Ο Ιστορικός Σαράντος Ι. Καργάκος για το Σκοπιανό: «Ἀμυκλαῖοι σιγῆ ἀπώλοντο»

Ἐάν τό Σκοπιανό ζήτημα εἶχε ἀντιμετωπισθεῖ ἀπό τή διεθνῆ κοινωνία μέ τούς κανόνες τῆς ὀρθῆς λογικῆς, ἡ λύση τοῦ ὀνόματος θά εἶχε βρεθεῖ ἀμέσως μετά τήν κατάρρευση τῶν τιτοϊκῶν κατασκευῶν. Στό μάθημα τῆς Λογικῆς, πού διδαχθήκαμε οἱ παλαιότεροι, μάθαμε ὅτι ὑπάρχουν ἔννοιες ΟΛΟΥ καί ΜΕΡΟΥΣ. Ἡ Ἑλλάς, ὡς κράτος, εἶναι ἔννοια ὅλου πού ἐμπεριέχει καί τήν Μακεδονία ἀλλά ὡς ἔννοια μέρους.

Ἐπί Γιουγκοσλαβίας, τό νῦν κράτος τῶν Σκοπίων ἦταν ἔννοια μέρους πού δέν τό νιώθαμε –καί πολύ κακῶς– σάν κάτι ἔντονα ἐνοχλητικό. Μετά τή διάλυση τῆς Γιουγκοσλαβίας, ἡ σκοπιανή κατασκευή, ὡς ἀνεξάρτητο κράτος, ἔκανε τό ὄνομα Μακεδονία ἔννοια ὅλου ἀλλά γιά τόν ἑαυτό της.

Ἔτσι, μονοπώλησε τό ὄνομα Μακεδονία, κάτι πού κάνει τή δική μας Μακεδονία στά μάτια τῆς διεθνοῦς γνώμης νά φαίνεται σάν μιά ἑλληνική κατάκτηση καί ὄχι ὡς ἑλληνικό ἔδαφος. Διότι, ἐφόσον τά Σκόπια θά ἔχουν τό μονοπώλιο τοῦ ὀνόματος τῆς Μακεδονίας, ἠθικά θά φαίνονται σάν κληρονόμοι ὅλης τῆς Μακεδονίας, δηλαδή ὅλης σχεδόν τῆς Βορείου Ἑλλάδος. Τό ὄνομα ἀπό μόνο του ἐγκρύπτει τόν ἀλυτρωτισμό.

Συνεπῶς, ἄς ἀφήσουμε τίς ἀερολογίες, ὅτι θά δεσμευθοῦν πώς δέν θά ἔχουν ἀλυτρωτικές τάσεις. Ἀλλά ἄς ποῦμε ὅτι ἔχουν. Αὐτό μᾶς φοβίζει; Εἶναι ἐντροπή γιά τή χώρα μας νά μᾶς τρομάζει μιά τέτοια ἀπειλή ἀπό ἕνα ἑτοιμόρροπο μόρφωμα 2,5 ἑκατομμυρίων κατοίκων. Ἄν οἱ Σκοπιανοί ἐκδηλώσουν ἀλυτρωτικές τάσεις, τότε μπορεῖ νά ἐκδηλώσουμε κι ἐμεῖς. Τό Μοναστήρι ἦταν μέχρι τό 1912 τό ἑλληνικό Παρίσι τῆς Βαλκανικῆς. Κάποιοι δικοί μας μέ βολική συνείδηση διατυπώνουν τή θεωρία περί «καινούργιου ἔθνους».

