Ομολογία

 

Η εικόνα της Αγίας Τριάδος στην Ορθοδοξία. Γ΄

Posted on 16 Ιουλίου, 2023

Α μέρος ΕΔΩ, Β μέρος ΕΔΩ

John N. Kallianiotis
5 Fawnwood Drive
Scranton, PA 18504
U.S.A.

Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο Ν – ∆΄.

Εἰς τὴν ἀκολουθία Κυριακῆς τῆς Ὀρθοδοξίας.
1ον τροπάριον ἑσπερινοῦ: «∆εῦτε πάντες προσπέσωµεν, εὐσεβοφρόνως εἰκόνας Χριστοῦ σεπτάς, προσκυνοῦντες οἱ ὀρθόδοξοι».
4ον τροπάριον: «…τῆς σαρκός, γεγραφότες τὴν µίµησιν, τιµητικῶς προσκυνοῦµεν».
3ον τροπάριον: «…ἐπ΄ ἐσχάτων ∆έσποτα σαρκωθεὶς ἠξίωσας περιγράφεσθαι…, διὸ τὸ εἶδος σου ἐγράφοντες σχετικῶς ἀσπαζόµεθα».
Εἰς τὸ 4ον τροπάριο ἀναφέρει γιὰ τὴν ἀναστήλωσιν τῶν εἰκόνων τοῦ Χριστοῦ, τῆς Θεοµήτορος καὶ ἁγίων Πάντων. Ἂν ὑπῆρχε εἰκὼν ἀνάρχου Πατρὸς θὰ τὴν ξεχνοῦσαν, τότε ποὺ ὁ κίνδυνος τῶν εἰκονοµάχων εἶχε παρέλθει;
Εἰς τὸ Κοντάκιον τῆς Ἑορτῆς ταύτης: «Ὁµολογοῦντες τὴν σωτηρίαν, ἔργῳ καὶ λόγῳ ταύτην ἀνιστοροῦµεν» (τὴν εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ).
«Ἐκκλησίαι ἅπασαι βοήσουσι, στερηθεῖσαι τῆς µορφῆς τοῦ Χριστοῦ καὶ τῶν ἁγίων Αὐτοῦ, τῶν ἱερῶν εἰκόνων»· «…Θεὸς ὑµνεῖται σαρκὶ µεµορφωµένος, ὁ ἀπερίγραπτος τῇ θεότητι…».
«Κεκαλλώπισται ἡ Ἐκκλησία µόρφωσιν τοῦ ∆εσπότου τῶν ὅλων, τῆς σαρκώσεως…».
«Ἐπτώχευσε καὶ ἐπείνασε καὶ ἐδίψησε σαρκὶ ὁ Λόγος, ταῦτα τῆς ἀνθρωπίνης οὐσίας ἰδιώµατα δι΄ὧν περιγράφεται…».
«Σὺ παντελῶς καθελεῖν ἐνόµισας τῶν θείων τοῦ Κυρίου καὶ τῶν Ἁγίων Πάντων».
«…Χριστὸς ἐπέστη, ἐν παρρησίᾳ λέγειν τὴν συγκατάβασιν αὐτοῦ καὶ τὴν Σάρκωσιν βεβαίως ἐν εἰκόνι περιγράφεσθαι».
«…Ἀνάθεµα ἔστωσαν, οἱ µὴ τιµῶντες τὸν χαρακτῆρα τῆς σῆς σωµατώσεως».

Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο Ν – Ε΄.

Περὶ τοῦ πρωτοµάρτυρος καὶ ἀρχιδιακόνου ἁγ. Στεφάνου ὅτι δὲν εἶδε τὸν Θεὸ Πατέρα, ἀλλὰ «∆όξαν Θεοῦ» (εἰς ἀκολουθία τοῦ ἁγίου 27 ∆εκεµβρίου):
8η ὠδή, γ΄τροπάριον: «ὤφθη σοι Χριστός, ἐν Πατρῴα δόξῃ…».
Εἰς Αἴνους, α΄τροπάριον: «Θεωρῶ τὸν Υἱὸν τοῦ Θεοῦ ἐκ δεξιῶν ἑστῶτα τοῦ ἀοράτου Πατρός». Ὁ ἀόρατος δὲ ὁρᾶται, εἶδε λοιπὸν τὴν δόξαν τοῦ ἀοράτου Πατρὸς δηλ. το Χριστὸ µέσα στὸ ἄκτιστο Φῶς.

Μεταµορφώσεως τοῦ Σωτῆρος, 6η Αὐγούστου:
«Τὸ εἶδος τῆς δόξης Κυρίου, ὡσεὶ πῦρ φλέγον ἐπὶ τῆς κορυφῆς τοῦ ὄρους Σινᾶ…». (Ἐξόδου ἀνάγνωσµα α΄, εἰς ἑσπερινόν).
«Οὔ δυνήσῃ ἰδεῖν τὸ πρόσωπόν µου· οὐ γὰρ µὴ ἴδῃ ἄνθρωπος τὸ πρόσωπόν µου καὶ ζήσεται…». (Ἐξόδου ἀνάγνωσµα β΄, εἰς ἑσπερινόν).
«…σήµερον ἐν Θαβώρ, µυστικῶς τῆς Τριάδος τὸν Τύπον ὑποδείκνυσι…» (γ΄τροπάριο τῆς Λιτῆς τῆς αὐτῆς ἑορτῆς).
«… ἐποπτεύσωµεν νοῒ θεότητα ἄϋλον, Πατρὸς καὶ Πνεύµατος, ἐν Υἱῷ µονογενεῖ ἀπαστράπτουσαν» (Θ΄ ὠδή).
[Ἡ παρουσία καὶ προσκύνηση τῆς καταδικασµένης εἰκόνος τῆς ”Ἁγίας Τριάδος“ εἶναι ἄµεση ἄρνηση τῶν ἰδίων τῶν λόγων τοῦ Θεοῦ, «τοὺς προσκυνοῦντας Αὐτόν, ἐν Πνεύµατι καὶ Ἀληθείᾳ δεῖ προσκυνεῖν» (Ἰωάν. 4,24). Εἶναι ἄρνηση τῶν θεµελίων τοῦ Χριστιανισµοῦ. («Ἀπαγορευµένες Ἀπεικονίσεις, Γεωργίου Ε.Γαβριήλ)].

26ης ∆εκεµβρίου, Ἑσπερινός, 3ον τροπάριο: «Ὁ ἀόρατος ὁρᾶται, ὁ ἀναφὴς ψηλαφᾶται, ὁ ἄναρχος ἄρχεται».
Πῶς λοιπὸν ὁ ἀόροτος καὶ ἄσαρκος Πατὴρ ζωγραφίζεται;

Εὐχὴ Α΄ ἐξορκισµῶν Μεγ. Βασιλείου, Εὐχολόγιο: «Ὁ Θεός… ὅν εἶδεν οὐδεὶς ἀνθρώπων, οὐδὲ ἰδεῖν δύναται».

Ὁ ὅσ. Συµεὼν ὁ νέος Θεολόγος (+12 Μαρτίου) διηγεῖται µία µυστικὴ ὅραση ὅπου συνοµιλεῖ µὲ τὶς τρεῖς Ὑποστάσεις τῆς Ἁγ. Τριάδος, «ἡ δὲ οὐσία τοῦ Θεοῦ ἀόρατος, ἀπερίγραπτος, ἀψηλάφητος…» (Περιοδικὸ “Ἁγιος Κυπριανός”, Μάϊος 2002).

Ὁ ὅσ. Θεόδωρος ὁ ἡγιασµένος (+16 Μαΐου) προσευχόµενος εἶδε «ὡς τρεῖς στύλους φωτὸς ἐξ ὅλων ἴσους» καὶ φωνὴ λέγουσα: «Μήτε τῇ διαστάσει τοῦ ὁρωµένου παραδείγµατος, µῆτε τῇ περιγραφῇ, ἀλλὰ µόνον τῇ ταυτότητι πρόσεχε· οὐκ ἐστι ἐν τῇ κτίσει ὑπόδειγµα, ὅ δύναται παραστῆσαι τὸν Πατέρα καὶ τὸν Υἱὸν καὶ τὸ Ἅγιον Πνεῦµα» (Περιοδικὸ “Ἁγιος Κυπριανὸς”, Μάϊος 2002).

Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο Ν – Σ Τ΄.

Προτυπώσεις, προεικονίσεις καὶ θεοφάνειες µὲ µορφὴ ἀνθρώπου,
προεικόνιζαν τὴν µελλοντικὴν σάρκωσιν τοῦ Θεοῦ Λόγου ὡς Υἱοῦ ἀνθρώπου.

1.Καταβασία γ΄ ἤχου: «Ὡς εἶδεν Ἡσαΐας συµβολικῶς, ἐν θρόνῳ ἐπηρµένῳ Θεόν, ὑπ᾽ Ἀγγέλων δόξης δορυφορούµενον, ὤ τάλας! ἐβόα, ἐγώ˙ πρὸ γὰρ εἶδον σωµατούµενον Θεόν, φωτὸς ἀνεσπέρου, καὶ εἰρήνης δεσπόζοντα».

2.Καταβασία δ΄ ἤχου: «Παῖδας εὐαγεῖς ἐν τῇ καµίνῳ, ὀ τόκος τῆς Θεοτόκου διεσώσατο, τότε µὲν τυπούµενος, νῦν δὲ ἐνεργούµενος».

3.Θεοτοκίον ε΄ ὠδῆς, 23 Φεβρουαρίου: «Ὁ Παλαιὸς ἡµερῶν ἐπὶ τὴν σὴν γαστέρα κατῆλθε Πάναγνε…».

4.6ης Αὐγούστου γ΄ εἱρµός, τροπάριο τρίτον: «Ὁ ἐν ἐρήµῳ τὸν Ἰσραὴλ ἄγων, σήµερον ἐν τῷ ὄρει θαβὼρ Χριστὸς ἐξέλαµψε».

5.4ον τροπάριον, β΄ κανόνος, τῆς αὐτῆς ὠδῆς: «Ἡ σκιάζουσα δόξα ἐν τῇ σκηνῇ πρότερον, τύπος γεγένηται τῆς δόξης ἐν θαβὼρ σοῦ ∆έσποτα µεταµορφούµενος».

6.Στ΄ ὠδῆς β΄ κανών, 2ον τροπάριον: «…ἐλήλυθε σαφῶς Χριστὸς ἡ Ἀλήθεια, Μωϋσῆς ἀνεβόησεν, ἐν τῷ θαβωρίῳ κατιδὼν σου τὴν θεότητα».

7.4ης Σεπτεµβρίου, γ΄ ὠδῆς Θεοτοκίον: «…ἐσχέθης φωνῇ Κυρίου τοῦ τεχθέντος ἐκ Παρθένου σαρκί».

8.Ε΄ ὠδῆς 3ον τροπάριον, τῆς αὐτῆς ἑορτῆς: «Τῇ πέτρᾳ σκεπασθείς… τὴν σάρκωσιν ἔγνως, τοῦ Λόγου ὡς ὀπίσθια».

9.Θεοτοκίον ε΄ ὠδῆς, τῆς αὐτῆς ἑορτῆς: «…ἔµαθες, ὦ θεόπτα, ὡς µέλλει ἐκ Παρθένου, σαρκὶ τεχθήσεσθαι».

10.Μεσονυκτικὸ Κυριακὴ Σαµαρείτιδος, γ΄ ὠδή, 2ον τροπάριον: «Τῷ Ἀβραὰµ ὤφθης ἐν σχήµατι ἀνδρικῷ τριττῇ µονάς…».

