Ο Νόμιμος και Κανονικός
μητροπολίτης Αττικής
και Μεγαρίδος
κ. ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ
μιλάει γιά όλα
Συνέντευξη στον Νίκο Παπαχρήστου
Β΄μέρος
Στο δεύτερο και τελευταίο μέρος της αποκλειστικής συνέντευξης που παραχώρησε στο Amen.gr ο Μητροπολίτης Νικόδημος Γκατζιρούλης μιλάει για τον Αρχιεπίσκοπο και το ενδεχόμενο συνάντησής μαζί του, για την «χειμερινή σιωπή» της Εκκλησίας, για τα περιβάλλοντα και τα επιτελεία. Σχολιάζει την παρουσία του κ.Ιερωνύμου στο Υπουργικό Συμβούλιο ενώ αναφέρεται και στους νεοεκλεγέντες μητροπολίτες Κηφισίας και Ιλίου. Ο Μητροπολίτης Νικόδημος απαντά σε ερωτήματα του Νίκου Παπαχρήστου σχετικά με τις δικές του επιλογές και την στάση της Ιεραρχίας απέναντί του.
Είναι η πρώτη φορά ύστερα από πολλά χρόνια που ο Μητροπολίτης Νικόδημος μιλάει για όλους και για όλα. Στο πρώτο μέρος της συνέντευξής του ( http://www.amen.gr/index.php?mod=news&op=article&aid=2738 ) μίλησε για τους Αρχιεπισκόπους Ιερώνυμο Α’, Σεραφείμ και Χριστόδουλο καθώς και για τον σημερινό Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο Β’. Αποκάλυψε τις συζητήσεις που είχε με τον μακαριστό Σεραφείμ αλλά και τις υποσχέσεις που έλαβε πριν τις αρχιεπισκοπικές εκλογές του 2008.
Όπως είπε ακόμα δεν τον επισκέφθηκε η τριμελής επιτροπή εκ Αρχιρέων που όρισε η Σύνοδος για να του ανακοινώσει επισήμως την πρόσφατη απόφαση που έλαβε για την υπό όρους άρση του επιτιμίου ακοινωνησίας που του έχει επιβληθεί. Ωστόσο αξίζει να σημειωθεί ότι ο Μητροπολίτης Νικόδημος δεν δέχεται το επιτίμιο και κατέστησε σαφές μέσω του Αmen.gr ότι δεν πρόκειται να πάρει μαζί του αλλά ούτε και θα μείνει στη ζωή της Εκκλησίας ο στιγματισμός που του έκαναν.
Ακολουθεί το Β’ μέρος της συνέντευξης του Μητροπολίτη πρώην Αττικής και Μεγαρίδος Νικοδήμου στον Νίκο Παπαχρήστου:
Μητροπολίτης Νικόδημος: Είναι αλήθεια ότι γι’ αυτό έγινε;
Ν.Π.: Εσείς για ποιο λόγο πιστεύετε;
Μητρ.Νικόδημος: Δεν ξέρω, πώς να ξέρω… Γι’ αυτό έγινε;
Ν.Π.: Στις νεοσύστατες αυτές Μητροπόλεις εξελέγησαν δύο νέοι επίσκοποι. Είχατε κάποια επικοινωνία μαζί τους;
Μητρ. Νικόδημος: Tι επικοινωνία να έχουμε;
Ν.Π.: Ακούγεται ότι σας επισκέφθηκαν…
Μητρ.Νικόδημος: Όχι. (παύση) Μήπως έχω καμία υποχρέωση να κάνω εγώ κάποια επίσκεψη;
Ν.Π.: Ρωτώ γιατί ο Ιλίου σε συνέντευξή του στο Amen.gr, μεταξύ άλλων, είχε πει ότι θα σας επισκεφθεί… Άλλωστε στην χειροτονία του απηύθυνε και ένα μήνυμα προς εσάς…
Μητρ.Νικόδημος: Θα σας παρακαλέσω να μη μου το πείτε αυτό το μήνυμα. Σας παρακαλώ να το αφήσετε στην άκρη…
Ν.Π.: Δεν θέλετε να το σχολιάσετε…
Μητρ.Νικόδημος: Δεν θα ήθελα, μην μου το λέτε…
Ν.Π.: Είναι χειροτονία σας…
Μητρ.Νικόδημος: Ε, ακόμα καλύτερα… Δεν θέλω να σχολιάσω, διότι απλούστατα και ο ίδιος ξέρει πολύ καλά πως εξελίχθηκαν τα πράγματα, πως ήρθε και πως ξανάρθε εδώ και όλα τα υπόλοιπα…
Ν.Π.: Σεβασμιώτατε, στο έντυπο σας «Ελεύθερη Πληροφόρηση», χρησιμοποιείτε κάποιες φορές σκληρή γλώσσα. Πιστεύετε ότι βοήθησε η κριτική που ασκήσατε μέσα από το έντυπό σας, την επικοινωνία σας με το Σώμα της Ιεραρχίας;
