Γράφει ο Νίκος Χειλαδάκης Στο κέντρο της Μικράς Ασίας και συγκεκριμένα στην περιοχή της Σεβάστειας, η οποία ονομάζονταν Ντιβριγκί, υπήρχε από τους πρώτους αιώνες της εξάπλωσης του χριστιανισμού ένα μεγάλο θρησκευτικό κέντρο που είχε αναπτυχτεί γύρω από ένα μεγαλοπρεπή ναό του αρχάγγελου Μιχαήλ και το περίφημο και γνωστό από τότε θεραπευτικό του αγίασμα. Όπως μας πληροφορεί το συναξάρι των αγίων Μιχαήλ και Γαβριήλ ζούσε κάποτε στην Κωνσταντινούπολη ένας μεγάλος άρχοντας που τον έλεγαν Στούδιο. Αυτός κάποτε αρρώστησε και κινδύνευε να πεθάνει χωρίς να μπορεί κανένας γιατρός να τον θεραπεύσει. Όταν ήταν άρρωστος πήγε στην Πόλη κάποιος Γουλέων από τα Γέρμια για να τον επισκεφτεί. Αυτός ο Γουλέων του διηγήθηκε ότι στ Γέρμια υπήρχε ένα αγίασμα επ’ ονόματι του Αγίου στρατηγού Μιχαήλ και ότι πήγαινε εκεί κόσμος και θεραπεύονταν από κάθε αρρώστια. Η θεραπεία γίνονταν κατά τον εξής τρόπο. Υπήρχαν στο νερό του αγιάσματος μικρά ψάρια τα οποία έγλειφαν το σώμα του ασθενούς και εύρισκε αυτός θαυματουργικά την υγεία του. Μόλις άκουσε αυτό ο Στούδιος πίστεψε ότι με την βοήθεια του Θεούς μπορεί να γίνει καλά. Πήγε λοιπόν εκεί με πολλούς άλλους ασθενείς πλημμυρισμένους από πίστη. Μόλις μπήκε στο αγίασμα εκείνο αμέσως έγινε καλά όχι μόνο αυτός αλλά και όλοι οι άλλοι ασθένειες που είχαν φτάσει εκεί μαζί με αυτόν με ελπίδα και πίστη. Μόλις είδε ο άρχοντας Στούδιος τα όσα θαύματα συγκλονισμένος από τα υπερφυσικά αυτά αποτελέσματα ξόδεψε την περισσότερη σχεδόν περιουσία του και έκτισε από ευγνωμοσύνη και ευλάβεια μια μεγάλη εκκλησία. Άφησε κατόπιν εισοδήματα πολλά σε εκείνο τον ναό και κάθε μέρα όποιος ασθενής πήγαινε με πίστη εύρισκε την θεραπεία του. Πολλοί τυφλοί βρήκαν το φως των ματιών τους και χωλοί περπάτησαν χάρις στο αγίασμα του Αρχαγγέλου Μιχαήλ. Στην περιοχή αυτή κτίστηκε ένας περίλαμπρος ναός του αγίου Μιχαήλ που δέσποζε σε όλη την κεντρική Μικρά Ασία και ήταν τόπος προσκυνήματος από πολλές περιοχές. Η λατρεία του αρχάγγελου είχε αναπτυχθεί σε μεγάλο βαθμό όχι μονό στην περιοχή της Σεβάστειας αλλά και σε άλλες περιοχές της Μικράς Ασίας, σε σημείο μάλιστα που πολλοί ιστορικοί της εποχής μίλησαν για αγγελολατρεία που είχε διαδοθεί σε όλη την Μικρά Ασια. Δυστυχώς ο ναός αυτός καταστράφηκε, όπως αναφέρετε, περίπου τον ενδέκατο αιώνα όταν είχε αρχίσει ο σταδιακός εξισλαμισμός της περιοχής. Αλλά επειδή οι κάτοικοι ήταν επί αιώνες χριστιανοί και είχαν διαποτιστεί από το ελληνοχριστιανικό φρόνημα, ο εξισλαμισμός αυτός ήταν καθαρά επιφανειακός. Έτσι η περιοχή έγινε το κέντρο των Αλεβιτών, δηλαδή της μουσουλμανικής εκείνης αίρεσης που πολλοί την ανάγουν στην ελληνορθόδοξη παράδοση της Μικράς Ασίας και μέχρι σήμερα διακρίνουν έντονα τις ρίζες από την αυτή την ελληνορθόδοξη παράδοση, όπως το ότι