Ομολογία

ΟΙ ΠΡΩΤΟΠΟΡΟΙ

ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ ΤΟΥ 1821

Ὁ ἑορτασμός τών Ἐθνικών Ἐπετείων αποκτά μεγαλύτερη σημασία καί μεταδίδει πιό ούσιαστικά μηνύματα όταν αναζητούμε όχι μόνο τούς πρωταγωνιστές τών πεδίων τών μαχών, αλλά κυρίως όταν ανιχνεύουμε τούς πνευματικούς προδρόμους, αυτούς πού άνοιξαν τόν δρόμο.

Τιμώντας, λοιπόν, τήν 25^η Μαρτίου, διπλή πανήγυρη, χριστιανική καί εθνική, καί αναλογιζόμενοι πόσοι ήρωες αγωνίσθηκαν καί θυσιάσθηκαν κατά τήν Ἑλληνική Ἐπανάσταση, καλόν εἶναι νά τιμούμε καί τούς πνευματικούς πρωτοπόρους, τούς καθοδηγητές, τούς εμπνευστές.

Ἕνας από αυτούς εἶναι ὁ Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης, ο οποῖος εκοιμήθη πρίν από 200 ακριβώς χρόνια, στίς 14 Ἰουλίου 1809. Ἐφέτος, λοιπόν, πού η Ἐκκλησία μας τιμά ἰδιαιτέρως τά 200 χρόνια από τήν οσιακή κοίμηση του Ἁγίου, άς γράψουμε δυό λόγια γιά τήν συνεισφορά του στήν προετοιμασία τού Ἀγώνος.

Ὄχι. Ὁ Ἅγιος Νικόδημος δέν οργάνωσε κλέφτες καί αρματολούς, ούτε μετεῖχε στήν ἐξέγερση τού παπά -Ευθύμη Βλαχάβα, τήν τελευταία μεγάλη ἐθνική ένοπλη κίνηση πρίν από τό 1821.

Δέν επιασε ποτέ όπλο στά χέρια του.

Ούτε ἔγραψε ἐπαναστατικά ή πολιτικά κείμενα όπως ὁ Ρήγας Φεραῖος.

Βοήθησε μέ τόν τρόπο του, τόν Φιλοκαλικό, τόν πνευματικό, τόν Ἡσυχαστικό, τόν συγγραφικό. ¨

Ο Μοναχός από τή Νάξο μέ τήν εντυπωσιακή θεολογική καί φιλολογική κατάρτιση, ο άνθρωπος πού συνέδεσε τό όνομά του μέ τό Ἅγιον Ὄρος, ο σπουδαῖος αυτός νεοπατερικός συγγραφεύς του 18^ου καί των αρχων του 19^ου αιώνος ἔδωσε χωρίς τυμπανοκρουσίες τόν δικό του αγώνα.

Μέ τό κομποσχοίνι, μέ τή νοερά προσευχή, μέ τήν πέννα, μέ τά βιβλία, μέ τόν γνήσιο πατριωτισμό του , τόν οποίο διακρίνουμε στά γραπτά του όσο κι άν προσπαθεῖ νά τόν παρουσιάσει μέ ήπιο τρόπο.

Ὁ Ἅγιος Νικόδημος ο Ἁγιορείτης βοήθησε τήν προετοιμασία τού Ἀγώνος στηρίζοντας τήν Χριστιανική Πίστη καί τό ελληνορθόδοξο φρόνημα τού υποδούλου λαού μας.

Διδάσκοντας τήν ορθή Θεολογία, καταγράφοντας τούς Κανόνες τής Ἐκκλησίας μας (Πηδάλιον), συμβουλεύοντας κληρικούς καί λαϊκούς (Συμβουλευτικόν Ἐγχειρίδιον), καλλιεργώντας τόν πνευματικό αγώνα κατά τών παθών ( Ἀόρατος Πόλεμος), ανθολογώντας τά σπουδαιότερα νηπτικά-ησυχαστικά κείμενα (Φιλοκαλία τῶν ἱερών Νηπτικών) , υπομνηματίζοντας τόν Ἀπόστολο Παύλο καί υμνώντας τήν Παναγία μας θύμιζε στούς σκλαβωμένους Ρωμηούς ότι μόνο διά τής εμμονής στήν Ὀρθοδοξία θά σωθούν καί ατομικά καί εθνικά.

