Ομολογία

ΕΞΟΥΣΙΑ:

ΔΙΑΚΟΝΟΣ

Ή ΔΥΝΑΣΤΗΣ;

Η αναρρίχηση στο βάθρο της Εξουσίας περνά από δρόμους σκολιούς.

Πολλές φορές χρησιμοποιούνται αθέμιτα μέσα. Σε κάποιες περιπτώσεις η άνοδος στο θρόνο της, που ήταν κάθοδος στην κλίμακα των πνευματικών αξιών, απετέλεσε αιμοσταγή πορεία. Υπήρξαν βέβαια πολλές περιπτώσεις προσώπων, στα οποία δόθηκε το σκήπτρο της κληρονομικώ δικαιώματι. Σε όλες όμως τις περιπτώσεις η διατήρηση της εξουσίας απαιτεί την χρησι­μοποίηση διαθέσιμων μέσων ή την δημιουργία πρόσφορων μέσων.

Κατά την διάρκεια του Τρωϊκού Πολέμου, εκτός των άλλων διακεκριμένων και μη προσώπων, ένας ευφυής άνθρωπος, ο Οδυσ­σέας, υπηρετεί την Εξουσία με ιδέες, συμβουλές και ενέργειές του (βλ. τραγωδίες Σοφοκλή “Φιλοκτήτης” και “Αίας”, Ευριπίδη “Τρωάδες” και “Ρήσος”). Και ο μεν μυθικός γιος του Λαέρτη μετά την άλωση της Τροίας επέστρεψε έπειτα από πολλές περιπέτειες στην Ιθάκη, στην πιστή σύζυγό του Πηνε­λόπη, ο πραγματικός Οδυσσέας έμεινε αφοσιωμένος στην Εξουσία που τον χρειαζόταν.

Αυτός ο Οδυσσέας απέκτησε πολλούς απογόνους που τους συναντούμε παντού, από την αυγή της ιστορίας μέχρι τις ημέρες μας. Η χρησιμότητά τους για την εκάστοτε και εκασταχού Εξούσια δεν περιορίζεται στην έμφυτη ευφυΐα. Ο χρόνος συσσωρεύει γνώσεις και πείρα. Η σωματική, διανοητική και ερευνητική εργασία ανακαλύπτει ολόκληρους κόσμους αγαθών, υλών, δυνάμεων, ενεργειών που μπορούν να χρησιμοποιηθούν όπως τα προσφέρει η Φύση ή μετά από απλή ή πολύπλοκη επεξεργασία. Η εφευρε­τικότητα και δημιουργικότητα επινοούν καινούργια είδη σε όλους τους χώρους, σ’ ένα ευρύτατο φάσμα, από καταναλωτικά αγαθά (διαρκή και αναλισκόμενα) μέχρι παραγωγικά αγαθά (διαρκή και αναλώσιμα), από αγαθά που προάγουν την ζωή μέχρι προϊόντα που την υπονο­μεύουν, την υποβαθμίζουν, την καταστρέ­φουν. Ως “αγαθά” και “προϊόντα” εννοούμε και υλικά και άϋλα.

Οι άρχοντες αξιοποιούν, κατά κανόνα προς ίδιον όφελος, παν προσ­φερόμενο και πρόσφορο μέσον για την διατήρηση και νομή της εξουσίας: σωματική ρώμη και ευφυΐα, γενναιότητα και ευφευρετικότητα, φιλοτιμία και οργανωτική ικανότητα ανθρώπων, όπως και ατομικές και συλλογικές ανθρώπινες αδυναμίες. Επίσης κοινωνικές δομές, οργανωτικά συστήματα, θεσμούς, επιστημονικές και τεχνολογικές δυνατότητες.

Αν δεν υπάρχει λαϊκή συναίνεση, η Εξουσία χρειάζεται στρατιωτική ισχύ και στιβαρή οργανωτική δομή (για διοίκηση, αστυνόμευση, φορολογία κλπ). Για να κρατείται υπό έλεγχο ο λαός και για να προλαμβάνεται η διεκδίκηση της Εξουσίας από άλλους, εκτός από κατασταλτικούς μηχανισμούς, χρησιμο­ποιείται η κατασκοπεία που σήμερα έχει στη διάθεση της μέσα προηγμένης τε­χνο­λο­γίας. Από τους απογόνους του Οδυσσέα δεν διέφυγαν η Εκπαίδευση και τα Μ.Μ.Ε., που μεθοδεύουν χειραγώγηση των υπηκόων προς επιθυμητές στους κρατούντες κατευθύνσεις. Για να είναι οι “υπήκοοι” υπάκουοι, ευπειθείς.

Οι απόγονοι του Οδυσσέα υπηρετούν την Εξουσία όχι μόνον ως στρατιω­τικοί, διοικητικοί, δικαστικοί και άλλων ειδικοτήτων υπάλληλοι, αλλά και ως επιστήμονες, ερευνητές, διανοούμενοι, καλλιτέχνες, δημο­σιογράφοι, συνδικαλιστές. Και το κάνουν εν γνώσει τους, άλλοτε από ανάγκη, άλλοτε από συμφέρον, άλ­λο­τε από πλάνη, άλλοτε από φόβο. Υπήρξαν και ασφαλώς υπάρχουν επιστήμονες, ερευνητές, εφευρέτες που δεν υπηρετούν την Εξουσία εν γνώσει τους. Αυτό δεν εμποδίζει την Εξουσία να εκμεταλλεύε­ται την παντοειδή δημιουργία τους προς επίτευξη των στόχων της.

Και όπου η Εξουσία φοράει το μεταξωτό γάντι της δημοκρατίας, δεν λησμονεί όσα διδάχθηκε στη σχολή του Μακιαβέλλι. Βρίσκει πάντα νομιμοφανείς τρόπους και υπόγειους δρόμους για να περιφρονεί ηθική και δικαιο­σύνη. Οι απόγονοι του Οδυσσέα γνωρίζουν κοινωνική ψυχο­λογία, είναι αριστοτέχνες στην προπαγάνδα, στην πλύση εγκεφά­λου, στην παραπληροφό­ρηση, στο φιλτράρισμα των ειδήσεων. Χειρα­γω­γούν τον λαό κατά τα συμφέροντα των αρχόντων και τα συμφέροντα των ισχυρών παραγόντων (οικονο­μικών κ.ά., εξωθεσμικών κέντρων εσωτερικού, εξωτερικού), που τους “διορίζουν”.

Ποιοί άρχοντες αισθάνονται και ενεργούν ως διάκονοι του λαού που κυβερνούν; “… οι δοκούντες άρχειν των εθνών κατακυριεύουσιν αυτών κα οι μεγάλοι αυτών κατεξουσιάζουσιν αυτών” (Μάρκ. I΄ 42).

Νίκος Τσιρώνης

«ΕΝΟΡΙΑΚΗ ΕΥΛΟΓΙΑ»

Αριθμ. Τεύχους 105 – Μάρτιος 2011