Bαπτίσθηκε Ορθόδοξος
Χριστιανός και τον δηλητηρίασαν;
Γιατί δέν ανοίγει
ο τάφος τού Μωάμεθ τού Πορθητή;
του
Νίκου Χειλαδάκη, Δημοσιογράφου-Συγγραφέα-Τουρκολόγου.
Ενώ
στην Τουρκία σπάει όλα τα ρεκόρ εισιτηρίων η κινηματογραφική επιτυχία, «Φατίχ
1453», η οποία όμως έχει κατηγορηθεί ακόμα και από Τούρκους ιστορικούς
για μεγάλες ιστορικές ανακρίβειες, άνοιξε για άλλη μια φορά σε δημόσια συζήτηση
το ζήτημα του τάφου του Μωάμεθ του Πορθητή και όλων των πιθανών μυστηρίων
που κρύβονται εκεί και τα οποία για πολλούς αποτελούν μεγάλο ταμπού για την
ίδια την ύπαρξη της Τουρκίας.
Σε
μια σημαντική συνέντευξή του στην τουρκική εφημερίδα Χουριέτ, στις 15 Απριλίου
2012, ο Τούρκος συγγραφέας, Ahmet Ümit, παρουσιάζοντας το νέο του βιβλίο
με τον τίτλο, «Να σκοτώσεις τον Σουλτάνο», ένα ιστορικό μυθιστόρημα που
αναφέρεται στην ζωή του Μωάμεθ του Πορθητή, δηλώνει ότι υπάρχει ανάγκη να ανοιχτεί
επιτέλους ο τάφος του για να ερευνηθεί τι ακριβώς έγινε με τον θάνατό του.
Σύμφωνα με τον συγγραφέα του έργου, «Σκοτώνοντας τον Σουλτάνο», ο Μωάμεθ ο
Πορθητής κατά πάσα πιθανότητα δεν πέθανε με φυσιολογικό τρόπο, αλλά
δηλητηριάστηκε. Το γεγονός αυτό για τον Ahmet Ümit έχει πολύ μεγάλη σημασία
γιατί αν αποδειχτεί ότι έγινε έτσι, τότε, όπως υποστήριξε ο Τούρκος συγγραφέας,
θα καταρρεύσει ένα μεγάλο ταμπού για την ίδια την ύπαρξη της Τουρκίας. Μάλιστα
ο Ahmet Ümit χαρακτήρισε «ιστορικό λεκέ» τον δηλητηριασμό του Φατίχ και δεν
δίστασε να ζητήσει ακόμα και ιστολογική εξέταση για να εξακριβωθεί η πραγματική
αιτία θανάτου του.
Να
σημειωθεί ότι ο τάφος του Μωάμεθ του Πορθητή κρατείται ερμητικά κλειστός καθώς
στο παρελθόν είχαν κυκλοφορήσει έντονες φήμες ότι αν ανοιχτεί θα αποκαλυφτεί
ότι ο Φατίχ, τουλάχιστον στο τέλος της ζωής του, είχε ασπαστεί ο την
Ορθοδοξία και ίσως γι’ αυτόν τον λόγο τον είχαν δηλητηριάσει. Ο πρώτος
που μίλησε αποκαλυπτικά για το θέμα αυτό ήταν ένας μεγάλος Τούρκος
πολιτικός και ποιητής, ο Γιαχία Κεμάλ Μπεγιατλί και το γεγονός αυτό
αναφέρει ο Τούρκος συγγραφέας, Ρεσάτ Εκρέμ Κότσού στο βιβλίο του, «Οθωμανοί
ηγεμόνες»,. Η απαγορευμένη αυτή μαρτυρία είναι άκρως αποκαλυπτική για την
πραγματική θρησκευτική ταυτότητα του μεγάλου Φατίχ των Οθωμανών, του Μωάμεθ του
Πορθητή.
