Ομολογία

ΙΑ΄ Μθ 18,23-35

Συγχώρηση

του αρχιμ. Αθανασίου Σιαμάκη

Δεν νομίζω να υπάρχει άλλο παράδειγμα στον κόσμο πιο σύντομο και πιο εκφραστικό και ζωηρό, που να μιλάει για την ανάγκη να συγχωρούμε τους ανθρώπους που μας έφταιξαν. Είναι αμίμητο, αξεπέραστο, όπως αμίμητος και αξεπέραστος είναι ο Κύριος, που μας το είπε με λόγια και με έργα. Ας το παρακολουθήσουμε. Είναι παραβολή.

Ο βασιλιάς στο διαχειριστικό έλεγχο που έκανε, βρήκε ένα δούλο του να του χρωστάει δέκα χιλιάδες τάλαντα (505 εκατομμύρια ευρώ ή 170 δισεκατομμύρια δραχμές). Τεράστιο ποσό. Και επειδή ο δούλος δεν είχε να τα επιστρέψει ο βασιλιάς είπε να πουληθούν αυτός και η γυναίκα του και τα παιδιά του, και να του δοθούν οι εισπράξεις. Όντας σε απόγνωση ο δούλος, πέφτει και προσκυνάει το βασιλιά και τον παρακαλεί να τον περιμένει λίγο, και όλα όσα του χρωστάει θα του τα επιστρέψει. Πράγμα βέβαια αδύνατο, αλλ’ ο βασιλιάς τον λυπήθηκε και του χάρισε όλο το χρέος.

Βγαίνοντας από το βασιλιά χαρούμενος ο δούλος, βρίσκει ένα σύνδουλό του, που του χρωστούσε εκατό δηνάρια (3.000 ευρώ ή ένα εκατομμύριο δραχμές περίπου).Τίποτε σε σύγκριση με το χρέος που του χάρισε ο βασιλιάς. Τον πιάνει και τον πιέζει να του το ξοφλήσει. Πέφτει στα πόδια του εκείνος και τον παρακαλεί· δος μου λίγη προθεσμία, και θα σου το ξοφλήσω. Εκείνος δεν δέχτηκε, και τον έβαλε στη φυλακή. Το ίδιο σκηνικό, αλλά διαφορετική η αντιμετώπιση.

Βλέπουν οι άλλοι δούλοι τη συμπεριφορά του, και λυπούνται γι’ αυτό που έκανε, και το λένε στο βασιλιά. Τον καλεί ο βασιλιάς και με γλώσσα σκληρή τώρα του λέει· Πονηρέ δούλε, με είχες παρακαλέσει, και όλο εκείνο το χρέος σου το χάρισα. Δεν έπρεπε και συ να χαρίσεις στο σύνδουλό σου τα λίγα που σου χρωστούσε, όπως κι εγώ σε σένα; Και θύμωσε ο βασιλιάς, και τον παρέδωσε στα βασανιστήρια μέχρις ότου να ξοφλήσει όλο το χρέος.

Και βγάζει το συμπέρασμα ο Ιησούς. Έτσι θα σας κάνει και ο ουράνιος Πατέρας μου, αν δεν συγχωρείτε μέσα από την καρδιά σας τον αδελφό σας, το συνάνθρωπό σας.

Με 12 μόνο στίχους, ή 200 λέξεις, μας έδωσε ο Κύριος το δυνατότερο μάθημα περί συγχωρήσεως. Προφανώς ο Κύριος τη συγχώρηση που οφείλουμε να δίνουμε ο ένας στον άλλο τη θεωρεί αναγκαιότατο μάθημα. Και νωρίτερα, στην επί του Όρους ομιλία του, είπε πώς γίνεται η συγχώρηση. Αν συγχωρείτε τους άλλους, θα σας συγχωρήσει ο ουράνιος Πατέρας, αν όχι, δεν θα σας συγχωρήσει κι εκείνος. Ο ευαγγελιστής Μάρκος δίνει μια λεπτομέρεια, ότι η προσευχή του ανθρώπου τότε εισακούεται από το Θεό, όταν ο πιστός στην ώρα της προσευχής του συγχωρεί κάποιον ή κάποιους, που τον έχουν βλάψει.

Είπα ότι ο Χριστός μας δίδαξε τη συγχώρηση και στην πράξη. Πράγματι πάνω στο σταυρό, στην πιο οδυνηρή ώρα της επίγειας ζωής του, συγχώρησε τους σταυρωτάς του, γιατί, είπε, δεν ξέρουν τί κάνουν. Το πιο σπουδαίο μάθημα συγχωρήσεως μας το έδωσε ο Κύριος με το αίμα του. Σταυρώθηκε αυτός, που δεν έφταιξε σε τίποτε, για να συγχωρηθούμε εμείς, που διαπράξαμε και διαπράττουμε ασυγχώρητα εγκλήματα εις βάρος του. Σαν Θεός μας έδωσε συγχώρηση χωρίς να τη χρωστάει.

Ο απόστολος Παύλος, ευθυγραμμισμένος πλήρως με τον Κύριο και στο ζήτημα της συγχωρήσεως, συνιστά στους Χριστιανούς της Εφέσου και σ’ όλους βέβαια διαχρονικώς· «Γίνεσθε ο ένας προς τον άλλο ευεργετικοί, με πονετική καρδιά, συγχωρούμενοι μεταξύ σας, όπως σας συγχώρησε και ο Θεός δια μέσου του Ιησού Χριστού». Την πιο πρακτική και άμεση συμβουλή τη δίνει πάλι ο ίδιος λίγο νωρίτερα· «Αν συμβεί να τα χαλάσετε με κάποιον, βιαστείτε να πάτε για συμφιλίωση. Πριν βασιλέψει ο ήλιος να έχετε δώσει και πάρει συγχώρηση από αυτόν με τον οποίο έχετε θυμώσει και παρεξηγηθεί».

Θα τελειώσω με το Χριστό. Ο Χριστός, αγαπητοί μου, μας δίδαξε να ζητούμε από το Θεό συγγνώμη και να δίνουμε συγγνώμη σ’ αυτούς που μας έβλαψαν, στην πιο ωραία προσευχή της ζωής μας, που αρχίζει με τις λέξεις «Πάτερ ημών...». Λέγοντας την προσευχή αυτή, φτάνουμε στο σημείο όπου λέμε στο Θεό· «Και άφες ημίν τα οφειλήματα ημών, ως και ημείς αφίεμεν τοις οφειλέταις ημών» (= Συγχώρησέ μας, Πατέρα, όσα σου χρωστάμε, όπως κι εμείς συγχωρούμε αυτούς που μας αδίκησαν και μας έβλαψαν). Σα να μας λέει· Θα πάρετε, αφού δώσετε πρώτα συγχώρηση.

Και κάτι σημαντικό· Τοποθέτησε τη συγχώρηση, μετά το ψωμί. Να το πω πιο αναλυτικά. Αφού μας είπε να λέμε· «Τον άρτον ημών τον επιούσιον δος ημίν σήμερον», ευθύς αμέσως μας λέει και για τη συγχώρηση· «Και άφες ημίν τα οφειλήματα ημών...». Σα να μας λέει· Όσο αναγκαίο είναι το ψωμί για το σώμα σας, τόσο και η συγχώρηση για την ψυχή σας.

Aπάντησι του π. Αθανασιου σε ερωτηματα αναγνωστου:

1. Αν αυτοί που μας βλάπτουν είναι Χριστιανοί, και μετανοούν κάθε φορά που μας βλάπτουν, οφείλουμε να τους συγχωρούμε, όχι επτάκις, αλλά εβδομηκοντάκις επτά, δηλαδή πάντοτε όπως συνιστά ο Κύριος (Ματθ. 18,22).
Αν στη θέση μας ήταν ο Κύριος, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι θα τους συγχωρούσε.
Κι εμείς οφείλουμε κατά το παράδειγμα Εκείνου να τους συγχωρούμε.

2. Αν το πρόσωπο διδάσκει πλάνες, και ορμώνενο από αυτές, αντιτίθεται σε όσα σύμφωνα με όσα διδάσκει ο Κύριος και οι απόστολοί του του λέμε, τότε έχουμε τη σύσταση του αποστόλου Παύλου "Μετά μίαν και δευτέραν νουθεσίαν παραιτού". Παραιτούμεθα βεβαίως από το να ασχολούμεθα μαζί του, αλλά δεν παύουμε να τον αγαπούμε ως άνθρωπο.
Τις αιρετικές ιδέες του τις αποστρεφόμεθα, δεν μισούμε όμως τον άνθρωπο, και δεν παύουμε να προσευχόμαθε για την επιστροφή του.
Μόνο ο Κύριος και αυτός σε μία μόνο περίπτωση, τη βλασφημία κατά του Αγίου Πνεύματος, στην οποία περιέπιπταν συστηματικά οι φαρισαίοι, δεν συγχώρησε.
Ως βλασφημία δε εννοεί την άρνηση της θεότητός του.
Άλλο αμαρτία και άλλο βλασφημία.
Τα ξεχωρίζει.
Βλασφημώ σημαίνει εναντιώνομαι στη φήμη κάποιου, όπως οι φαρισαίοι όταν έλεγαν "Ούτος εκβάλλει τα δαιμόνια ειμή εν τω βεελζεβούλ, άρχοντι των δαιμονίων" (Ματθ. 12,24).
Εδώ δεν εννοεί ο Κύριος τη βλασφημία κατά του τρίτου προσώπου της Αγίας Τριάδος, όπως θα την εννοούσαμε εμείς σήμερα, άλλά τη θεότητά του, δυνάμει της οποίας έκανε τά σημεία του.
Ήταν νωρίς ακόμη για να μιλήσει καθαρά για τη θεότητά του, και τη συγακαλύπτει με τη φράση αυτή.
Και είναι οφθαλμοφανές.
Όταν κανείς αμφισβητεί τη θεότητα του Χριστού, πως θα προσφύγει σ' αυτόν, για να του συγχωρήσει τις αμαρτίες του;
Δεν προσφεύγει.
Δηλαδή δεν θέλει να του του συγχωρήσει τις αμαρτίες του.
Κι αφού δεν θέλει, ο Χριστός δεν παραβιάζει την ελευθερία του, αλλ' ούτε και έχει ευθύνη διότι αυτός παραμένει ασυγχώρητος.
Ευχαριστώ για την ωραία ευκαιρία της επικοινωνίας.


> Ανώνυμος είπε...

> Συγχαρητήρια και ευχαριστίες στον πατέρα Αθανάσιο, για τις εύστοχες αγιογραφικές ερμηνευτικές προσεγγίσεις του, λίαν ψυχωφέλιμες. Ευχαριστούμε και τον ιστολόγο για τις αναρτήσεις. Θα ήταν ευλογημένο, να συγκεντωθούν σε βιβλίο, αν ήδη δεν έχουν εκδοθεί.
>
> Δύο ερωτήματα, που αν και κατά περίπτωση εμπίπτουν στην αρμοδιότητα του πνευματικού μας, θα ήταν χρήσιμη μια θεολογικά τεκμηριωμένη γενική απάντηση:
>
> 1) Αν αυτός που μας έβλαψε δεν μετανοήσει, και ίσως συνεχίζει να μας βλάπτει, οφείλουμε να τον συγχωρήσουμε;
>
> 2) Αν είμαστε σε διένεξη με κάποιον, που μας επιτίθεται όχι για προσωπικά συμφέροντα αλλά διότι του αντιτιθέμεθα σε ζητήματα πίστεως όταν θεωρούμε ότι διδάσκει πλάνες, είμαστε υποχρεωμένοι να τον συγχωρήσουμε προς χάριν ειρήνευσης και συγχωρήσεως;
>
> Αναγνώστης