O EKATONTAΡXOΣ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ ΠΙΣΤΕΩΣ, Αυγουστίνου Καντιώτου

Κυριακὴ Δ΄ Ματθαίου
Ὁ ἑκατόνταρχος ὑπόδειγμα πίστεως
 (+Μητρ. Φλωρίνης Αυγουστίνου Καντιώτου)

Σήμερα, ἀγαπητοί μου, ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία ὥρισε νὰ διαβάζεται ἀπὸ τὸ Εὐαγγέλιο τοῦ Ματθαίου μία περικοπή, ποὺ ὁμιλεῖ γιὰ ἕναν ἄνθρωπο πίστεως. Πόσο ἀξίζει ἕνας τέτοιος ἄνθρωπος! Αὐτὸς ἦταν ἑκατόνταρχος, δηλαδὴ ἀξιωματικός. Ἀξιωματικὸς ὄχι ἑνὸς μικροῦ κράτους ἀλλὰ τῆς πανισχύρου Ῥωμαϊκῆς αὐτοκρατορίας, ποὺ ἁπλωνόταν πρὸς Βορρᾶν,Νότον, Ἀνατολὰς καὶ Δυσμάς· τῆς αὐτοκρατορίας, ποὺ πρωτεύουσα εἶχε τὴ Ῥώμη καὶ οἱ λεγεῶνες της ἦταν ὁ φόβος καὶ ὁ τρόμος τῆς ἀνθρωπότητος. Ἐκπρόσωπος λοιπὸν τῆς Ῥωμαϊκῆς ἐξουσίας κάτω στὴν Ἁγία Γῆ ἦταν ὁ ἑκατόνταρχος αὐτός. Ἀλλὰ ἦταν εὐγενὴς ὕπαρξις . Δὲν ὑπερηφανευόταν οὔτε γιὰ τὸ ἔθνος του, οὔτε γιὰ τὸ ἀξίωμά του, οὔτε γιὰ τίποτε ἄλλο. Καὶ τὸ ἀπέδειξε ὅτι ἦτο εὐγενὴς ὕπαρξις. Πῶς;Εἶχε στὸ σπίτι του ἕναν ὑπηρέτη, ἕνα δοῦλο.

 Καὶ παρ᾿ ὅλο ποὺ οἱ δοῦλοι δὲν εἶχαν τότε καμμία ἀξία, ὁ ἑκατόνταρχος ἔδειξε γι᾿ αὐτὸν μεγάλο ἐνδιαφέρον. Ἀρρώστησε ὁ δοῦλος κ᾿ ἔπεσε στὸ κρεβάτι. Ὁ κύριός του καὶ γιατροὺς κάλεσε, καὶ φάρμακα ἀγόρασε, καὶ κάθε ἄλλη περιποίησι τοῦ προσέφερε. Ἀλλ᾿αὐτὸς χειροτέρευε, κι ὁ ἑκατόνταρχος ἦταν περίλυπος. Ξαφνικὰ ἀκούει, ὅτι παρουσιάστηκε κάποιος ποὺ θεραπεύει καὶ τὶς πιὸ βαρειὲς ἀσθένειες, ποὺ ἀνασταίνει καὶ νεκρούς. Εἶνε ὁ Ἰησοῦς Χριστός. Τότε ὁ ἑκατόνταρχος εἶπε μέσα του· Αὐτός θὰ θεραπεύσῃ τὸ δοῦλο μου! Πῆγε στὸ Χριστὸ καὶ ταπεινώθηκε μπροστά του. Δὲν ὑπολόγισε οὔτε τὸ ἀξίωμα οὔτε τὸ βαθμό του· δὲν τὸν ἐνδιέφερε τί θὰ πῇ ὁ κόσμος. Τοῦ μίλησε γιὰ τὸν ἄρρωστο δοῦλο του. Καὶ ὁ Χριστὸς τοῦ λέει· «Θὰ ἔλθω ἐγὼ νὰ τὸν θεραπεύσω» (Ματθ. 8,7). Μόλις ὅμως ἄκουσε αὐτὸ τὸ λόγο ὁ ἑκατόνταρχος, εἶπε· Κύριε,δὲν εἶμαι ἄξιος νὰ μοῦ κάνῃς ἐπίσκεψι· πὲς μόνο ἕνα λόγο, καὶ ὁ δοῦλος μου θὰ γίνῃ καλά (ἔ.ἀ. 8,8). Ἂν ἐγὼ δίνω διαταγὲς καὶ ἐκτελοῦνται, πόσῳ μᾶλλον ἐσύ; Ἐγὼ εἶμαι ἕνας μικρὸς ἀξιωματοῦχος, ἐξουσιάζω ἑκατὸ στρατιῶτες· ἐνῷ ἐσὺ ἐξουσιάζεις τὸ σύμπαν ὁλόκληρο. Δῶσε λοιπὸν μιὰ διαταγή, καὶ ὁ δοῦλος μου θὰ γίνῃ καλά. Καὶ θαύμασε, λέει, ὁ Χριστὸς τὴν πίστι του. Καὶ ἔδωσε διαταγή. Κι ἀπὸ τὴν ὥρα ἐκείνη ὁ δοῦλος θεραπεύθηκε.