κράτησαν το θεσμό της εξομολόγησης και ένα είδος κοινωνίας με νερό και τυρί. Οι Αλεβίτες αποτελέσαν ένα καθαρά ξεχωριστό κλάδο του Ισλάμ που ποτέ δεν είχε καλές σχέσεις με το «ορθόδοξο» Ισλάμ. Μέχρι σήμερα η Σεβάστεια αποτελεί το κέντρο του μικρασιατικού αλεβιτισμού και όπως αναφέρουν και οι επίσημες στατιστικές, περίπου το 80% του σημερινού πληθυσμού της περιοχής ακολουθεί το αλεβιτικό δόγμα και αντιστέκεται σταθερά στον πλήρη εξισλαμισμό του. Αυτή η κατάσταση δημιουργεί συχνά μεγάλα προβλήτα στο τουρκοισλαμικό κατεστημένο. Είναι γνωστά τα γεγονότα του 1993 όταν στις 2 Ιουλίου στο ξενοδοχείο Μαντιμάκ της Σεβάστειας είχε συγκεντρωθεί μεγάλο μέρος της αλεβτικής διανόησης της Τουρκίας σε μια σημαντική ημερίδα υπό την ηγεσία του μεγαλύτερου ιδρύματος των Αλεβιτών της Τουρκίας. του «Πολιτιστικού Ιδρύματος Πιρ Αμπντάλ Σουλτάν». Ανάμεσα τους και ο γνωστός Τούρκος συγγραφεύς, Αζίζ Νεσιν, καθώς ο γνωστός Τούρκος συνθέτης, Ζουλφού Λιβανελί. Το γεγονός αυτό προκάλεσε την μανιασμένη αντίδραση των Γκρίζων Λύκων που οργάνωσαν μια κατευθυνόμενη διαδήλωση έξω από το ξενοδοχείο το οποίο πυρπολήσανε, με αποτέλεσμα δεκάδες Αλεβίτες να βρούνε τραγικό θάνατο. Ο συνολικός απολογισμός ήταν 51 νεκροί και δεκάδες τραυματίες ενώ η αστυνομία και η πυροσβεστική καταγγελθήκαν ότι σκόπιμα αργοπόρησαν να επέμβουν με συνέπεια να αυξηθεί τραγικά ο αριθμός των θυμάτων. Έκτοτε η 2 Ιουλίου έχει καθιερωθεί από τους Αλεβίτες της Τουρκίας σαν ημέρα μνήμης των θυμάτων του Μαντιμάκ και κάθε χρόνο εκείνη την μέρα οργανώνονται μεγάλες διαδηλώσεις και πορείες στην Σεβάστεια σε ανάμνηση των τραγικών θυμάτων του μουσουλμανικού φανατισμού. Το ίδιο το μέρος που βρίσκονταν ο ναός του Αγίου Μιχαήλ καθώς και το θαυματουργό άγιασμα, μετά την τελική επικράτηση των Οθωμανών παρέμεινε στην αφάνεια και για πολλούς αιώνες ήταν άγνωστο καθώς είχε σκεπαστεί με εκατοντάδες καλαμιές που είχαν κατακλύσει την υδροφόρο αυτή περιοχή. Αλλά το 1917 έγινε ένα μεγάλο θαύμα και το άγιασμα ξαναήρθε στην επικαιρότητα. Ένας χωρικός κυνηγός που κυνηγούσε στην περιοχή κοντά στην γούρνα με τα ψαράκια και το θαυματουργό άγιασμα, τραυματίστηκε και αφού ανακάλυψε μέσα από τις καλαμιές την γούρνα με το αγιασμένο ζεστό νερό την πλησίασε για να πλύνει την πληγή του. Εκεί έκπληκτος είδε ότι τον πλησίασαν από το πουθενά κάτι μικρά ψαράκια και άρχισαν να γλύφουν απαλά την πληγή του η οποία πολύ γρήγορα μετά από την επέμβαση των μικρών ψαριών έκλεισε με θαυματουργικό τρόπο προς μεγάλο θαυμασμό του απλού χωρικού. Από τότε και άλλοι χωρικοί της γύρω περιοχής άρχισαν να επισκέπτονται την γούρνα με το αγίασμα για να το εξετάσουν και να θεραπεύσουν κάποιες πληγές. Τα θαυματουργά και αγιασμένα ψαράκια είχαν ξαναρχίσει το άγιο ιαματικό και θαυματουργό τους. Πέρασαν