Μέ τήν διδασκαλία καί μέ τά συγγράμματά του στερέωσε τήν ορθή Πίστη, τήν Ὀρθοδοξία καί απέτρεψε τούς εξισλαμισμούς συνεχίζοντας έτσι τό έργο του Ἁγίου Κσμά τού Αιτωλού.

Ἄλλωστε ὁ Ἅγιος Νικόδημος έμαθε τά πρώτα γράμματα στή Νάξο από τόν Χρύσανθο τόν Αιτωλό, κατά σάρκα αδελφό του μαρτυρικού Πατροκοσμά.

Ἡ εμμονή στήν Ὀρθοδοξία βοηθούσε τόν Χριστιανό νά μή χάσει τήν μοναδική οδό γιά τήν σωτηρία τής ψυχής του, αλλά επιπροσθέτως βοηθούσε τόν Ἑλληνισμό νά μή χάνει τά παιδιά του.

Ἐπί Τουρκοκραρτίας όποιος χανόταν γιά τήν Ὀρθοδοξία χανόταν καί γιά τόν Ἑλληνισμό.

Ὅποιος εξισλαμιζόταν εἰτε βιαίως εἴτε εκουσίως ελεγαν οτι «τούρκεψε».

Ἔχασε, δηλαδή, καί τήν θρησκευτική καί τήν ἐθνική του ταυτότητα.

Οι εξισλαμισμένοι μετετρέποντο σέ φανατικούς γενιτσάρους καί αρνητές των πατρώων παραδόσεων καί εχρησιμοποιούντο ως οι σκληρότεροι διώκτες τών Ὀρθοδόξων.

Πολλά δεινά υπέστη τό Γένος μας από τό μένος των νεοφωτίστων πού εξισλαμίζοντο καί ήθελαν νά αποδείξουν τήν αφοσίωσή τους στή νέα θρησκεία καί στήν Ὀθωμανική εξουσία.

Ἀκόμη καί στά νεώτερα χρόνια καταγράφονται εγκλήματα κατά Ἑλλήνων στή Μικρά Ἀσία από Τουρκοκρητικούς, δηλαδή εξισλαμισμένους πρώην Ὀρθοδόξους Ρωμηούς της Κρήτης.

Πολλοί Τουρκοκύπριοι από αυτούς πού οργάνωσαν παραστρατιωτικές ομάδες κατά των Ἑλληνοκυπρίων τό 1964-1974 προέρχονται από εξισλαμισμό Ὀρθοδόξων.

Τό ιδιο βλέπουμε καί στά Βαλκάνια. Οἱ σημερινοί Βοσνιομουσουλμάνοι προέρχονται από εξισλαμισμένους Σέρβους Ὀρθοδόξους, μέ τούς όποιος συγκρούσθηκαν πολλάκις καί ενόπλως.

Ἀντιθέτως όσοι παρέμεναν στήν Ὀρθοδοξία διατηρούσαν τήν εθνική τους ταυτότητα ακόμη καί αν εἶχαν αναγκασθεί νά μιλούν τουρκικά.

Κλασσικό παράδειγμα οι τουρκόφωνοι Ἕλληνες της Καππαδοκίας, τούς οποίους διακόνησε ο Ἅγιος Ἀρσένιος από τά Φάρασα.

Ἄρα τό έργο του Ἁγίου Νικοδήμου, όπως καί του Ἁγίου Κοσμά, του Ἁγίου Μακαρίου Κορίνθου καί άλλων κληρικών τού 18^ου αιώνος αφ’ ενός μέν βοήθησε τήν Ἐκκλησία νά μή χάσει και άλλα παιδιά της , αφ' ετέρου δέ βοήθησε τήν Πονεμένη Ρωμηοσύνη νά περιορίσει τίς εθνικές απώλειες, νά μή βλέπει τά παιδιά της νά εξισλαμίζονται.

Ἡ κορυφαία εθνική προσφορά του Ἁγίου Νικοδήμου πιστεύω ότι είναι η συγγραφή του Νέου Μαρτυρολογίου. Πρόκειται γιά ένα βιβλίο, τό οποίο περιλαμβάνει τό συναξάρι (βίο και μαρτύριο) 87 αγωνιστικών μορφών πού προτίμησαν νά θυσιασθούν παρά νά αλλαξοπιστήσουν.

Αυτοί είναι οι Νεομάρτυρες, οι πρώτοι αντιστασιακοί της δουλείας.