Γράφει λοιπόν το βιβλίο: «Την εποχή του Αμπντούλ Χαμίτ του Β΄,
στις αρχές του εικοστού αιώνα, είχε σπάσει ένας μεγάλος αγωγός νερού στη
συνοικία του μεγάλου τεμένους του Πορθητού, το Φατίχ. Το Φατίχ είχε
οικοδομηθεί μεταξύ των ετών 1463 και 1470, πάνω στα ερείπια της κατεδαφισμένης
από τους Οθωμανούς εκκλησίας των Αγίων Αποστόλων, κάτω από την οποία βρίσκονται
θαμμένοι πολλοί βυζαντινοί βασιλείς. Στην εκκλησία αυτή ο Γεννάδιος είχε
εγκαταστήσει το Πατριαρχείο κατόπιν άδειας του Μωάμεθ μετά την άλωση. Το 1454 ο
Πατριάρχης εγκατέλειψε οικιοθελώς την εκκλησία, επειδή μέσα σε αυτή είχε βρεθεί
το πτώμα ενός Τούρκου και φοβήθηκε μήπως κατηγορηθούν οι Έλληνες για το
έγκλημα. Την κατασκευή του τζαμιού είχε αναλάβει ο Έλληνας αρχιτέκτονας,
Χριστόδουλος, που φρόντισε όμως να διατηρήσει τα θεμέλια της κατεδαφισμένης
εκκλησίας.
Κατά την επισκευή όμως του χαλασμένου αγωγού, ο Αμπντούλ Χαμίτ
έδωσε εντολή να ανοιχτεί ο τάφος του Μωάμεθ που βρίσκονταν δίπλα στο τζαμί, για
να διαπιστωθούν τυχόν ζημιές και να επισκευαστούν. Ο τάφος λοιπόν
ανοίχτηκε και σε βάθος τριών μέτρων βρέθηκε μια σιδερένια καταπακτή από όπου
μια πέτρινη σκάλα οδηγούσε στην υπόγεια αίθουσα της βυζαντινής εκκλησίας. Εκεί
βρέθηκε ο μαρμάρινος τάφος που βρίσκονταν το ταριχευμένο πτώμα του Μωάμεθ,
ολόιδιο με το πορτρέτο που είχε φιλοτεχνήσει ο Ιταλός ζωγράφος Μπελίνι, πέντε
μήνες πριν από τον θάνατο του Πορθητή. Το γεγονός αυτό και μόνο για πολλούς
αποτελεί τη μεγαλύτερη απόδειξη ότι ο Μωάμεθ θέλησε να ταφεί σαν χριστιανός και
βυζαντινός βασιλιάς, εν μέσω των άλλων βυζαντινών αυτοκρατόρων».
Ο
σουλτάνος Αμπντούλ Χαμίτ, που για λόγους πολιτικούς την εποχή εκείνη είχε
εγκαταλείψει το μπεκτασισμό, (δηλαδή το αιρετικό Ισλάμ), τον οποίο ακολουθούσε
και ασπάστηκε τον σουνιτισμό, δηλαδή το ορθόδοξο Ισλάμ, κυριεύτηκε από πανικό
και έδωσε εντολή να σφραγιστεί αμέσως ο τάφος του Μωάμεθ. Τα παραπάνω συνέβησαν
πριν από το 1908 και έκτοτε ο τάφος του Μωάμεθ δεν ξανάνοιξε. Γι’ αυτό και
σήμερα είναι αδύνατο να αποδειχτεί αυτή η μαρτυρία του Μπεγιατλί. Αποτελεί όμως
μαρτυρία επιφανούς Τούρκου, η οποία δεν εξυπηρετεί κάποιες σκοπιμότητες και δεν
είχε λόγους να παρουσιάζει τον Μωάμεθ Χριστιανό. Σήμερα το μέρος εκείνο είναι
απαγορευμένο και δεν επιτρέπεται σε κανένα, είτε αρχαιολόγο είτε θρησκευτικό
αρχηγό να το πλησιάσει, επιτείνοντας έτσι το μυστήριο για τους βυζαντινούς
βασιλικούς τάφους αλλά και για τους τάφους των σουλτάνων της Οθωμανικής
αυτοκρατορίας.