Καί ἀπορῶ: γιατί αὐτή ἡ θεωρία δέν προεκτείνεται μέχρι τή δημιουργία ἑνός καινούργιου ὀνόματος; Γιατί αὐτοί οἱ τάχα νεοφανεῖς γείτονες θέλουν νά μονοπωλοῦν τό πανάρχαιο ὄνομα τῆς Μακεδονίας, πού πάντα θά τούς φέρνει σέ ἀντιπαράθεση –πιθανῶς καί σέ σύγκρουση– μέ τούς Ἕλληνες καί αὔριο μέ τούς Βουλγάρους; Μέ τούς Ἀλβανούς βρίσκονται ἤδη σέ ρήξη. Καί μιά ἀκόμη ἀπορία: ἀφοῦ ἡ ἀλβανική γλῶσσα ἀναγνωρίστηκε πρόσφατα σάν ἰσότιμη τῆς σλαβικῆς, πού βαφτίστηκε ἀπό αὐτούς σάν μακεδονική, μήπως καί οἱ Ἀλβανοί τοῦ κρατιδίου θά συγκαταλεχθοῦν στούς Μακεδόνες; Καί μιά ἐπιπρόσθετη ἀπορία: ὅταν οἱ Σκοπιανοί μιλοῦν μέ τούς Σέρβους καί τούς λοιπούς Σλάβους, μιλοῦν μακεδονικά; Ἄν ναί, τότε ὅλοι οἱ Σλάβοι –ἄρα καί ὁ Πούτιν– εἶναι… Μακεδόνες;

Ὅλα αὐτά τά παράλογα, τά παρά τήν ἱστορία, τήν πληθυσμιακή σύνθεση καί τή νεώτερη γεωγραφική δομή, χάρη στήν εὐφυῆ ὄντως σκοπιανή προπαγάνδα καί τήν ὑπναλέα δική μας πολιτική, θεωρήθηκαν ἀπό τή διεθνῆ κοινότητα λογικά. Καί ἔτσι, οἱ Σκοπιανοί ἰδιοποιήθηκαν de facto καί de jure τό ὄνομα τῆς Μακεδονίας, μέ ἐκείνη τήν ἐνδιάμεση συμφωνία μέ τήν δῆθεν προσωρινή ὀνομασία. Δέν μπορῶ νά εἶμαι ἱκανοποιημένος ἀπό τή δική μας διπλωματία. Θυμᾶμαι τό «κάζο» μιᾶς ἐρίτιμης κυρίας πού ἦταν πρόξενος ἤ πρέσβυς στά Σκόπια, πού, γιά νά γίνει πιό φιλική, ἔγινε σκοπιανικώτερη τῶν Σκοπιανῶν. Δέν λείπουν ἀκόμη κάποιες ἄτσαλες ἐνέργειες. Ἄν ὄντως ὁ κ. ὑπουργός τῶν ἐξωτερικῶν ἐκφράστηκε μέ ἕνα τόσο βαρύ τρόπο κατά τοῦ ἀρχιεπισκόπου, μποροῦμε νά καταλάβουμε τό γιατί τά κάναμε μούσκεμα στόν διπλωματικό μας τομέα. Ἄν ὁ ἐπί κεφαλῆς τῆς ἑλληνικῆς διπλωματίας ἐκφράζεται ὅπως ἐκφράστηκε κατά τοῦ Ἱερωνύμου, τότε «κλαύσατε πικρῶς, διότι ἔρχεται ὁ νεκρός», ὅπως ἔλεγε καί ὁ Μπόστ.

Καί ἔρχομαι στόν εὐφυέστατο κυβερνητικό ἐκπρόσωπο πού, ἔχοντας σπουδάσει τήν τεχνική τῆς ταμπέλλας, ἔσπευσε νά δώσει στό συλλαλητήριο τῆς Θεσσαλονίκης ἀκροδεξιά ἀπόχρωση. Ὥστε, λοιπόν, εἶναι ἀκροδεξιοί οἱ χιλιάδες πολῖτες πού, ὑπό δυσμενεῖς συνθῆκες (κακοκαιρία καί προβοκάτσιες), συμμετεῖχαν στό ἐκπληκτικό σέ ὄγκο συλλαλητήριο; Καί εἶναι δημοκρατικοί οἱ οὐδέποτε συλλαμβανόμενοι λιθοβολιστές, βομβιστές καί σημαιοκάφτες; Ἄν ὑπῆρχε ἐθνικό φιλότιμο, ἔπρεπε ὅλοι σύσσσωμοι νά ἀπαιτήσουμε τήν ἐκδίωξη τοῦ ἀνεκδιήγητου σκοπιανόφρονα Νίμιτς πού, πέρα ἀπό τά τωρινά ἀτοπήματά του, εἶχε πρό ἐτῶν ὀνομάσει τόν Ἀλέξανδρο σφαγέα τῶν λαῶν, λές καί ὁ Ἀλέξανδρος ἦταν συμπατριώτης του!