Μητρ.Νικόδημος: Αυτό δεν είναι εύκολο να το εκτιμήσει κανείς αμέσως. Μερικά πράγματα διαβάζονται, κρίνονται, συζητούνται, επηρεάζουν ενδεχομένως και κάποιες απόψεις και μερικά πράγματα διαβάζονται στην επόμενη δεκαετία ή στον επόμενο αιώνα. Το να φωτογραφίζει κανείς μια πραγματικότητα δεν σημαίνει ότι αυτομάτως αλλάζει και η πραγματικότητα αυτή. Αλλά ενδεχομένως αυτή η «φωτογραφία» αποτελεί μια επισήμανση του τι πρέπει να γίνει ή τι επείγεται να γίνει. Δεν ξέρω πόσο βοηθάει. Προσωπικά αισθάνομαι ότι είμαι υποχρεωμένος, όχι μόνο στο Σώμα της Ιεραρχίας, αλλά να δώσω μια εικόνα της Εκκλησίας αυτής της στιγμής. Αν αυτό βοηθήσει ή δεν βοηθήσει…
Ν.Π.: Mε τι σκοπό;
Μητρ.Νικόδημος: Έτσι αδελφέ μου έχουμε ολόκληρη την ιστορία. Είναι χαρακτηριστικό, από την Καινή Διαθήκη μέχρι σήμερα, που περνάει απ’ όλα τα Πατερικά κείμενα η ιστορία, συμπληρώνουμε, σχηματίζουμε την εντύπωση για την εξέλιξη της εκκλησιαστικής μας ιστορίας, από τα κείμενα αυτά. Όχι από τους εκτός Εκκλησίας. Αλλά από την κριτική που έχει γίνει μέσα από την Εκκλησία. Η ίδια η Καινή Διαθήκη μιλάει για αδυναμίες των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου, για αδυναμίες των Αποστόλων, τα κείμενα των Αποστολικών Πατέρων της πρώτης Αποστολικής περιόδου πάλι κάνουν λόγο για διάφορες αδυναμίες εκκλησιαστικών παραγόντων, τα κείμενα των Πατέρων επανέρχονται και έτσι γνωρίζουμε λεπτομέρειες, για παράδειγμα ο Μέγας Βασίλειος και ο Άγιος Γρηγόριος ο θεολόγος και οι επίσκοποι αυτής της περιόδου, φωνάζουν και διαμαρτύρονται, λέγοντας «που ήμασταν και που φτάσαμε».
Επομένως δεν σημαίνει ότι κανένας δεν έχει δικαίωμα να κάνει κριτική. Και ούτε σημαίνει ότι αυτή η κριτική είναι η αρίστη ή η αποτελεσματικότερη αλλά ενδεχομένως κάποτε βοηθήσει σε κάτι. Μπορεί σήμερα, μπορεί αύριο ή μεθαύριο.
Ν.Π.: Να γυρίσουμε άλλη μια φορά πίσω στα γεγονότα που αποδείχθηκαν καθοριστικά για την πορεία σας… Όταν αποφασίστηκε η απομάκρυνση σας από τον θρόνο, ήσασταν ο μόνος «Ιερωνυμικός» μητροπολίτης ή απομακρύνθηκαν και όλοι όσοι εξελέγησαν εκείνη την περίοδο;
Μητρ.Νικόδημος: Όχι όλοι. Αυτά είναι γνωστά. Και με τι κριτήρια έγιναν οι απομακρύνσεις... Κανένας δεν εκλήθη σε απολογία. Για τους εννέα, διαβάστηκαν οι φάκελοι και σε δύο ώρες μέσα, ετέθησαν εκτός των Μητροπόλεων τους. Για όνομα του Θεού. Σε δύο ώρες αποπέμφθηκαν εννέα μητροπολίτες. Υπήρξε δε και η περίπτωση του μακαρίτη του Κιλκισίου που δεν ήταν «Ιερωνυμικός», γιατί είχε γίνει νωρίτερα,εναντίον του οποίου είχαν διαταχθεί ανακρίσεις από τον τότε Πατρών Νικόδημο, και ο Σεραφείμ είπε, και αυτό είναι επισήμως καταγεγραμμένο, «προτείνω ο φάκελος των ανακρίσεων να τεθεί στο αρχείο και να κηρυχθεί έκπτωτος ο Μητροπολίτης»…
Ν.Π.: Εσείς γιατί πιστεύετε ότι έγινε αυτή η «διάκριση»; Έγινε κάποια επιλογή;
Μητρ.Νικόδημος: Τώρα και εγώ δεν μπορώ να το γνωρίζω αυτό ακριβώς γιατί δεν ήμουν μέσα…
Ν.Π.: Ναι αλλά σεβασμιώτατε δεν διερωτηθήκατε ποτέ; Δεν θελήσατε να μάθετε τα κριτήρια;
Μητρ.Νικόδημος: Κοιτάξτε, είχε ακουστεί τούτο. Ότι υπήρχε η πρόθεση να προχωρήσει περισσότερο και ο τότε Λαμίας Δαμασκηνός είπε στον Σεραφείμ, «μην τους βάλουμε και όλους και γίνει μεγάλος θόρυβος. Σιγά, σιγά…». Και έγινε αυτή η πρώτη φάση, περιμένοντας την στιγμή να κάνουν τη δεύτερη. Αλλά στο μεταξύ έπεσε η Δικτατορία, γιατί αυτές οι απομακρύνσεις έγιναν αρχές Ιουλίου, έπεσε η Δικτατορία και σταμάτησαν όλα…
Ν.Π.: Και έρχεται ύστερα από χρόνια η δικαστική δικαίωσή σας…
Μητρ.Νικόδημος: Ναι.
Ν.Π.: Κατά τους νόμους της Πολιτείας…
Μητρ.Νικόδημος: Ναι.
Μητρ.Νικόδημος: Δεν έκανε προτάσεις. Έπαιζε παιχνίδι. Μη γελιόμαστε. Μη γελιόμαστε.