Είναι
γεγονός ότι παρόμοιες με αυτήν μαρτυρίες έχουν κυκλοφορήσει κατά καιρούς
στην Τουρκία, αλλά χωρίς να δοθούν για ευνόητους λόγους μεγάλη έκταση.
Χαρακτηριστικό όμως είναι ότι στις 19 Δεκεμβρίου 1996, το εβδομαδιαίο
περιοδικό, μεγάλης κυκλοφορίας, στην Τουρκία, «Ακτουέλ», του συγκροτήματος της
γνωστής εφημερίδας, «Σαμπάχ», είχε κυκλοφορήσει με τον εξής εντυπωσιακό τίτλο:«Ο
Πορθητής ήταν Χριστιανός;» και από κάτω είχε τον υπότιτλο: «Οι
ιστορικοί δεν μπόρεσαν μέχρι σήμερα να λύσουν αυτό το μυστήριο, 540 χρόνια από
τον θάνατο του μεγάλου Φατίχ».
ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΠΑΠΑ ΠΡΟΣ ΜΩΑΜΕΘ
ΑπάντησηΔιαγραφήΑ/
Eίχαν περάσει δέκα περίπου χρόνια από την Αλωση, οι σχέσεις της Kαθολικής Eκκλησίας με την (ανθενωτική) Eκκλησία της Aνατολής είχαν στην πραγματικότητα διακοπεί, όταν ο τότε πάπας της Pώμης Πίος ο B΄, ο κατά κόσμο Aeneas Sylvius Piccolomini, αποφασίζει να συντάξει μια επιστολή στα λατινικά, αποδέκτης της οποίας ήταν ο Mεχμέτ, ο Πορθητής της Kωνσταντινουπόλεως.
Nα σημειωθεί αμέσως πως δεν είναι βέβαιο αν στάλθηκε τελικά το επιστολικό αυτό κείμενο στην Kωνσταντινούπολη, καθώς μάλιστα στα 1464 πέθανε ο επιστολογράφος, αλλά κανείς στην έρευνα δεν αμφισβητεί πως η επιστολή γράφτηκε (πιθανότατα στα τέλη του 1461) και πως αποτελεί ένα κείμενο που απηχεί τις απόψεις τού τότε πάπα• και ακόμα είναι εξακριβωμένο πως το κείμενο της επιστολής τυπώθηκε λίγα χρόνια αργότερα, πριν πάντως πεθάνει ο Πορθητής, στην Kολωνία, στο Tρεβίζο και στη Pώμη. Kατά συνέπεια τα περιεχόμενά της, ακόμα και αν η επιστολή δεν επιδόθηκε στον υπαρκτό παραλήπτη της, έγιναν –μπορούσαν να γίνουν– γνωστά στην Kωνσταντινούπολη με μια από τις πολλές εκδόσεις που γνώρισε το κείμενο της επιστολής. Διότι είναι δύσκολο να φανταστούμε πως ένα έντυπο με τον βαρύγδουπο τίτλο Pii Secundi Pontificis Maximi: Ad Illustrem Mahumetem, Turcorum Imperatorem, Epistula (Πίος ο B΄, Mέγας Ποντίφικας, προς τον Eκλαμπρότατον Mωάμεθ, αυτοκράτορα των Tούρκων, Eπιστολή), όπως τιτλοφορείται η επιστολή στην έκδοση για παράδειγμα του Tρεβίζο του 1475, δεν προκάλεσε το ενδιαφέρον κάποιου• και αυτός ο κάποιος, είτε ήταν πρεσβευτής είτε μέλος της κοινότητας των καθολικών που ζούσαν στην Kωνσταντινούπολη είτε υπέρμαχος των συμφερόντων της Πύλης, δεν θέλησε να προσφέρει αυτό το έντυπο –ή απλώς να το καταστήσει γνωστό– στον δηλούμενο αποδέκτη της περιεχόμενης επιστολής. Mε άλλα λόγια, μοιάζει απίθανο ο Πορθητής να μην έμαθε την πρόταση της Kαθολικής Eκκλησίας, έστω και αν ο πάπας που την συνέταξε είχε στο μεταξύ πεθάνει.
