Ο 45ος ΙΕΡΟΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΑΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΟΜΟΦΩΝΙΑ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ

 

Εισαγωγικά

Συνεχίζουμε να δημοσιεύουμε αποσπάσματα από την νέα μελέτη του ιερομονάχου Ευγενίου, που αφορά την ερμηνεία του 45^ου Αποστολικού Κανόνα.

Στο πρώτο μέρος της μελέτης γίνεται ερμηνεία  του 45^ου Αποστολικού Κανόνα από τον Άγιο Νικόδημο τον Αγιορείτη και στο δεύτερο μέρος γίνεται τεκμηρίωση της ερμηνείας του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου από την ομοφωνία της ερμηνείας των Αγίων Πατέρων (consensus partum).

Στην συνέχεια παρουσιάζουμε διαμορφωμένα αποσπάσματα του δεύτερου μέρους της μελέτης του Γέροντα. Η διαμόρφωση έγινε προκειμένου να γίνουν τα γραφόμενα κατανοητά στους ενδιαφερομένους. Όποιος θέλει περισσότερα στοιχεία για το θέμα μπορεί να βρει σε ολόκληρη την μελέτη που δημοσιεύεται σε αρχείο pdf στην ηλεκτρονική διεύθυνση

https://www.agioritespateres.com/o-45os-ieros-apostolikos-kanonas/ καθώς και στο βιβλίο του που πάλι σε αρχείο pdf δημοσιεύεται στην ηλεκτρονική διεύθυνση

https://www.agioritespateres.com/i-ennoia-tou-molysmou/

Στο κείμενο που παρουσιάζουμε αποδεικνύει ο Γέροντας ότι ΥΠΑΡΧΕΙ  Ιερός Κανόνας και μάλιστα ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΟΣ που ΕΝΤΕΛΛΕΤΑΙ ΜΕ ΕΠΙΤΙΜΙΟ τον ορθόδοξο να μη κοινωνεί με ακατάκριτο αιρετικό. Αυτό συνεπάγεται ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΤΟΥ 15ου  ΚΑΝΟΝΑ (που αναφέρεται σε ΑΚΑΤΑΚΡΙΤΟΥΣ ΑΙΡΕΤΙΚΟΥΣ) και ως εκ τούτου και της ΑΠΟΤΕΙΧΙΣΗΣ.

π.Δ.Α

 

Ο 45ος ΙΕΡΟΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΑΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΟΜΟΦΩΝΙΑ ΤΩΝ  ΑΓΙΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ

Κατ’ αρχάς ο 45ος Ιερός Αποστολικός Κανόνας διορίζει: «Επίσκοπος, η Πρεσβύτερος, η Διάκονος αιρετικοίς συνευξάμενος, μόνον, αφοριζέσθω, ει δε επέτρεψεν αυτοίς, ως Κληρικοίς  ενεργήσαί τι, καθαιρείσθω».

 

Είναι βεβαίως μεγάλο το κύρος που απολαμβάνει ο όσιος Νικόδημος εντός της  Εκκλησίας, αλλά είναι γνωστόν ότι το αλάθητο το έχει η Εκκλησία στις Οικουμενικές Συνόδους και στην «κοινή των Πατέρων δόξα», όπως ο ίδιος ομολογεί.

 «… ρητέον, ότι, ημίν  ου μέλλει τι είπον, η τι εφρόνησαν μερικοί Πατέρες. Αλλά τι λέγει η Γραφή, και αι  οικουμενικαί σύνοδοι, και η κοινή των Πατέρων δόξα». Συνεπώς πρέπει και εμείς να  ακολουθήσουμε την υπόδειξη του Οσίου.

Αυτά που ήδη ελέχθησαν από τον Όσιο Νικόδημο τον Αγιορείτη ότι  δηλαδή οι Ιεροί Αποστολικοί Κανόνες 10ος, 11ος και 45ος, αναφέρονται σε ακατακρίτους (ακαθαιρέτους) αιρετικούς πράγματι αποτελούν την «κοινή  των Πατέρων δόξα» [ήτοι το «consensus Patrum»]. Τούτο καταδεικνύεται από τα εξής:

1) Από τις Αποστολικές Διαταγές. Δύο παραθέτουμε εδώ σ’ αυτήν την συνάφεια. 