Ν.Π.:Κάποιοι επέλεξαν να πάνε σε άλλη Μητρόπολη, όπως ο μακαριστός ο Απόστολος στο Κιλκίς…
Μητρ.Νικόδημος: Απλώς, απλώς… ε, δυο, τρεις περιπτώσεις… αυτές…
Ν.Π.: Ποιοι δεν είχατε δεχθεί την πρόταση Σεραφείμ…
Μητρ.Νικόδημος: Ποια πρόταση. Δεν υπήρχε καμία…
Ν.Π.: Σε εσάς δεν έκανε;
Μητρ.Νικόδημος: Κάποτε, μετά από καιρό, μου έκανε πρόταση να πάω στην Αμαλιάδα. Να κάνω τι;
Ν.Π.: Σε προσωποπαγή Μητρόπολη;
Μητρ.Νικόδημος: Καταρχήν είναι απαράδεκτες οι προσωποπαγείς Μητροπόλεις και το ξέρετε αυτό. Και όταν υπήρξε μεταγενέστερο θέμα, όταν δεν πήγαν οι μητροπολίτες στην Αλβανία και είπαν να γίνουν προσωποπαγείς Μητροπόλεις, ο ίδιος ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος είπε ότι δεν γίνεται γιατί δεν το επιτρέπουν οι Ιεροί Κανόνες. Πως εγώ να το δεχόμουν αυτό;
Ν.Π.: Σεβασμιώτατε, υπήρξαν όμως αδελφοί σας που δέχθηκαν την αποκατάστασή τους σε άλλες μητροπόλεις…
Μητρ.Νικόδημος: Υπήρξαν αδελφοί μου, εγώ όμως δεν συμφώνησα…
Ν.Π.: Εσεις δηλαδή επιθυμούσατε να αναλάβετε την χηρεύουσα Μητρόπολη Αττικής…
Μητρ.Νικόδημος: E, λοιπόν; Τι εμπόδιζε; Τι εμπόδιζε;
Ν.Π.: Πιστεύετε ότι αυτό αποτέλεσε τη βάση πάνω στην οποία η Σύνοδος πήρε την απόφαση του επιτιμίου της ακοινωνησίας; Αν δεν κάνω λάθος λόγω της αρνήσεως σας προχώρησε στην απόφασή της…
Μητρ.Νικόδημος: Εάν είχε πρόβλημα, είχε τη δυνατότητα να με καλέσει σε απολογία. Και να είναι αξιοπρεπέστατη η πράξη τους. Δεν έγινε…
Ν.Π.: Άρα ήταν μια αναξιοπρεπής απόφαση;
Μητρ.Νικόδημος: To κάθε τι που αποφασίζει έτσι ο οποιοσδήποτε μεταξύ καφέ και γλυκού, να γίνει έτσι ή αλλιώς κάτι, αυτό είναι απαράδεκτο…
Ν.Π.: Απαντήστε μου παρακαλώ. Χαρακτηρίζετε την απόφαση αναξιοπρεπή;
Μητρ.Νικόδημος: Και για εκείνους που το προτείνανε και για εμένα αν θα τη δεχόμουν… Από την στιγμή που βγήκε η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας ήταν υποχρεωμένη η Σύνοδος να δεχθεί την απόφαση αυτή.
Ν.Π.: Εσείς ζητούσατε την Μητρόπολη Αττικής ή την επιστροφή σας στην παλαιά Μητρόπολη Αττικής και Μεγαρίδος;
Μητρ.Νικόδημος: Κοιτάξτε, αυτό το θέμα δεν ετέθη καθόλου. Ούτε από εμένα, ούτε εκείνοι μου είπαν τίποτα, ούτε με ρώτησαν ποτέ. Απλούστατα προ του θανάτου του Δωροθέου, το ‘91 ή ‘92, ο Σεραφείμ είχε κάνει μια ευρύτερη επιτροπή στην οποία προήδρευε ο μακαρίτης ο Μεσσηνίας και ήθελε τις απόψεις μας. Εγώ τότε πρότεινα το εξής. Επειδή ο Δωρόθεος ήταν και σε αυτή την ηλικία, δεν θα ήθελα να βρισκόταν εκτός Μητροπόλεως, πρότεινα να έπαιρνε ένα κομμάτι, το Μαρούσι για παράδειγμα, να έχει πόρους, να λειτουργεί και εγώ να πάρω την λάντζα, την υπόλοιπη περιοχή.
Ν.Π.: Εσείς δηλαδή προτείνατε να γίνει το Μαρούσι χωροεπισκοπή;
Μητρ.Νικόδημος: Προσωρινά…
Ν.Π.: Μα πριν είπατε ότι οι Κανόνες δεν επιτρέπουν προσωποπαγείς Μητροπόλεις…
Μητρ.Νικόδημος: Ετίθετο θέμα προσωποπαγών Μητροπόλεων. Εγώ προσωπικά δεν δεχόμουν να αναλάβω… Πρότεινα να αναλάβει εκείνος και όποιος πέθαινε πρώτος, και θα μπορούσα να είχα πεθάνει εγώ, ο άλλος θα αναλάμβανε το σύνολο της Μητρόπολης.
Παρενέβη λοιπόν ο τότε Πατρών και μου είπε: «Τι θα λέγατε για την χρυσή τομή». Του απάντησα και εγώ ότι «χρυσή τομή» είναι μισοί δήμοι και μισές κοινότητες.
Ν.Π.: Δηλαδή προτείνατε τη διχοτόμηση της Μητροπόλεως…
Μητρ.Νικόδημος: Ναι. Και μάλιστα πήρα ένα χαρτί και το έγραψα με τα δικά μου γράμματα. «Η πρότασή είναι ίσοι δήμοι και ίσες κοινότητες». Ακολούθησε διάλλειμα και ο πρόεδρος της Επιτροπής επικοινώνησε με τον Αρχιεπίσκοπο Σεραφείμ. Και επιστρέφει και μου λέει, «αν θέλετε να μας δώσετε μια επιστολή ότι εμπιστεύεστε να ρυθμίσει το θέμα η Ιερά Σύνοδος». Τους απάντησα, «με συγχωρείτε, έρχομαι και δέχομαι να κουβεντιάσουμε γιατί η Σύνοδος έκανε ό,τι έκανε. Πως θέλετε να την εμπιστευθώ να λύσει το θέμα». Έκανα συγκεκριμένη πρόταση. Πως μπορούσα να έχω εμπιστοσύνη σε αυτό το Σώμα που μου έκανε όλη αυτή την ιστορία και να τους έλεγα να έκαναν ότι νόμιζαν…
Μετά έκαναν μια προσωποπαγή Μητρόπολη στα Λιόσια και έκαναν και εκλογή και εξέλεξαν τον Θεολόγο. Και φυσικά δεν δέχθηκε.
Ύστερα από καιρό συνεδρίασε η Ιεραρχία και μας κάλεσαν και πήγαμε σε ένα γραφείο και περιμέναμε. Και ήρθε ο τότε Πατρών και άρχισε να μας λέει κάτι «νεφελώδη» πράγματα περί σύστασης νέων μητροπόλεων. Όποτε του είπαμε ότι αφού δεν γνωρίζαμε κάτι συγκεκριμένο ας μας έδιναν γραπτώς μια συγκεκριμένη πρόταση. Ο Πατρών δεν απήντησε και επιστρέφοντας στην αίθουσα της Ιεραρχίας είπε ότι αρνηθήκαμε την πρότασή του και κάθε συνεννόηση και ότι προτιμήσαμε το επιτίμιο της ακοινωνησίας. Και έτσι δια βοής η Ιεραρχία επικύρωσε την απόφαση της Μικρής Συνόδου που είχε επιβάλει το επιτίμιο της ακοινωνησίας. Από όλα αυτά ποιο είναι το συμπέρασμα;
Οπότε οποιαδήποτε κουβέντα γίνεται τώρα ή μπαίνουμε σε ένα άλλο κλίμα σοβαρότητας, αδελφικής κοινωνίας, αλλά πραγματικά αδελφικής κοινωνίας και με τη διάθεση να κλείσουμε μια πληγή ή πάλι παίζουνε παιχνιδάκια και προσπαθούνε κάπου με τα παιχνιδάκια αυτά να πάρουν μια συγκατάθεση από το Νικόδημο και να πουν ότι έκλεισε το θέμα.
Ν.Π.: Άρα προς αυτή την κατεύθυνση ποια κίνηση πρέπει να υπάρξει και κατά πόσο αυτή μπορεί να συνδέεται με όρους;
Μητρ.Νικόδημος: …Μια κίνηση που να έχει μια βαθιά ειλικρίνεια και να θέλει πράγματι να θεραπεύσει. Στις πληγές πάντοτε ζητάμε την θεραπεία. Το να έρθει κάποιος να σου «σκάβει» την πληγή δήθεν ότι την θεραπεύει, αυτό δεν είναι θεραπεία.
Ν.Π.: Θα μπορούσε όμως κάποιος να πει ότι, να ο Κιλκισίου έκανε υπακοή στην Εκκλησία και δέχθηκε την Μητρόπολη που του προσέφερε. Ενώ ο Νικόδημος δεν έκανε υπακοή…
Μητρ.Νικόδημος: Έχω το δικαίωμα να μην δεχθώ. Δεν είμαι υποχρεωμένος από τίποτε. Έχω δικαίωμα να μην δεχθώ. Και όταν έχω τους Κανόνες οι οποίοι δεν μου δίνουν το δικαίωμα να δεχθώ δεν μπορεί κανένας να μου πει τι έκανε ο Απόστολος και τι έκανε ο οποιοσδήποτε άλλος. Κοιτάξτε, εάν εκείνη την εποχή γινόταν δεκτός ο Απόστολος στην Ζάκυνθο, όπου ήταν προηγουμένως μητροπολίτης, και τον έπαιρναν τον Παντελεήμονα και τον πήγαιναν οπουδήποτε αλλού θα είχε απαλλαγεί η Εκκλησία από όλες τις γνωστές δοκιμασίες… Γιατί αν ο Παντελεήμονας δεχόταν και έφευγε τότε από την Ζάκυνθο, θα τον έβαζαν κάπου αλλού οπωσδήποτε, αλλά δεν θα γινόταν όλη αυτή η ιστορία μετά, που η Εκκλησία πληγώθηκε φοβερά…
Ν.Π.: Είχα σκοπό να μιλήσουμε μόνο για ό,τι συνδέεται με την υπόθεσή σας. Εφόσον όμως αναφερθήκατε στον κ.Παντελεήμονα δεν μπορώ παρά να σας ρωτήσω αν θα θέλατε να κάνετε κάποιο σχόλιο…
Μητρ.Νικόδημος: Ξέρετε, δεν θα ήθελα να αναφερθούμε στο θέμα αυτό…
Μητρ.Νικόδημος: Θα πήγαινα. Γιατί να μην πάω; Τώρα τι θα κουβεντιάζαμε… που να ξέρω τι θα κουβεντιάζαμε.
