘’Χείρων νοήσεως’’ θεωρούσαν οι Βαρλααμίτες την Θεία Χάρη. Δυστυχώς δεν είναι λίγοι αυτοί που στις δογματικές διαφορές με τους Παπικούς, λησμονούν αυτή τη δογματική κακοδοξία.
Δεν αποτελεί τυχαίο γεγονός ότι ο Άγιος Παΐσιος, στην γνωστή επιστολή του προς τον Αρχιμανδρίτη Χαράλαμπο Βασιλόπουλο, παρηγορητικά έγραφε ότι, ‘’ο Κύριος, όταν θα πρέπη, θα παρουσιάση τους Μάρκους Ευγενικούς και τους Γρηγορίους Παλαμάδες, δια να συγκεντρώσουν όλα τα κατασκανδαλισμένα αδέλφια μας, δια να ομολογήσουν την Ορθόδοξον Πίστιν, να στερεώσουν την Παράδοσιν και να δώσουν χαράν μεγάλην εις την Μητέραν μας’’, θεωρώντας τον μεγάλο αυτόν Πατέρα, ως ένα από τους μεγάλους Ομολογητές της Εκκλησίας μας.
Στις δύσκολες τούτες μέρες, κατά τις οποίες ο Οικουμενισμός υπερβαλλόντως αντιστρατεύευται το ‘’επόμενοι τοις Αγίοις Πατράσι’’, τον μεγάλο Πατέρα της Εκκλησίας μας, τον θεορρήμονα Άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά, Ορθοδόξως πρέπει να τιμούμε, αλλά και Ορθοδόξως να μιμηθούμε.
Κατά τον Όρθρον της Δευτέρας Κυριακής των Νηστειών, όπου ‘’μνήμην επιτελούμεν του εν Αγίοις Πατρός ημών Γρηγορίου Αρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης του Παλαμά’’, στον Κανών α΄, Ωδή γ΄του Αγίου ψάλλουμε το ακόλουθο : ‘’Τα ρείθρα των θείων διδαχών σου φυλάττοντες πάσαν μηχανήν των κακοδόξων φεύγομεν, και πάσας εκκρουόμεθα, σοις ιεροίς συγγράμασι, φάλαγγας τούτων Γρηγόριε. Σοφίας μωράς κακοδόξων, διέλυσας Μάκαρ του Θεού, σοφίαν ενυπόστατον, έχων εν τη καρδία σου δι’ ης μετ΄ήχου έθραυσας, τα σαθρ’α τούτω φρυάγματα. Νεκρώσας σαρκός της φθειρομένης πάσαν ηδυπάθειαν σοφέ ασκητικώς εζώωσας ψυχής σου τα κινήματα και ταύτην θείον όργανον, θεολογίας ανέδειξας’’.
Η Εκκλησιαστική συνείδηση εκφράζεται και μέσα από τις Ιερές Ακολουθίες της Εκκλησίας μας. Εις την Ακολουθία της Β΄ Κυριακής των Νηστειών, κατά την οποία εορτάζομε τον Άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά, τον «μέγαν και αξιάγαστον» Ομολογητήν της Εκκλησίας μας, μπορούμε να βρούμε αναφορές που καταδεικνύουν ποιαν εννοεί η Εκκλησιαστική συνείδηση Μίαν Αγίαν Εκκλησίαν.
Με το ψαλλόμενο «Ορθοδοξίας ο φωστήρ, Εκκλησίας το στήριγμα και διδάσκαλε», καταλαβαίνομε ότι ο φωστήρ της Ορθοδοξίας Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, αποτελεί στήριγμα της Μίας Αγίας Εκκλησίας, της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Είναι αλήθεια πως η Β΄ Κυριακή των Νηστειών, κατά την οποία εορτάζομε τον Άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά, είναι για μας Δευτέρα Κυριακή της Ορθοδοξίας.
Όταν ψάλλομε «τα ρείθρα των θείων διδαχών σου φυλάττοντες, πάσαν μηχανήν των κακοδόξων φεύγομεν», αντιλαμβανόμαστε ποιους η Εκκλησιαστική συνείδηση εννοεί κακοδόξους.
Η Εκκλησιαστική συνείδηση εκφραζομένη μέσα από την Υμνογραφία της Εκκλησίας μας διασώζει το «δρεπάνη τον λόγων σου και ιεροίς συγγράμμασιν έτεμες αιρέσεις ακανθώδεις».
Οι Παπικοί πέραν των άλλων κακοδοξιών, έχουν αποδεχθεί την βαρλααμική πλάνη. Είναι γνωστό το Παπικό μένος για τον Άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά. Το γεγονός της καταστροφής του Τυπογραφείου στην Κωνσταντινούπολη, κατά το έτος 1627 από τους Ιησουΐτες, με αφορμή την έκδοση των «Δύο αποδεικτικών λόγων» του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, καταμαρτυρεί το Παπικό μένος. Την Παπική μανία επίσης γνώρισε και ο Migne, εξ αφορμής της έκδοσης έργων του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, και υποχρεώθηκε στο τέλος να ζητήσει ‘’συγνώμη’’ για την έκδοσή των.
Η Β΄ Κυριακή των Νηστειών, κατά την οποία εορτάζομε τον Άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά, τον «μέγαν και αξιάγαστον» Ομολογητήν της Εκκλησίας μας, είναι για μας τους Ορθοδόξους Δευτέρα Κυριακή της Ορθοδοξίας.
*Αγίου Ιουστίνου Πόποβιτς - ‘’Άνθρωπος και Θεάνθρωπος’’
**Αγίου Διαδόχου Φωτικής - Τα εκατόν ‘’Γνωστικά Κεφάλαια’’
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου