O Αρχιεπίσκοπος Φινλανδίας αγωνίζεται για το Κοράνι.
της Ειρήνης Ιωαννίδου
Το Κοράνι σκίστηκε και κάηκε μπροστά από το κεντρικό τζαμί της Στοκχόλμης
Κάπου στο διαδίκτυο διάβασα πως όταν εμείς στεκόμαστε επιφυλακτικοί απέναντι στους Μουσουλμάνους, αυτό χαρακτηρίζεται ρατσισμός, θρησκευτικός και μη, όταν οι ίδιοι εξεγείρονται κατά των Ορθοδόξων στο όνομα των υψηλών ιδανικών της πίστης τους, τότε πρόκειται για κουλτούρα.
Πρόσφατα, δικαστήριο στη Σουηδία έδωσε άδεια για μια συγκέντρωση κατά την οποία το Κοράνι, σκίστηκε και κάηκε μπροστά από το κεντρικό τζαμί της Στοκχόλμης. Ο Μητροπολίτης Φινλανδίας Λέων αντέδρασε και έσπευσε διαμαρτυρηθεί γραπτώς δηλώνοντας εμπράκτως πως βρίσκεται στο πλευρό κάθε δικαιωματιστή Μουσουλμάνου [1].
«Ως ηγέτης της Ανατολικής Χριστιανικής Εκκλησίας, που είναι μειοψηφία στη χώρα μας, δεν μπορώ να δεχτώ μια τέτοια ερμηνεία της ελευθερίας της έκφρασης.
Όταν καίγεται το ιερό βιβλίο μιας θρησκευτικής κοινότητας, καίγονται στις φλόγες περισσότερο από ένα σύμβολο ή λέξεις σε χαρτί. Καταστρέφονται χωρίς συναίσθημα τα βασικά στοιχεία της ταυτότητας και της προσωπικής ελπίδας ενός ατόμου. Ταυτόχρονα, καταστρέφονται τα θεμέλια του αμοιβαίου σεβασμού και της εμπιστοσύνης.
Στη Φινλανδία, μέχρι στιγμής έχουμε καταφέρει να τα πάμε καλύτερα και προστατευόμαστε με νόμο από την παραβίαση της θρησκευτικής ειρήνης. Ωστόσο, δεν υπάρχει λόγος να είμαστε περήφανοι: είδαμε και εμείς πρόσφατα πώς τα ρατσιστικά σχόλια υπερασπίζονται μέσω της ελευθερίας της έκφρασης.
Σε αντίθεση με ότι πιστεύουν πολλοί, η ενότητα και η συνύπαρξη μεταξύ των ανθρώπων δεν βασίζεται στην ομοιότητα, αλλά στον αμοιβαίο σεβασμό. Θα το έθετα ως εξής: μόνο σεβόμενοι τους άλλους μπορούμε να διατηρήσουμε τον σεβασμό για τον εαυτό μας και να κερδίσουμε τον σεβασμό του άλλου.
Ο Ορθόδοξος Χριστιανισμός και το Ισλάμ έχουν κοινές ρίζες στη Μέση Ανατολή, όπου τα όρια της θρησκείας και των πολιτισμών έχουν απλωθεί στη γη των διαφόρων κοινοτήτων σαν ένα ανατολίτικο χαλί. Μοιραζόμαστε μια κοινή αντίληψη που βασίζεται σε ιερά κείμενα για τον ένα και μοναδικό Θεό, καθώς και για τη σημασία της προσευχής και της νηστείας.
Ένας τυφλός μεταξοσκώληκας δεν μπορεί να δει τον καρπό της δουλειάς του, ένα χαλί με όμορφα σχέδια και την πλούσια χρωματική του παλέτα. Ωστόσο εμείς που τον βλέπουμε, πρέπει να το εκτιμούμε με ευγνωμοσύνη».
Το σκανδαλώδες στις μέρες μας δεν είναι το γεγονός ότι ένας Ορθόδοξος Επίσκοπος εξεγείρεται μπροστά σε μία πράξη που δίχως αμφιβολία κρύβει μέσα της μισαλλοδοξία, το σκανδαλώδες είναι ότι υπερασπίζεται το Κοράνι σαν να πρόκειται για το ιερό βιβλίο της δικής του πίστης. Τη στιγμή μάλιστα που η Ορθοδοξία βάλλεται από πολλά και διαφορετικά μέτωπα, όπως τον Οικουμενισμό, τη Μασονία, και βέβαια το εξτρεμιστικό Ισλάμ, θα μπορούσε τουλάχιστον να κρατήσει τα προσχήματα. Κάτι που βέβαια είναι σχεδόν αδύνατο να συμβεί, όταν ο ίδιος ο Πατριάρχης πρωτοστατεί στον αγώνα της αναγνώρισης του Ισλάμ ως θρησκείας που σώζει.