Παράλληλα μέ τό Κρυφό Σχολειό καί τούς κλεφταρματολούς, οι ταπεινοί αυτοί αγωνιστές της Πίστεως καί του Γένους μέ τήν προσευχή τους καί τήν Ὁμολογία τους «ειμαι Χριστιανός, δέν τουρκεύω» άνοιξαν τόν δρόμο γιά τήν λευτεριά, στερέωσαν τήν ελληνορθόδοξη συνείδηση, έδωσαν μαρτυρία Χριστού καί Ἑλλάδος, τόνωσαν τό φρόνημα των αδελφών τους, μείωσαν καί περιόρισαν τούς εξισλαμισμούς.

Μέ τό βιβλίο του αυτό, τό οποίο φέρει ημερομηνία 1794, αλλά ετυπώθη στήν Βενετία τό 1799, ο Ἅγιος Νικόδημος τολμά κάτω από τή μύτη του κατακτητή νά δώσει μήνυμα αντιστάσεως, νά καλλιεργήσει ελπίδα Ἀναστάσεως ψυχικής καί εθνικής, νά προτείνει καί σέ άλλους νά μιμηθούν τούς Νεομάρτυρες.

Στό προοίμιό του γράφει τά εξής λόγια πού θά μπορούσαν νά τού στοιχίσουν βάσανα καί φυλακίσεις δεδομένου οτι τό σύγγραμμα εκυκλοφορήθη ευρέως στόν χώρο του τουρκοκρατουμένου Ἑλληνισμού:

«Κατ’ αλήθειαν τούτο εἶναι θαύμα παρόμοιον ωσάν νά βλέπη τινάς μέσα εἰς τήν καρδίαν του χειμώνος εαρινά άνθη καί τριαντάφυλλα..... Ἐν τω καιρώ της αἰχμαλωσίας νά βλέπη ἐλευθερίαν»!

Ὅταν ο Ἅγιος εκοιμήθη σέ ηλικία 60 ετών στό κελλί των Σκουρταίων -εξω από τίς Καρυές τού Ἁγίου Ὄρους- τό μήνυμά του είχε διαδοθεί πανελληνίως:

Ἀξίζει νά ζής καί νά πεθαίνεις ώς Ὀρθόδοξος Ἕλλην!

Μετά από μόλις 12 χρόνια η σημαία του Σταυρού κυμάτιζε υπερήφανα στούς προμαχώνες των επαναστατημένων καί ο αέρας έφερνε παντού τό σύνθημα:

Ἐλευθερία ή Θάνατος!

Τό αίμα τών Νεομαρτύρων καί η διδασκαλία του Ἁγίου Νικοδήμου δέν πήγαν χαμένα.

Ἡ σπορά απέδωσε καρπούς.

Κ.Χολέβας

ΙΔΟΥ ΟΙ ΝΕΟΜΑΡΤΥΡΕΣ (κατά τον Αγιον Νικόδημον)

Στον τόπο της εκτελέσεως ήρθε ο κριτής και άλλοι Τούρκοι άρχοντες.

Ο κριτής πρόσταξε τον άγιο να γονατίσει. Και γονάτισε.

Έρχεται μπροστά του ο δήμιος, ένας άγριος μισόγυμνος, Χασάν λεγόμενος, από τα μέρη της Προύσσας, που δούλευε στο Σαλαχανά (σφαγείο).

Στάθηκε μπροστά στον άγιο απειλητικά, έχοντας στα δόντια του τεράστιο μαχαίρι και στα χέρια του τουφέκι.

Οι Αγαρηνοί φώναζαν επιτακτικά και απειλητικά στον άγιο να αρνηθεί την πίστη του Χριστού και εκείνος απαντούσε:

«Είμαι χριστιανός και θα πεθάνω χριστιανός».

Ο δήμιος πήγε πίσω απ' τον άγιο που ήταν γονατιστός και του έριξε μια τουφεκιά στην πλάτη και άρχισε να βγαίνει αίμα πολύ.

Αφήνοντας το τουφέκι, έπιασε το μαχαίρι και λέγει στον άγιο να σκύψει το κεφάλι του.

Έδωκε με ορμή το πρώτο χτύπημα και το μαχαίρι σφηνώθηκε στον τράχηλο.

Ο δήμιος το έβγαλε με κόπο και έδωκε δεύτερο χτύπημα και τρίτο.

Κατόπιν πήρε απ' το ζωνάρι του μικρότερο μαχαίρι και απέκοψε τελείως τον λαιμό.

Σήκωσε το κεφάλι του αγίου ψηλά όσο μπορούσε να το ιδούν οι άρχοντες και ο λαός χριστιανοί και μωαμεθανοί.