11.Θεοτοκίον δ΄ὠδῆς, µεσονυκτικοῦ τῆς αὐτῆς ἑορτῆς: «Ὀπτανόµενος πάλαι, τυπικῶς προκατήγγειλλε, τὴν ἐκ σοῦ Παρθένε, σάρκωσιν ὁ Λόγος…».

12.Στ΄ὠδῆς β΄ τροπάριον, Κυριακὴ Σαµαρείτιδος: «…Ἡσαΐας ὑψηλοῦ θρόνου καθήµενον εἶδεν, τὴν τριττὴν ἐπέγνω, τῆς µιᾶς θεαρχίας ὑπόστασιν».

13.Μεσονυκτικὸ Κυριακῆς τοῦ Τυφλοῦ γ΄ ὠδὴ Θεοτοκίον: «Ἐφάνης τῷ Μωϋσῆ ἐν Βάτῳ ὡς ἄγγελος τῆς µεγάλης Βουλῆς τοῦ Παντοκράτορος, τὴν σάρκωσιν Θεοῦ Λόγε προδηλῶν…».

14.Μεσονυκτικὸ, Κυριακὴ Παραλύτου, 7η ὠδή, 3ον τροπάριον: «Ἐφάνη τῷ Ἀβραάµ, Θεὸς τρισυπόστατος, ἐν τῇ δρυῒ Μαβρῆ…».

15.Ἑορτὴ τῆς Ἀναλήψεως, ὠδὴ α΄, 1ον τροπάριον: «Τῷ Σωτῆρι Θεῷ τῷ ἐν θαλάσσῃ λαὸν ποσὶν ἀβρόχοις ὁδηγήσαντι καὶ Φαραὼ πανστρατιᾷ καταποντίσαντι…».

16.Κυριακὴ Πεντηκοστῆς, ὠδὴ δ΄, τροπάριον 2ον: «Ὁ ἐν προφήταις λαλήσας …, Θεὸς ἀληθὴς ὁ Παράκλητος, τοῖς τοῦ Λόγου ὑπηρέταις γνωρίζεται σήµερον».

17.Μεσονυκτικὸν Ἁγίων Πάντων, α΄ ὠδή, 3ον τροπάριον: «…Ἀβραὰµ…τὸν ποιητὴν πάντων, ὑπεδέξατο χαίρων…».

18.30η Ἰανουαρίου, ἁγίου Ἱππολύτου, η΄ ὠδή: «…τὸν ἐν µορφῇ ἀγγέλου ὁραθέντα, ἐν καµίνῳ πυρὸς τοῖς ὑµνολόγοις Χριστὸν τὸν Θεὸν ὑµνεῖτε…».

19.6ηΑὐγούστου, γ΄ ὠδή, 3ον τροπάριον: «…ὁ ἐν ἐρήµῳ τὸν Ἰσραὴλ ἄγων, ἐν Θαβὼρ σήµερον Χριστὸς ἐξέλαµψε…».

20.6ηΑὐγούστου, γ΄ ὠδή, 4ον τροπάριον: «Ἡ σκιάζουσα δόξα ἐν τῇ σκηνῇ… τύπος γεγένηται τῆς ἐν Θαβὼρ µεταµορφώσεως».

21.6ης Αὐγούστου, δ΄ ὠδή, 2ον τροπάριον: «Νόµον ἐν Σινᾷ, διατυπούµενος, Χριστὲ ὁ Θεός…».

22.6ης Αὐγούστου, δ΄ ὠδή, 3ον τροπάρον: «Χριστὲ ὁ Θεός, ὁ αὐτὸς ἐν νέφει τὴν ἐπίβασιν θείς, ἐν θαβὼρ ἐξέλαµψας».

23.6ης Αὐγούστου, δ΄ ὠδή, 2ον τροπάριον: «Ὁ τὴν βάτον φυλάξας ἀλώβητον, θεολαµποῦσα σάρκα ὑπέδειξας ἐν Θαβὼρ ∆έσποτα».

24.Μεγαλυνάριον 17η ∆εκεµβρίου: «Τόκον τῆς Παρθένου προκατιδὼν ∆ανιήλ, ἐνέφραξας στόµα λεόντων…».

25.Τριώδιο, Α΄ Νηστειῶν, β΄ ὠδή: «Ἴδετε, ἴδετε ἐγώ εἰµι, ὁ ἐν θαλάσσῃ σώσας καὶ ἐν ἐρήµῳ κορέσας … ἵνα τὸν πεπτωκότα τῇ φθορᾷ φορέσας, ἑλκύσω πρὸς ἑµαυτόν.“

26.7η Καταβασία, γ΄ ἤχου: «Σὲ τὸν ἐν πυρὶ δροσίσαντα …καὶ παρθένῳ ἀκηράτῳ ἐνοικήσαντα, Θεὸν Λόγον ὑµνοῦµεν».

27.3η Ἀπριλίου, Μηναῖο, ζ΄ ὠδή: «…τὴν φλόγα ἀνερρίπισε, Χριστὸς δὲ ἐφήπλωσε θεοσεβέσι παισί, δρόσον τοῦ πνεύµατος».

28.7η Ἀπριλίου, Μηναῖο, ὠδὴ ζ΄: «Ὁ τοὺς παῖδας δροσίσας ἐν καµίνῳ καὶ παρθένον µετὰ τόκον φυλάξας τὴν σὲ τεκοῦσαν…».

29.8ης Αὐγούστου, ∆όξα …καὶ νῦν, ἑσπερινοῦ: «Ὁ πάλαι τῷ Μωσεῖ συλλαλήσας ἐπὶ τοῦ ὄρους Σινᾶ …σήµερον ἐπὶ ὄρους Θαβὼρ µεταµορφωθείς».

30.17η ∆εκεµβρίου, Μηναῖο, ὠδὴ δ΄: «Ἐξ ὄρους κατασκίου Λόγε, ὁ προφήτης, τῆς µόνης Θεοτόκου, µέλλοντος σαρκοῦσθαι, θεοπτικῶς κατενόησε…».

31.17η ∆εκεµβρίου, ε΄ ὠδὴ, Θεοτοκίον: «Μυσταγωγεῖ τοὺς τύπους τῆς ἀπορρήτου σαρκώσεως Ἄχραντε, ∆ανιὴλ ὁ προφήτης ὁ ἔνδοξος».

32.17η ∆εκεµβρίου, ε΄ ὠδή, β΄τροπάριον: «Ἐπὶ νεφέλης ὡς Υἱόν σε ἀνθρώπου ἐρχόµενον, …Κριτὴν καὶ βασιλέα, ἐθεώρει ὁ ∆ανιήλ». (Περὶ τοῦ Υἱοῦ προφητεύει καὶ ὄχι περὶ τοῦ Πατρός).

33.17η ∆εκεµβρίου, ε΄ ὠδή, Θεοτοκίον: «Ἰδοὺ ἡ Παρθένος ἐν µήτρᾳ ἐµφανῶς συλλαµβάνει Χριστὸν τὸν Θεόν, ἧς περ τὴν προτύπωσιν προεώρακε ∆ανιήλ».

34.17η ∆εκεµβρίου, ζ΄ ὠδή, 3ον τροπάριον: «Τρεῖς ἐν καµίνῳ βεβληµένους… τοῦ τετάρτου τὴν θέαν, Υἱὸν προηγόρευσε τοῦ Θεοῦ».

35.17η ∆εκεµβρίου ζ΄ὠδή, Θεοτοκίον: «∆ανιήλ, τῆς Παρθένου τὸν τόκον, σαφῶς προτεθέασαι, µυστικαῖς εἰκόσι µορφούµενον».

Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο Ν – Ζ΄.

Στὸ κεφάλαιο αὐτὸ ἀναφερόµεθα στὸ ὅραµα τοῦ ∆ανιήλ. Ὁ ∆ανιὴλ ἔβλεπε τὸν Υἱὸν τοῦ Θεοῦ πρωτυπωθέντα, ὁ Ὁποῖος ἐρχόµενος εἰς τὸν κόσµον καὶ λαβὼν ἀνθρωπίνην µορφὴν θὰ ἔκρινε τὸν κόσµον κατὰ τὴν δευτέραν Του παρουσίαν Αὐτός, ὁ Υἱὸς καὶ Λόγος τοπῦ Θεοῦ καὶ ὄχι ὁ Ἄναρχος Πατήρ, σύµφωνα µὲ τὰ λόγια τοῦ Ἰησοῦ «ὅτι ὁ Πατὴρ κρίνει οὐδένα, πᾶσα τὴν κρίσιν δέδωκε τῷ Υἱῷ».

1ον) Ἰδὲ Κυριακοδρόµιον Θεοτόκη Γ΄ τόµον Κυριακὴ τῶν Ἀπόκρεω (σελ. 323): «Ἐφανέρωσε δὲ ὁ θεάνθρωπος τὴν δόξαν, µὲ τὴν ὁποίαν πάλιν ἔρχεται, ἵνα µὴ νοµίσωµεν, ὅτι καὶ ἡ δευτέρα Αὐτοῦ Παρουσία θὰ εἶναι ταπεινὴ καὶ ἀγνώριµος, καθὼς καὶ ἡ πρώτη. Εἰς τὴν πρώτην ἐφάνη βρέφος ἐσπαργανωµένον, εἰς φάτνην τῶν ἀλόγων κείµενον· εἰς τὴν δευτέραν θὰ ἐµφανισθὴ ὡς Θεὸς πανυπερένδοξος, ἐπὶ θρόνου Κρίσεως καθήµενος. Τὴν δόξαν καὶ λαµπρότητα τῆς ∆ευτέρας Αὐτοῦ Παρουσίας περιγράφει πλατύτερον ὁ Ἅγιος Προφήτης ∆ανιήλ, µέγαν φόβον ἐνστάζων εἰς τὴν καρδίαν τοῦ ἀνθρώπου. “Ἐθεώρουν, λέγει, ἕως ὅτου οἱ θρόνοι ἐτέθησαν, καὶ παλαιός ἡµερῶν ἐκάθητο καὶ τὸ ἔνδυµα Αὐτοῦ λευκὸν ὡσεὶ χιών, καὶ ἡ θρὶξ τῆς κεφαλῆς Αὐτοῦ ὡσεὶ ἔριον καθαρόν, ὁ θρόνος Αὐτοῦ φλὸξ πυρός, οἱ τροχοὶ Αὐτοῦ πῦρ φλέγον· ποταµὸς πυρὸς εἷλκεν ἔµπροσθεν Αὐτοῦ· Χίλιαι χιλιάδες ἐλειτούργουν Αὐτῷ καὶ µύριαι µυριάδες παρειστήκεισαν Αὐτῷ· Κριτήριον ἐκάθισε, καὶ βίβλοι ἠνεώχθησαν”» (∆ανιὴλ Ζ΄9-10).
Θαυµασία ἑρµηνεία τοῦ πολὺ Νικηφόρου Θεοτόκη, ὅτι ὅπως καθαρὰ τὸ λέγει καὶ ὁ Προφήτης, ὁ Παλαιὸς ἡµερῶν ἦτο ὁ Χριστὸς ποὺ θὰ κρίνει τὸν κόσµον καὶ ὄχι ὁ Ἄναρχος Πατήρ.

