Ομολογία

ΖΩΗ

ΜΕΤΑ ΘΑΝΑΤΟΝ

Μη κλαίτε τους νεκρούς!

του αρχιμ. Δανιήλ Αεράκη

Τις δυσκολώτερες εξετάσεις ο χριστιανός τις δίνει μπροστά στο φέρετρο.

Πώς αντιμετωπίζει το θάνατο; Όπως τον αντιμετωπίζουν οι άθεοι; Ή όπως αρμόζει σε πιστούς, που πιστεύουν, ότι η ζωή συνεχίζεται;

Πριν από μερικά χρόνια συναντήθηκαν δυο ισχυροί άντρες μεγάλων κρατών, ο ένας θεωρητικά άπιστος, ο άλλος θεωρητικά πιστός, αλλά στην πράξι υλιστής.

Ο πρώτος είπε κάπως ειρωνικά στο δεύτερο:

- Δεν νομίζω, ότι διαφέρουμε ιδεολογικά. Και σεις βλέπω να τρέμετε μπροστά στο θάνατο, όπως κι εμείς. Ποια, λοιπόν, η διαφορά μας;

Κι όμως υπάρχει μεγάλη διαφορά ανάμεσα στους πιστούς και τους απίστους.

● Για τους πρώτους ο θάνατος δεν είναι το τέρμα της ζωής, αλλ’ είναι αρχή μιας νέας ζωής. Για τους άλλους ο θάνατος είναι το φρικτό τέρμα της ζωής.

● Για τους πρώτους η στιγμή του θανάτου δεν είναι για κλάματα. Για τους άλλους είναι αφορμή θρήνων και κοπετών και οδυρμών.

Κάποτε αυτοί οι θρήνοι γίνονται συνήθεια και σε χριστιανούς ακόμα!

Άλλη είναι η στάσις των πιστών μπροστά στο θάνατο, άλλη των απίστων. Διαφορετική η ψυχολογία εκείνου, που σταματά στο χειμώνα, και διαφορετική εκείνου, που πιστεύει, ότι μετά το χειμώνα θα έρθη οπωσδήποτε η άνοιξις. Τα λόγια του Παύλου, που τα ακούμε σε κάθε εξόδιο ακολουθία δείχνουν το διαχωρισμό έναντι του θανάτου: «Ου θέλομεν δε υμάς αγνοείν, αδελφοί, περί των κεκοιμημένων, ίνα μη λυπήσθε καθώς και οι λοιποί οι μη έχοντες ελπίδα» (Α΄Θεσ.δ΄13).

● «Μη έχοντες ελπίδα». Απελπισμένοι νοιώθουν οι κοσμικοί και άπιστοι για το θάνατο κάποιου προσώπου.

- Πάει, χάθηκε ο άνθρωπος! Δεν θα τον ξαναδούμε. Κι ήταν τόσο καλός!

Όποιος δεν πιστεύει στην ανάστασι και στη μετά θάνατον ζωή θρηνεί, όπως θα θρηνούσε, αν ένα πολύτιμο πετράδι έπεφτε στη θάλασσα και το έχανε.

● Λέει σχετικά ο ιερός Χρυσόστομος: «Το κατακόπτεσθαι επί τοις απελθούσι των ουκ εχόντων εστίν ελπίδα, εικότως… Συ δε ο προσδοκών ανάστασιν, τίνος ένεκεν οδύρῃ; Άρα των μη εχόντων ελπίδα εστί το οδύρεσθαι» (Ε.Π.Ε. 22,472). Μετάφρασις: Το να οδύρεται κανείς για τους τεθνεώτες είναι γνώρισμα εκείνων, που δεν έχουν ελπίδα για την άλλη ζωή… Συ όμως, που περιμένεις ανάστασι, για ποιο λόγο οδύρεσαι; Άρα το να οδύρεται κανείς είναι ίδιον εκείνων, που δεν έχουν ελπίδα.