Η Πρώτη:  Σ’  αυτήν την Διαταγή γίνεται αναφορά σε «εναγείς» [(=μολυσμένους) εννοείται Ιερείς άρα  ακαθαιρέτους] που μολύνουν τον τόπο και διά τούτο δεν πρέπει οι Ορθόδοξοι να  κοινωνούν μαζί τους και μάλιστα ούτε να συμψάλλουν, ούτε να συναναγινώσκουν, ούτε  να συμπροσεύχονται [εννοείται για την αποφυγή του συμμιασμού-συν-μολισμού.

Η Δευτέρα:  Σ’ αυτήν την Διαταγή γίνεται αναφορά περί του  συμμιασμού (= συν-μολυσμού) των Ορθοδόξων εκ της συμπροσευχής – μόνον– του  ακατακρίτου αιρετικού.

Συνεπώς υπάρχει συμμιασμός στους Ορθοδόξους εκ της συμπροσευχής ακρίτων  (ακαθαιρέτων) αιρετικών. [Ο συμμιασμός όχι νοούμενος ως απώλεια της ιερωσύνης  αλλ’ ως συγκατάκριση στους εν γνώσει κοινωνούντες μαζί τους}.

Εφ’ όσον υπάρχει αυτός ο συμμιασμός τότε οι 10ος, 11ος και 45ος Αποστολικοί αναφέρονται σε ακατακρίτους αιρετικούς, ως λέγεται και υπό του οσίου Νικοδήμου (ως προς τους ακατακρίτους αυτών των Κανόνων).

Η εκκλησιαστική διαχρονική συνείδηση  αποδέχεται την υπαρξη μολυσμού εκ της εκκλησιαστικής κοινωνίας ακατακρίτων αιρετικών, (βλ. βιβλίο -Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΜΟΛΥΣΜΟΥ, ενδεικτικώς σσ. 37 κ.ε.).

2) Από άλλους Αποστολικούς Κανόνες (πλην των 10ου, 11ου και 45ου). Τους 31ο και 33ο Αποστολικούς οι οποίοι αναφέρονται σε ακαθαιρέτους αιρετικούς όπως (ως αιρετικούς) τους αποκαλεί ο όσιος Νικόδημος .

 3) Από Ιερούς Κανόνες Τοπικών Συνόδων, αναγνωρισμένων υπό της εκκλησιαστικής διαχρονικής συνειδήσεως. Από τον 15ο Ιερό Κανόνα της ΑΒʹ Συνόδου στην εξαίρεσή του στην οποία αναφέρεται σε ακαθαιρέτους αιρετικούς όπως τους αποκαλούν (ως αιρετικούς) ο όσιος Νικόδημος, ο Ιωάννης Ζωναράς και ο Θεόδωρος Βαλσαμών . Από τον 33ο Κανόνα της Λαοδικείας Συνόδου ο οποίος αναφέρεται σε ακρίτους αιρετικούς (βλ. βιβλίο Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΜΟΛΥΣΜΟΥ σ. 226).

 4) Από Ιερούς Κανόνες Πατέρων της Εκκλησίας οι οποίοι επισφραγίσθηκαν υπό της Πενθέκτης Οικουμενικής Συνόδου. Τον 5ο Κανόνα του Μ. Βασιλείου και τον 9ο Κανόνα του ιερού Τιμοθέου οι οποίοι αναφέρονται σε ακατακρίτους αιρετικούς, (τεκμηρίωσή του βλ. ως προς το πρώτο βιβλ.-Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΜΟΛΥΣΜΟΥ, σσ. 616 κ.ε., ως προς τον δεύτερο βιβλίο- σσ. 226 κ.ε.). 5) Από αγίους Πατέρες που απαγορεύουν με πολλή αυστηρότητα την συμπροσευχή μετά των ακατακρίτων αιρετικών.

6) Από τους Πατέρες που επέβαλλαν επιτίμιο η επιτίμησαν τους Ορθοδόξους οι οποίοι κοινώνησαν με ακαταγνώστους αιρετικούς.

α. Ο όσιος Σωφρόνιος Πατριάρχης Ιεροσολύμων στις Εξαγγελίες του λέγει: «Ο συνευχόμενος αιρετικώ εν εκκλησία η εν οίκω, ακοινώνητος έστω και αυτός».

Ο όσιος Πατήρ επιβάλλει επιτίμιο στον ορθόδοξο που συμπροσεύχεται με αιρετικό, εντός Εκκλησίας η οικίας. Το ότι αναφέρεται σε ακατάκριτο «αιρετικώ» φαίνεται από την Αποστολική Διαταγή που συμπεριλαμβάνει στις Εξαγγελίες του περί εναγών Ιερέων με τους οποίους δεν πρέπει να συμπροσευχόμαστε  .

Σε ποιους όμως Ιερούς Κανόνες, εν τοιαύτη περιπτώσει, βασίζεται ο όσιος Σωφρόνιος και επιβάλλει επιτίμιο; Ποιους άλλους παρά, κατά την ερμηνεία του οσίου Νικοδήμου, στους 10ο, 11ο, και 45ο Αποστολικούς (τουλάχιστον).

β. Ο άγιος Νικηφόρος Πατριάρχης Κπόλεως λέγει:

«Ερώτηση 8: Για τους μοναχούς οι οποίοι δέχονται αδιαφόρως οποιονδήποτε και συμπροσεύχονται και συντρώγουν μ’ αυτούς, αν πρέπει να τους δεχόμαστε σε συνεστίαση και ψαλμωδία.

Απάντηση: Όταν ο Απόστολος λέγει "Στέλλεσθαι υμάς από παντός αδελφού ατάκτως περιπατούντος, και μη κατά την παράδοσιν ην παρέλαβε παρ’ ημών", (β’ Θεσ.3,6). Και πως δεν κρίνετε από μόνοι σας το καλό; Εάν λοιπόν αποκοπούν από την αμαρτωλή συνήθειά τους και καταδεχθούν το πρέπον επιτίμιο, τότε πρέπει να γίνονται δεκτοί. Πρέπει να προσέχετε όμως, ποιοί είναι αυτοί τους οποίους χαρακτηρίζετε ως τυχόντες, άρα αιρετικοί, η εμφανώς κατηγορούμενοι για την ζωή τους. Γι’ αυτούς λέγει ο Απόστολος· "Εάν τις αδελφός ονομαζόμενος πόρνος, η πλεονέκτης, η ειδωλολάτρης και τα εξής, τω τοιούτω μηδέ συνεσθίειν", (Α’ Κορ. 5, 11)»41. Ο Άγιος επιβάλλει το πρέπον επιτίμιο σε μοναχούς που συμπροσευχήθηκαν με υποδίκους (=ακρίτους, μη δικασθέντες ακόμη) αιρετικούς,

γ. Ο όσιος Θεόδωρος ο Στουδίτης επιβάλλει επιτίμιο σε ιερωμένους που συμψάλλουν με ακρίτους προσωπικά αιρετικούς.(δεύτερη περίοδος εικονομαχίας).

Η περίοδος της δευτέρας φάσεως της Εικονομαχίας (815–843) παρουσιάζει πολλές ομοιότητες με την περίοδο της αρειανικής αιρέσεως μετά την Αʹ Οικουμενική Σύνοδο. Έχουμε καταδίκη της αιρέσεως από Οικουμενική Σύνοδο, η μετά ταύτα περίοδος αφορά ακατακρίτους προσωπικά αιρετικούς, οι αυτοκράτορες αιρετικοί, διωγμούς δεινούς, αδυναμία συγκροτήσεως ορθοδόξων συνόδων (επί αρειανικής σε κάποιες περιπτώσεις στην Ανατολή που κυρίως υπήρχε το πρόβλημα συγκροτήθηκαν Ορθόδοξες Σύνοδοι), υπογραφή αιρετικής ομολογίας και εκκλησιαστική κοινωνία των Ορθοδόξων με τους αιρετικούς. Ο  άγιος Νικηφόρος Πατριάρχης Κπόλεως και ο όσιος Θεόδωρος οι οποίοι έδρασαν εκείνη την περίοδο επιτίμησαν τους Ορθοδόξους εξ αιτίας της εκκλησιαστικής κοινωνίας με τους ακαθαιρέτους Εικονομάχους.

 

…………………………………………………………………………….