Τί μεγάλα νοήματα ἔχει ἡ Ἐκκλησία! Σύ, Κύριε, λέει, ἐξουσιάζεις τὰ σύμπαντα, ποὺ πειθαρχοῦν σ᾿ ἐσένα ὅπως ὁ στρατιώτης.Τώρα καὶ στὸ στρατὸ χαλάρωσε ἡ πειθαρχία ποὺ γνωρίσαμε ἐμεῖς ἄλλοτε. Ἀλλὰ τότε,στὴ ῥωμαϊκὴ ἐποχή, εἶχαν σιδηρᾶ πειθαρχία.Ὑπακούουν, λέει, σ᾿ ἐμένα οἱ στρατιῶτες· ἀλλὰ σύ, Κύριε, εἶσαι ὁ βασιλεὺς καὶ ὁ Κύριος τοῦ παντός, σ᾽ ἐσένα ὑπακούουν τὰ σύμπαντα.

Τὸν παραδέχεται, δηλαδή, ὄχι ὡς ἄνθρωπο ἀλλ᾿ ὡς Θεό· ἔβλεπε κάτω ἀπὸ τὸ ταπεινὸσχῆμα τοῦ ἀνθρώπου νὰ κρύβεται τὸ μεγαλεῖο τῆς Θεότητος. Ἂν διατάζω ἐγώ, λέει, διατάζεις κ᾿ ἐσύ, Κύριε, ἀφοῦ εἶσαι Θεός.

⃝ Καὶ πράγματι ὁ Κύριος ὅλα τὰ ἐξουσιάζει. Στέκουν μπροστά του τὰ σύμπαντα σὰν στρατιῶτες. Παράδειγμα ὁ ἥλιος. Τὸ σκεφτήκατε; Ποτέ στρατιώτης δὲν ἔδειξε τόση πειθαρχία ὅση ὁ ἥλιος. Εἶνε σὲ ἕνα σημεῖο, ποὺ τοῦ ὥρισε ὁ Μεγαλοδύναμος. Ἀνατέλλει στὴν ὥρα του, βασιλεύει στὴν ὥρα του, στρατιώτης πιστὸς στὰ διατάγματα τοῦ Κυρίου. Ὁ Φλαμμαριών, ὁ μεγάλος ἀστρονόμος, τὸ λέει αὐτὸ κάπου. Γιά φανταστῆτε, νὰ διατάξῃ ὁ Χριστὸς τὸν ἥλιο νὰ φύγῃ ἀπὸ τὴ θέσι του καὶ ποῦ νὰ πάῃ; Πέρα, βαθειὰ μέσα στὸ ἄπειρο.

Ἂν ἀπομακρυνθῇ, θὰ τὸν δοῦμε σὰν ἕνα ἀστεράκι. Καὶ τότε, ὤ τότε, δὲν θὰ μπορέσῃ νὰ μᾶς θερμάνῃ· ἡ θερμοκρασία τῆς γῆς θὰ πέσῃ ἑκατὸ βαθμοὺς κάτω ἀπὸ τὸ μηδέν, ἡ ἐπιφάνειά της θὰ γίνῃ πάγος, Βόρειος Πόλος, καὶ ποιός τότε θὰ μπορέσῃ νὰ ζήσῃ πάνω σ᾿αὐτήν; Θὰ πεθάνουμε ἀπὸ τὸ κρύο. Ἂν πάλι δώσῃ ἄλλη ἐντολὴ ὁ Θεὸς καὶ πῇ τὸ ἀντίθετο, νὰ φύγῃ ὁ ἥλιος ἀπὸ ᾿κεῖ ποὺ βρίσκεται καὶ τί νὰ κάνῃ;  Νὰ πλησιάσῃ. Τότε θὰ τὸν δοῦμε δέκα καὶ ἑκατὸ φορὲς μεγαλύτερο, ἡ θερμοκρασία μας θὰ φτάσῃ σὲ μεγάλα ὕψη πάνωἀπὸ τὸ μηδέν, καὶ ἡ γῆ θὰ γίνῃ ξηραΰλα, κάρβουνο.