Ν.Π.: Θα εκφράζατε ένα παράπονο γιατί τόσο καιρό περιμένετε;
Μητρ.Νικόδημος: Γιατί να μην… δεν έχω δικαίωμα να έχω ένα παράπονο; Δεν έχω δικαίωμα; Όταν αυτό γίνεται το 2008 (σ.σ. που ο Αρχιεπίσκοπος του είπε ότι θέλει να συναντηθούν) και φτάνουμε στο 2011, και γίνονται στο μεταξύ διάφορες κινήσεις… γιατί… Και εκείνος δεν θα έχει τη διάθεση να ακούσει τα παράπονά μου; Είναι κακό πράγμα; Είναι και αυτό αμαρτία; Αν μου το καταλογίζουν και αυτό ως αμαρτία…
Ν.Π.: Με μια τέτοια συνάντηση θα μπορούσατε να ξεπεράσετε τα προβλήματα;
Μητρ.Νικόδημος: Αδελφέ μου, δεν μπορώ να πω καμία κουβέντα γιατί μέχρι την στιγμή αυτή δεν έχω κάποιες ενδείξεις για το πώς και τι… Κουβέντιασα απόψε μαζί σας, μια χαρά. Δεν έχω τίποτα να κρύψω. Και εσείς ήρθατε εδώ με καλή διάθεση να κουβεντιάσουμε. Και κουβεντιάσαμε. Από εκεί και πέρα αν κουβεντιάσουμε (σ.σ. με τον Αρχιεπίσκοπο) με μια πρόθεση για τούτο ή το άλλο… Αλλά εκείνο που δέχομαι είναι με καλέσουν σε απολογία (χτυπάει δύο φορές το χέρι στο τραπέζι). Όταν με καλέσουν σε απολογία θα καθίσω ως σε δικαστήριο. Είναι αδιανόητο επί τριάντα έξι χρόνια να δέχεται κανείς ποινές χωρίς καμία διαδικασία δικαστική. Είναι απαράδεκτο…
Ν.Π.: Σεβασμιώτατε, να γυρίσουμε για άλλη μια φορά πίσω στον χρόνο και σε εκείνη την αμφιλεγόμενη περίοδο του Ιερωνύμου Α’ – της εκκλησιαστικής εκτροπής όπως είπαμε νωρίτερα ότι την ονομάζουν κάποιοι- και της μετάβασης στην εποχή Σεραφείμ. Είναι μια περίοδος που έγιναν πολλά πράγματα…
Μητρ.Νικόδημος: Ναι, κοιτάξτε σε αυτό δεν έχω καμία δυσκολία να δεχθώ ή να απορρίψω τίποτε. Έγραψα πρόσφατα ότι φταίει το όλο σύστημα. Εγώ θα ήθελα χωρισμό της Εκκλησίας από την Πολιτεία. Γιατί η Εκκλησία τουλάχιστον στον 20ο αιώνα έχει υποστεί φοβερές ταλαιπωρίες εξαιτίας αυτής της σχέσεως. Φοβερές ταλαιπωρίες. Το ότι έγινε η αριστίνδην Σύνοδος είναι το λιγότερο. Το μικρότερο. Η μεγάλη ζημιά έγινε από το 1916 με το ανάθεμα του Βενιζέλου. Από τότε ξεκίνησε μια περιπέτεια για την Εκκλησία, τραγική. Αλλαγές επισκόπων, το ένα, το άλλο, χίλια πράγματα…
Ν.Π.: Έχει λόγους να φοβάται η Εκκλησία από έναν πιθανό χωρισμό της από το Κράτος;
Μητρ.Νικόδημος: Τίποτα δεν έχει να φοβηθεί… Έχουμε συνηθίσει σε αυτό το σχήμα και μας αρέσει η παρουσία του «Χωροφύλακα»… Όχι, καθόλου δεν έχει να φοβηθεί…
Ν.Π.: Γιατί, Σεβασμιώτατε, δημιουργείται η αίσθηση ότι η Ιεραρχία επισείει τον κίνδυνο διάλυσης της Εκκλησίας από έναν τέτοιο χωρισμό ενώ στην Κοινωνία ακούγονται απόψεις ότι η Εκκλησία δεν θέλει τον χωρισμό για να μην χάσει τα λεφτά από το Κράτος…
Μητρ.Νικόδημος: Ακούστε, η Εκκλησία δεν έχει να φοβηθεί τίποτε. Έχουμε απλούστατα συνηθίσει αυτό το σχήμα. Είναι δάνειο από την Ρωσική Εκκλησία, από την εποχή του Πέτρου του Μεγάλου… Αυτή την στιγμή η Ρωσική Εκκλησία έχει απαγκιστρωθεί από αυτό το σχήμα, κινείται ελεύθερα και δεν υπάρχει στην οικουμένη καμία Ορθόδοξη Εκκλησία που να έχει τέτοια εξάρτηση με το Κράτος παρά μόνο η Ελληνική.
Ν.Π.: Για τον χωρισμό Εκκλησίας-Πολιτείας παίζει ρόλο και το… πρωτόκολλο;
Μητρ.Νικόδημος: Δυστυχώς, το Πρωτόκολλο παίζει ρόλο… Και τι ρόλο έχει αυτό το πράγμα… Ξέρεις ότι θα πάει ο Δεσπότης και ότι θα πάει και ο Νομάρχης από κοντά… Και τι έγινε; Άμα δεν θέλει ο άνθρωπος να μην πάει… Θέλει να έρθει στην Εκκλησία (σ.σ. ο πολιτικός) να κοπιάσει. Δεν θέλει, να μην έρθει.