● Οι χριστιανοί έχουν ελπίδα. Και είναι αυτή βεβαία και ασφαλής (Εβρ. στ΄19). Όσο είναι σίγουρο, ότι μετά τη δύσι του ήλιου έρχεται η ανατολή, ότι μετά τη νύχτα έρχεται η μέρα, ότι μετά τη σπορά έρχεται η βλάστησις και ο θερισμός, ότι αυτός που κοιμάται ξυπνάει, τόσο, και πολύ περισσότερο, είναι σίγουρο, ότι μετά το θάνατο έρχεται η ζωή. Τόσο είναι σίγουρο, ότι τη στιγμή του θανάτου «μεταβαίνομεν εκ του θανάτου εις την ζωήν» (Ιωάν.ε΄24).

● Για τους χριστιανούς, όσοι αφήνουν την τελευταία τους στη γη αναπνοή, δεν αποκαλούνται νεκροί αλλά κεκοιμημένοι (Α΄Θεσ. δ΄14-15).

Ο θάνατος είναι κοίμησις.

● Κοίμησις φυσικά του σώματος, όχι της ψυχής. Η ψυχή, και όταν το σώμα σε τούτη τη ζωή κοιμάται, αυτή δεν κοιμάται. Έτσι και όταν το σώμα νεκρώνεται τη στιγμή του θανάτου, η ψυχή δεν πεθαίνει. Ζή ελεύθερη από τα δεσμά του σώματος∙ η ψυχή του χριστιανού φτερουγίζει στην πατρίδα της, στον ουρανό. Η ψυχή ζη την αιωνιότητα από την ώρα του θανάτου.

Το σώμα κοιμάται, για ν’ αναστηθή. Λέει ο ιερός Χρυσόστομος: «Τίνος ένεκεν θρηνείς, ει πιστεύεις ότι αναστήσεται, ότι ύπνος και κοίμησις το πράγμά εστι;» (Ε.Π.Ε. 22,474). Μετάφρασις: Για ποιο λόγο θρηνείς, αν πιστεύης, ότι θ’αναστηθή ο άνθρωπός σου, ότι ύπνος και κοίμησις είναι ο θάνατος;

Στ’ αλήθεια, πώς κάνουμε έτσι μπροστά στο φέρετρο δικού μας ανθρώπου; Είμαστε χριστιανοί; Ποια δικαιολογία μπορούμε να βρούμε;

● Για το χωρισμό; Βέβαια, ο χωρισμός προκαλεί κάποια θλίψι. Μα είναι προσωρινός, αφού σύντομα θα ξανασυναντηθούμε με το πρόσωπό μας.

● Για το ότι χάσαμε το στήριγμά μας; Μα, διερωτάται ο Χρυσόστομος, ο άντρας σου ή το παιδί σου μπορούν να σου ασφαλίσουν τη ζωή, ενώ ο Θεός δεν μπορεί;

● Για το ότι αγαπούσαμε αυτόν, που έφυγε; Βέβαια η αγάπη προξενεί κάποιο πόνο, αλλ’ όχι απαρηγόρητο θρήνο και μοιρολόγια και κατάρες προς το Θεό, που πήρε τον άνθρωπό σου. Μήπως αυτό φανερώνει, ότι λίγο αγαπάς το δικό σου άνθρωπο, και ακόμη λιγώτερο ή και καθόλου το Θεό;

Όποιος αγαπά το Θεό, δεν απελπίζεται. Όποιος αγαπά σωστά τον άλλον, χαίρεται, γιατί πήγε γρηγορώτερα στη μακαριότητα της αιωνιότητας.

● Για το ότι η συνήθεια επιβάλλει να μαυροντυθούμε και να φανούμε τεθλιμμένοι συγγενείς; Δηλαδή, η κοσμική συνήθεια είναι πάνω από την πίστι; Λέει ο Χρυσόστομος: «Οράς, ότι ουκ από συνηθείας, αλλ’ από απιστίας ημίν ο θρήνος γίνεται;» (Ε.Π.Ε. 22,480).

Η Ανάστασις του Χριστού εγγύησις

Οι νεκροί θ’ αναστηθούν. Δεν μπορεί να γίνη διαφορετικά. Αφού αναστήθηκε ο Χριστός, αφού αναστήθηκε η Κεφαλή, θ’ αναστηθή και το σώμα.

● Η Ανάστασις του Χριστού άνοιξε το δρόμο της αναστάσεως όλων των ανθρώπων.