⃝ Ὦ Χριστέ! στρατιώτης σου ὁ ἥλιος, σὲ ὑπακούει. Καὶ μόνο ὁ ἥλιος; Καὶ ἡ γῆ εἶνε στρατιώτης. Ὁ κόκκος αὐτὸς τῆς ἄμμου –ἐν συγκρίσει μὲ τὸ ἄπειρο σύμπαν– κινεῖται. Αὐτὴ ἡ ὑδρόγειος σφαῖρα εἶνε ἕνα λεωφορεῖο, ποὺ τρέχει μὲ μεγάλη ταχύτητα. Καὶ τὸ λεωφορεῖο αὐτὸ μεταφέρει ὄχι 50 ἢ 60 ἐπιβάτες, ἀλλὰ –παρακαλῶ μετρῆστε– 5 δισεκατομμύρια ἀνθρώπους. Καὶ τρέχει, τρέχει μέσα στὸ ἄπειρο. Ποιός συγκρατεῖ τὴ γῆ; Ποιά τροχαίαῥυθμίζει τὴν κίνησί της.

Ἄλλο παράδειγμα πειθαρχίας ἡ θάλασσα . Ὑπακούει. Εἶνε κτίσμα, δὲν εἶνε Θεός. Οἱ ἀρχαῖοι πρόγονοί μας εἶχαν φθάσει σὲ μεγάλα ἐπιτεύγματα, ἀλλὰ στὸ θέμα τῆς θρησκείας εἶχαν πλάνη, ὅπως ἔλεγε καὶ ὁ Κολοκοτρώνης. Παιδιά, λέει, οἱ ἀρχαῖοι ἦταν σπουδαῖοι· ἐπιστῆμες εἴχανε, Παρθενῶνες χτίσανε, ἀλλὰ ζοῦσαν σὰν τὰ ζῷα, λέει· πέτρες καὶ εἴδωλα λάτρευαν, μεταξὺ δὲ αὐτῶν καὶ τὴ θάλασσα. Ὅταν τὴ ἔβλεπαν ν᾿ ἀφρίζῃ, θαύμαζαν. Ἐμεῖς –δόξα τῷ Θεῷ– ἔχουμε τὴν ἀληθινὴ θρησκεία· καὶ γνωρίζουμε, ὅτι καὶ ἡ θάλασσα ὑπακούει στὸ Θεό. Πῶς ὑπακούει; Πρῶτα - πρῶτα τὴν ἔχει περιορίσει ὁ Θεὸς σὲ ὡρισμένη ἔκτασι. Ἀρχικὰ θάλασσα ἦταν ὅλη ἡ ὑδρόγειος. Καὶ εἶπε ὁ Θεὸς καὶ ἀπεχώρησε ἡ θάλασσα καὶ ἐμφανίσθηκε ἡ ξηρά, καὶ πάνω σ᾿ αὐτὴν ἐμφανίσθησαν οἱ πηγές, οἱ ποταμοὶ καὶ οἱ λίμνες. Ἔπειτα, ὡς πρὸς τὴν ποσότητα τοῦ νεροῦ, ὑπάρχει μιὰ συμμετρία θαυμαστή. Ποια συμμετρία; Τὸ νερὸ τῆς θαλάσσης ἐξατμίζεται συνεχῶς· ἀλλὰ ἐξατμίζεται μὲ μιὰ ἀναλογία θαυμαστή. Ἐὰν ἐξατμιζόταν περισσότερο τοῦ δέοντος, ἡ θάλασσα θὰ ἐξαντλεῖτο καὶ θὰ ξεραινόταν· ἐὰν ἐξατμιζόταν λιγώτερο τοῦ δέοντος, ἡ στάθμη της θὰ ἀνέβαινε ἐπικίνδυνα. Τώρα ὅμως ὅσο ἐξατμίζεται τόσο καὶ ἀναπληρώνεται μὲ τὴ βροχή, ποὺ δὲν εἶνε τίποτε ἄλλο παρὰ ἡ ἐξάτμισι τοῦ νεροῦ τῆς θαλάσσης. Μιὰ γυναίκα στὸ χωριό μου εἶχε βάλει τὸν τέντζερη πάνω στὴ φωτιὰ γεμᾶτο νερό, ἄρχισε νὰ φλυαρῇ καὶ ξεχάστηκε, καὶ τὸ νερὸ ἐξατμίσθηκε. Ἔτσι μποροῦσε νὰ ἐξατμισθῇ καὶ ἡ θάλασσα, καὶ τότε θὰ φαινόταν ὁ πυθμένας. Ἐὰν πάλι ἡ ἐξάτμισι ἦταν μικρότερη, τότε θὰ ἐκαλύπτετο ὅλη ἡ γῆ ἀπὸ τὰ νερὰ καὶ θὰ εἴχαμε παγκόσμιο κατακλυσμό. Θαυμαστὸ ἐπίσης εἶνε, ὅτι μέσα στὴ θάλασσα ὁ Θεὸς ἔρριξε ἁλάτι. Ἂν δὲν ἔρριχνε τὸ ἁλάτι, θὰ βρωμοῦσε καὶ θὰ σάπιζε ὁ κόσμος. Καὶ ἄλλα ἀκόμη θαυμαστὰ ὑπάρχουν. Μὲ ἀξίωσε ὁ Θεός, ὡς νησιώτη, νὰ γράψω ἕνα βιβλίο μὲ τίτλο «Ἡ θάλασσα» –400 περίπου σελίδες εἶνε–, στὸ ὁποῖο περιγράφω τὰ θαυμάσια τῆς θαλάσσης.