Κάποτε ήμουν στην Μυτιλήνη και ετέθη θέμα ποιος θα πάει μπροστά, ο Νομάρχης ή ο Δεσπότης. Είπανε να πάει ο Νομάρχης. Και ο Δεσπότης δεν δεχόταν να πάει μπροστά ο Νομάρχης. Αφορμή ήταν η έλευση στο νησί ενός επισήμου από την Αθήνα. Κάποιου υπουργού. Και θα πήγαιναν να τον υποδεχθούν στο αεροδρόμιο και ο Νομάρχης και ο Δεσπότης. Ο δρόμος όμως προς το αεροδρόμιο, εκείνη την εποχή, ήταν στενός. Να πάνε και τα δύο αυτοκίνητα δεν γινόταν. Να πάει μπροστά ο Νομάρχης δεν δεχόταν ο Δεσπότης. Να πάει μπροστά ο Δεσπότης δεν δεχόταν ο Νομάρχης και είχε γίνει ολόκληρο θέμα. Τελικά ο Δεσπότης (σ.σ. από τότε) έπαιρνε το Νομάρχη στο αυτοκίνητό του και πήγαιναν μαζί… Λοιπόν 
Ν.Π.: Εξαντλείται η συζήτηση σε κοσμικά πράγματα…
Μητρ.Νικόδημος: E, πάει τέλειωσε…
Ν.Π.: Υπάρχει εκοσμίκευση στην Εκκλησία σήμερα;
Μητρ.Νικόδημος: Δυστυχώς ναι. Να σας πω ότι δεν υπάρχει; Δυστυχώς ναι. Και δεν καταλαβαίνω γιατί είναι απαραίτητο αυτό το πρωτόκολλο. Εντάξει, θα κουβεντιάσουμε και με τον Υπουργό και με το Νομάρχη. Όπως με όλους τους πολίτες. Γιατί να μην κουβεντιάσουμε. Και θα υπάρξουν προβλήματα τα οποία θα αντιμετωπίσουμε με συνεργασία.
Ν.Π.: Μετά την εκλογή σας, φαντάζομαι, θα δώσατε την καθιερωμένη διαβεβαίωση ενώπιον, τότε, του βασιλέως…
Μητρ.Νικόδημος: Όπως ήταν καθιερωμένο…
Ν.Π.: Είναι κάτι σωστό να γίνεται αυτό; Ένας Ιεράρχης της Εκκλησίας…
Μητρ.Νικόδημος: Κοιτάξτε, θεολογικά δεν στηρίζεται. Έχει επικρατήσει από την απελευθέρωση από τον τουρκικό ζυγό μέχρι σήμερα… Είναι το σχήμα που επικρατεί με το Σύνταγμα και τους νόμους που υπάρχουν στην Ελληνική Πολιτεία. Τίποτα άλλο… Θεωρώ ότι δεν εξυπηρετεί σε τίποτα αυτό το πράγμα.
Ν.Π.: Άρα η Εκκλησία θα πρέπει να διοικείται μόνο από τους Ιερούς Κανόνες και όχι από τους νόμους…
Μητρ.Νικόδημος: Κοιτάξτε, ουσιαστικά από τους Κανόνες θα πρέπει να διοικείται. Τι δουλειά έχει ο νόμος… Ο νόμος απλούστατα λέει ότι σε κάποια περίπτωση θα παρέμβει ο «χωροφύλακας»…
Ν.Π.: Όπως στη δική σας περίπτωση με τη δικαίωσή σας από το Συμβούλιο της Επικρατείας; Εκεί χρησιμοποιήσατε το νόμο…
Μητρ.Νικόδημος: Ναι στο Συμβούλιο της Επικρατείας… Αλλά κοιτάξτε και πάλι ο νόμος του Κράτους για ορισμένα πράγματα μπορεί να ισχύσει. Για παράδειγμα η Ελληνική Εκκλησία της Αμερικής, είναι εντελώς αποδεσμευμένη, δεν έχει καμία σχέση με το Κράτος. Εάν όμως υπάρξει μια εσωτερική ανωμαλία στην Αρχιεπισκοπή ή σε κάποια Μητρόπολη έχει το δικαίωμα ο οποιοσδήποτε να πάει στο δικαστήριο. Διότι είναι μεν ελεύθερη, αποδεσμευμένη η Εκκλησία, έχει έναν εσωτερικό Κανονισμό. Αν παραβιασθεί αυτός ο Κανονισμός, μπορεί να πάει κάποιος στο δικαστήριο.
Ν.Π.: Όμως η προσφυγή στην κοσμική Δικαιοσύνη για την επίλυση εκκλησιαστικών ζητημάτων δεν μαρτυρεί ότι είτε δεν εφαρμόζονται οι Κανόνες είτε δεν επαρκούν στην σύγχρονη εκκλησιαστική ζωή;
Μητρ.Νικόδημος: Εάν δεν επαρκούν, εάν υπάρχει πρόβλημα ανεπαρκείας μπορεί να το αντιμετωπίσει η Εκκλησία σε μια Πανορθόδοξη Σύνοδο ν’ αλλάξει, να τροποποιήσει κάποιον Κανόνα κλπ. Αλλά σοβαρά, όχι στο πόδι. Ούτως η άλλως, αυτοτελώς, η Εκκλησία της Ελλάδος δεν μπορεί ν’ αλλάξει κάποιον Κανόνα. Αν ένας Κανόνας δεν είναι επίκαιρος πρέπει να το φέρει σε μια Πανορθόδοξη διάσκεψη και εκεί ν’ αλλάξει.
Ν.Π.: Αυτοί οι Κανόνες που υπάρχουν, εφαρμόζονται;
Μητρ.Νικόδημος: Εγώ, άκουσα τον Αρχιεπίσκοπο, είδα και στα δικά σας τα γραπτά, να λέει ότι εμείς πορευόμαστε με οδηγό τους Κανόνες. Επομένως τι με ρωτάτε… Έχετε επίσημη τοποθέτηση. Το λέμε αυτό, αδελφέ μου, το λέμε και το παραβιάζουμε. Εκεί είναι το δράμα. Το λέμε και το φωνάζουμε και το παραβιάζουμε. Για ποιο λόγο; Και οι Κανόνες που παραβιάζονται, δεν είναι Κανόνες που έρχονται σε σύγκρουση με σχήματα της ζωής της σημερινής. Απλούστατα δεν μας συμφέρουν στις ίντριγκες. Δεν μας εξυπηρετούν.