κάποιες δεκαετίες και το έργο των ψαριών άρχισε να γίνετε πιο ευρέως γνωστό. Έτσι το 1961 για πρώτη φόκα ενδιαφέρθηκε και επίσημα η τοπική διοίκηση της Σεβάστειας. Αφού τότε εξέτασαν την γούρνα και τα μικρά ψαράκια έκτισαν το πρώτο κατάλυμα για τους αρρώστους που έρχονταν να θεραπευτούν στο νερό με το αγίασμα του αγίου Μιχαήλ. Το 1983 ενός Τούρκος δημοσιογράφος δημοσίευσε ένα αποκαλυπτικό ρεπορτάζ για την γούρνα με τα θαυματουργά ψαράκια και το γεγονός έγινε από τότε ευρέως γνωστό σε όλη την Τουρκία. Από τότε και κυρίως το 1988, το τουρκικό κράτος αποφάσισε να εκμεταλλευτεί το θαυματουργό αυτό αγίασμα. Άρχισαν να κτίζονται οι πρώτες μεγάλες ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις που δέχονταν τους αρρώστους από όλη πλέον την Τουρκία, οι οποίοι έρχονταν για να κολυμπήσουν στο θαυματουργό αγίασμα του αγίου Μιχαήλ και να θεραπευτούν από πολλές αρρώστιες όπως αρθριτικά, δερματοπάθειες, όπως ψωρίαση, διάφορες μυοπάθειες και μυαλγίες, γυναικολογικές αρρώστιες, εντερικά, παθήσεις του αίματος, ακόμα και ψυχοσωματικές παθήσεις και πολλές άλλες αρρώστιες, προκαλώντας σιγά σιγά ακόμα το διεθνές ενδιαφέρων. Τα ψαράκια μάλιστα αποκαλούνται από τους τουρκικούς τουριστικούς οδηγούς σαν τα «ψαράκια γιατροί». Η θεραπεία γίνεται, όπως αναφέρουν οι ίδιοι οι Τούρκοι, με την είσοδο του ασθενούς στις δεξαμενές που έχουν τώρα πολλαπλασιαστεί και αμέσως τους πλησιάζουν τα μικρά ψαράκια που μέχρι τώρα κανείς δεν έχει μπορέσει να εξηγήσει από που έρχονται. Τα ψαράκια αρχίζουν να τους γλύφουν και να τους τσιμπάνε απαλά. Το τσίμπημα αυτό προκαλεί και την θεραπεία των ασθενειών τους. Οι ιαματικές ιδιότητες αυτού του θαυματουργού αγιάσματος που είχε ξανά ξυπνήσει μετά από τόσους αιώνες, είχαν αρχίσει να γίνονται γνωστά και στο εξωτερικό και τα τελευταία χρόνια άρχισαν να έρχονται Γερμανοί, Ρώσοι, Ουκρανοί και άλλοι, που πάσχουν από διάφορες ανίατες ασθένειες και εκεί μέσα στην γούρνα που έχει αγιαστεί από τον ίδιο τον αρχάγγελο Μιχαήλ βρίσκουν την θεραπεία τους. Βεβαία οι Τούρκοι δεν αναφέρουν στα διαφημιστικά φυλλάδια τους την προέλευση αυτών των θαυματουργικών μικρών ψαριών, αλλά η ιστορία δεν μπορεί να λησμονηθεί καθώς το μέρος εκείνο ήταν τόπος αγιασμένος και τόπος προσκυνήματος επί πολλούς αιώνες των ελληνορθόδοξων κατοίκων της κεντρικής Μικράς Ασίας, γι’ αυτό και είχε αγιάσει από τον αρχάγγελο Μιχαήλ. Τα τελευταία χρόνια έχουν κτιστεί μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες στην περιοχή γύρω από τις αγιασμένες δεξαμενές με τα θαυματουργικά «ψαράκια γιατροί», κάνοντας την περιοχή σαν το επίκεντρο του τουρκικού ιαματικού τουρισμού και όλα αυτά από την αγιασμένη γούρνα του αρχάγγελου Μιχαήλ και το αγίασμα του. ΝΙΚΟΣ ΧΕΙΛΑΔΑΚΗΣΔημοσιογράφος-Συγγραφέας-Τουρκολόγος