Αὐτή ἡ δική μας παθητικότητα φέρνει στή μνήμη μου τό ἐπιφώνημα ἀπογοητεύσεως τοῦ μεγάλου τοῦ Γένους δασκάλου Βενιαμίν τοῦ Λεσβίου: «Ὤ, πόσο νήπιοι καί ψοφοδεεῖς εἴμεθα.» Καί κάτι τελευταῖο γιά τόν κυβερνητικό ἐκπρόσωπο: τόν ἀκροδεξιό δέν τόν γεννᾶ ἡ μάνα του, τόν γεννᾶ ἡ ἀναπηρία ἤ ὁ σαλτιμπαγκισμός τῶν δῆθεν δημοκρατικῶν κυβερνήσεων. Ἄν δέν τοῦ ἀρέσει ὁ λαός, τότε ἄς ἀλλάξει τόν λαό, κατά τήν εἰρωνική σύσταση τοῦ Μπρέχτ.

Ὅσο γιά τόν ἀρχιεπίσκοπο, πού τόσο συχνά χαμηλώνει τά φτερά γιά νά μή δυσαρεστήσει τόν πρωθυπουργό, ἄς θυμηθεῖ πόσες φορές μέ εἶχε καλέσει ὡς μητροπολίτης νά μιλήσω γιά τό Σκοπιανό στή Θήβα καί στή Λειβαδιά ἀλλά καί τίς πιέσεις πού δέχθηκε καί στίς ὁποῖες ὑπέκυψε γιά νά μήν εἶμαι ὁμιλητής σέ μιά ἀνοιχτή συγκέντρωση στή Λειβαδιά. Βέβαια, ὅπως ἔλεγε ὁ στρατηγός Ντέ Γκώλ, τά γηρατειά εἶναι ναυάγιο. Γιά μένα, πάντως, ὄχι. Ταῦτα ἔλεγα καί πρίν, ταῦτα λαλῶ καί νῦν.

Τό ὅτι χρειάζεται προσοχή στίς λαοσυνάξεις, εἶναι ἀναμφισβήτητο. Μπορεῖ ἀπό αὐτές νά προκύψει ἕνας δημεγέρτης πού νά ὁδηγήσει τή χώρα στήν καταστροφή. Ἀλλά ὁ κ. Τσίπρας ἀπό ποῦ βγῆκε; Δέν εἶναι γέννημα λαοσυνάξεων; Καί ἐκεῖνο τό «φωνή λαοῦ» θά πεταχτεῖ στά σκουπίδια;

Πρό ἐτῶν στήν «Ἑστία» εἶχα γράψει τήν ἀρχαία φράση: «Ἀμυκλαῖοι σιγῆ ἀπώλοντο». Εἶχα ὑποσχεθεῖ νά τήν ἐξηγήσω. Κατά μία παράδοση, οἱ κάτοικοι τῶν Ἀμυκλῶν εἶχαν λάβει ὅλα τά ἀναγκαῖα μέτρα γιά τήν προάσπιση τῆς πόλης τους, ὅταν οἱ Δωριεῖς κατέλαβαν τήν Σπάρτη καί τήν Λακωνία. Νύκτα καί ἡμέρα ἦσαν ὑπό τά ὅπλα. Οἱ Δωριεῖς τῆς Σπάρτης τούς ἄφησαν ἐπί πολύ ἀνενόχλητους. Ἔτσι, οἱ Ἀμυκλαῖοι χαλάρωσαν σταδιακά καί, ἀκολούθως, ὁλικά τήν ἀμυντική τους ἐπαγρύπνηση. Καί κάποιο βράδυ, οἱ Δωριεῖς τῆς γειτονικῆς Σπάρτης μπῆκαν στήν πόλη τους ἀμαχητί καί τούς κατέσφαξαν. Τό πάθημα τῶν Ἀμυκλαίων ἔγινε παροιμιακό. Μήπως κάποιοι τέτοιο πάθημα μᾶς ἑτοιμάζουν καί στόν παρόντα καιρό;