Βάσει λοιπόν αυτής της ερμηνευτικής αρχής και σύμφωνα με την ομοφωνία των Πατέρων [με το «consensus Patrum»] το τελικό συμπέρασμα είναι ότι: ο 45ος Ιερός Αποστολικός Κανόνας με την λέξη «αιρετικοίς» εννοεί τους ακαθαιρέτους (δεν εξαιρούνται βεβαίως και οι κατακεκριμένοι). Και αυτός ο Αποστολικός, ο οποίος είναι υποχρεωτικός, ερμηνεύει τους 31ο Αποστολικό και 15ο της ΑΒʹ Συνόδου στις εξαιρέσεις τους ότι είναι υποχρεωτικοί.

Και λαμβάνοντας υπ’ όψιν τις Αποστολικές Διαταγές που μνημονεύσαμε ανωτέρω οι οποίες ερμηνεύουν τον 45ο Ιερό Αποστολικό Κανόνα ότι αυτή η απαγόρευση στους Ορθοδόξους να συμπροσευχηθούν με ακατακρίτους αιρετικούς (κ.ε.) και μάλιστα μετά επιτιμίου γίνεται διά την αποφυγή του συμμιασμού (= συν-μολυσμού) απ’ αυτή ταύτη την ενέργεια της εκκλησιαστικής κοινωνίας, [(ως κοινωνία εκλαμβάνει την συμπροσευχή η προς μονάζοντας επιστολή του Μ. Αθανασίου, ως ήδη ελέχθη) ο συμμιασμός όχι νοούμενος ως απώλεια της ιερωσύνης αλλ’ ως συγκατάκριση στους εν γνώσει κοινωνούντες.

Αλλά ο 45ος Αποστολικός ακόμη ερμηνεύει ότι και ο 10ος Αποστολικός και η κανονική αρχή «ο κοινωνών ακοινωνήτω ακοινώνητος έστω» ισχύουν και ως προς ακατάκριτο [= μη κατακριθέντα (ακαθαίρετο ως προς κληρικό)] «ακοινωνήτω»· [πέρα βεβαίως αυτών που ελέχθησαν υπό του οσίου Νικοδήμου του Αγιορείτου στην ερμηνεία του στους 10ο και 11ο Αποστολικούς, (βλ. ανωτέρω)]. Αφού ήδη ελέχθη ότι ο 45ος Ιερός Αποστολικός Κανόνας καθιστά ακοινωνήτους τους ακαθαιρέτους αιρετικούς και μάλιστα μετά επιτιμίου και δη, διά την αποφυγή του συμμιασμού στους Ορθοδόξους που κοινωνούν (εν γνώσει) μαζί τους. Και μόνον η ύπαρξη του συμμιασμού αρκεί, πόσο περισσότερο όταν υπάρχουν και η εντολή και το επιτίμιο τα οποία είναι άλλωστε και απόρροια εκείνου (του συμμιασμού) ώστε να αποφευχθεί, για την προστασία και σωτηρία μας.

Πως λοιπόν μετά από όλα αυτά να μην ισχύει η αρχή «ο κοινωνών ακοινωνήτω ακοινώνητος έστω» από ακατάκριτο «ακοινωνήτω»; Σαφώς και ισχύει.Ο,τι ακριβώς διδάσκει το «consensus Patrum» ως κατεδείχθη διά πολλών στο βιβλίο-Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΜΟΛΥΣΜΟΥ.Ο 45ος Ιερός Αποστολικός Κανόνας, λοιπόν, συνεπιβεβαιώνει και συνεπικυρώνει τα συμπεράσματα του βιβλίου:

«Η έννοια του μολυσμού των Ορθοδόξων εκ της εκκλησιαστικής κοινωνίας μη καταδικασθέντων αιρετικών. Κατά τις Οικουμενικές Συνόδους και τους αγίους Πατέρες»· ότι όντως είναι η διδασκαλία των αγίων Συνόδων και Πατέρων, τούτ’ έστι της Εκκλησίας. Και δίδει απάντηση στην εποχή μας η οποία δεν θέλει να αποδεχθεί ότι υπάρχει Ιερός Κανόνας που εντέλλεται και μάλιστα μετά επιτιμίου τον ορθόδοξο να μη κοινωνεί με ακατάκριτο αιρετικό. Ότι ΝΑΙ, υπάρχει, ακριβέστερα υπάρχουν (Κανόνες) -, και μάλιστα Αποστολικός.