ΑΙ ΣΗΜΕΡΑ ΤΟ ΘΑΥΜΑΤΟΥΡΓΟ ΑΓΙΑΣΜΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΜΙΧΑΗΛ ΣΤΗΝ ΣΕΒΑΣΤΕΙΑ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ

Γράφει ο Νίκος Χειλαδάκης

Στο κέντρο της Μικράς Ασίας και συγκεκριμένα στην περιοχή της Σεβάστειας, η οποία ονομάζονταν Ντιβριγκί, υπήρχε από τους πρώτους αιώνες της εξάπλωσης του χριστιανισμού ένα μεγάλο θρησκευτικό κέντρο που είχε αναπτυχτεί γύρω από ένα μεγαλοπρεπή ναό του αρχάγγελου Μιχαήλ και το περίφημο και γνωστό από τότε θεραπευτικό του αγίασμα.

Όπως μας πληροφορεί το συναξάρι των αγίων Μιχαήλ και Γαβριήλ ζούσε κάποτε στην Κωνσταντινούπολη ένας μεγάλος άρχοντας που τον έλεγαν Στούδιο. Αυτός κάποτε αρρώστησε και κινδύνευε να πεθάνει χωρίς να μπορεί κανένας γιατρός να τον θεραπεύσει. Όταν ήταν άρρωστος πήγε στην Πόλη κάποιος Γουλέων από τα Γέρμια για να τον επισκεφτεί. Αυτός ο Γουλέων του διηγήθηκε ότι στ Γέρμια υπήρχε ένα αγίασμα επ’ ονόματι του Αγίου στρατηγού Μιχαήλ και ότι πήγαινε εκεί κόσμος και θεραπεύονταν από κάθε αρρώστια. Η θεραπεία γίνονταν κατά τον εξής τρόπο. Υπήρχαν στο νερό του αγιάσματος μικρά ψάρια τα οποία έγλειφαν το σώμα του ασθενούς και εύρισκε αυτός θαυματουργικά την υγεία του. Μόλις άκουσε αυτό ο Στούδιος πίστεψε ότι με την βοήθεια του Θεούς μπορεί να γίνει καλά. Πήγε λοιπόν εκεί με πολλούς άλλους ασθενείς πλημμυρισμένους από πίστη. Μόλις μπήκε στο αγίασμα εκείνο αμέσως έγινε καλά όχι μόνο αυτός αλλά και όλοι οι άλλοι ασθένειες που είχαν φτάσει εκεί μαζί με αυτόν με ελπίδα και πίστη. Μόλις είδε ο άρχοντας Στούδιος τα όσα θαύματα συγκλονισμένος από τα υπερφυσικά αυτά αποτελέσματα ξόδεψε την περισσότερη σχεδόν περιουσία του και έκτισε από ευγνωμοσύνη και ευλάβεια μια μεγάλη εκκλησία. Άφησε κατόπιν εισοδήματα πολλά σε εκείνο τον ναό και κάθε μέρα όποιος ασθενής πήγαινε με πίστη εύρισκε την θεραπεία του. Πολλοί τυφλοί βρήκαν το φως των ματιών τους και χωλοί περπάτησαν χάρις στο αγίασμα του Αρχαγγέλου Μιχαήλ.

Στην περιοχή αυτή κτίστηκε ένας περίλαμπρος ναός του αγίου Μιχαήλ που δέσποζε σε όλη την κεντρική Μικρά Ασία και ήταν τόπος προσκυνήματος από πολλές περιοχές. Η λατρεία του αρχάγγελου είχε αναπτυχθεί σε μεγάλο βαθμό όχι μονό στην περιοχή της Σεβάστειας αλλά και σε άλλες περιοχές της Μικράς Ασίας, σε σημείο μάλιστα που πολλοί ιστορικοί της εποχής μίλησαν για αγγελολατρεία που είχε διαδοθεί σε όλη την Μικρά Ασια. Δυστυχώς ο ναός αυτός καταστράφηκε, όπως αναφέρετε, περίπου τον ενδέκατο αιώνα όταν είχε αρχίσει ο σταδιακός εξισλαμισμός της περιοχής. Αλλά επειδή οι κάτοικοι ήταν επί αιώνες χριστιανοί και είχαν διαποτιστεί από το ελληνοχριστιανικό φρόνημα, ο εξισλαμισμός αυτός ήταν καθαρά επιφανειακός.

