Η ΚΑΥΣΗ ΤΩΝ ΝΕΚΡΩΝΑ ΠΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΣΚΟΠΙΑ
Του Γεωργίου Α. Δαουτοπούλου
Καθηγητή Γεωπονίας Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης
Η είδηση στα μέσα ΜΜΕ που μιλούσε για την απόφαση του Δήμου Θεσσαλονίκης να κατασκευάσει κλίβανο αποτέφρωσης νεκρών, επανέφερε στο προσκήνιο τις συζητήσεις για την ορθότητα ή μη του μέτρου. Εμείς δεν θα σταθούμε στα θεολογικά ζητήματα που ανακύπτουν και συνήθως κυριαρχούν και καλώς κάνουν στις σχετικές συζητήσεις. Θα θέλαμε να δούμε το θέμα από μια διαφορετική οπτική γωνιά που νομίζουμε πως προσθέτει μια νέα θεώρηση την οποία έχουμε τη γνώμη πως δεν πρέπει ή καλύτερα, αν θέλετε, δεν είναι δυνατόν να αγνοήσουμε.
Όσοι παρακολουθούν βασικά μαθήματα οικολογίας, ένα από τα πρώτα αντικείμενα που διδάσκονται είναι ο κύκλος της ζωής, όπως φαίνεται στο παραπάνω διάγραμμα. Μαθαίνουν λοιπόν πως η ζωή ξεκινά από τη δέσμευση της ηλιακής ακτινοβολίας από τα φυτά που παράγουν τους φυτικούς ιστούς για να χρησιμοποιηθούν στη συνέχεια ως τροφή από τα φυτοφάγα έντομα και ζώα και στη συνέχεια αυτά να αποτελέσουν την τροφή για τα σαρκοφάγα ζώα στηρίζοντας έτσι όλες τις τροφικές αλυσίδες που ως κορύφωση έχουν τον ίδιο τον άνθρωπο. Ο κύκλος κλείνει όταν φυτά και ζώα ολοκληρώσουν τον κύκλο της ζωής τους, βραχύβιας ή μη, οπότε αναλαμβάνουν το ρόλο τους οι σαπροφυτικοί οργανισμοί για να αποικοδομήσουν τους φυτικούς και ζωϊκούς ιστούς.
Η αποικοδόμηση των οργανικών ουσιών επαναφέρει στο έδαφος θρεπτικά στοιχεία τα οποία θα παραλάβουν τα νέα φυτά και θα ξεκινήσει ένας νέος κύκλος ζωής. Ο θάνατος κυριολεκτικά γίνεται η απαρχή μιας καινούργιας ζωής. Αυτοί λοιπόν οι οργανισμοί, πολλοί από τους οποίους δεν είναι ορατοί στο γυμνό μάτι, και τους οποίους συχνά περιφρονούμε ή αν θέλετε, όταν ήμασταν μικροί, είχαμε την τάση να τους συνθλίβουμε με το πόδι μας για να δείξουμε την υπεροχή μας ή να ξεδώσουμε από την καταπίεση των μεγαλύτερων επάνω μας, δείχνοντας και εμείς ότι έχουμε τη δυνατότητα να καθυποτάξουμε κάποιους άλλους μικρότερους!.
Αυτήν λοιπόν τη θεμελιακή λειτουργία της φύσης ερχόμαστε κάποιοι από εμάς να αντικαταστήσουμε με την καύση των νεκρών. Και είναι ιδιαίτερα λυπηρό όταν αυτές οι προτροπές εκφράζονται από ανθρώπους που αποδεδειγμένα έχουν αποδείξει τις οικολογικές τους ευαισθησίες. Με άλλα λόγια, θέλουμε απλά σε έναν επιβαρημένο με ρύπους πλανήτη να προσθέσουμε και άλλους. Σε έναν πλανήτη όπου η ρύπανση έχει αρχίσει να επηρεάζει το κλίμα και να μας απειλεί με κολοσσιαίες επιπτώσεις, να επιτείνουμε το πρόβλημα αντί να το αμβλύνουμε. Ταυτόχρονα όμως διαπράττουμε και ένα δεύτερο σοβαρό ολίσθημα.