● Η Ανάστασις είναι πολύτεκνη. Από τότε, που γέννησε τον πρώτο της Υιό, τον Ιησού Χριστό, είναι επόμενο να μας γεννήση όλους. Θα μας γεννήση, αφού ο Χριστός είναι «πρωτότοκος εκ των νεκρών» (Κολοσ. α΄18). «Ει πιστεύομεν, ότι Ιησούς απέθανε και ανέστη, ούτω και ο Θεός τους κοιμηθέντας δια του Ιησού άξει συν αυτώ» (Α΄Θεσ. δ΄14).

Εντύπωσι κάνει, ότι μιλώντας ο απ. Παύλος για τον Ιησού Χριστό, χρησιμοποιεί το ρήμα «απέθανε», ενώ για τους ανθρώπους χρησιμοποιεί το ρήμα «εκοιμήθησαν». Γιατί;

● Το υπερβατικό για το Χριστό είναι ο θάνατος. Ο Θεός δεν πεθαίνει ποτέ. Έγινε άνθρωπος ο Θεός και ως άνθρωπος υπέστη αυτό, που δεν μπορούσε ως Θεός να υποστή. Ο θάνατος του Ιησού είναι η υπέρβασις της αγάπης του Θεού για τη σωτηρία του κόσμου.

● Το υπερβατικό για τους ανθρώπους είναι η κοίμησις, η ανάστασις. Ο άνθρωπος ήταν φυσικό να πεθαίνη. Για να ζήση ο άνθρωπος υπέστη το σταυρικό θάνατο ο Θεάνθρωπος. Ο θάνατός Του η ζωή μας!

Χρησιμοποιεί ακόμη το ρήμα «απέθανε» για τον Ιησού, για να φανή, ότι όντως σωματικώς πέθανε, νεκρώθηκε. Δεν ήταν φαινομενικός ο θάνατός Του, αλλά πραγματικός.

Και για να τονιστή περισσότερο το «ανέστη». Ό,τι πεθαίνει, αυτό ανασταίνεται. Στην περίπτωσι του Κυρίου, η ανάστασίς Του δεν ήταν μόνο δική Του ανάστασις. Ήταν καρποφόρος ανάστασις. «Πάντας συνανέστησε».

Μιλώντας ο Ίδιος για την ανάγκη να πεθάνη, προκειμένου ν’ αναστηθή και να συναναστηθούμε όλοι μαζί Του, λέει: «Αμήν αμήν λέγω υμίν, εάν μή ο κόκκος του σίτου πεσών εις την γην αποθάνη, αυτός μόνος μένει∙ εάν δε αποθάνη, πολύν καρπόν φέρει» (Ιωάν. ιβ΄24).

Το πρόβλημα, λοιπόν, είναι αν πιστεύουμε στο θάνατο και στην ανάστασι του Ιησού. Και στο περίφημο κεφάλαιο της αναστάσεως, στο 15^ο της Α΄προς Κορινθίους Επιστολής, αυτή την πίστι στην ανάστασι του Ιησού παρουσιάζει στα ζωηρά επιχειρήματά του ως προϋπόθεσι, αλλά και ως απόδειξι της δικής μας αναστάσεως. Όποιος δεν πιστεύει, ότι θ’ αναστηθούν από τα μνήματα οι νεκροί, αυτός δεν πιστεύει και στην Ανάστασι του Χριστού, αφού ο Χριστός «απαρχή των κεκοιμημένων εγένετο» (Α΄Κορ. ιε΄20).

Εφ’ όσον λοιπόν, πιστεύουμε, ότι αναστήθηκε ο Χριστός, πιστεύουμε, ότι και οι άνθρωποί μας, που κοιμήθηκαν, θα ξυπνήσουν. Η δύναμις που ενήργησε την ανάστασι του Κυρίου, η ίδια θα ενεργήση και την ανάστασι όλων των κεκοιμημένων. «Ούτω και ο Θεός τους κοιμηθέντας δια του Ιησού άξει συν αυτῷ».