Έτσι η περιοχή έγινε το κέντρο των Αλεβιτών, δηλαδή της μουσουλμανικής εκείνης αίρεσης που πολλοί την ανάγουν στην ελληνορθόδοξη παράδοση της Μικράς Ασίας και μέχρι σήμερα διακρίνουν έντονα τις ρίζες από την αυτή την ελληνορθόδοξη παράδοση, όπως το ότι κράτησαν το θεσμό της εξομολόγησης και ένα είδος κοινωνίας με νερό και τυρί. Οι Αλεβίτες αποτελέσαν ένα καθαρά ξεχωριστό κλάδο του Ισλάμ που ποτέ δεν είχε καλές σχέσεις με το «ορθόδοξο» Ισλάμ. Μέχρι σήμερα η Σεβάστεια αποτελεί το κέντρο του μικρασιατικού αλεβιτισμού και όπως αναφέρουν και οι επίσημες στατιστικές, περίπου το 80% του σημερινού πληθυσμού της περιοχής ακολουθεί το αλεβιτικό δόγμα και αντιστέκεται σταθερά στον πλήρη εξισλαμισμό του. Αυτή η κατάσταση δημιουργεί συχνά μεγάλα προβλήτα στο τουρκοισλαμικό κατεστημένο. Είναι γνωστά τα γεγονότα του 1993 όταν στις 2 Ιουλίου στο ξενοδοχείο Μαντιμάκ της Σεβάστειας είχε συγκεντρωθεί μεγάλο μέρος της αλεβτικής διανόησης της Τουρκίας σε μια σημαντική ημερίδα υπό την ηγεσία του μεγαλύτερου ιδρύματος των Αλεβιτών της Τουρκίας. του «Πολιτιστικού Ιδρύματος Πιρ Αμπντάλ Σουλτάν». Ανάμεσα τους και ο γνωστός Τούρκος συγγραφεύς, Αζίζ Νεσιν, καθώς ο γνωστός Τούρκος συνθέτης, Ζουλφού Λιβανελί. Το γεγονός αυτό προκάλεσε την μανιασμένη αντίδραση των Γκρίζων Λύκων που οργάνωσαν μια κατευθυνόμενη διαδήλωση έξω από το ξενοδοχείο το οποίο πυρπολήσανε, με αποτέλεσμα δεκάδες Αλεβίτες να βρούνε τραγικό θάνατο. Ο συνολικός απολογισμός ήταν 51 νεκροί και δεκάδες τραυματίες ενώ η αστυνομία και η πυροσβεστική καταγγελθήκαν ότι σκόπιμα αργοπόρησαν να επέμβουν με συνέπεια να αυξηθεί τραγικά ο αριθμός των θυμάτων. Έκτοτε η 2 Ιουλίου έχει καθιερωθεί από τους Αλεβίτες της Τουρκίας σαν ημέρα μνήμης των θυμάτων του Μαντιμάκ και κάθε χρόνο εκείνη την μέρα οργανώνονται μεγάλες διαδηλώσεις και πορείες στην Σεβάστεια σε ανάμνηση των τραγικών θυμάτων του μουσουλμανικού φανατισμού.

Το ίδιο το μέρος που βρίσκονταν ο ναός του Αγίου Μιχαήλ καθώς και το θαυματουργό άγιασμα, μετά την τελική επικράτηση των Οθωμανών παρέμεινε στην αφάνεια και για πολλούς αιώνες ήταν άγνωστο καθώς είχε σκεπαστεί με εκατοντάδες καλαμιές που είχαν κατακλύσει την υδροφόρο αυτή περιοχή. Αλλά το 1917 έγινε ένα μεγάλο θαύμα και το άγιασμα ξαναήρθε στην επικαιρότητα. Ένας χωρικός κυνηγός που κυνηγούσε στην περιοχή κοντά στην γούρνα με τα ψαράκια και το θαυματουργό άγιασμα, τραυματίστηκε και αφού ανακάλυψε μέσα από τις καλαμιές την γούρνα με το αγιασμένο ζεστό νερό την πλησίασε για να πλύνει την πληγή του. Εκεί έκπληκτος είδε ότι τον πλησίασαν από το πουθενά κάτι μικρά ψαράκια και άρχισαν να γλύφουν απαλά την πληγή του η οποία πολύ γρήγορα μετά από την επέμβαση των μικρών ψαριών έκλεισε με θαυματουργικό τρόπο προς μεγάλο θαυμασμό του απλού χωρικού. Από τότε και άλλοι χωρικοί της γύρω περιοχής άρχισαν να επισκέπτονται την γούρνα με το αγίασμα για να το εξετάσουν και να θεραπεύσουν κάποιες πληγές. Τα θαυματουργά και αγιασμένα ψαράκια είχαν ξαναρχίσει το άγιο ιαματικό και θαυματουργό τους.