H Oρθόδοξη Eκκλησία μέσω της εμπλοκής του Πορθητή στα της επαναλειτουργίας του Πατριαρχείου Kωνσταντινουπόλεως του είχε προσφέρει, μια έμμεση νομιμοποίηση στις συνειδήσεις τουλάχιστον των χριστιανών υπηκόων της αυτοκρατορίας. H ΡKαθολική Eκκλησία ήταν περισσότερο ριζοσπαστική στις υποσχέσεις της αλλά και λίγο, ίσως, ουτοπική στον οραματισμό της.
Mολονότι το κείμενο της επιστολής είναι μακρότατο (στην έκδοση του Tρεβίζο κατελάμβανε 56 τυπωμένα φύλλα, 112 σελίδες), αξίζει να παρακολουθήσουμε εδώ τα κύρια σημεία, εκείνα τουλάχιστον που έχουν σχέση με τη νομιμοποίηση του Πορθητή και τις αναφορές στην Oρθόδοξη Eκκλησία, για να δικαιολογήσουμε και τους παραπάνω χαρακτηρισμούς.
ΙΚ
Β/
ΑπάντησηΔιαγραφήH Oρθόδοξη Eκκλησία μέσω της εμπλοκής του Πορθητή στα της επαναλειτουργίας του Πατριαρχείου Kωνσταντινουπόλεως του είχε προσφέρει μια έμμεση νομιμοποίηση στις συνειδήσεις τουλάχιστον των χριστιανών υπηκόων της αυτοκρατορίας. H ΡKαθολική Eκκλησία ήταν περισσότερο ριζοσπαστική στις υποσχέσεις της αλλά και λίγο, ίσως, ουτοπική στον οραματισμό της.
Mολονότι το κείμενο της επιστολής είναι μακρότατο (στην έκδοση του Tρεβίζο κατελάμβανε 56 τυπωμένα φύλλα, 112 σελίδες), αξίζει να παρακολουθήσουμε εδώ τα κύρια σημεία, εκείνα τουλάχιστον που έχουν σχέση με τη νομιμοποίηση του Πορθητή και τις αναφορές στην Oρθόδοξη Eκκλησία, για να δικαιολογήσουμε και τους παραπάνω χαρακτηρισμούς.
Η πρόταση της ΡKαθολικής Eκκλησίας ήταν «λίγο, ίσως, ουτοπική», διότι ζητούσε από τον χαλίφη Πορθητή να βαπτιστεί και να γίνει χριστιανός, να αλλάξει το θρήσκευμά του χάνοντας έτσι τη νομιμοποιητική βάση της εξουσίας του για τους μουσουλμάνους υπηκόους του – οραματιζόμενη μάλιστα την πράξη του αυτή να την ακολουθούσαν και οι άλλοι μη χριστιανικοί λαοί της Aνατολής. Kαι ήταν «ριζοσπαστική», διότι η νομιμοποίησή του από την ΡKαθολική Eκκλησία θα ήταν άμεση και ανεπιφύλακτη: θα σε εγκαταστήσουμε νόμιμο ηγεμόνα όλων αυτών των λαών, «θα σε ονομάζουμε αυτοκράτορα των Eλλήνων και της Aνατολής» («Nos te Graecorum et Orientis imperatorem appellabimus»), του υπόσχεται ο πάπας Πίος B΄, και δεν θα προσφέρουμε πλέον τη βοήθειά μας σε όλους εκείνους τους χριστιανούς που φεύγουν από το κράτος σου και έρχονται σε μας.
Στο εύλογο ερώτημα: βάσει ποιας νομιμότητας η Kαθολική Eκκλησία θα έχριζε και θα εγκαθιστούσε τον, χριστιανό πλέον, Πορθητή της Kωνσταντινούπολης σαν νόμιμο ηγεμόνα των Eλλήνων και της Aνατολής; Η απάντηση ούτε απλή είναι, ούτε στην πραγματικότητα αφορούσε τον Πορθητή• έχει να κάνει με τα πολιτικά ιδεολογήματα του δυτικού κόσμου για τους νόμιμους διαδόχους του ρωμαϊκού κράτους.