Τι σημαίνει αυτό το «διά του Ιησού;» Δυο πράγματα σημαίνει:

● Το ένα: Οι Χριστιανοί κοιμούνται, πεθαίνουν, «δια του Ιησού», δηλαδή, με την πίστι στον Ιησού. Πιστεύουν ακράδαντα, ότι δεν σβήνουν με το θάνατο, αλλ’ ότι θα ζουν τη ζωή την αθάνατη.

● Το άλλο: Ο Θεός θα τους οδηγήση, μαζί με τον Ιησού, στην ένδοξη και αιώνια ζωή. Εν ονόματι της αναστάσεως και της δόξας του Ιησού, θ’ αναστηθούν και θα δοξασθούν και οι κοιμηθέντες.

Ζώντες και κεκοιμημένοι

Η ένδοξη ζωή είναι για όλους. Και για όσους, κατά τη μέρα της δευτέρας παρουσίας, θα έχουν κοιμηθή, και για όσους θα βρίσκωνται ζωντανοί. Οπωσδήποτε η δευτέρα παρουσία θα βρη ορισμένους χριστιανούς ζώντες.

Η προσδοκία των πρώτων χριστιανών έλεγε, ότι κοντινός θα ήταν ο χρόνος της ελεύσεως του Κυρίου. Μπορεί κι εμείς, έλεγαν, να είμαστε ακόμα ζωντανοί και να υποδεχτούμε τον Κύριο, «ερχόμενον κρίναι ζώντας και νεκρούς».

Μιλάει ο Παύλος και για τους κοιμηθέντες και για τους ζώντες, τους «περιλειπομένους»: «Ημείς οι ζώντες οι περιλειπόμενοι, εις την παρουσίαν του Κυρίου ου μη φθάσωμεν τους κοιμηθέντας» (Α΄Θεσ.δ΄15).

● Πού θ’ ανήκουμε εμείς; Στους ζώντες ή στους κοιμηθέντες; Μικρή σημασία έχει αυτό. Σημασία έχει, ότι είτε ζούμε, είτε πεθάνουμε, η δευτέρα παρουσία θα είναι και για μας. Και τα δικά μας πεπραγμένα, όλα «γυμνά και τετραχηλισμένα τοις οφθαλμοίς αυτού» (Εβρ.δ΄13).

● Το αν θα προηγηθούν άλλοι, το αν στη σειρά θα είμαστε πρώτοι ή τελευταίοι, αυτό ελάχιστη σημασία έχει.

● Είναι φυσικό βέβαια να προηγηθή η ανάστασις των νεκρών. Όταν πρόκηται να γίνη ένα ταξίδι, προηγείται η αφύπνισις εκείνων, που κοιμούνται. Να ξυπνήσουν. Οι ξύπνιοι τους περιμένουν να ξυπνήσουν.

● Έτσι θα προηγηθή η ανάστασις των κεκοιμημένων. Αλλά και για λόγους δικαιοσύνης. Τα σώματα των αγίων προηγούνται και στην ανάστασι και στη δόξα.

Άλλωστε από τη στιγμή, που θα γίνη η δευτέρα παρουσία του Κυρίου, δεν θα υπάρχη χρόνος. Όλα θα γίνουν «εν ατόμω, εν ριπή οφθαλμού, εν τη εσχάτη σάλπιγγι∙ σαλπίσει γαρ, και οι νεκροί εγερθήσονται άφθαρτοι» (Α΄Κορ.ιε΄52).

Οι ζώντες, όσο ζουν, φυσικά βρίσκονται μέσα στο χρόνο. Στα τέλη του χρόνου, λοιπόν, θα δουν να έρχεται ο Κύριος, ν’ ανασταίνωνται οι νεκροί. Από κει και πέρα όμως, χρόνος δεν θα υπάρχη. Θα περάσουν και αυτοί στην άχρονη αιωνιότητα. Όχι όπως είναι. Θα αλλάξουν όλοι. «Ιδού μυστήριον λέγω∙ Πάντες μεν ου κοιμηθησόμεθα, πάντες δε αλλαγησόμεθα» (Α΄Κορ.ιε΄51).

● Μη λησμονούμε, ότι πρόκειται για μυστήριο. Και ας μη πολυπραγμονούμε. Ας μη θέλουμε, με επικίνδυνη περιέργεια, να εισέλθουμε στο μυστήριο και να ερευνήσουμε τα πράγματα.