Ν.Π.: Η εικόνα που εμφανίζει πολλές φορές η Εκκλησία της Ελλάδος είναι ότι άλλοτε επικαλείται τους Ιερούς Κανόνες και άλλοτε «κρύβεται» πίσω από τους νόμους του Κράτους…
Μητρ.Νικόδημος: E, αυτό είναι το θέμα. Αυτό είναι. Και αυτό είναι το απαράδεκτο. Αυτό είναι το απαράδεκτο. Ξέρουμε σε ποια βάση στεκόμαστε. Έχουμε Κανόνες. Έχουμε αυτούς τους πέντε, δέκα Κανόνες. Αυτό είναι. Και μπορείτε να έρθετε εσείς να μου πείτε εμένα, «αυτό το πράγμα το παραβίασες». Τώρα αυτή γενική φράση, «έχουμε Κανόνες» ή «έχουμε Νόμους» και τα παραβαίνουμε όλα και τα κάνουμε μαλλιά κουβάρια, πως εξηγείται;
Μητρ.Νικόδημος: Εμένα ρωτάτε; (γελάει) Τι δουλειά έχει εκεί; Τι δουλειά έχει εκεί;
Ν.Π.: Eνημέρωσε για το φιλανθρωπικό έργο της Εκκλησίας…
Μητρ.Νικόδημος: Μα δεν γίνεται έτσι το φιλανθρωπικό έργο της Εκκλησίας. Ούτε το φιλανθρωπικό έργο εξαρτάται από τις επιχορηγήσεις τις Κρατικές. Εγώ το λέω και το φωνάζω, και θα το λέω όσο ζω, ο μακαρίτης ο Ιερώνυμος έκανε φοβερά ανοίγματα στη φιλανθρωπία και ιδρύματα και έργα και «θαύματα» και δεν είχε καμία επιχορήγηση, ούτε μια δραχμή. Έκανε το νοσοκομείο των κληρικών, εκκλησιαστικά σχολεία, χίλια πράγματα και δεν πήρε από πουθενά μια δραχμή. Με τις οικονομίες και με την τελευταία δραχμή. Έκανε το Διορθόδοξο Κέντρο, τόσα έργα, χωρίς να πάρει επιχορήγηση από πουθενά. Και δεν υπήρχαν τότε τα κονδύλια από το εξωτερικό. Πως έγιναν αυτά; Πως; Άρα σημαίνει ότι κάτι διαφορετικό πρέπει να υπάρξει.
Ν.Π.: Σεβασμιώτατε η βασική αποστολή της Εκκλησίας είναι η φιλανθρωπία; Δηλαδή το να δίνει 1000 ή 2000 μερίδες φαγητού;
Μητρ.Νικόδημος: Αυτό είναι το θέμα. Μέσα στην ποιμαντική είναι και η φιλανθρωπία. Υπάρχει ένα δεδομένο ιστορικό που είναι καταπληκτικό. Στο εορτολόγιο της Εκκλησίας τιμάται ο Πάπας Σίξτος, της παλαιάς εποχής, και ο διάκονός του, Λαυρέντιος. Και οι δύο οδηγήθηκαν στο μαρτύριο. Πρώτος ο επίσκοπος και μετά ο διάκονος. Αλλά όταν έπιασαν τον Λαυρέντιο, έδωσε εντολή ο διοικητής να πάει και να παραδώσει τους θησαυρούς της Εκκλησίας. Και εννοούσαν τους υλικούς θησαυρούς. Και τι έκανε ο Λαυρέντιος; Παίρνει αμάξια και βάζει χωλούς, τυφλούς, αναπήρους και τους πάει. Όταν τους είδαν είπαν στον Λαυρέντιο τι είναι όλοι αυτοί. Και εκείνος τους απάντησε, «οι θησαυροί της Εκκλησίας». Αυτή είναι η έννοια της φιλανθρωπίας της Εκκλησίας. Που αυτό γινόταν με τις θυσίες και με την αγάπη.
Δεν είναι ότι η Εκκλησία θα κάνει συνεχώς ιδρύματα. Αν μπορεί να κάνει κάποιο να κάνει. Αλλά δεν σημαίνει, δεν είναι δυνατόν να κάνει συνεχώς… Μπορεί η Εκκλησία να διοικήσει σήμερα όλα τα νοσοκομεία της Ελλάδος; Και δεν είναι αρμοδιότητα της. Το Κράτος υπάρχει σήμερα και έχει την αρμοδιότητα να κάνει νοσοκομεία κλπ. Το ότι μπορεί η Εκκλησία μέσα σε αυτά τα ιδρύματα να κάνει μια προσφορά αγάπης είναι αυτονόητο.