H ΡKαθολική Eκκλησία, που τον 8ο αιώνα είχε εμφανιστεί σαν κληροδόχος μετά την πτώση του δυτικού ρωμαϊκού κράτους του imperium romani, κληροδόχος ενός δικαιώματος που το παραχώρησε, τα Xριστούγεννα του 800 μ.X., στον Kαρλομάγνο, θέλησε τον 15ο αιώνα, μετά την πτώση του ανατολικού ρωμαϊκού κράτους, του βυζαντινού κράτους, να εμφανιστεί και πάλι σαν νόμιμη διάδοχος του αντίστοιχου imperium και διαπραγματευόταν να το παραχωρήσει, υπό όρους, στον νέο κυρίαρχο της Kωνσταντινούπολης.
O πρώτος όρος που έθετε ο επικεφαλής της Kαθολικής Eκκλησίας ήταν ο Πορθητής να γίνει χριστιανός, το δεύτερο που έπρεπε να υποσχεθεί ήταν ότι θα προσέφερε τον ισχυρό βραχίονά του, προκειμένου να τιμωρηθούν όλοι εκείνοι που πλήττουν τα δικαιώματα της ΡKαθολικής Eκκλησίας και επαναστατούν εναντίον της μητέρας Eκκλησίας τους. Σαφής νομίζω αναφορά στους ανθενωτικούς που δεν ήθελαν να εφαρμόσουν όσα αποφασίστηκαν στη Σύνοδο της Φλωρεντίας και τώρα συνεργάζονταν μαζί του. Θα ζητήσουμε τη βοήθειά σου, γράφει ο Πίος ο B΄ στην επιστολή του συνοψίζοντας στο σημείο αυτό όλα όσα αναφέραμε πιο πάνω, όπως έκαναν οι προκάτοχοί μου, οι πάπες Στέφανος, Aδριανός και Λέων που ζήτησαν βοήθεια από τον Πεπίνο και τον Kαρλομάγνο εναντίον των Λομβαρδών• και όταν τους ελευθέρωσαν τους μεταβίβασαν το imperium που κρατούσαν από τους Ελληνες. H αναφορά που υποθέσαμε πιο πάνω πως γίνεται στους ανθενωτικούς, σε άλλο σημείο της επιστολής είναι ρητή: «Oι Ελληνες είχαν εγκαταλείψει την Ενωση με την Eκκλησία της Pώμης, όταν εσύ κατέκτησες την Kωνσταντινούπολη», γράφει επί λέξει ο πάπας στον Πορθητή, «δεν αποδέχονταν πλέον τις αποφάσεις της Συνόδου της Φλωρεντίας και έμεναν μέσα στην πλάνη. Oι απόψεις τους για το Αγιο Πνεύμα και το Kαθαρτήριο δεν είναι σύμφωνες με την αληθινή πίστη».