Σε έναν πλανήτη με λιγοστούς ενεργειακούς πόρους ερχόμαστε να σπαταλήσουμε και άλλους για την καύση των νεκρών τη στιγμή που η φύση το έκανε αδαπάνως για τον άνθρωπο εδώ και εκατομμύρια χρόνια και είναι διατεθειμένη να το κάνει!. Φανταστείτε την ποιότητα της ζωής μας, αν φυτικοί και ζωικοί ιστοί μετά τη νέκρωση τους παρέμεναν αναλλοίωτοι και σε κοινή θέα. Σήμερα θα περπατούσαμε σε ένα στρώμα φύλλων εκατοντάδων μέτρων και με δισεκατομμύρια νεκρών οργανισμών ενώ ταυτόχρονα η φύση θα έχανε πολύτιμους πόρους αφού δεν θα είχε τη δυνατότητα να ανακυκλώσει πολύτιμα θρεπτικά στοιχεία που συντηρούν τη ζωή σε δισεκατομμύρια διαφορετικών οργανισμών.
Αν η φύση δεν παράγει ρύπους και δεν καταναλώνει πολύτιμους πόρους είναι γιατί έχει κύκλους μέσα από τους οποίους ανακυκλώνονται πολύτιμα στοιχεία για την επιβίωση του ανθρώπου. Στη φύση δεν υπάρχουν απορρίμματα ή άχρηστα υλικά. Αυτούς λοιπόν τους τέλειους μηχανισμούς της φύσης θέλουμε μερικοί από εμάς να τους αντικαταστήσου με με πρακτικές ρυπογόνες επειδή ενδεχόμενα δεν θέλουμε να ακολουθήσουμε μια θρησκευτική πρακτική.
Αν κάποιοι δεν θέλουν να ακολουθήσουν τη θρησκευτική επιταγή ας αποποιηθούν την εξόδιο ακολουθία, αλλά ας σεβαστούν επιτέλους τη φύση και τους μηχανισμούς της που διατήρησαν τη ζωή σε αυτόν τον πλανήτη για εκατομμύρια χρόνια και θα συνεχίσουν να το κάνουν, αν ο άνθρωπος τους κατανοήσει και τους σεβαστεί. Και αυτός ο σεβασμός δε σημαίνει υποταγή. Σημαίνει πρόβλεψη και προνοητικότητα για να διασφαλιστεί η ζωή των ανθρώπων και στις επόμενες γενεές.
Η καύση των νεκρών δε μπορεί να θεωρηθεί ως ένα αναφαίρετο δημοκρατικό δικαίωμα ορισμένων ανθρώπων να επιλέξουν μια άλλη πρακτική από αυτήν που έχει καθιερώσει η πλειοψηφία, όπως δεν επιτρέπεται σε κάθε έναν από εμάς να παράγει και να διαθέτει ανεξέλεγκτα στο περιβάλλον ρύπους που θέτουν σε κίνδυνο τη δυνατότητα της σημερινής γενιάς και των επόμενων να επιβιώσουν σε έναν βιώσιμο πλανήτη (ελπίζω κάποτε να υπάρξουν κυρώσεις και για αυτούς που καίνε τις καλαμιές).
Τους θρησκευτικούς κανόνες μπορούμε να τους παραβλέψουμε αν δεν τους ασπαζόμαστε ή να ισχυριστούμε ότι δεν έχουν παγκόσμια ισχύ, αλλά περιορισμένη στα πλαίσια ενός κοινωνικού συνόλου. Τις οικολογικές όμως αρχές και αξίες οφείλουμε να τις σεβαστούμε γιατί έχουν παγκόσμια εγκυρότητα την οποία δυστυχώς δεν μπορούμε να παραβλέψουμε ή να αγνοήσουμε. Αν τους παραβλέψουμε για κάποιο διάστημα, θα έρθει η φύση να μας το θυμίσει ή αν θέλετε να επαναφέρει το σύστημα σε μια κατάσταση ισορροπίας. Όχι για να μας εκδικηθεί, όπως συχνά αρεσκόμαστε να λέγουμε. Η φύση δεν έχει ανθρώπινη υπόσταση. Μόνον οι άνθρωποι εκδικούνται.