Το ζήτημα είναι ότι με τις ευλογίες του Πατριάρχη, μετά την ψευδοσύνοδο του Κολυμπαρίου, εκεί όπου αναγνωστίστηκε εκκλησιαστικότητα σε όλες τις αιρέσεις, οι Επίσκοποι όπως ο Φινλανδίας μπορούν να δηλώνουν φιλικά προσκείμενοι προς το Ισλάμ αλλά και προς οποιαδήποτε άλλη αίρεση δίχως καμία συστολή.
Ο Αρχιεπίσκοπος Φινλανδίας στηρίζει τη θέση του περί κοινών αξιών Ορθοδοξίας και Ισλάμ στη θεωρία των λεγομένων «Αβρααμικών θρησκειών» που αρχικά πρωτοδιατυπώθηκε από τον Γάλλο Ισλαμολόγο και μυστικιστή, τον Louis Massignon (1883-1962). Σύμφωνα με τον πυρήνα της εν λόγω θεωρίας οι τρεις μονοθεϊστικές θρησκείες, Χριστιανισμός, Ιουδαϊσμός και Ισλάμ έχουν: α) κοινό πατέρα τον Αβραάμ, β) κοινή αφετηρία και αναφορά, την πίστη του πατριάρχη Αβραάμ στον ένα Θεό, και γ) το κοινό καθήκον του πιστού να υπακούει στο θέλημα του Θεού.
Αλλά και σε επίπεδο ηθικό υποστηρίχτηκε πως Ισλάμ και Ορθοδοξία έχουν κοινές αξίες.
O μακαριστός Αρχιμ. Γεώργιος Καψάνης έγραψε στο έργο του «Ορθοδοξία και Ισλάμ»: Υποστηρίχθηκε στον διάλογο ότι ο Χριστιανισμός και το Ισλάμ έχουν κοινές ανθρωπιστικές, πνευματικές και ηθικές αξίες. Τούτο θεωρήθηκε φυσικό επακόλουθο της κοινής πίστεως σε ένα δημιουργό Θεό και στην ενότητα του ανθρωπίνου γένους ως δημιουργήματος του Θεού…
Δεν μπορούμε να αρνηθούμε ότι στο Ισλάμ υπάρχουν ηθικές αξίες. Ο φυσικός νόμος εδόθη σε όλους τους ανθρώπους. Επειδή οι μουσουλμανικοί λαοί είναι πολύ κοντά μας, ίσως έχουμε προσωπική γνώση για την θρησκευτικότητα, την καλωσύνη, την τιμιότητα, την φιλοξενία, την φιλανθρωπία τους κλπ.
Ίσως μάλιστα σε ορισμένες περιπτώσεις, οι ηθικές αυτές αρχές να είναι πιο ισχυρές στον μουσουλμανικό κόσμο. Πρέπει αυτό να μας ελέγξει και να μας προβληματίσει.
Εν προκειμένω όμως έχει σημασία εάν οι ανθρωπιστικές και ηθικές αξίες που απορρέουν από την κορανική διδασκαλία συμπίπτουν με εκείνες που απορρέουν από την διδασκαλία του Ευαγγελίου.
Η θρησκειολογία έχει επισημάνει σημαντικές διαφορές στην ηθική διδασκαλία μεταξύ Ισλάμ και Χριστιανισμού. Ο Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας Αναστάσιος (Γιαννουλάτος) γράφει χαρακτηριστικά: «Πολλαί ισλαμικαί ηθικαί αρχαί συμπίπτουν προς τας υπό του Χριστιανισμού κηρυσσομένας, άλλαι είναι ουδέτεραι, ενώ ωρισμεναι έρχονται εις σαφή αντίθεσιν προς το ευαγγελικόν πνεύμα. Ιδιαιτέρως αμφισβητούνται και σκανδαλίζουν τον σύγχρονον άνθρωπον αι κοινωνικαί δομαί, αι αντιστρατευόμεναι εις το δικαίωμα ελευθερίας όλων των ανθρώπων και συγκεκριμένως, πρώτον, η σαφής υποτίμησις της γυναικός και η σκανδαλώδης μονομέρεια υπέρ του ανδρός εις ζητήματα γάμου και διαζυγίου· δεύτερον, η επίσημος θρησκευτική αναγνώρισις του θεσμού της δουλείας· τρίτον, η θεολογική δικαίωσις του πολέμου, παρά τας ηπίας ερμηνείας και διασαφήσεις, και η ανύψωσις ωρισμένων μορφών του ως ‟ιερών’’».