Φτάνει μόνο ἡ θάλασσα ν᾿ ἀποδείξῃ, ὅτι ὑπάρχει Θεός. Ὦ Θεέ μου, πόσο ἀσύνετοι εἴμαστε καὶ δὲν σκεπτόμαστε τὰ μεγαλεῖα σου, πόσο ἀχάριστοι καὶ ἀγνώμονες εἴμαστε καὶ δὲν νιώθουμε τὶς εὐεργεσίες σου! Ὁμιλοῦμε περὶ πραγμάτων φυσικῶν, ἐνῷ πίσω ἀπ᾿ ὅλα στέκει ἡ πρόνοια τοῦ Θεοῦ.Ὅλα λοιπὸν ὑπακούουν στὸ Θεό, καὶ εἶχεδίκιο ὁ ἑκατόνταρχος. Ὑπακούει ὁ ἥλιος, ὑπακούει ἡ γῆ καὶ ἡ σελήνη καὶ τὰ ἄστρα, ὑπακούει ἡ θάλασσα καὶ τὰ νερά, τὰ πάντα ὑπακούουν· καὶ ὁ μόνος ποὺ δὲν ὑπακούει εἶνε ὁἄνθρωπος. Τὸ σκουλήκι ὁ ἄνθρωπος πάει κόντρα μὲ τὸ Θεό. Αὐτὸς ἀποτελεῖ παραφωνία μέσα στὸ σύμπαν.

Αὐτὰ τὰ λίγα εἶχα, ἀγαπητοί μου, νὰ πῶ ἐξἀφορμῆς τοῦ σημερινοῦ εὐαγγελίου, καὶ ὁ Θεὸς νὰ μᾶς δώσῃ δύναμι νὰ πειθαρχοῦμε στὸ θέλημά του τὸ ἅγιο.

Ὦ Θεέ μου! σ᾿ ἐσένα ὑπακούουν τὰ πάντα. Σὲ παρακαλοῦμε, βοήθησέ μας νὰ ὑπακούσουμε κ᾿ ἐμεῖς, τὰ ἀτίθασα ὄντα. Ἐάν, ἀγαπητοί μου, ὑπακούσουμε στὸ Θεό, θὰ δοῦμε ἀκόμη μεγαλύτερα θαύματα καὶ ὡς ἄτομα καὶ ὡς ἔθνος. Τώρα μᾶς περιφρονοῦν καὶ μᾶς ἀπειλοῦν νὰ μᾶς θάψουν. Ἀλλ᾿ἐὰν μᾶς ἐλεήσῃ ὁ Θεός, θὰ δοῦμε πάλι εὐλογίες ὅπως καὶ παλαιότερα. Τὸ ᾿12, ποὺ ὡρμήσαμε ὡς λέοντες καὶ φθάσαμε μέχρι τὴν Ἄγκυρα μὲ ἐπὶ κεφαλῆς ἥρωες (μὲ Πλαστήρα καὶ Κονδύλη καὶ Κουντουριώτη), τότε ἕνας Ἕλληνας πέθαινε, καὶ ὀκτὼ γεννιόντανε. Τώρα ἕνας πεθαίνει καὶ μισὸς γεννιέται… Μόνο ἂν ἐπιστρέψουμε στὶς ἀθάνατες ῥίζες μας, ἐὰν πιστέψουμε ὅπως θέλει ὁ Θεός, τότε πάλι θὰ δοῦμε καλύτερες ἡμέρες, διὰ πρεσβειῶν πάντων τῶν ἁγίων· ἀμήν.

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος-

Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ποὺ ἔγινε στὸν ἱ. ναὸ Ἁγ. Γερμανοῦ Ἁγίου Γερμανοῦ - Πρεσπῶντὴν 1-7-1990.