2ον) Ὁ Προφήτης ∆ανιὴλ ὁµιλεῖ γιὰ τὸν Παλαιὸ τῶν ἡµερῶν: «Χίλιαι χιλιάδες ἐλειτούργουν Αὐτῷ καὶ µύριαι µυριάδες παρειστήκεισαν Αὐτῷ». Ὁ δὲ Ἀπόστολος Ἰωάννης στὴν Ἀποκάλυψιν γράφει. «Ἦν ὁ ἀριθµὸς αὐτῶν µυριάδες µυριάδων καὶ χιλιάδες χιλιάδων, λέγοντες φωνῆ µεγάλη ἄξιον ἐστὶ τὸ ἀρνίον τὸ ἐσφαγµένον…» (Ἀποκ. ε΄11-12). ∆ηλαδὴ ὅ,τι εἶδε καὶ ὁ Προφήτης ∆ανιὴλ µὲ τὶς µύριες χιλιάδες κ.λ.π. Ἐδῶ φαίνεται ὁλοκάθαρα ὅτι ἐπρόκειτο περὶ τοῦ Ἰησοῦ. Τὸ ἄκακο ἀρνίον τοῦ οὐρανίου Πατρὸς ποὺ θὰ κρίνει τὰ σύµπαντα.
(Σηµ: Ἰδὲ εἰς βιβλίον Ἁγίου Ἰουστίνου τοῦ Φιλοσόφου, Ε.Π.Ε. Πατερικὲς Ἐκδόσεις, Θεσσαλονίκη 1985, σελ. 341-344, ἑρµηνεία).

∆ΙΑΛΟΓΟΣ ΜΕ ΤΟΝ ΕΒΡΑΙΟ ΤΡΥΦΩΝΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΟΥΣΤΙΝΟΥ ΜΑΡΤΥΡΟΣ ΚΑΙ ΦΙΛΟΣΟΦΟΥ (Ἀπολογηταί, Ἰουστῖνος, Πατερικαὶ Ἐκδόσεις Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαµᾶς Σέλ.341-343, ἑρµηνεία).
«Ἂν δὲ τόση δύναµις δεικνύεται ὅτι ἠκολούθησε καὶ ἀκολουθεῖ τὴν οἰκονοµίαν τοῦ πάθους Του, πόση θὰ εἶναι ἡ κατὰ τὴν µέλλουσαν ἔνδοξον παρουσίαν Του; ∆ιότι θὰ ἔλθη ὡς υἱὸς ἀνθρώπου ἐπάνω εἰς τὰς νεφέλας, καθὼς προεµήνυσεν ὁ ∆ανιήλ, συνοδευόµενος ἀπὸ ἀγγέλους.
Εἶναι δὲ οἱ ἑξῆς λόγοι: “παρετήρουν ἕως ὅτου ἐτέθησαν θρόνοι καὶ ἐκάθησεν ὁ παλαιὸς τῶν ἡµερῶν, ἔχων περιβολὴν ὡς χιόνα λευκὴν καὶ τὸ τρίχωµα τῆς κεφαλῆς του ὡς ἔριον καθαρόν, ἐνῶ ὁ θρόνος του ἦτο ὡς φλόγα πυρός, οἱ τροχοί του ὡς πῦρ φλέγον. Ποταµὸς πυρὸς ἔρρεε πηγάζων ἀπὸ τὸ πρόσωπόν του χίλιαι χιλιάδες ἐλειτούργουν εἰς αὐτὸν καὶ µύριαι µυριάδες τὸν περιεστοίχιζον. Ἠνοίγησαν βίβλοι καὶ ἐκάθησε κριτήριον”.
Τοῦ ἰδίου Ἁγίου Ἰουστίνου, σελ. 481.
Ὅταν «ὁ ∆ανιὴλ λέγη ὡς υἱὸν ἀνθρώπου τὸν παραλαµβάνοντα τὴν αἰώνιον βασιλείαν», δὲν ὑπαινίσσεται τὸ ἴδιον ἀκριβῶς; Πράγµατι τὸ ὅτι εἶπεν: «ὡς υἱὸν ἀνθρώπου» δηλώνει φαινόµενον µὲν καὶ γενόµενον ἄνθρωπον, ἀλλὰ µὴ προερχόµενον ἀπὸ ἀνθρώπινον σπέρµα. Καὶ τὸ ὅτι εἶπε τοῦτον λίθον ἀποκοπέντα χωρὶς χείρας, ἔκραξε τὸ ἴδιον ἐν µυστηρίῳ διότι τὸ νὰ λέγη ὅτι ἐξετµήθη ἄνευ χειρῶν, ἐννοεῖ ὅτι δὲν εἶναι ἀνθρώπινον ἔργον, ἀλλ᾽ἔργον τῆς βουλῆς τοῦ προβάλλοντος αὐτὸν Πατρὸς τῶν ὅλων Θεοῦ».

ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ
«Καὶ τότε φανήσεται τὸ σηµεῖον τοῦ υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου ἐν τῷ οὐρανῷ, καὶ τότε κόψονται πᾶσαι αἱ φυλαὶ τῆς γῆς καὶ ὄψονται τὸν υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου ἐρχόµενον ἐπὶ τῶν νεφελῶν τοῦ οὐρανοῦ µετὰ δυνάµεως καὶ δόξης πολλῆς»
(κεφ. κδ΄ 30).
«Ὅταν δὲ ἔλθῃ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἐν δόξῃ αὐτοῦ καὶ πάντες οἱ ἅγιοι ἄγγελοι µετ᾽αὐτοῦ, τότε καθίσει ἐπὶ θρόνου δόξης αὐτοῦ καὶ συναχθήσονται ἔµπροσθεν αὐτοῦ πάντα τὰ ἔθνη καὶ ἀφοριεῖ…» (κεφ. κε΄ 31).

ΚΑΤΑ ΛΟΥΚΑΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ
«Καὶ τότε ὄψονται τὸ υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου ἐρχόµενον ἐν νεφέλῃ µετὰ δυνάµεως καὶ δόξης πολλῆς…» (κεφ. κα΄27).

ΚΑΤΑ ΜΑΡΚΟΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ
«Καὶ τότε ὄψονται τὸ υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου ἐρχόµενον ἐν νεφέλαις µετὰ δυνάµεως πολλῆς καὶ δόξης» (κεφ. ιγ΄ 26, ιδ΄ 62).

3ον) Ἰδὲ 17ης ∆εκεµβρίου τοῦ Προφήτου ∆ανιὴλ καὶ τριῶν Παίδων.
Στιχηρὰ Ἑσπερινοῦ, 3ον τροπάριον. (Νά, πῶς ἑρµηνεύουν τὴν προφητεία τοῦ προφήτου καὶ οἱ Ἅγιοι Θεοφόροι Πατέρες καὶ ὑµνογράφοι καὶ βιογράφοι τῆς Ἐκκλησίας):
«Ἐπὶ θρόνου καθήµενον, καὶ Ἀγγέλοις κυκλούµενον, τὸν ὑπὲρ κατάληψιν ἐθεώρησας, Κριτὴν ὑπάρχοντα δίκαιον, Προφῆτα θαυµάσιε· ἐκπλαγεὶς δὲ τὸ φρικτόν, τῆς ἐµφόβου ὁράσεως διεσήµανας, τοῖς µετέπειτα πᾶσιν ὑπογράψας, τὴν δευτέραν παρουσίαν, τοῦ σαρκωθέντος Θεοῦ ἡµῶν». (Ἀναπολόγητοι οἱ παρερµηνευτές).

4ον) Ἰδὲ ἀκολουθία τῆς αὐτῆς ἑορτῆς, 1ον Κάθισµα ὄρθρου: «Προφητείας τὴν χάριν πεπλουτικώς, τῆς Πανάγνου τὸν τόκον σκιαγραφεῖς, καὶ λύεις ὀνείρατα, τῶν κρατούντων σαφέστατα…».

5ον) Ἰδὲ τῆς αὐτῆς ἀκολουθίας, Θεοτοκίον δ΄ ὠδῆς: «Μυσταγωγεῖ τοὺς τύπους, τῆς ἀπορρήτου σαρκώσεως Ἄχραντε, τῆς ἐκ σοῦ Ὑψίστου, ∆ανιὴλ ὁ Προφήτης ὁ Ἔνδοξος».

6ον) Ἰδὲ ε΄ ὠδὴ τῶν Ἁγίων Τριῶν Παίδων, 2ον τροπάριον: «Νοερῶς ἐµυεῖτο, ∆ανιὴλ φιλάνθρωπε, τὰ σὰ µυστήρια· ἐπὶ γὰρ νεφέλης, ὡς Υἱόν σε ἀνθρώπου ἐρχόµενον, τῶν Ἐθνῶν ἁπάντων οἷα Κριτὴν καὶ Βασιλέα, ἐθεώρει νοὸς καθαρότητι». (Θεόπνευστη ἑρµηνεία).

7ον) Ἰδὲ Θεοτοκίον τῆς στ΄ ὠδῆς: «Ἰδοὺ Παρθένος ἐν µήτρᾳ, ἐµφανῶς συλλαµβάνει Χριστὸν τὸν Θεὸν· ἧς περ τὴν προτύπωσιν, ἐλλαµφθεὶς τῷ Πνεύµατι, προεώρακε ∆ανιὴλ ὁ Ἔνδοξος».

8ον) 18ης ∆εκεµβρίου τῶν Πατέρων, ζ΄ ὠδή, 5ον τροπάριον: «Τῇ θεωρίᾳ ἐνατενίσας τοῦ Πνεύµατος, ὁ Προφήτης, πάλαι ∆ανιήλ, Χριστοῦ προτυποῖ, τὴν δευτέραν ἔλευσιν, καὶ τὰ ἐν ταύτῃ φρικτὰ προκαταγγέλει, ἐκβοῶν· ὁ Θεὸς εὐλογητὸς εἶ». (Θεοπνεύστως οἱ Ἅγιοι ὑµνογράφοι ἑρµήνευσαν τὴν προφητείαν).

Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο Ν – Η΄.

Περὶ τοῦ ποῖος ἔδωσε στὸν Μωϋσῆ τὸν νόµον εἰς Σινᾶ.