Ένα ενδιαφέρει: Να ετοιμαζώμαστε για την υπάντησι του Κυρίου. Να γρηγορούμε!

Η στιγμή της δευτέρας παρουσίας

Θα κατεβή ο Κύριος. Η πρώτη Του παρουσία αποτελεί την εγγύησι και για τη δεύτερη παρουσία Του.

● Η εκπλήρωσις της επαγγελίας για την πρώτη κατάβασι του Υιού του Θεού, αποτελεί εγγύησι, ότι θα εκπληρωθή και η άλλη επαγγελία για τη δεύτερη κατάβασί Του.

● Ποια επαγγελία (υπόσχεσι) έδωσε ο Θεός και δεν εκπληρώθηκε; Η επαγγελία της δευτέρας καταβάσεώς Του επανελήφθη και λίγο προτού αναληφθή στους ουρανούς. Οι δυο λευκοντυμένοι άγγελοι διαβεβαίωσαν τους μαθητές που παρακολουθούσαν εκστατικοί: «Τι εστήκατε εμβλέποντες εις τον ουρανόν; Ούτος ο Ιησούς ο αναληφθείς αφ’ υμών εις τον ουρανόν, ούτως ελεύσεται όν τρόπον εθεάσασθε αυτόν πορευόμενον εις τον ουρανόν» (Πράξ.α΄11).

● Θα κατεβή ο Κύριος. Μόνο, που τη φορά αυτή η κατάβασίς Του δεν θα είναι συγκατάβασις. Δεν θα είναι κένωσις της θεϊκής δόξης.

● Θα είναι φανέρωσις εν δόξῃ. Θα έρθη με όλο το θεϊκό μεγαλείο και κύρος Του. Θα έρθη όχι ως άφεσις, αλλ’ ως δικαιοσύνη.

● Θα κατεβή. Θα ηχήση αγγελική σάλπιγγα. Εγερτήριο! Νεκροί, εγέρθητε! Όλοι εγέρθητε! Και το παράγγελμα θα εκτελεστή αμέσως (Ιωάν. ε΄28).

Όσοι δεν ξέρουν η δεν θέλουν να ξέρουν και να πιστεύουν στην παντοδυναμία του Θεού, απορούν ή αμφιβάλλουν για την ανάστασι όλων των νεκρών.

● Εκείνος, που πραγματοποιεί το δύσκολο, δεν μπορεί να πραγματοποιήση το εύκολο;

● Το δύσκολο είναι η εκ του μη όντος δημιουργία. Το εύκολο είναι η ανάστασις υπαρχόντων σωμάτων, έστω και καέντων και εξαφανισθέντων. Το εύκολο είναι η ζωοποίησις προϋπαρχούσης ύλης. Λέει ο ιερός Χρυσόστομος: «Τι ευκολώτερον, εκ του μη όντος εις το είναι παραγαγείν, ή διαλυθέντα αναστήσαι πάλιν;» (Ε.Π.Ε, 22,490). Μετάφρασις: Τι είναι πιο εύκολο; Από το μηδέν να φέρη ο Θεός κάτι στην ύπαρξι, ή, αν αυτό διαλυθή, να το αναστήση πάλι;

● Για όσους είτε αμφισβητούν, είτε απορούν για την ανάστασι των νεκρών, στήριγμα στην πίστι είναι οι τόσες και ποικίλες αναστάσεις, που συμβαίνουν καθημερινά στη ζωή.

● Αναστάσεις στη φύση, με τα φυτά.

● Αναστάσεις στο στερέωμα με τον ήλιο, που πεθαίνει καθημερινά και ανασταίνεται.

● Αναστάσεις στο ανθρώπινο γένος, με τις γεννήσεις και ιάσεις.

● Αναστάσεις, προ παντός, στους αμαρτωλούς, που εγείρονται πνευματικά από το λάκκο της αμαρτίας και ζουν την αλλαγή της ζωής.

Αρπαγή των ζώντων

Θαυμαστή θα είναι η ανάστασις των νεκρών κατά την ημέρα της δευτέρας παρουσίας του Κυρίου. Θαυμαστή θα είναι και η αρπαγή των ζώντων. Από τη γη θα αρπαγούν σε μια άλλη κατάστασι.