Ν.Π.: Πρέπει να υπάρξει επαναπροσδιορισμός της ποιμαντικής;
Μητρ.Νικόδημος: Εγώ θα ρωτήσω κάτι άλλο. Υπάρχει ποιμαντική αυτή την στιγμή. Είναι θέμα απλώς ν’ αλλάξει; Τι διάλογος έχει γίνει; Τι ανησυχία υπάρχει ποια είναι η ποιμαντική μας σήμερα; Ποια είναι η ποιμαντική μας;
Ν.Π.: Αισθάνεστε να υπάρχει όραμα, να υπάρχει μια κατεύθυνση στην Εκκλησία της Ελλάδος; Έχει λόγο, έχει άποψη, μπορεί να έχει άποψη για όσα συμβαίνουν γύρω μας;
Μητρ.Νικόδημος: Το ότι μπορεί, μπορεί και είναι χρέος. Το αν το κάνει είναι άλλο πράγμα. Ή αν το κάνει σε επίπεδο Ιεραρχίας ή σε επίπεδο κάποιας μεμονωμένης επαρχίας. Διότι μπορεί αν πάει κάποιος σε ορισμένες επαρχίες, να συναντήσει πράγματι μια αμεσότητα κοινωνίας μεταξύ Επισκόπου και Ιερέων και λαού. Και να πάει αλλού και να συναντήσει μια τυπική σχέση. Αυτό συνδέεται με αυτό που λέγαμε νωρίτερα για την επιλογή των ποιμένων…
Ν.Π.: Tην εποχή του μακαριστού Χριστοδούλου ασκήσατε δριμεία κριτική στα περιβάλλοντα και στους παρατρεχάμενους. Έχουν εκλείψει αυτές οι καταστάσεις σήμερα;
Μητρ.Νικόδημος: Δε νομίζω. Δε νομίζω. Ποια είναι η αλλαγή. Ποια; Η αλλαγή μπορεί να είναι ότι ο Χριστόδουλος ήταν πιο ζωηρός στις εκφράσεις του. Μιλούσε, φώναζε… Και τώρα πέσαμε σε μια σιωπή χειμερινή. Υπάρχει άλλη αλλαγή;
Ν.Π.: Πιστεύετε ότι εξακολουθούν να υπάρχουν περιβάλλοντα;
Μητρ.Νικόδημος: Δεν υπάρχουν; Έχετε την εντύπωση ότι αυτή την στιγμή δεν υπάρχει επιτελείο; Ε; Γνωστό και μη εξαιρετέο…; Κοιτάξτε, δεν μπορεί κανείς να αποκλείσει το επιτελείο. Το να μπορεί κάποιος να συζητήσει υπεύθυνα με κάποιους, κανείς δεν μπορεί να το αποκλείσει. Είναι μέσα στο πρόγραμμα. Αλλά, ποιοι είναι που συγκροτούν το επιτελείο; Και πόσο μπορεί να ακούσει κανείς και κάποια άλλη φωνή; Και ας είναι και μια φωνή που είναι και αρνητική… Και εναντίον. Κάποιος ίσως πει και εναντίον μου… Να τον ακούσω… Δεν πρέπει να τον ακούσω; Και μπορεί να έχει μια πολύ καλή άποψη και έναν πολύ καλό σχεδιασμό για έναν τομέα της ποιμαντικής. Να μην ακουστεί;
Μητρ.Νικόδημος: Δεν κρατάω τίποτα για κανέναν αδελφέ μου. Είναι περιττό. Τι να κρατήσω; Εκεί είναι το θέμα; Εγώ αύριο το πρωί φεύγω… Κύριε μου, ελέησέ με. Δεν ξέρω αν στην πόρτα του Αγίου Πέτρου συναντήσω τον τάδε ή τον δείνα…(γελάει).
Ν.Π.: Συγχωρείτε όμως αυτούς που θεωρείτε ότι σας αδίκησαν;
Μητρ.Νικόδημος: Δεν τους σκέπτομαι καθόλου. Να αρχίσω τον κατάλογο τώρα; Κοίταξε να δεις όλοι γινόμαστε ιστορία σε κάποια φάση. Γινόμαστε ιστορία. Γυρίζεις πίσω… μπορεί να στιγματίζεις κάποια πράξη αλλά από μια απόσταση. Χρόνου, εντυπώσεων… Δεν είναι δυνατόν κανείς να κρατάει… Είναι αδιανόητο.
Ν.Π.: Θα θέλατε να είχατε αποφύγει κάποια πράγματα;
Μητρ.Νικόδημος: Τα λάθη μου, ναι. Όσα λάθη έχω κάνει θα ήθελα να τα αποφύγω. Δεν λέω ότι δεν έχω κάνει λάθη στη ζωή μου. Γιατί αλάθητος δεν είναι κανένας. Ούτε εγώ είμαι αλάθητος. Και θα είμαι ευτυχής εάν πουν «ξέρεις έχεις κάνει αυτό το λάθος». Και θα ζητήσω συγνώμη. Και αν το λάθος μου είναι τέτοιο που πρέπει να τιμωρηθώ, να τιμωρηθώ, γιατί όχι.
Ν.Π.: Σεβασμιώτατε, σας ευχαριστώ θερμά για την συζήτηση που είχαμε…
Μητρ.Νικόδημος: Και εγώ χάρηκα που σε γνώρισα αδελφέ μου…
Ν.Π.: Και όσα αφήσαμε στην επόμενη συνέντευξη…
Μητρ.Νικόδημος: (γελάει)…
Ν.Π.: Σεβασμιώτατε, θα ήθελα να βάλετε εσείς την τελεία σε αυτή την συζήτηση…
Μητρ.Νικόδημος: Κάποτε πρέπει να καθίσουμε κάτω και να δούμε τα ουσιαστικά προβλήματα της Εκκλησίας και να χαράξουμε ένα δρόμο ουσιαστικό. Και όπου κάναμε λάθη, γυρίζουμε πίσω. Δεν είναι κακό να τα ομολογήσουμε. Και όπου χρειάζεται να αναπτύξουμε πρωτοβουλίες, να τις αναπτύξουμε.
Nωρίς...ξυπνήσατε!!
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαι ο Μεσογαίας;
ΑπάντησηΔιαγραφήΚ.
Πότε θα επισκεφθεί το Σεβασμιότατο η επιτροπή των αρχιερέων;
ΑπάντησηΔιαγραφή