1 Φεβρ. προεόρτιον ἑσπερινοῦ: «Σήµερον Συµεών, τὸν Κύριον τῆς δόξης ὑποδέχεται …ἐν τῷ ὄρει Σινᾷ πλάκας δόντα αὐτῷ».
1 Φεβρ. κανὼν προεόρτιος ὠδὴ α΄4ον τροπάριον: ” …κατὰ νόµον ὑπείκεις Χριστέ, ὁ πρὶν ὑπαγορεύσας µοι τὸν Νόµον, ἐν τῷ ὄρει Σινᾶ. “
1 Φεβρ. κάθισµα Ὄρθρου: «…ὁ δι΄ ἐµὲ νηπιάσας, ὑπὸ νόµον ἐγένου, ὁ πάλαι χαράξας τὸν Νόµον ἐν Σινᾶ…».
1 Φεβρ. θ΄ ὠδή, β΄ τροπάριον: «Ὁ πλαξὶν ἐγχαράξας τὸν τοῦ γράµµατος νόµον, χερσὶ πρεσβύτου ὡς νήπιον ἀγκαλίζεται…».
2 Φεβρ. Ἑσπερινοῦ β΄ τροπάριον: «∆έχου Συµεὼν ὅν Μωϋσῆς νοµοθετοῦντα προεώρα ἐν Σινᾷ, βρέφος γενόµενον».
2 Φεβρ. εἰς Λιτήν: «ὁ Παλαιὸς τῶν ἡµερῶν, ὁ καὶ τὸν Νόµον ἐν Σινᾷ δοὺς τῷ Μωσεῖ, σήµερον βρέφος ὁρᾶται…».
2 Φεβρ. β΄ τροπάριον Λιτῆς: «Σήµερον, ὁ πάλαι τῷ Μωσεῖ ἐν Σινᾷ ἐπιδοὺς Νόµον, τοῖς νοµικοῖς ὑποκύπτει θεσµοῖς…». (Ἰδὲ καὶ Παρακλητική, ἦχος πλ. α΄, α΄ ὠδή).
2 Φεβρ. 4ον τροπάριον Λιτῆς: «Σήµερον Συµεών, τὸν Κύριον ὑποδέχεται …ὅν ἐν τῷ Σινᾷ πλάκας δόντα τῷ Μωϋσῆ…».
2 Φεβρ. κάθισµα µετὰ τὴν γ΄ ὠδή: «Ἐν Σινᾷ πάλαι κατεῖδε Μωϋσῆς τὰ ὀπίσθα Θεοῦ …νῦν Συµεὼν τὸν σαρκωθέντα Θεὸν ἐνηγκαλίσατο».
2 Φεβρ. Μεγαλυνάριο θ΄ ὠδῆς: «Ἀγκαλίζεται χερσίν, ὁ πρεσβύτης Συµεὼν τὸν τοῦ Νόµου ποιητὴν καὶ ∆εσπότην τοῦ παντός».
3 Φεβρ. “∆όξα” Ἀποστίχων: «Ὁ παλαιὸς ἡµερῶν, ὁ καὶ τὸν Νόµον πάλαι ἐν Σινᾷ δοὺς τῷ Μωσεῖ, σήµερον βρέφος ὁρᾶται».
4 Φεβρ. Ἑσπερινοῦ γ΄τροπάριον: «Ὁ ἐν Σιναίῳ ὄρει τὸν νόµον τάξας ποτέ, νῦν ἐν Σιὼν …χερσὶ τῆς Θεοτόκου ὡς βρέφος Χριστέ».
4 Φεβρ. “∆όξα” Ἀποστίχων: «Σήµερον Συµεὼν τὸν Κύριον ὑποδέχεται, ὅν ἐν τῷ Σινᾷ πλάκας δόντα τῷ Μωσῇ, οὗτος ἐστὶν ὁ ἐν προφήταις λαλῶν».
30 Ἰανουαρίου εἰς Αἴνους: «Σήµερον ὁ Χριστὸς ἐν τῷ ναῷ προσφέρεται ὡς βρέφος, ὁ Μωσεῖ διδοὺς τὸν Νόµον».
6 Αὐγούστου 3ον τροπάριον Ἑσπερινοῦ: «…Συλλαλοῦντες Χριστῷ Μωϋσῆς καὶ Ἠλίας ἐδείκνυον ὅτι ζώντων καὶ νεκρῶν κυριεύει καὶ ὁ πάλαι διὰ νόµου καὶ προφητῶν λαλήσας ὑπῆρχε Θεός…».
Τῆς αὐτῆς ἑορτῆς, 4ον τροπάριον Ἑσπερινοῦ: «Ὄρος Σινᾶ ἐν ᾧ οἱ πόδες Σου ἔστησαν Κύριε, ἐπ΄ἐσχάτων ἐφανέρωσεν ἡ φρικτή Σου Μεταµόρφωσις».
Τῆς αὐτῆς ἑορτῆς, 1ον τροπάριον Ἑσπερινοῦ: «Ὁ πάλαι τῷ Μωσεῖ συλλαλήσας, ἐπὶ τοῦ ὄρους Σινᾶ διὰ συµβόλων, Ἐγὼ εἰµὶ λέγων ὁ Ὤν, σήµερον ἐπ΄ὄρους Θαβὼρ µεταµορφωθείς…».
Τῆς Ἀναλήψεως, Ὄρθρος, α΄ὠδή: «Τῷ ὀφθέντι Θεῷ ἐπὶ τοῦ Ὄρους Σινᾶ καὶ Νόµον δόντι τῷ θεόπτῃ Μωσεῖ…».
4 Σεπτεµβρίου, Ὄρθρος, ὠδὴ α΄: «Μωσῆς ὡς ἐνωπίῳ Θεῷ συνοµιλήσας πρῶτος ἐµφανῶς, ἐν προσώπῳ πρὸς πρόσωπον …βλέψας Αὐτόν».
Τῆς αὐτῆς ἑορτῆς, γ΄ ὠδή: «Ἤχθης τοῦ φρικτοῦ ὁράµατος πάνσοφε, ἀλλ΄ἐσχέθης φωνὴ Κυρίου, τοῦ τεχθέντος ἐκ Παρθένου σαρκί».
Τῆς αὐτῆς ἑορτῆς, ε΄ ὠδή: «Τῇ πέτρᾳ σκεπασθεὶς θεόπτα, τὴν σάρκωσιν ἔγνως τοῦ Λόγου ὡς ὀπίσθια».
Θεοτοκίον τῆς ἀνωτέρω ὠδῆς: «Εἰσέδυς αἰσθητῶς, τῷ γνόφῳ καὶ ἔµαθες τὰ ἄρρητα ὦ θεόπτα, ὡς µέλλει ἐκ Παρθένου, Θεὸς σαρκὶ τεχθήσεσθαι».
Τῆς αὐτῆς ἑορτῆς, η΄ ὠδή: «…ἅπαντα ἔβλεψας τῆς Παρθένου τὰ ἰνδάλµατα, προδιαγράφοντα αὐτῆς τὴν θείαν γέννησιν, ἐν φλογὶ βάτον κατεῖδες µορφὴν τὴν ἀόρατον».
Τῆς αὐτῆς ἑορτῆς, θ΄ ὠδή: «Γέγονας αὐτόπτης Κυρίου θεόπτα καὶ µετὰ θάνατον, οὐκ ὡς ἐν πέτρᾳ τὸ πρίν, ἀλλ΄ἀνθρωπίνῳ σώµατι, φῶς ἀπαστράπτοντα θεότητος».
Μεσονυκτικὸ Κυριακῆς, πλ΄ α΄, γ΄ ὠδή: «Ἐφάνης τῷ Μωσῇ ἐν βάτῳ ὡς ἄγγελος βουλῆς Παντοκράτορος, σοῦ τὴν ἐκ Παρθένου προδηλῶν σάρκωσιν Θεοῦ Λόγε».

Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο Ν – Θ΄.

Ο ΠΑΛΑΙΟΣ ΤΩΝ ΗΜΕΡΩΝ ΕΙΝΑΙ Ο ΧΡΙΣΤΟΣ.

26.«Νηπιάζει δι΄ ἐµέ, ὁ Παλαιὸς τῶν ἡµερῶν· καθαρσίων κοινωνεῖ, ὁ καθαρώτατος Θεός…» (Κάθισµα Ὄρθρου Ὑπαπαντῆς, 2 Φεβρ.).

27.«Ὁ Παλαιὸς τῶν ἡµερῶν, ὁ καὶ τὸν νόµον πάλαι ἐν Σινᾷ δοὺς τῷ Μωσεῖ, σήµερον βρέφος ὁρᾶται· καὶ κατὰ νόµον, ὡς νόµου ποιητής, τὸν νόµον ἐκπληρῶν, ναῷ προσάγεται» (Στιχηρὸν Ἰδιόµελον Λιτῆς Ὑπαπαντῆς).

28.«Ὁ Παλαιὸς ἡµερῶν, ὡς ἐπὶ πόκον ὑετὸς Πάναγνε, ἐπὶ τὴν σὴν γαστέρα κατῆλθε τὴν ἡγιασµένην, καὶ νέος ἐφάνη Ἀδὰµ ὁ φιλάνθρωπος» (Θεοτοκίον ε΄ ὠδῆς, Ἀκολουθία ἁγ. Πολυκάρπου Σµύρνης, 23 Φεβρ.).

29.«Νέον παιδίον ὑπὲρ λόγον τέτοκας, τὸν παλαιὸν ἡµερῶν, νέας ἐν γῇ τρίβους, ἀρετῆς δεικνύµενον· οὗ ὁ κλεινὸς θεράπων σου, Ἀθανάσιος κόρη, τῷ ἔρωτι τιτρωσκόµενος, τοῦτόν σοι τὸν οἶκον ἐδείµατο» (Θεοτοκίον α΄ ὠδῆς ἀκολουθίας Ὁσίου Ἀθανασίου Ἀθωνίτου, 5 Ἰουλ.).

30.«Νέον βρέφον ἡµῖν, τὸν Παλαιὸν ἡµερῶν, ἁγνὴ Παρθένε ἀπεκύησας, παλαιωθεῖσαν τὴν φύσιν ἀνακαινίσαντα, ἀνθρώπων Πανάµωµε, τῷ Θείῳ πάθει αὐτοῦ» (Παρακλητική, Θεοτοκίον α΄ ὠδῆς, πλ. α΄, Παρασκ. πρωΐ).

31.«Νέον ἡµῖν, βρέφος ἀπεκύησας, τὸν Παλαιὸν ἡµερῶν, νέας ἐπὶ γῆς, τρίβους ὑποδεικνῦντα, καὶ τὴν παλαιωθεῖσαν φύσιν καινουργοῦντα, Ἀνύµφευτε εὐλογηµένη» (Παρακλητική, Θεοτοκίον η΄ ὠδῆς πλ. β΄, Τρίτη πρωΐ).

32.«Νόµους τῆς φύσεως Κόρη, ὑπὲρ φύσιν λαθοῦσα, νέον παιδίον ἐπὶ γῆς, ἐκύησας ἁγνὴ Νοµοδότην ὄντα, καὶ Παλαιὸν ἡµερῶν, νοητὲ Οὐρανέ, τοῦ τῶν πάντων Ποιητοῦ· διὸ πίστει καὶ πόθῳ, σὲ µακαρίζοµεν» (Τριώδιον, Κυριακὴ ε΄ Νηστειῶν, Θεοτοκίον θ΄ὠδῆς).

33.«Ἀλλὰ τί εἴπω, ἢ τί λαλήσω; Ἐκπλήττει γὰρ µε τὸ θαῦµα. Ὁ Παλαιὸς τῶν ἡµερῶν παιδίον γέγονεν, ὁ ἐπὶ θρόνου ὑψηλοῦ καὶ ἐπηρµένου καθήµενος ἐν φάτνῃ τίθεται…» (Ἰωαν. Χρυσόστοµος, Λόγος εἰς τὸ γενέθλιον τοῦ Σωτῆρος, PG.56,389, Συνταξ. Ιβ΄σελ.677).

34.«Πᾶσα ἡ γῆ προσκυνησάτω, πᾶσα γλῶσσα ἀσάτω, πᾶσα ψαλλέτω, πᾶσα δοξολογησάτω παιδίον Θεόν, τεσσαρακοθήµερον καὶ προαιώνιον, παιδίον µικρὸν καὶ παλαιὸν τῶν ἡµερῶν, παιδίον θηλάζον καὶ τῶν αἰώνων ποιητήν» (Κύριλλος Ἱεροσολύµων, Λόγος εἰς τὴν Ὑπαπαντήν, ∆΄ ΒΕΠ 39, 278.ε).

35.«Ἐπὶ τούτοις πᾶσι παρρησιασάµενος ὁ δίκαιος, καὶ τῇ προτροπῇ εἴξας τῆς διακονησαµένης Θεῷ πρὸς ἀνθρώπους Θεοµήτορος, ὑπεδέξατό µε ταῖς γηραλέαις ἀγκάλαις τὸν ἐν νηπιότητι παλαιὸν τῶν ἡµερῶν, εὐλόγησε δὲ τὸν Θεὸν καὶ εἶπε· Νῦν ἀπολύεις…» (Μεθόδιος Ὀλύµπου, Εἰς τὸν Συµεῶνα καὶ εἰς τὴν Ἄνναν…,Η΄PG 18,365B).

36.«Ὁ Παλαιὸς τῶν ἡµερῶν παιδίον γέγονεν» (Μ.Ἀθανάσιος, Εἰς τὴν γέννησιν τοῦ Χριστοῦ, 1 ΒΕΠ 36,225.20).

Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο Ν – Ι΄.

∆ιαφόρων Ἁγίων µαρτυρίες γιὰ τὴν εἰκόνα τοῦ Ἀνάρχου Πατρός.

(Ἀπὸ τὸ βιβλίον τοῦ Ἁγίου Νεκταρίου «Αἱ ἅγιαι οἰκουµενικαὶ Σύνοδοι», σελ. 183, Ἁγ. Ἰωάννης ὁ ∆αµασκηνός)
«Ἰωάννης ὁ ἐκ ∆αµασκοῦ τῆς Συρίας καταγόµενος, υἱὸς Σεργίου τοῦ µεγάλου Λογοθέτου, ἤτοι τοῦ ἐπὶ τῶν Οἰκονοµικῶν Ὑπουργοῦ παρὰ τῷ Χαλίφῃ τῶν Ἀράβων, ἐξεπαιδεύθη παρὰ τῷ ἐκ Καλαβρίας σοφωτάτῳ Μοναχῷ Κοσµᾷ, ἀποβὰς εἷς τῶν λογιωτέρων ἀνδρῶν τοῦ αἰῶνος ἐπονοµασθεὶς διὰ τὴν εὐγλωττίαν του Χρυσορρόας. Ἦν δὲ κατὰ τὸν ἐγκωµιαστὴν αὐτοῦ περὶ τὴν ἀριθµητικὴν ἄλλος Πυθαγόρας καὶ ∆ιόφαντος, περὶ δὲ τὴν Γεωµετρίαν νέος Εὐκλείδης, περὶ τὴν Ἠθικήν, ἄλλος Ἀριστοτέλης καὶ Πλάτων, δεινὸς περὶ τοὺς κανόνας τῆς Λογικῆς, µύστης τῆς Μουσικῆς ἄριστος, γνώστης ἀκριβὴς τῶν δυνάµεων τῆς φύσεως τῆς τ᾽ ἐπιγείου καὶ τῆς οὐρανίας, φιλόσοφος δὲ καὶ Θεολόγος οὐδενὸς δεύτερος, συντάξας µακρὰν ἐξήγησιν τῆς κατ᾽ Ἀριστοτέλη, Πορφύριον καὶ Ἀµµώνιον διαλεκτικῆς πρὸς χρῆσιν τῶν σχολείων. Γινόµενος δὲ µοναχὸς ἔγραψε τοὺς τρεῖς πρὸς τοὺς διαβάλλοντας τὰς ἁγίας Εἰκόνας
ἀπολογητικοὺς λόγους, τὴν ὀρθότητα καὶ τὴν δύναµιν τῶν ἐπιχειρηµάτων τῶν ὁποίων ἀνωµολόγησαν καὶ αὐτοὶ δὴ οἱ ἀντίπαλοί του.
Αὐτὰ λέγει καὶ ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Εὐχαΐτων ἀποκαλεῖ τὸν Ἅγιον Ἰωάννην τὸν ∆αµασκηνὸν Χελιδόνα λιγυρὰν καὶ ἀηδόνα µελιχρᾶν καὶ ἡδύλαλον καὶ τῶν ἀσµάτων λύραν παναρµόνιον πηγὴν νέκταρ βλύζουσαν ἄϋλον. Κρατῆρα χρυσόρρειθρον καὶ µουσικὸν τοῦ πνεύµατος ὄργανον».

Εἰς τὸ βιβλίο: «Θεωρία τῆς ἁγιογραφίας» (Ἰωάν. Βράνου) ἀναφέρει ὅτι στὴ Βυζαντινὴ ἁγιογραφία ὁ πατὴρ δὲν εἰκονίζεται, ἀλλὰ ἀντιπροσωπεύεται ἀπὸ τὸν Χριστὸ-Υἱὸ γιὰ δύο λόγους: Πρῶτον γιατὶ ὁ Πατὴρ δὲν προσέλαβε σάρκα, ὅπως ὁ Υἱὸς µὲ τὴν ἐνανθρώπηση καὶ συνεπῶς κανεὶς δὲν ἔχει δεῖ τὸν Θεὸ-Πατέρα. ∆εύτερον, κάθε πρόσωπο τῆς Ἁγίας Τριάδος εἶναι ὁλόκληρος ὁ Θεός. Ἡ φιλοξενία τοῦ Ἀβραὰµ εἶναι ἡ µόνη πλήρης δογµατικὴ εἰκόνα τῆς Ἁγ. Τριάδος ποὺ µᾶς ἄφησε κληρονοµιὰ ἡ Παράδοση.

Ὁ ὅσιος Νεκτάριος τῆς Ὄπτινα τὸ 1916 ἐδέχθη τὴν Ναταλία Β. καὶ τὴν ἀδελφή της ποὺ ἤθελαν νὰ γίνουν µοναχές, ἀφοῦ τὶς ὡδήγησε µπροστὰ εἰς τὴν εἰκόνα τῆς Ἁγίας Τριάδος (φιλοξενία τοῦ Ἀβραάµ) εἶπε: ” Σᾶς δέχοµαι ὅπως ὁ Ἀβραὰµ ὑποδέχθηκε τὴν Ἁγία Τριάδα».

Εἰς τὸ βιβλίο: «Ἁγ. Κοσµᾶς ὁ Αἰτωλός» (Χαραλ. Βασιλοπούλου, σελ. 256). «… ὁ πανάγαθος Θεὸς ἐπῆγε εἰς τὸν Ἀβραὰµ ὡς τρεῖς ἄνθρωποι καὶ τοὺς ἐπῆρε εἰς τὴν καλύβα του καὶ τοὺς ἐφίλευσεν. Τότε ἐκατάλαβε πὼς ἦτο ἡ Ἁγία Τριὰς καὶ ἐδόξαζε τὸν Θεὸν εἰς τύπον τῆς Ἁγίας Τριάδος».

Εἰς τὸ βίου τοῦ ἁγίου Νήφωνος Κωνσταντιανῆς διαβάζοµε ὅτι ὁ ἅγιος εἶδε φοβερὴ ἀποκάλυψη: «Ὁ Πατέρας τοῦ µονογενοῦς Υἱοῦ, ὁ Γεννήτωρ, τὸ φῶς τὸ ἀπρόσιτο καὶ ἀκατάληπτο, ἀνέτειλε ξαφνικὰ λάµποντας πάνω ἀπὸ ἐκεῖνο τὸν ἀπέραντο θάλαµο, ἐπάνω ἀπὸ τὶς ἄχραντες δυνάµεις…».

Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο Ν – ΙΑ΄.

Ἀπὸ τὰ βιβλία τοῦ Ἁγ. Ἰωάννη τοῦ ∆αµασκηνοῦ, ὅτι ὁ ἄναρχος Πατὴρ δὲν ζωγραφίζεται:

1.«Τοῦ ἀοράτου καὶ ἀσωµάτου καὶ ἀπεριγράπτου καὶ ἀσχηµατίστου Θεοῦ, τὶς δύναται ποιήσασθαι µίµηµα. Παραφροσύνης ἄκρας καὶ ἀσεβείας τὸ σχηµατίζειν τὸ Θεῖον» (PG, 94,1169C).

2.«Ἀδύνατον εἰκονίζεσθαι Θεὸν τὸν ἄποσον καὶ ἀπερίγραπτον καὶ ἀόρατον» (PG, 94,1237C).

3.«Πάλαι ὁ Θεὸς, ὁ ἀσώµατος οὐδαµῶς εἰκονίζετο. Νῦν σαρκὶ ὀφθέντος Θεοῦ, εἰκονίζω Θεοῦ τὸ ὁρώµενον» (PG, 94,1245A).

4.«…ὁ µονογενὴς Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, ἀπερίγραπτός ἐστι» (PG, 96,1353C)

5.«Ὅταν ὁρατὸς σαρκὶ ὁ ἀόρατος γένηται, τότε εἰκονίσεις τὸ ὁµοίωµα τοῦ ὁραθέντος» (PG, 94,1240A).

6.«Οὐ τὴν ἀόρατον εἰκονίζω Θεότοτητα, ἀλλ΄εἰκονίζω Θεοῦ τὴν ὁραθεῖσαν σάρκα» (PG, 94,1236C).

7.«Εἰ δὲ θεότητος τῆς ἀΰλου καὶ ἀσωµάτου καὶ ἀοράτου εἰκόνα τις τολµήσει ποιῆσαι, ὡς ψευδῆ ἀποβαλλόµεθα» (PG, 94,1293D).

8.«Θεοῦ ἀσωµάτου, µήτε περιγραφήν, µήτε κατάληψιν ἔχοντος ἀδύνατον ποιεῖν εἰκόνα. Πῶς τὸ µὴ ὁραθὲν εἰκονισθήσεται;» (PG, 94,1289).

9.«∆ανιὴλ ὁµοίωµα ἀνθρώπου εἶδε, ὡς υἱὸν ἀνθρώπου ἐλθόντα ἐπὶ τὸν Παλαιὸν τῶν ἡµερῶν, εἶδε τὸν τύπον καὶ τὴν εἰκόνα τοῦ µέλλοντος ἔσεσθαι. Ἔµελλε ὁ Υἱὸς καὶ Λόγος τοῦ Θεοῦ ὁ ἀόρατος, ἄνθρωπος γίνεσθαι, ἵνα ἑνωθῇ τῇ φύσει ἡµῶν» (PG, 94,1317-14-20). (Σηµ.: Ἐδῶ πάλι φαίνεται ὅτι οἱ ὑποσηµειώσεις τοῦ Ἱ. Πηδαλίου ἦσαν τῶν παπικῶν στὴν Βενετία).

10.«Ἔχοµε λάβει ἀπ΄ τὸν Θεὸν τὴν ἱκανότητα νὰ διακρίνοµε τί µποροῦµε νὰ ἀεικονίσουµε καὶ τί εἶναι ἀπερίγραπτο» (PG, 94,1237).

11.«Ἡ εἰκόνα εἶναι ὁµοίωµα ποὺ χαρακτηρίζει σ΄ὅλα τὸ πρωτότυπό της» (PG, 94,1240).

12.«Κατάλληλα γιὰ ἀπεικόνιση, εἶναι τὰ φυσικὰ πράγµατα ποὺ ἔχουν σχῆµα καὶ τὰ σώµατα ποὺ εἶναι περιγραπτὰ κι΄ἔχουν τὰ φυσικὰ χρώµατα» (PG, 94,1344).

13.«Ὅταν ὁ Λόγος ἀποκτᾶ σῶµα καὶ σάρκα τότε µπορεῖς νὰ ζωγραφίσῃς τὴν εἰκόνα Του» (PG, 94,1240).

14.«Ἂν προσπαθούσαµε νὰ κατασκευάσοµε εἰκόνα τοῦ ἀοράτου Θεοῦ, θὰ ἦταν πράγµατι ἁµαρτία, τέτοια εἰκόνα τῆς θεότητος (δηλ. Ἁγ. Τριάδος) τὴν ἀπορρίπτοµε ὡς ψευδῆ καὶ νόθα» (PG, 94,1293).

15.«Ὅταν ὁρατὸς σαρκὶ ὁ ἀόρατος γένηται, τότε εἰκονίσῃς τὸ ὁµοίωµα τοῦ ὁραθέντος, ὁ ἐν µορφῇ Θεοῦ ὑπάρχων µορφὴν δούλου λαβών, τότε ἐν πίναξι χάρατε καὶ ἀνατίθει πρὸς θεωρίαν τὸν ὁραθέντα καταδεξάµενον… χάρατε τὴν ἐκ Παρθένου γέννησιν, τὴν Βάπτισιν ἐν Ἰορδάνῃ τὴν Μεταµόρφωσιν, τὰ πάθη, τὸν θάνατον, τὰ θαύµατα, τὸν Σταυρὸν τὴν Ταφήν, τὴν Ἀνάστασιν, τὴν Ἀνάληψιν, πάντα γράφε καὶ λόγῳ καὶ χρώµασι… ἀπαγορεύεται µόνον ἡ τοῦ ἀοράτου Θεοῦ ἐξεικόνησις» (Ἁγίου Νεκταρίου, “Αἱ Οἰκουµενικαὶ Σύνοδοι”, σελ. 184).

16.«Καὶ Ἀδὰµ εἶδε Θεόν, καὶ Ἰακὼβ καὶ Μωϋσῆς καὶ Ἡσαΐας καὶ ∆ανιὴλ προσεκύνησαν πάντες ἰδόντες τὸν τύπον καὶ τὴν εἰκόνα τοῦ µέλλοντος» (PG, 94,1345C).

17.Τοῦ ὁσίου ἀββᾶ Ἰωάννου πρεσβυτέρου ∆αµασκηνοῦ “Ἔκδοσις ἀκριβής της ὀρθοδόξου πίστεως”.
«Τό θεῖον εἶναι ἀκατάληπτο καί δέν πρέπει νά ζητοῦµε καί νά περιεργαζόµαστε ὅσα δέν µᾶς ἔχουν παραδοθεῖ ἀπό τούς ἁγίους προφῆτες καί ἀποστόλους καί εὐαγγελιστές. “Θεόν οὐδείς ἐώρακε πώποτε. Ὁ µονογενὴς Υἱός ὁ ὢν ἐν τοῖς κόλποις τοῦ Πατρός αὐτός ἐξηγήσατο”. Ἄρρητο εἶναι λοιπόν τό θεῖον καί ἀκατάληπτο. “Οὐδείς γάρ ἐπιγινώσκει τόν Πατέρα εἰ µή ὁ Υἱός, οὐδέ τόν Υἱόν εἰ µή ὁ Πατήρ”. Ἐπίσης καί τό Πνεῦµα τό Ἅγιο µέ τόν ἴδιο τρόπο γνωρίζει ὁτιδήποτε ἀφορᾶ τόν Θεό, ὅπως ἀκριβῶς τό πνεῦµα τοῦ ἀνθρώπου γνωρίζει ὁτιδήποτε ἀφορᾶ τόν ἄνθρωπο. Ὕστερα λοιπόν ἀπό τήν πρώτη καί µακάρια φύση κανείς ἄλλος δέν γνώρισε ποτέ τόν Θεό, ὄχι µόνο ἀπό τούς ἀνθρώπους ἀλλά καί ἀπό αὐτά ἀκόµη τά Χερουβίµ καί τά Σεραφίµ…» (σελ. 27).

18.«Ὅτι λοιπόν ὁ Θεός εἶναι ἄναρχος, ἀτελεύτητος, αἰώνιος καί ἀΐδιος, ἄκτιστος, ἄτρεπτος, ἀναλλοίωτος, ἁπλός, ἀσύνθετος, ἀσώµατος, ἀόρατος, ἀψηλάφητος, ἀπερίγραπτος, ἄπειρος, ἀπεριόριστος, ἀκατάληπτος, ἀσύλληπτος, ἀγαθός, δίκαιος, παντοδύναµος, δηµιουργός ὅλων τῶν κτισµάτων, παντοκράτορας, παντεπόπτης, προνοητὴς τῶν ὅλων, ἐξουσιαστής, κριτής, καί τό γνωρίζουµε καί τό ὁµολογοῦµε…» (σελ. 29).

19.«Γιά τό τί εἶναι ὁ Θεός. Τό ἀκατάληπτο αὐτοῦ.
Ὅτι λοιπόν ὑπάρχει Θεός, εἶναι φανερό τί ὅµως εἶναι κατά τήν οὐσία καί τή φύση του, τοῦτο εἶναι ἐντελῶς ἀκατάληπτο καί ἄγνωστο. Ὅτι ἐξάλλου τό θεῖον εἶναι ἀσώµατο, κι αὐτό εἶναι φανερό. Πῶς µπορεῖ νά εἶναι σῶµα τό ἄπειρο, αὐτό πού δέν ἔχει ὅρια καί σχῆµα, καί τό ἀψηλάφητο καί τό ἀόρατο καί τί ἁπλό καί τό ἀσύνθετο…» (σελ. 37).

20.«Γιά τήν Ἁγία Τριάδα.
Γι’ αὐτό λοιπόν πιστεύουµε σέ ἕνα Θεό, σέ µία ἀρχή ἄναρχη, ἄκτιστη, ἀγέννητη καί ἀνόλεθρη καί ἀθάνατη, αἰώνια, ἄπειρη, ἀπερίγραπτη, ἀπεριόριστη, ἀναλλοίωτη, ἀόρατη, πηγή ἀγαθότητος καί δικαιοσύνης, φῶς νοερό, ἀπρόσιτο, δύναµη, πού δέν γνωρίζεται µέ κανένα µέτρο ἀλλά µόνο µετριέται µέ τή συγγενῆ βούληση –γιατί τά πάντα µπορεῖ νά κάνει, ὅσα θέλει» (σελ. 47).

21.«Πιστεύουµε σέ ἕνα Πατέρα, τήν ἀρχή καί αἰτία ὅλων, πού δέν γεννήθηκε ἀπό κανένα, τόν µόνο ἀναίτιο καί ἀγέννητο, δηµιουργό ὅλων, ἀλλά Πατέρα κατά τή φύση ἑνός µόνου, τοῦ µονογενοῦς Υἱοῦ του, τοῦ Κυρίου καί Θεοῦ καί σωτήρα µᾶς Ἰησοῦ Χριστοῦ καί προβολέα τοῦ Παναγίου Πνεύµατος. Καί σέ ἕνα Υἱό τοῦ Θεοῦ τόν µονογενῆ, τόν Κύριό µας Ἰησοῦ Χριστό, πού γεννήθηκε ἀπό τόν Πατέρα πρίν ἀπό ὅλους τους αἰῶνες, φῶς ἀπό φῶς, Θεό ἀληθινό ἀπό Θεό ἀληθινό, πού γεννήθηκε καί δέν δηµιουργήθηκε, µέ τόν Πατέρα ὁµοούσιο, διά µέσου του ὁποίου ἔγιναν τά πάντα. Λέγοντας “πρίν ἀπό ὅλους τους αἰῶνες”, δείχνουµε ὅτι ἡ γέννησή του εἶναι ἄχρονη καί ἄναρχη γιατί δέν ἦλθε στήν ὕπαρξη ἀπό τό µή ὄν ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ, τό ἀπαύγασµα τῆς δόξας, ὁ χαρακτήρας τῆς ὑποστάσεως τοῦ Πατέρα, ἡ ζῶσα σοφία καί δύναµη, ὁ ἐνυπόστατος Λόγος, ἡ οὐσιαστική καί τέλεια καί ζῶσα εἰκόνα τοῦ ἀοράτου Θεοῦ, ἀλλά πάντοτε ἦταν µέ τόν Πατέρα καί στόν Πατέρα, γεννηµένος ἀπ’ αὐτόν µέ ἀΐδιο καί ἄναρχο τρόπο γιατί δέν ὑπῆρχε διάστηµα, κατά τό ὁποῖο ὑπῆρχε ὁ Πατέρας, χωρίς νά ὑπάρχει ὁ Υἱός, ἀλλά ἅµα Πατέρας ἅµα Υἱός, γεννηµένος ἀπό αὐτόν δέν θά µποροῦσε ἄλλωστε νά ὀνοµαστεῖ Πατέρας χωρίς τόν Υἱό. Ἐξάλλου ἄν ὑπῆρχε, µή ἔχοντας Υἱό, δέν ἦταν Πατέρας, καί ἄν ὕστερα ἀπέκτησε Υἱό, ἔγινε Πατέρας µετά ἀπό αὐτό, γιατί δέν ἦταν πρίν ἀπό τή γέννηση τοῦ Υἱοῦ, καί ἀλλοιώθηκε ἀπό τό νά µή εἶναι Πατέρας στό νά γίνει Πατέρας, πράγµα πού ξεπερνᾶ τά ὅρια κάθε βλασφηµίας. Γιατί εἶναι ἀδύνατο νά ποῦµε ὅτι ὁ Θεός στερεῖται τή φυσική γονιµότητα καί ἡ γονιµότητα εἶναι ἡ κατὰ φύση γέννηση ἑνός ὅµοιου ἀπ’ αὐτόν, δηλαδή ἀπό τήν οὐσία του.
Εἶναι ἀσέβεια λοιπόν νά λέµε ὅτι στή γέννηση τοῦ Υἱοῦ µεσολαβεῖ χρόνος ἤ ὅτι µετά τόν Πατέρα ἔγινε ἡ ὕπαρξη τοῦ Υἱοῦ· γιατί παραδεχόµαστε τή γέννηση τοῦ Υἱοῦ ἀπ’ αὐτόν τόν ἴδιο, δηλαδή ἀπό τή φύση τοῦ Πατέρα. Καί ἄν δέν δεχτοῦµε ὅτι ἀπό τήν ἀρχή ὁ Υἱός συνυπάρχει µέ τόν Πατέρα, γεννηµένος ἀπ’ αὐτόν, παρεισάγουµε τροπή τῆς ὑποστάσεως τοῦ Πατέρα, ἐπειδή ἐνῶ δέν ἦταν Πατέρας, ὕστερα ἔγινε» (σελ. 49,51).

22.«Ὅπως ἀκριβῶς ἡ φωτιά καί τό φῶς, πού προέρχεται ἀπ’ αὐτήν, συνυπάρχουν ἀχώριστα, καί δέν ὑπάρχει πρώτη ἡ φωτιά καί ἔπειτα τό φῶς, ἀλλά καί τά δύο µαζί, καί ὅπως τό φῶς πού γεννιέται πάντοτε ἀπό τή φωτιά, πάντοτε µένει σ’ αὐτὴ καί ποτέ δέν χωρίζεται, ἔτσι καί ὁ Υἱός γεννιέται ἀπό τόν Πατέρα καί ποτέ δέν χωρίζεται ἀπ’ αὐτόν, ἀλλά πάντοτε µένει σ’ αὐτόν. Τό φῶς ὅµως, πού γεννιέται ἀπό τή φωτιά ἀχώριστα καί µένει πάντοτε σ’ αὐτήν, δέν ἔχει δική του ὑπόσταση παράλληλα πρός τή φωτιά, γιατί εἶναι φυσική ποιότητα τῆς φωτιᾶς. Ἀλλά ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ, ὁ µονογενής πού γεννήθηκε ἀπό τόν Πατέρα ἀχώριστα καί ἀδιάστατα καί µένει πάντοτε σ’ αὐτόν, ἔχει δική του ὑπόσταση παράλληλα πρός τήν ὑπόσταση τοῦ Πατέρα» (σελ. 55).

23.«Ἄν φυσικά λέµε ὅτι ὁ Πατέρας εἶναι ἀρχή τοῦ Υἱοῦ καί µεγαλύτερος, δέν ὑπονοοῦµε ὅτι εἶναι σέ προτεραιότητα κατά τόν χρόνο ἤ κατά τή φύση, “δι’ αὐτοῦ γάρ τούς αἰώνας ἐποίησε”, οὔτε κατά ἄλλη ἄποψη, παρά µόνο κατά τό αἴτιο, πράγµα πού σηµαίνει ὅτι ὁ Υἱός γεννήθηκε ἀπό τόν Πατέρα καί ὄχι ὁ Πατέρας ἀπό τόν Υἱό καί ὅτι ὁ Πατέρας εἶναι αἴτιος τοῦ Υἱοῦ κατά φυσικό τρόπο, ὅπως παραδεχόµαστε ὅτι ἡ φωτιά δέν προέρχεται ἀπό τό φῶς, ἀλλά µόνον τό φῶς ἀπό τή φωτιά. Ὅταν λοιπόν ἀκούσουµε ὅτι ὁ Πατέρας εἶναι ἀρχή τοῦ Υἱοῦ καί µεγαλύτερος, τό µυαλό µας νά πάει στό αἴτιον. Καί ὅπως ἀκριβῶς δέν λέµε ὅτι ἄλλη οὐσία ἔχει ἡ φωτιά καί ἄλλη τό φῶς, ἔτσι δέν εἶναι δυνατό νά ποῦµε ὅτι ὁ Πατέρας ἔχει ἄλλη οὐσία καί ὁ Υἱός ἄλλη, ἀλλά καί οἱ δυό ἔχουν µία καί τήν ἴδια οὐσία. Καί ὅπως ἐπίσης παραδεχόµαστε ὅτι ἡ φωτιά λάµπει µέ τό φῶς πού προέρχεται ἀπ’ αὐτήν, καί δέν θεωροῦµε τό προερχόµενο ἀπ’ αὐτήν φῶς ὑπηρετικό ὄργανο τῆς φωτιᾶς, ἀλλά µᾶλλον δύναµη φυσική, ἔτσι λέµε ὅτι ὁ Πατέρας ὅλα, ὅσα δηµιουργεῖ, µέ τόν µονογενῆ του Υἱό, ὄχι σάν λειτουργικό ὄργανο ἀλλά ὡς φυσική καί ἐνυπόστατη δύναµη, τά δηµιουργεῖ. Καί ὅπως λέµε ὅτι ἡ φωτιά φωτίζει καί πάλι λέµε ὅτι τό φῶς τῆς ἡµέρας φωτίζει, ἔτσι ὅλα, ὅσα δηµιουργεῖ ὁ Πατέρας, µέ ὅµοιο τρόπο καί ὁ Υἱός τά δηµιουργεῖ. Ἀλλά ὅµως τό φῶς δέν ἔχει δική του ὑπόσταση παράλληλα πρός τή φωτιά, ἐνῶ ὁ Υἱός εἶναι τέλεια ὑπόσταση, ἀχώριστη ἀπό τήν πατρική, ὅπως εἴπαµε παραπάνω. Γιατί εἶναι ἀδύνατο νά βρεθεῖ στήν κτίση εἰκόνα πού µπορεῖ νά δείξει µέ τήν παρουσία τῆς ἀπαράλλακτα τόν τρόπο ὑπάρξεως τῆς Ἁγίας Τριάδος» (σελ. 59).

24.«Τά λεγόµενα γιά τόν Θεό.
Τό θεῖον εἶναι ἁπλόν καί ἀσύνθετο. Καί αὐτό πού ἀποτελεῖται ἀπό πολλά καί διάφορα εἶναι σύνθετο. Ἄν λοιπόν ἀποκαλέσουµε τό ἄκτιστο καί τό ἄναρχο καί τό ἀσώµατο καί τό ἀθάνατο καί τό αἰώνιο καί τό ἀγαθό καί τό δηµιουργικό καί τά παρόµοια οὐσιαστικές διαφορές στόν Θεό, ἀφοῦ ἀπό τόσα πολλά ἀποτελεῖται τό θεῖον, δέν θά εἶναι ἁπλό ἀλλά σύνθετο, πράγµα πού εἶναι ἔσχατη ἀσέβεια. Εἶναι λοιπόν ἀνάγκη νά καταλάβουµε ὅτι καθετί ἀπό τά λεγόµενα γιὰ τόν Θεό δέν σηµαίνει τί εἶναι κατά τὴν οὐσία, ἀλλά φανερώνει ἤ τί δέν εἶναι ἤ κάποια σχέση πρός κάτι ἄλλο ἀπό τά ἀντιδιαστελλόµενα ἤ κάτι ἀπό αὐτά πού εἶναι ἀλολουθίες τῆς φύσεως ἤ ἐνέργεια» (σελ. 71).

25.Αὐτό λοιπόν, πού προηγεῖται στόν Θεό, εἶναι παραστατικό του εἶναι καί ὄχι τοῦ τί εἶναι, ἐνῶ αὐτό πού ἀκολουθεῖ εἶναι τῆς ἐνέργειας· ἐξάλλου τό ἄναρχο καί τό ἄφθαρτο καί τό ἀγένητο, δηλαδή τό ἄκτιστο καί τό ἀσώµατο καί τό ἀόρατο καί τά παρόµοια, φανερώνει τί δέν εἶναι, µέ ἄλλα λόγια ὅτι ὁ Θεός δέν ἄρχισε ποτέ νά ὑπάρχει οὔτε φθείρεται οὔτε ἔχει κτιστεῖ οὔτε εἶναι σῶµα οὔτε εἶναι ὁρατός» (σελ. 71,73).

26.«Τά λεγόµενα γιά τόν Θεό µέ σωµατικές παραστάσεις.
Ἐπειδή στή θεία Γραφή βρίσκουµε πάρα πολλά γιά τόν Θεό νά εἶναι διατυπωµένα συµβολικά, περισσότερο µέ σωµατικές παραστάσεις, εἶναι ἀνάγκη νά ξέρουµε ὅτι εἶναι ἀδύνατο ἐµεῖς ὡς ἄνθρωποι καί περιβεβληµένοι µέ αὐτό τό παχύ σαρκίο νά νοήσουµε ἤ νά ἐκφράσουµε τίς θεῖες καί ὑψηλές καί ἄυλες ἐνέργειες τῆς θεότητος, παρά µόνο ἄν χρησιµοποιήσουµε ἀπό τόν δικό µας κόσµο εἰκόνες καί τύπους καί σύµβολα. Ἔτσι λοιπόν, ὅσα γιά τόν Θεό εἶναι διατυπωµένα περισσότερο µέ σωµατικές παραστάσεις, ἔχουν λεχθεῖ συµβολικά καί ἔχουν κάποιο ὑψηλότερο νόηµα· γιατί τό θεῖον εἶναι ἁπλό καί ἀσχηµάτιστο» (σελ. 75).

27.Ὁ Θεός λοιπόν, ὡς ἄυλος καί ἀπερίγραπτος, δέν βρίσκεται σέ τόπο· γιατί ὁ ἴδιος εἶναι τόπος τοῦ ἑαυτοῦ του, ἐνῶ γεµίζει τά πάντα καί βρίσκεται πάνω ἀπ’ αὐτά καί ὁ ἴδιος τά συνέχει» (σελ. 85).

28.Περιγραπτό εἶναι αὐτό πού περιλαµβάνεται σέ τόπο ἤ χρόνο ἤ κατάληψη, ἐνῶ ἀπερίγραπτο αὐτό πού δέν περιέχεται ἀπό κανένα. Κατά συνέπεια ἀπερίγραπτο εἶναι µόνο τό θεῖον, ἐπειδή εἶναι ἄναρχο καί ἀτελεύτητο καί περιέχει τά πάντα, χωρίς νά περιέχεται ἀπό καµιά κατάληψη· γιατί εἶναι τό µόνο ἀκατάληπτο καί χωρίς ὅρια καί δέν γνωρίζεται ἀπό κανένα, ἐνῶ µόνο αὐτό τό ἴδιο θεωρεῖ τόν ἑαυτό του. Ὁ ἄγγελος, ἀντίθετα, περιγράφεται καί σέ χρόνο (γιατί ἄρχισε κάποτε νά ὑπάρχει) καί σέ τόπο, ἄν καί νοητά, ὅπως εἴπαµε ἤδη, καί µέ κατάληψη (γιατί γνωρίζουν κάπως καί τή µεταξύ τους φύση καί ἀπό τόν κτίστη ὁρίζονται τέλεια), ἐνῶ τά σώµατα περιγράφονται καί µέ ἀρχή καί µέ τέλος καί σέ τόπο σωµατικό καί µέ κατάληψη.
Τό θεῖον εἶναι ἄτρεπτο πέρα γιά πέρα καί ἀναλλοίωτο· γιατί ὅλα πού δέν ἀναφέρονται στήν ἐξουσία µας τά προόρισε µέ τήν πρόγνωση, τό καθένα στόν ἰδιαίτερο καί ταιριαστό καιρό καί τόπο. Καί γι’ αὐτό ἀκριβῶς “ὁ Πατήρ οὐδένα κρίνει, τήν δέ κρίσιν πάσαν δέδωκε τῷ Υἱῶ”· ἔκρινε βέβαια καί ὁ Πατέρας, φυσικά καί ὁ Υἱός ὡς Θεός καί τό Πνεῦµα τό Ἅγιο, ἀλλά ὁ ἴδιος ὁ Υἱός ὡς ἄνθρωπος θά κατεβεῖ καί θά καθήσει σέ θρόνο δόξας (γιατί ἡ κάθοδος καί ἡ καθέδρα εἶναι χαρακτηριστικά του περιγραπτοῦ σώµατος) καί θά κρίνει ὁλόκληρη τήν οἰκουµένη µέ δικαιοσύνη.
Ὅλα ἀπέχουν ἀπό τόν Θεό, ὄχι κατά τόν τόπο ἀλλά κατά τή φύση. Σέ µᾶς ἡ φρόνηση καί ἡ σοφία καί ἡ σκέψη συµβαίνουν ὡς ἕξεις καί χάνονται, ὄχι βέβαια καί στόν Θεό. Σ’ αὐτόν τίποτε δέν γίνεται καί ξεγίνεται· γιατί εἶναι ἀναλλοίωτος καί ἄτρεπτος καί δέν µποροῦµε νά µιλοῦµε σ’ αὐτόν γιά συµβεβηκότα. Τό ἀγαθό ὁ Θεός τό ἔχει σύνδροµο µέ τήν οὐσία του. Αὐτός πού ἐπιθυµεῖ πάντοτε τόν Θεό, τόν βλέπει. Γιατί ὁ Θεός εἶναι σέ ὅλα καί τά ὄντα συνδέονται στενά ἀπό τό ὄν, καί δέν ὑφίσταται ὑπαρκτό πράγµα, πού νά µήν ἔχει τό εἶναι στό ὄν, ἀφοῦ ὁ Θεός ἔχει σµίξει µέ ὅλα, ἐπειδή συνέχει τή φύση, ἐνῶ µόνο ὁ Θεός Λόγος, µέ τήν ἅγια του σάρκα ἑνώθηκε καί ἔσµιξε ἀσύγχυτα κατά τήν ὑπόσταση µέ τή δική µας φύση. Κανείς δέν βλέπει τόν Πατέρα παρά µόνο ὁ Υιός καί τό Πνεῦµα» (σελ. 87,89).

29.«…πραγµατικά ἄυλο καί ἀσώµατο εἶναι µόνο τό θεῖο» (σελ. 101).

Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο Ν – ΙΑ΄.

Ἐκ τῶν λόγων τοῦ Ἁγ. Νεκταρίου.