Πέρασαν κάποιες δεκαετίες και το έργο των ψαριών άρχισε να γίνετε πιο ευρέως γνωστό. Έτσι το 1961 για πρώτη φόκα ενδιαφέρθηκε και επίσημα η τοπική διοίκηση της Σεβάστειας. Αφού τότε εξέτασαν την γούρνα και τα μικρά ψαράκια έκτισαν το πρώτο κατάλυμα για τους αρρώστους που έρχονταν να θεραπευτούν στο νερό με το αγίασμα του αγίου Μιχαήλ. Το 1983 ενός Τούρκος δημοσιογράφος δημοσίευσε ένα αποκαλυπτικό ρεπορτάζ για την γούρνα με τα θαυματουργά ψαράκια και το γεγονός έγινε από τότε ευρέως γνωστό σε όλη την Τουρκία. Από τότε και κυρίως το 1988, το τουρκικό κράτος αποφάσισε να εκμεταλλευτεί το θαυματουργό αυτό αγίασμα.

Άρχισαν να κτίζονται οι πρώτες μεγάλες ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις που δέχονταν τους αρρώστους από όλη πλέον την Τουρκία, οι οποίοι έρχονταν για να κολυμπήσουν στο θαυματουργό αγίασμα του αγίου Μιχαήλ και να θεραπευτούν από πολλές αρρώστιες όπως αρθριτικά, δερματοπάθειες, όπως ψωρίαση, διάφορες μυοπάθειες και μυαλγίες, γυναικολογικές αρρώστιες, εντερικά, παθήσεις του αίματος, ακόμα και ψυχοσωματικές παθήσεις και πολλές άλλες αρρώστιες, προκαλώντας σιγά σιγά ακόμα το διεθνές ενδιαφέρων. Τα ψαράκια μάλιστα αποκαλούνται από τους τουρκικούς τουριστικούς οδηγούς σαν τα «ψαράκια γιατροί».

Η θεραπεία γίνεται, όπως αναφέρουν οι ίδιοι οι Τούρκοι, με την είσοδο του ασθενούς στις δεξαμενές που έχουν τώρα πολλαπλασιαστεί και αμέσως τους πλησιάζουν τα μικρά ψαράκια που μέχρι τώρα κανείς δεν έχει μπορέσει να εξηγήσει από που έρχονται. Τα ψαράκια αρχίζουν να τους γλύφουν και να τους τσιμπάνε απαλά. Το τσίμπημα αυτό προκαλεί και την θεραπεία των ασθενειών τους. Οι ιαματικές ιδιότητες αυτού του θαυματουργού αγιάσματος που είχε ξανά ξυπνήσει μετά από τόσους αιώνες, είχαν αρχίσει να γίνονται γνωστά και στο εξωτερικό και τα τελευταία χρόνια άρχισαν να έρχονται Γερμανοί, Ρώσοι, Ουκρανοί και άλλοι, που πάσχουν από διάφορες ανίατες ασθένειες και εκεί μέσα στην γούρνα που έχει αγιαστεί από τον ίδιο τον αρχάγγελο Μιχαήλ βρίσκουν την θεραπεία τους.

Βεβαία οι Τούρκοι δεν αναφέρουν στα διαφημιστικά φυλλάδια τους την προέλευση αυτών των θαυματουργικών μικρών ψαριών, αλλά η ιστορία δεν μπορεί να λησμονηθεί καθώς το μέρος εκείνο ήταν τόπος αγιασμένος και τόπος προσκυνήματος επί πολλούς αιώνες των ελληνορθόδοξων κατοίκων της κεντρικής Μικράς Ασίας, γι’ αυτό και είχε αγιάσει από τον αρχάγγελο Μιχαήλ. Τα τελευταία χρόνια έχουν κτιστεί μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες στην περιοχή γύρω από τις αγιασμένες δεξαμενές με τα θαυματουργικά «ψαράκια γιατροί», κάνοντας την περιοχή σαν το επίκεντρο του τουρκικού ιαματικού τουρισμού και όλα αυτά από την αγιασμένη γούρνα του αρχάγγελου Μιχαήλ και το αγίασμα του.

ΝΙΚΟΣ ΧΕΙΛΑΔΑΚΗΣ
Δημοσιογράφος-Συγγραφέας-Τουρκολόγος