Θα πρέπει επίσης να επισημάνουμε ότι από πλευράς των Μουσουλμάνων είναι εύκολο να υποστηριχθή η σύμπτωσις ανθρωπιστικών και ηθικών αξιών Ισλάμ και Χριστιανισμού, διότι μπορεί να αποδοθή στον κοινό κατ’ αυτούς μονοθεισμό των δύο πίστεων.
Από πλευράς όμως των Ορθοδόξων δεν μπορεί να δικαιολογηθή τέτοια σύμπτωσις, διότι καθ’ ημάς υπάρχει αγεφύρωτο χάσμα στην περί Θεού διδασκαλία μεταξύ Ορθοδοξίας και Ισλάμ…
Ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, κατά τον διάλογό του με τον Ισμαήλ, εγγονό του αμηρά Ορχάν, κάνει αποφασιστική τομή στον τρόπο εκτιμήσεως της αξίας των αγαθοεργιών. Η ελεημοσύνη, λέγει, έχει πραγματική αξία όταν απορρέει από την αγάπη προς τον αληθινό Θεό. Με τον τρόπο αυτόν εξαρτά άμεσα την ηθική από την θεογνωσία, την γνώσι του αληθινού Θεού, και όχι απλώς από την πίστι σε Θεό.
Για τον λόγο αυτόν ακριβώς, αφού αποδεικνύει την πλάνη του Ισλάμ ως προς τα δόγματα της πίστεως, συμπεραίνει κατόπιν ο Άγιος και την ποιότητα της ηθικής του: «Επεί γούν γνόντες περί ων ο λόγος τον Χριστόν ουχ ως Χριστόν εδόξασαν ή εσεβάσθησαν, ‟παρέδωκεν αυτούς ο Θεός εις αδόκιμον νούν’’ και ‟πάθη ατιμίας’’, ώστε βιούν αισχρώς και απανθρώπως και θεομισώς και, κατά τον εκ παιδός υπό Θεού μεμισημένον και της πατρικής ευχής απωσμένον Ησαύ, επί τόξω και μαχαίρα και ασωτία ζην, επεντρυφώντας ανδραποδισμοίς, φόνοις, λεηλασίαις, αρπαγαίς, ακολασίαις, μοιχείαις, ανδρομανίαις. Και ου μόνον αυτοί τα τοιαύτα πράττουσιν, αλλ’ ω της παρανοίας, και τον Θεόν συνευδοκείν τούτοις οίονται. Ούτως εγώ περί τούτων διανοούμαι, τα κατ’ αυτούς νυν ειδώς ακριβέστερον».
Ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός, σχολιάζων την οικογενειακή ηθική του Ισλάμ, αποκαλύπτει την ταπεινότητά της και κατακλείει τον λόγο του συστελλόμενος να απαριθμήσει όσα απρεπή γράφει ο Μωάμεθ στο Κοράνιο: «και τόδε ποίησον και τοιώσδε, ίνα μη πάντα λέγω, ως εκείνος αισχρά»…
Ο ιερός Γεννάδιος για το θέμα αυτό συμπεραίνει: «ευλόγως διά ταύτα πιστεύομεν μόνον τον ευαγγελικόν νόμον την οδόν είναι της σωτηρίας»….
Από τα ανωτέρω συμπεραίνεται, νομίζουμε, με ευκολία ότι οι Ορθόδοξοι εκπρόσωποι στον σύγχρονο ορθοδοξο-ισλαμικό διάλογο δεν επρόσεξαν σοβαρά, ούτε τα πορίσματα της θρησκειολογίας ούτε, πολλώ μάλλον, την κρίσι των Αγίων της Εκκλησίας περί της ηθικής του Ισλάμ. Φαίνεται ότι η συμφωνία τους περί συμπτώσεως των ανθρωπιστικών και ηθικών αξιών των δύο κόσμων αποτελεί μοιραίο επακόλουθο της δογματικής των πρώτα συμπτώσεως ή σεσοφισμένη φόρμουλα για να περάση ο διαθρησκευτικός συγκριτισμός από την θεωρία στην πράξι».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου