Ομολογία

 

Η νέα θεολογία του αποχρωματισμένου μωσαϊκού από την αίρεση που συνεχίζει να είναι «Εκκλησία».

☦ Στους πρωτόγνωρους και ανείπωτους καιρούς μας, που ο Θεός επέτρεψε να έρθουν και να αλλάξουν τη ζωή μας με δραστικό και «εντυπωσιακό» τρόπο, αντί να βιώσουμε τη χαρά της επανένωσης κάτω από τη στέγη της Αγίας Ορθοδοξίας και να δούμε όλους τους ετερόδοξους να επιστρέφουν στην Ορθόδοξη Καθολική Εκκλησία, βλέπουμε και ακούμε πολλούς Ιεράρχες, και μεταξύ αυτών πολύ δραστήριος είναι ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος, που επιδιώκουν πάση θυσία το αντίθετο. Προκειμένου να μας βάλουν, χωρίς δισταγμό, στο άρμα του οικουμενισμού, φαίνεται ότι δεν αισθάνονται το βάρος της ευθύνης που τους ανέθεσε ο Θεός αναθέτοντάς τους το λειτούργημα της φύλαξης όλου του ποιμνίου στην αυθεντική και ολοκληρωμένη αποστολική παράδοση. 

Ακριβώς ο Οικουμενικός Πατριάρχης, κατά την πιο πρόσφατη και πολύ πρόσφατη επίσκεψή του στην Ιταλία για να λάβει τιμητικό πτυχίο στην Ποντιφική Θεολογική Σχολή της Νότιας Ιταλίας στη Νάπολη, περιέγραψε την πραγματικότητα της Παγκόσμιας Εκκλησίας με μια πρωτοφανή εικόνα, το μωσαϊκό: 

«Για να γίνουν όλοι ένα. Όπως εσύ, Πατέρα, είσαι μέσα μου και εγώ μέσα σου, ας είναι και αυτοί μέσα μας ένα, ώστε να πιστέψει ο κόσμος ότι εσύ με έστειλες» (Λουκάς 17:21), μια αναπαράσταση ενός υπέροχου μωσαϊκού στο οποίο κάθε πέτρα έχει τη θέση που της αρμόζει. Αλλά αν μια πέτρα καταστραφεί και αλλοιώσει το μωσαϊκό ή, μάλλον, αλλοιώσει αυτό που απεικονίζεται σε αυτό (Γραφή, Ευχαριστία, Εκκλησία), η πέτρα αυτή ΔΕΝ παύει να ανήκει στο σύνολο του μωσαϊκου. Αυτό σημαίνει ότι ακόμη και οι Κοινότητες που προέκυψαν μετά τις Συνόδους της Εφέσου και της Χαλκηδόνας, ακόμη και σε σχίσμα ή αίρεση, συνεχίζουν να διαμορφώνουν τη συνείδηση ότι ανήκουν στο ένα Μωσαϊκό. Με άλλα λόγια, η διάσπαση, – το σχίσμα ή η αίρεση, – ακόμη και αν στερούν την κοινωνία, δεν στερούν το ανήκειν στην μία Εκκλησία του Χριστού, όπως ακριβώς η ασθένεια ενός οργάνου του σώματος δεν καθιστά το ίδιο το όργανο ξένο προς το σώμα».

Διαφορετικός και αντίθετος είναι ο συμβολισμός που χρησιμοποιεί ο ίδιος ο Χριστός για να περιγράψει τη σχέση Του με την Εκκλησία: 

«Εγώ είμαι η αληθινή άμπελος και ο Πατέρας μου είναι ο αμπελουργός. Κάθε κλαδί μέσα μου που δεν καρποφορεί, το αφαιρεί- και κάθε κλαδί που καρποφορεί, το κλαδεύει για να καρποφορεί περισσότερο. Είστε ήδη καθαροί εξαιτίας του λόγου που σας έχω διακηρύξει. Μείνετε σε μένα, και εγώ θα μείνω σε σας. Όπως το κλαδί δεν μπορεί από μόνο του να καρποφορήσει αν δεν μείνει στην άμπελο, έτσι δεν μπορείτε ούτε εσείς, αν δεν μείνετε σε μένα. Εγώ είμαι η άμπελος, εσείς είστε τα κλαδιά. Όποιος μένει σε μένα και σε όποιον μένω εγώ, καρποφορεί πολύ- γιατί χωρίς εμένα δεν μπορείτε να κάνετε τίποτα. Αν κάποιος δεν μένει σε μένα, απομακρύνεται όπως το κλαδί και μαραίνεται- αυτά τα κλαδιά μαζεύονται, ρίχνονται στη φωτιά και καίγονται. Αν μένετε σε μένα και τα λόγια μου μένουν σε σας, ζητάτε ό,τι θέλετε και θα σας γίνει. Σε αυτό δοξάζεται ο Πατέρας μου: ότι θα αποδώσετε πολλούς καρπούς, ώστε να γίνετε μαθητές μου. (Ιωάννης 15:1-8)

Πιο κοντά στη νέα ιδέα του ψηφιδωτού που χρησιμοποίησε ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος, στην εικόνα αλλά όχι στην ουσία, είναι το όραμα που περιέχεται σε μια πολύ αρχαία γραφή, τον Ποιμένα της Έρμας, η οποία βλέπει την Εκκλησία ως ένα μεγάλο εργοτάξιο για την κατασκευή ενός πύργου όπου κάθε βαπτισμένος πιστός παριστάνεται ως μια μεγάλη πέτρα χρήσιμη για την κατασκευή του δίπλα σε άλλες πέτρες που έσπασαν ή πετάχτηκαν μακριά από τον πύργο επειδή «μερικές από αυτές ήταν τραχιές, μερικές είχαν ρωγμές, μερικές ήταν βουβές, μερικές ήταν λευκές και στρογγυλές, ακατάλληλες για την κατασκευή».

Έτσι στην καινοτόμο και αντιπατερική πατριαρχική εκκλησιολογία, υπάρχει μόνο μία παγκόσμια και αδιαίρετη Εκκλησία που αποτελείται από όλες τις πέτρες, ακριβώς από όλες, ακόμη και από εκείνες που σύμφωνα με το όραμα του Ποιμένα του Ερμά δεν ταιριάζουν στην κατασκευή. Λέει ακόμη: Ακόμη και αν ένας από αυτούς τους λίθους/εκκλησίες καταστρέφει και παραμορφώνει την Αγία Γραφή ή την Ευχαριστία ή την ίδια την εκκλησιαστική οργάνωση, δεν παύει να ανήκει στη μία μωσαϊκή, τη μία και μοναδική Καθολική Εκκλησία. Επιμένει επανειλημμένα σε αυτή την έννοια: ακόμη και εκείνες οι «Εκκλησίες» που δεν αποδέχθηκαν την Έφεσο ή τη Χαλκηδόνα συνεχίζουν να είναι μέρος της Εκκλησίας/του Σώματος του Χριστού. Επομένως, η εικόνα του κλαδέματος του μη καρποφόρου κλαδιού και του προορισμού του στη φωτιά δεν υπάρχει πλέον. Όχι, σύμφωνα με τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο, ακόμη και αν ένα όργανο έχει νοσήσει από την ασθένεια του σχίσματος ή της αίρεσης, πρέπει να διατηρηθεί και να θεωρηθεί ως μέλος του Σώματος του Χριστού. Προτεστάντες, Παπικοί, Μονοφυσίτες και όλες οι άλλες ομολογίες που έχουν χρωματιστεί με κάποιο τρόπο με τον Χριστιανισμό θα ήταν ήδη μέρος της Μιας Καθολικής Εκκλησίας, είναι ήδη ψηφίδες του Μωσαϊκού που δεν μπορεί να διαιρεθεί, του λείπει μόνο μια αποτελεσματική κοινωνία που εμποδίζεται στην πραγματικότητα μόνο από αυτό που ο Πατριάρχης αποκαλεί «μη ουσιαστικές διαφορές», «διαιρέσεις που παράγονται πολλές φορές από τη χρήση διαφορετικών κατηγοριών σκέψης και γλωσσών που συχνά δεν είναι πολύ περιεκτικές», «παράγοντες, όχι μόνο εκκλησιαστικοί αλλά και πολιτιστικοί και επίσης λόγω των πολιτικών ανακατατάξεων της εποχής». Φαίνεται να προκύπτει από αυτά τα λόγια ότι, ξεφλουδίζοντας λίγο το επίχρισμα της ιστορίας, παραμερίζοντας τη δυσπιστία και αποδεχόμενοι τις «πολιτισμικές» διαφορές, η δογματική και πνευματική παρακαταθήκη που διατηρείται στις διάφορες «εκκλησίες» είναι σε μεγάλο βαθμό πανομοιότυπη.

Δεν μπορούμε παρά να σχολιάσουμε αυτή τη νέα και καινοτόμο εικόνα της Εκκλησίας με μια γραφή του αγίου επισκόπου Καρχηδόνας Κυπριανού:

«Βλέποντας λοιπόν ο σατανάς τα είδωλα να ερημώνουν και τους ναούς να εγκαταλείπονται εξαιτίας του πολύ μεγάλου πλήθους των νέων πιστών, επινόησε μια νέα απάτη για να παγιδεύσει τους ανυποψίαστους και κάλυψε την απάτη με το όνομα Χριστιανός. Εφηύρε αιρέσεις και σχίσματα για να διαφθείρει την πίστη, να θολώσει την αλήθεια και να διασπάσει την ενότητα. Παγίδευσε με την παγίδα ενός νέου δρόμου εκείνους που δεν μπορούσαν να συλληφθούν στο σκοτάδι του παλιού δρόμου. […] Αυτοί, λοιπόν, που κηρύττουν την πλάνη ως αλήθεια, τον θάνατο ως ζωή, την απελπισία με το πρόσχημα της ελπίδας, την απάτη με το πρόσχημα της πίστης, τον αντίχριστο με το όνομα του Χριστού, ενώ προσποιούνται αληθινά πράγματα, κάνουν την αλήθεια μάταιη με τα σοφίσματά τους. Και όλα αυτά, αγαπητοί αδελφοί, συμβαίνουν επειδή απομακρυνόμαστε από τις πηγές της αλήθειας, επειδή δεν αναζητούμε την Κεφαλή, δεν τηρούμε τη διδασκαλία του ουράνιου Διδασκάλου. (Κυπριανός, Η ενότητα της Εκκλησίας, 3)

Για τους Αγίους Πατέρες, τους θεματοφύλακες της Αποστολικής Παράδοσης, η αίρεση είναι εφεύρημα του διαβόλου για να πολεμήσει την Εκκλησία. Για να κατανοήσουμε την ουσία της αίρεσης, πρέπει να θυμηθούμε και να τονίσουμε ότι για την ορθόδοξη πνευματικότητα, η Αλήθεια και η Ζωή είναι αδιαχώριστες πραγματικότητες- η μία προϋποθέτει την άλλη.

Για τους Αγίους Πατέρες, τους θεματοφύλακες της Αποστολικής Παράδοσης, η αίρεση είναι εφεύρημα του διαβόλου για να πολεμήσει την Εκκλησία. Για να κατανοήσουμε την ουσία της αίρεσης, πρέπει να θυμηθούμε και να τονίσουμε ότι για την ορθόδοξη πνευματικότητα, η Αλήθεια και η Ζωή είναι αδιαχώριστες πραγματικότητες- η μία προϋποθέτει την άλλη. Ο Ιησούς Χριστός είναι πρωτίστως η Αλήθεια και η Ζωή, όπως ο ίδιος μας είπε: «Εγώ είμαι η οδός, η αλήθεια και η ζωή» (Ιω. 14:6). Διαφωτιστικό με αυτή την έννοια είναι το επεισόδιο του αββά Αγάθωνα, ο οποίος δεχόταν όλες τις προσβολές από τους συνομιλητές του εκτός από εκείνη του αιρετικού, διότι η αίρεση, έλεγε, «είναι χωρισμός από τον Θεό». Ο ίδιος ο Άγιος Ιωάννης Κλίμακος, όταν ρωτήθηκε ποια αμαρτία είναι η σοβαρότερη μετά τον φόνο και την αθεΐα, απάντησε την αίρεση. Η αίρεση, λοιπόν, είναι η απόκρυψη της Αλήθειας που απειλεί την ίδια την ύπαρξη και τη φύση της Εκκλησίας και καθιστά αδύνατη τη σωτηρία της ανθρωπότητας με την απομάκρυνση από ολόκληρη την Αλήθεια που είναι ο Χριστός.

Ο Απόστολος Παύλος διδάσκει στον μαθητή του Τίτο, πώς κάθε ποιμένας της Εκκλησίας πρέπει να νουθετεί τον αιρετικό μία ή δύο φορές: «Νουθετήστε τον αιρετικό μία φορά και μάλιστα δύο φορές- έπειτα αποφύγετε τον, γνωρίζοντας ότι ο τέτοιος άνθρωπος παρασύρεται και αμαρτάνει, καταδικάζοντας τον εαυτό του». (Τιτ 3:10-11). Δεν πρόκειται για μια απλή προτροπή, αλλά για μια ευρύτερη διδακτική προσπάθεια που αποσκοπεί στο να κάνει τον αιρετικό να συνειδητοποιήσει το σφάλμα του, να μετανοήσει και να αποδεχθεί τη δίκαιη πίστη. Δυστυχώς, ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος αντί να ακολουθήσει τις οδηγίες του Αποστόλου Παύλου και των Αγίων Πατέρων για τους αιρετικούς δηλώνει ότι αυτοί εξακολουθούν να βρίσκονται μέσα στην Εκκλησία.

Όποιος εγκαταλείπει την Εκκλησία για να ενταχθεί σε αιρετική αίρεση δεν δικαιούται τις υποσχέσεις της Εκκλησίας. Όποιος την εγκαταλείπει, δεν μπορεί να έχει το βραβείο που υποσχέθηκε ο Χριστός. Διότι γίνεται ξένος, βεβηλωμένος, εχθρός του Χριστού. Δεν μπορεί να έχει τον Θεό για Πατέρα, όποιος δεν έχει την Εκκλησία για μητέρα. (Άγιος Κυπριανος Η ενότητα της Εκκλησίας).