Εἰς τὸ βιβλίον τοῦ Ἁγ. Νεκταρίου «Αἱ Ἅγιαι Οἰκουµενικαὶ Συνόδοι» γράφει ὅτι ὁ Ἁγ. Ἰωάννης ὁ ∆αµασκηνὸς λέγει: (σελ. 185): «Ἀπαγορεύεται ἡ τοῦ ἀοράτου Θεοῦ ἐξεικόνισις. Θεοῦ ἐνανθρωπήσαντος, ἐπὶ γῆς ὀφθέντος σαρκὶ καὶ ἀνθρώποις συναναστραφέντος, ἤτοι Ἰησοῦ τοῦ Χριστοῦ ἡ εἰκὼν ἐπιτρέπεται, ἔτι δὲ µᾶλλον ἡ τῆς Θεοτόκου…».
Εἰς σελ. 251: «Τοῦ ἀοράτου καὶ ἀσωµάτου καὶ ἀπεριγράπτου καὶ ἀσχηµατίστου Θεοῦ, τὶς δύναται ποιήσασθαι µίµηµα; Παραφροσύνης τοίνυν ἄκρας καὶ ἀσεβείας τὸ σχηµατίζειν τὸ θεῖον (δηλ. τὸν Ἄναρχο Πατέρα)».
Εἰς σελ. 260, ἐκ τῆς ὁµολογίας ∆οσιθέου: «Τῆς θείας καὶ ἀσχηµατίστου οὐσίας εἰκόνα οὐδεὶς ποτὲ ἐπενόησε ποιῆσαι. Οὐ γὰρ θέµις τὸν ἀπερίγραπτον Θεὸν περιγραπτῇ εἰκόνι παρεικάζειν».
Εἰς τὸ βιβλίο τοῦ Ἁγ. Νεκταρίου «Ὀρθόδοξος ἱερὰ κατήχησις». Ὁ ἅγιος φέρει µαρτυρίες Γραφικὲς καὶ Πατερικές, ὅτι ὅλες οἱ ἐµφάνειες εἰς τὴν Παλαιὰ ∆ιαθήκη ἦταν τοῦ µέλλοντος νὰ σαρκωθῇ Θεοῦ Λόγου καὶ ὄχι τοῦ Ἀνάρχου Πατρός. Ἐξηγεῖ Υἱὸν καὶ οὐχὶ τὸν Πατέρα. Ἐπίσης ὁ προφ. Ἡσαΐας εἶδε τὸν Υἱὸν προτοῦ νὰ σαρκωθῇ. Ἀποκλείει τελείως τὴν ἁγιογράφησιν τῆς εἰκόνος τοῦ Ἀνάρχου Πατρός.
Εἰς σελ. 246: «Ὅτι ὁ Ἰεχωβὰ ὁ ἀποκαλυφθεὶς τῷ Μωϋσεῖ Θεός ἐστιν ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ, τὸ δεύτερον πρόσωπον τῆς Ἁγ. Τριάδος καὶ ὅτι οὗτός ἐστι ὁ ἐν ὅλῃ τῇ Παλαιᾷ ∆ιαθήκῃ ἀποκαλυπτόµενος Θεός…».
Εἰς σελ. 255: «Ἐὰν ὁ Μωϋσῆς ἤκουσε τῆς φωνῆς τοῦ Θεοῦ Πατρὸς ἢ ὁ Ἀδάµ, οἱ δίκαιοι, οἱ πατριάρχαι, οἱ προφῆται καὶ πάντες πρὸς οὕς ἐλάλησεν ὁ Θεός, οὐκ ἂν ἔλεγεν ὁ Σωτὴρ ὅτι «οὔτε φωνὴν αὐτοῦ ἠκούσατε πώποτε, οὔτε εἶδος αὐτοῦ ἑωράκατε».

Ἀπὸ τὸ βιβλίο τοῦ Ἁγίου Νεκταρίου
“Αἱ ἅγιαι Οἰκουµενικαὶ Σύνοδοι”
(Ίδε συνέχεια Ἁγίου Ἰωάννου ∆αµασκηνοῦ, σελ. 184, 185 ἀπὸ τὸ βιβλίο
τοῦ Ἁγίου Νεκταρίου).

«Βαβαὶ τῆς σοφίας τοῦ νοµοθέτου! πῶς εἰκονισθήσεται τὸ ἀόρατον; πῶς εἰκασθήσεται τὸ ἀνείκαστον; πῶς γραφήσεται τὸ ἄποσον καὶ ἀµέγεθες καὶ ἀόρατον; πῶς ποιηθήσεται τὸ ἀνείδεον; πῶς χρωµατουργηθήσεται τὸ ἀσώµατον; Τί οὗν τὸ µυστικῶς µηνυόµενον; ∆ῆλον ὡς, ὅταν ἴδῃς διὰ σὲ γενόµενον ἄνθρωπον τὸν ἀσώµατον τότε δράσεις τῆς ἀνθρωπίνης µορφῆς τὸ ἐκτύπωµα˙ ὅταν ὁρατὸς σαρκί, ὁ ἀόρατος γένηται, τότε εἰκονίσεις τὸ τοῦ ὁραθέντος ὁµοίωµα˙ ὅτε ὁ ἀσώµατος καὶ ἀσχηµάτιστος, ἄποσός τε καὶ ἀπήλικος καὶ ἀµεγέθης τῇ ὑπεροχῇ τῆς ἑαυτοῦ φύσεως, ὁ ἐν µορφῇ Θεοῦ ὑπάρχων µορφὴν δούλου λαβών, ταύτῃ συσταλῇ πρὸς ποσότητά τε καὶ πηλικότητα καὶ χαρακτῆρα περιθῆται σώµατος, τότε ἐν πίναξι χάραττε καὶ ἀνατίθει πρὸς θεωρίαν τὸν ὁραθῆναι καταδεξάµενον».
«Ἀπαγορεύεται µόνον ἡ τοῦ ἀοράτου Θεοῦ ἐξεικόνισις, καθ᾽ἃ ἡ β´ ἐντολὴ κελεύει˙ Θεοῦ δ᾽ ἐνανθρωπήσαντος, ἐπὶ γῆς ὀφθέντος σαρκὶ καὶ ἀνθρώποις συναναστραφέντος, ἤτοι Ἰησοῦ τοῦ Χριστοῦ, ἡ εἰκὼν ἐπιτρέπεται».
Πρὸς δὲ τούτοις τοῦ ἀοράτου καὶ ἀσωµάτου, καὶ ἀπεριγράπτου, καὶ ἀσχηµατίστου Θεοῦ, τίς δύναται ποιήσασθαι µίµηµα; Παραφροσύνης τοίνυν ἄκρας καὶ ἀσεβείας τὸ σχηµατίζειν τὸ θεῖον˙ ἐντεῦθεν ἐν τῇ παλαιᾷ, οὐκ ἦν τετριµµένη ἡ τῶν εἰκόνων χρῆσις.
Ὅτι ὁ Ἰεχωβᾶ ὁ ἀποκαλυφθεὶς τῷ Μωϋσεῖ Θεὸς ἐστιν ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ, τὸ δεύτερον πρόσωπον τῆς ἁγίας Τριάδος, καὶ ὅτι οὗτός ἐστιν ὁ ἐν ὅλῃ τῇ Παλαιᾷ ∆ιαθήκῃ ἀποκαλυπτόµενος Θεός, θέλοµεν ἀποδείξει: α) Ὅτι ἅπασαι αἱ θεῖαι ἐµφάνειαι αἱ γενόµεναι κατὰ τὴν Παλαιὰν οἰκονοµίαν αἱ ἀναφερόµεναι ἐν τῇ Παλαιᾷ Γραφῇ ἀναφέρονται εἰς ἕν καὶ τὸ αὐτὸ θεῖον πρόσωπον, καὶ β) Εἰς ἀποδείξεις µαρτυρούσας ὅτι τὸ ἕν τοῦτο θεῖον πρόσωπόν ἐστιν ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ ὁ ἀναλαβὼν καὶ ὁ τελειώσας τὸ ἔργον τῆς Οἰκονοµίας, καὶ ὅτι ὁ αὐτός ἐστιν ὁ ἀρχηγὸς τῆς Παλαιᾶς καὶ Καινῆς ∆ιαθήκης.
Ὁ Ἱεροσολύµων Κύριλλος ἐν Κατηχήσει δεκάτῃ λέγει: Οὗτος ὁ Μωϋσῆς φησι πρὸς αὐτόν. “Ἐµφάνισόν µοι σεαυτόν”. (Ἐξόδ. λγ´ 13). Βλέπεις ὅτι καὶ οἱ Προφῆται τότε ἔβλεπον τὸν Χριστόν, ἀλλὰ καθὸ ἐχώρουν ἕκαστος. “Ἐµφάνισόν µοι σεαυτόν, γνωστῶς, ἵνα ἴδω σε”˙ ὁ δὲ φησίν. “Οὐδεὶς ὄψεται τὸ πρόσωπόν µου, καὶ ζήσεται” (Ἐξόδ. λγ´, 20). ∆ιὰ τοῦτο τοίνυν, ἐπειδὴ τὸ τῆς θεότητος πρόσωπον οὐδεὶς ἠδύνατο ἰδεῖν ζῶν, ἀνέλαβε τὸ τῆς ἀνθρωπότητος πρόσωπον, ἵνα τοῦτο ἰδόντες ζήσωµεν.
Ἤδη ἐξετάσωµεν καὶ τὰ χωρία, δι᾽ ὧν µαρτυρεῖται, ὅτι τὸ θεῖον τοῦτο πρόσωπόν ἐστιν ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ ὁ ἀναλαβὼν καὶ τελειώσας τὸ ἔργον τῆς οἰκονοµίας˙ καὶ ὅτι αὐτός ἐστιν ὁ ἀρχηγὸς τῆς Παλαιᾶς καὶ Καινῆς ∆ιαθήκης.
Ὅτι ὁ ἀποκαλυφθεὶς τοῖς Ἰουδαίοις Θεός, ἐστὶν ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ.
Ὅτι ὁ ἀποκαλυφθεὶς Θεὸς ἦν ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ, δείκνυται ἐκ τῶν ἑξῆς˙ τὸν Θεὸν πατέρα οὐδεὶς πώποτε ἑώρακε˙ ὁ Ἰωάννης ὁ Εὐαγγελιστὴς λέγει ἐν κεφ. α´.18˙ “Θεὸν οὐδεὶς ἑώρακε πώποτε˙ ὁ µονογενὴς υἱός, ὁ ὢν εἰς τὸν κόλπον τοῦ πατρός, ἐκεῖνος ἐξηγήσατο”˙ ὥστε δι᾽υἱοῦ µόνον ἐγνώσθη ὁ πατὴρ τοῖς ἀνθρώποις.
Ἐκ τῶν µέχρι τοῦδε εἰρηµένων φρονοῦµεν, ὅτι ἀπεδείχθη σαφῶς, ὅτι ὁ ἀποκαλυφθεὶς ἐν τῇ Π.∆. Θεὸς ὑπὸ τὸ ὄνοµα Ἰεχωβᾶ ὁ ὢν ἦτο τὸ δεύτερον πρόσωπον τῆς Ἁγίας Τριάδος, ὁ Υἱὸς καὶ Λόγος τοῦ Θεοῦ Πατρὸς ὁ δι᾽ ἡµᾶς καὶ διὰ τὴν ἡµετέραν σωτηρίαν ἐνανθρωπήσας Κύριος Ἰησοῦς Χριστός, οὗ τῷ ἐλέει πάντες σωθείηµεν. Ἀµήν».

---

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