Αν η ορθόδοξη πρακτική για την ταφή των νεκρών έχει απόλυτη οικολογική συνάφεια για αυτό δεν φταίει η Ορθοδοξία. Είναι μάλλον μια ακόμα επιβεβαίωση της αγάπης της για τον άνθρωπο και για τη συνέχιση της ευημερίας του σε αυτόν τον πλανήτη και σε ένα περιβάλλον ειρήνης και αγάπης ανάμεσα στους λαούς και όλα τα έμβια όντα που τον κατοικούν.
pentapostagma.gr
.jpeg)
.JPG)
Ενεργειακή κατανάλωση πετρελαίου τεράστια, για να γίνει η αποτέφρωση. Δυσοσμία. Ρύποι, μικροσωματίδια, καπνός, νέφος, αιθάλη.
ΑπάντησηΔιαγραφήΕνώ για όλα τα άλλα απαιτούμε οικολογική συνείδηση, πράσινη ενέργεια, μείωση ενεργοβόρων συσκευών, εδώ πεισματικά θέλουμε να πάμε κόντρα στην οικολογία.
ΑΝΤΊΛΟΓΟΣ
Η αλήθεια είναι ότι στις μεγαλουπόλεις δεν υπάρχει γη, οι δε εκτάσεις των κοιμητηρίων είναι μικρές και οι συνθήκες απαράδεκτες, το έδαφος κορεσμένο, οι εκταφές νεκρών γίνονται εκβιαστικά σε μικρό χρονικό διάστημα, μερικές φορές πριν να λυώσουν οι σωροί, και τα νεκροταφεία δίνουν τα οστά στο χέρι, στους συγγενείς, αντί να τα αφήσουν να αναπαυθούν στο χώμα. Οι συγγενείς τα βάζουν ή σε οστεοφυλάκια, αλλά που να βρουν χρήματα να πληρώνουν κάθε έτος, ή στο "Χωνευτήρι", δηλ. λάκκο με ασβέστη... τι κάνει επ αυτού η Εκκλησία;
Επιτρέπεται το χωνευτήρι, δηλαδή η Εκκλησία επιτρέπει να λυώσουν και να εξαφανιστούν τα οστα μέσα στον λάκκο με ασβέστη ενώ δεν επιτρέπεται η καύση; Ποία η διαφορά;
Παράδοξα πράγματα...
ΤΟ ΣΩΜΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΣΤΗΝ ΠΥΡΑ
ΑπάντησηΔιαγραφήOι τρεις βασικές αλήθειες της ορθόδοξης διδασκαλίας σχετικά με τον άνθρωπο e;inai:
α/ ο άνθρωπος έχει ψυχοσωματική οντότητα,
β/ η ψυχή είναι αιώνια και
γ/ το σώμα είναι αδιάρρηκτα συνδεδεμένο με την ψυχή και η ψυχή με την θεϊκή πραγματικότητα.
Η Εκκλησία δεν έχει μόνο την διδασκαλία της για την ψυχή, αλλά και βαθιά εμπειρία, δεν λέγει απλώς αυτό που ξέρει, αλλά μεταγγίζει αυτό που βιώνει και όταν βλέπει τον άνθρωπο, βλέπει την εικόνα του Θεού.
Ο άνθρωπος αποτελείται από σώμα και ψυχή ως μια οντότητα και επειδή η ψυχή μπορεί να μετέχει της θ. μακαριότητας θεωρείται ιερό στοιχείο και επειδή αυτό είναι ιερό στοιχείο και κάθε τι συνδεδεμένο με αυτό, θεωρείται ιερό.
Αφού λοιπόν η ψυχή είναι συνδεδεμένη με το σώμα και το σώμα ιεροποιείται και καθίσταται ναός της ψυχής. Καταλαβαίνουμε βέβαια, ότι δεχόμενοι την καύση ενός σώματος, ουσιαστικά δεχόμαστε την καύση ενός ναού και μάλιστα έμψυχου. Το σώμα δεν περιμένει την καταστροφή του, αλλά τον μετασχηματισμό του σε άλλη μορφή: "Μετά δε ταύτα δυσίν εξ αυτών περιπατούσιν εφανερώθη εν ετέρα μορφή ..." (Μάρκ. 16.12), γι’ αυτό και προσευχόμαστε για την αναμόρφωσή του "εις το αρχαίον κάλλος".
Το σώμα είναι υποκείμενο στην φθορά, στην φυσική φθορά και κάθε βεβιασμένη εκ μέρους μας φθορά του, ουσιαστικά προσβάλλει το σώμα και την ψυχή του, δηλ. τον όλον άνθρωπο. Αντίθετα μάλιστα, στο σώμα επεμβαίνουμε μόνον θεραπευτικά, αναστέλλοντας την εξέλιξη της φθοράς του, όταν και όσο μπορούμε. Ποτέ δεν κάνουμε κάτι εξαναγκαστικά και βεβιασμένα στο σώμα, αλλά αφήνουμε στην φύση να αναλάβει την ευθύνη της φθοράς, όταν δε η φύση αρνηθεί την διάλυση, τότε δεν εξασκούμε εμείς βία σ’ αυτό.
Το τελικό αποτέλεσμα της φυσικής αποσύνθεσης, τα λείψανα (οστά) προσπαθούμε να τα διατηρήσουμε, όσο περισσότερο σ’ αυτό τον κόσμο και αυτό ισοδυναμεί με την ανάγκη μας να διατηρήσουμε όσο περισσότερο το πρόσωπό του στον άλλο κόσμο. Ο σεβασμός στα νεκρά λείψανα πιστοποιεί την πίστη μας στην αθάνατη ψυχή. Πρέπει να συνειδητοποιηθεί, ότι οι νεκροί δεν είναι "πεθαμένοι", αλλά "κεκοιμημένοι", ο δε τόπος ταφής τους αποκαλείται: κοιμητήριο. Νεκρός δεν σημαίνει τελειωμένος (που έχει τελειώσει), αλλά τετελειωμένος (που έχει τελειωθεί), ο δε ιερέας εύχεται κατά την θ. λειτουργία: "... και υπέρ των εν πίστει τετελειωμένων". Τα οστά αποτελούν ανάμνηση της παρελθούσας ζωής, ενθύμηση της παρούσας κατάστασης και υπόμνηση της μελλοντικής προοπτικής. Στον κίνδυνο να ξεχαστεί ο άνθρωπος, επειδή δεν φαίνεται η ψυχή του, διατηρούμε το σώμα του, που δεν μας την θυμίζει μόνον όταν λειτουργεί, αλλά και όταν απλά υπάρχει. Η οριστική καταστροφή του σώματος, η καύση του, δεν είναι καύση νεκρού ανθρώπου -κάτι που καίγεται- αλλά προσπάθεια καύσης της ζωντανής ψυχής του, κάτι που δεν καταστρέφεται.
Το ότι η ψυχή του ανθρώπου ζει φαίνεται από το ότι τα λείψανα έχουν και αυτά ζωή, όχι βέβαια από βιολογικής πλευράς, αλλά κάποιας μορφής πνευματικής, που όμως διαπιστώνεται. Πολλά από αυτά, που έχουν ζήσει την θ. μακαριότητα, εμφανίζουν μιαν ιδιάζουσα χάρη, π.χ. διατηρούν μιαν εντυπωσιακή ευκαμψία μετά την κοίμηση ή αποδεδειγμένη ευωδία ή ακόμη και αφθαρσία. Εξ άλλου στα λείψανα των αγίων της η Εκκλησία εδράζει το άγιο θυσιαστήριο της, θεωρώντας ότι είναι ό,τι πολυτιμότερο έχει.
Η ψυχή υπάρχει, ζει και αναγνωρίζει το σώμα της και μετά την απoμάκρυνσή της από αυτό. Η ίδια στην κατάσταση που βρίσκεται δεν βλάπτεται από τις δικές μας ενέργειες, ούτε όταν της καταστρέφουν το δικό της σώμα. Η ασέβεια προς αυτήν φθείρει όμως εμάς και πιστοποιεί ότι αρνούμαστε την αθανασία της.
Είναι αδύνατον, όποιος πιστεύει στην Εκκλησία και αποδέχεται την πρόταση ζωής της, όποιος ζει την πραγματικότητα της ψυχής, όποιος σέβεται τον άνθρωπο, να μην τιμάει και το σώμα. Το σώμα χρειάζεται μεγαλύτερης τιμής και σεβασμού από την κοινωνία μετά θάνατον, απ’ όση περιποίηση και προστασία δέχθηκε από τον ίδιο τον άνθρωπο κατά την διάρκεια της ζωής του.
IK