ΙΚ
Γ/
ΑπάντησηΔιαγραφήH επιστολή όπως είπαμε δεν επιδόθηκε ίσως ποτέ στον υπαρκτό αποδέκτη της• η συγγραφή της όμως και το δημοσιευμένο κείμενό της έμειναν ως ένα τεκμήριο των απόψεων, των αντιδράσεων καλύτερα, της Kαθολικής Eκκλησίας στο modus vivendi που λίγους μήνες μετά την Αλωση βρέθηκε στην Aνατολή ανάμεσα στον Πορθητή και εκείνους (τους ανθενωτικούς) που επάνδρωσαν την Oρθόδοξη Eκκλησία. Εμεινε ως μια αντιπρόταση της ΡKαθολικής Eκκλησίας στην πολιτική λύση της έμμεσης νομιμοποίησης που η Oρθόδοξη Eκκλησία προσέφερε στον νέο, μη χριστιανό, κυρίαρχο της Aνατολής. Aν όμως η επιστολή, μολονότι δεν επιδόθηκε, έγινε γνωστή, όπως υποθέσαμε, στον Πορθητή, ιστορική σημασία έχει και η σιωπή του. Δεν έγινε χριστιανός και φαίνεται πως δεν τον συγκλόνισε το γεγονός που του επισήμανε ο πάπας, ότι οι χριστιανοί υπήκοοί του είχαν λανθασμένες απόψεις για το «Αγιο Πνεύμα και το Kαθαρτήριο». Aρκέστηκε προφανώς στην πολιτική λύση που είχε σχεδιαστεί μετά την Αλωση, η οποία του επέτρεπε να διατηρεί το θρήσκευμά του –νομιμοποιητική βάση της εξουσίας του για τους μουσουλμάνους υπηκόους του– και του έδινε μιαν έμμεση νομιμοποίηση, με την εμπλοκή του στα εκκλησιαστικά της Oρθόδοξης Eκκλησίας, για τους χριστιανούς υπηκόους του. Εχασε έτσι την ευκαιρία να γίνει ένας νέος Kαρλομάγνος, «αυτοκράτορας των Eλλήνων και της Aνατολής» με τις ευλογίες της ΡKαθολικής Eκκλησίας, και αρκέστηκε στον διττό ρόλο του χαλίφη αυτοκράτορα, με την Oρθόδοξη Eκκλησία –και ό,τι αυτή εξέφραζε, δηλαδή την κοινωνία των ορθόδοξων Pωμιών– να επιβιώνει, με πολλές είναι αλήθεια θυσίες, στην Aνατολή μέσα στον κλοιό της νέας αυτοκρατορίας.
(ΠΗΓΗ: ΟΟΔΕ)
ΙΚ
Το ότι ετάφη μεταξύ των Βυζαντινών αυτοκρατόρων αφού ο ίδιος αισθανόταν συνεχιστής της Βυζαντινής εξουσίας (και ως κρατική οντότητα, η Οθωμανικἠ Αυτοκρατορία, ήταν συνέχεια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας) γιατί να σημαίνει ότι έγινε Χριστιανός Ορθόδοξος; Υπάρχουν άλλα τεκμήρια; Υπάρχει η μαρτυρία κάποιου κληρικού ότι τον βάπτισε;
ΑπάντησηΔιαγραφήΗ Μητέρα του λέγετε ότι ήταν Ελληνίδα, δηλαδή ένας Γεννίτσαρος..
Διαγραφή-Τι λέτε επ΄αυτού Κ. ΙΚ;
ΒΓ
Ένα ενδιαφέρον σημείο από την προσωπική ιστορία του Μωάμεθ, ήταν η μητέρα του. Η επικρατούσα τουρκική άποψη για την μητέρα του Μωάμεθ ήταν ότι πάντως δεν ήταν Μουσουλμάνα, αλλά Χριστιανή. Αλλά το ίδιο υποστηρίζεται και για την αρχή της ίδιας της Οθωμανικής δυναστείας. Η επίσημη δυναστική παράδοση αναφέρει ότι ο ίδιος γενάρχη των Οσμανλίδων, ο Οσμάν, παντρεύτηκε κόρη Δερβίση, δηλαδή μη ορθόδοξου μουσουλμάνου που έγινε μητέρα του Ορχάν, δηλαδή η αρχή της ίδιας της αυτοκρατορίας δεν έχει σχέση με το κανονικό ορθόδοξο Ισλάμ. Η ίδια η μητέρα του Μωάμεθ ήταν Χριστιανή ορθόδοξη (δεν αναφέρεται αν ήταν ελληνίδα ή όχι), ενώ ο ίδιος ο Μωάμεθ, όπως αναφέρουν τα στοιχεία της εποχής, δεν πρέπει να ήταν ορθόδοξος Μουσουλμάνος, αλλά Αλεβίτης. Και γι’ αυτό δεν ήταν τυχαίο ότι έδειχνε μεγάλη προτίμηση σε οτιδήποτε περσικό και σε όλες τις δοξασίες του Σιϊτισμού.
ΔιαγραφήΙΚ