● Όπως νεφέλη άρπαξε το Θεάνθρωπο Κύριο και Τον ανέβασε στον ουρανό, στα δεξιά του Πατρός, έτσι νεφέλες θ’ αρπάξουν τους ανθρώπους, που θα συμβή να ζουν κατά τη μέρα εκείνη, για να τους φέρουν μπροστά στο φοβερό βήμα του Κυρίου.

● Οι άγιοι, όσοι αγωνίζονται για τη ζωντανή τους ομολογία και για την έμπρακτη αγάπη, αυτοί θα βρίσκωνται πάντοτε με τον Κύριο στη βασιλεία Του την επουράνια. Οι άλλοι, όσοι μόνοι επέλεξαν την οδό της σκληρότητας και αμετανοησίας, αυτοί θα πορευτούν στον τόπο, που για το Σατανά υπάρχει, δηλαδή στην αιώνια κόλασι (Ματθ.κε΄41).

● Για την αλλαγή της καταστάσεως, του όλου σκηνικού της ζωής, λέει ο απ. Παύλος: «Έπειτα ημείς οι ζώντες οι περιλειπόμενοι άμα συν αυτοίς αρπαγησόμεθα εν νεφέλαις εις απάντησιν του Κυρίου εις αέρα, και ούτω πάντοτε συν Κυρίω εσόμεθα» (Α΄Θεσ.δ΄17).

Μεγάλη περιέργεια δείχνουν ωρισμένοι για το χρόνο και τον τρόπο της δευτέρας παρουσίας. Για το τι σημαίνει αρπαγή, νεφέλη, αλλαγή, συντέλεια του κόσμου, νέα γη και νέος ουρανός.

Αλλ’ η Γραφή πουθενά δεν ικανοποιεί την περιέργεια αυτή. Άλλωστε φανερώνει εγωισμό να θέλουμε να συλλάβουμε τα ασύλληπτα∙ να κατανοήσουμε όσα ο Κύριος απέκρυψε και δεν είναι αναγκαία να πληροφορηθούμε. Ας ακούσουμε τι σχετικά λέει ο ιερός Χρυσόστομος: «Παιδεύθητι, ώ άνθρωπε, εν τοις κάτω και τοις ενταύθα, και μη περιεργάζου μηδέ πολυπραγμόνει τον ουρανόν. Την γην ουκ οίδας, ειπέ μοι, αφ΄ής ετέχθης, εν ή ετράφης, ήν οικείς, ήν πατείς, ής άνευ ουδέ αναπνεύσαι δύνασαι, και τα τοσούτον αφεστηκότα πολυπραγμονείς;» (Ε.Π.Ε. 22,496-498). Μετάφρασις: Προσπάθησε, άνθρωπε, να μελετήσης τα ευρισκόμενα στη γη και να μη περιεργάζεσαι ούτε να καταπιάνεσαι με τον ουρανό. Τη γη δεν γνωρίζεις, όπου γεννήθηκες και όπου τράφηκες∙ τη γη, που κατοικείς, που πατείς, που χωρίς αυτήν δεν μπορείς ούτε ν’ αναπνεύσης, και καταπιάνεσαι να εξηγήσεις όσα απέχουν τόσο πολύ;

● Ένα ενδιαφέρει το χριστιανό: Να ζη έτσι στον παρόντα βίο, ώστε την ώρα της μεγάλης αλλαγής του σύμπαντος κόσμου, άγγελοι στα φτερά τους να τον «αρπάξουν» και να τον φέρουν στη δόξα του Κυρίου.

● Η σκέψις της δευτέρας παρουσίας, η πίστις στην έλευσι του Χριστού, η ελπίδα της βασιλείας των ουρανών είναι η «παράκλησις» των πιστών.

Ο ένας ενισχύει τον άλλον μ’ αυτή την ελπίδα. Και όλοι μαζί παρακαλούν τον Αγαπητό: «Ναι, έρχου, Κύριε Ιησού» (Αποκ.κβ΄20).

Αρχιμ. Δανιήλ Γ. Αεράκης

Περιοδικό «ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΒΑΠΤΙΣΤΗΣ» τ. 554-Ιούνιος 2011