Ομολογία

Αναζητώντας την ενότητα «κεκλεισμένων των θυρών»

τoυ Παντελή Αλμπάνη, Οικονομολόγου Βοσνία, Χειμώνας 1993 - σκηνή από την ταινία «Το βλέμμα του Οδυσσέα» Παιδική χορωδία αποτελούμενη από Σέρβους, Βόσνιους και Κροάτες δίνει κρυφά συναυλία την ώρα που ομίχλη σκεπάζει το Σεράγεβο, ώστε να προφυλαχθούν από τα πυρά των ελεύθερων σκοπευτών. Συναυλία ενάντια στη μισαλλοδοξία, ηχηρό μήνυμα υπέρ της ειρηνικής συνύπαρξης και κατά του αιματηρού πολέμου και της σφαγής αθώων ανθρώπων. Αθήνα, 12 Δεκεμβρίου 2010 - Οδός Αχαρνών Ως εκδήλωση ενότητας, ανεκτικότητας και κοινωνικής σύγκλισης χαρακτηρίστηκε η συναυλία της περασμένης Κυριακής εντός του επιβλητικού Ιερού Ναού του Αγίου Παντελεήμονα, η οποία, σύμφωνα με τους διοργανωτές, είχε ως στόχο να προβληθεί ο λόγος και ο διάλογος, ο αλληλοσεβασμός και η συνύπαρξη, η ανεκτικότητα έναντι της μισαλλοδοξίας. Λίγο πριν τις 6 το απόγευμα βρέθηκα στην οδό Αχαρνών με κατεύθυνση τον Άγιο Παντελεήμονα. Γύρω μου μετανάστες που περπατούσαν αδιάφορα, παρέες νεαρών Κινέζων που αντάλλασαν πειράγματα και μικροπωλητές που σε κοιτούσαν μήπως και αγοράσεις κάτι από τον υπαίθριο πάγκο τους. Μια εικόνα της Αθήνας που δεν συναντάς λίγες μόλις εκατοντάδες μέτρα πιο πάνω, πέριξ της πλατείας Συντάγματος και του Κολωνακίου. Πλησιάζοντας στον Άγιο Παντελεήμονα, οι βυζαντινοί ήχοι που ακούγονταν από τα μεγάφωνα δυνάμωναν και μπερδεύονταν περίεργα με τους ήχους από τα ανοικτά μαγαζιά των μεταναστών, οι οποίοι κοιτούσαν σαστισμένοι προς την πλατεία προσπαθώντας να καταλάβουν τι ακριβώς συνέβαινε εκεί. Δεν είχαν άδικο αφού και εγώ φθάνοντας στην πλατεία, ήρθα αντιμέτωπος με μια πραγματικότητα που δεν είχε καμία σχέση με την ειδυλλιακή και ατμοσφαιρική εικόνα που προβάλλονταν στα κανάλια από το εσωτερικό του Ναού. Η εκκλησία είχε περικυκλωθεί από κλούβες της αστυνομίας, ενώ άνδρες των ΜΑΤ στα σκαλιά της εκκλησίας, είχαν προτάξει τις ασπίδες τους. Ανεβαίνοντας μου απαγόρευσαν την είσοδο γιατί δεν υπήρχαν, όπως είπαν, κενές θέσεις. Στην πλατεία πολίτες διαμαρτύρονταν. Κάποιοι, γιατί όπως εγώ ήρθαν από την άλλη άκρη της πόλης για να παρακολουθήσουν μια πρωτότυπη πνευματική εκδήλωση στον μεγαλύτερο Ναό των Βαλκανίων ο οποίος υποτίθεται θα ήταν ανοιχτός για όλους. Άλλοι πάλι διαμαρτύρονταν για τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η περιοχή καθώς και για την εγκατάλειψή της από την Κυβέρνηση και το δήμο. Από τα μπαλκόνια οι κάτοικοι γιουχάιζαν τους επισήμους, ενώ κάποιοι στο δρόμο υποδείκνυαν στους περαστικούς μετανάστες να απομακρυνθούν υπό το φόβο επεισοδίων. Όλα αυτά μου δημιούργησαν συναισθήματα θλίψης και έτσι ξεκίνησα για το σπίτι εκνευρισμένος που έχασα άδικα το Κυριακάτικο απόγευμά μου. Με όσα είδα άρχισα να έχω αμφιβολίες για τον σκοπό της συναυλίας και το περίτεχνα στημένο σκηνικό της που είχε ως φόντο το Ναό, γύρω από τον οποίο τα τελευταία χρόνια εκτυλίσσονται πρωτόγνωρες εικόνες για την ζωή της πόλης.. Χιλιάδες απελπισμένοι μετανάστες που ζουν στοιβαγμένοι σε υπόγεια και δυάρια, εξαγριωμένοι Έλληνες κάτοικοι και «αυτόκλητοι» ένθερμοι υποστηρικτές τους από άλλες περιοχές που ζητούν την απομάκρυνση των «ξένων» αλλά και πολίτες που παρακολουθούν τα τεκταινόμενα με απάθεια, απελπισμένοι από την αδιαφορία της Πολιτείας. Αυτή ήταν η εικόνα, έξω από το Ναό, και το βράδυ της περασμένης Κυριακής. Γιατί μέσα στον Άγιο Παντελεήμονα ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ο Αρχιεπίσκοπος, η Υπουργός Παιδείας, εκπρόσωποι των κομμάτων, οι Φίλοι του Μεγάρου Μουσικής και όσοι πρόλαβαν να μπουν πριν την άφιξη των επισήμων άκουγαν Βυζαντινούς Ύμνους και αποσπάσματα από το Άξιον Εστί. Με τις πόρτες κλειστές και τα ΜΑΤ να τις φυλάνε. Συναυλία ενότητας και αλληλεγγύης για ποιους; Ποιοι βρέθηκαν στο Ναό για να δώσουν αυτό το μήνυμα; Με ποιο τρόπο αυτή η πρωτοβουλία θα γινόταν η «γέφυρα» που θα ένωνε το χάσμα ανάμεσα στους Έλληνες και τους μετανάστες κατοίκους της περιοχής; Αρκετοί από τους Έλληνες κατοίκους που ζουν εκεί δεν μπήκαν στο Ναό καθώς προτίμησαν να διαδηλώσουν για την εγκατάλειψη της γειτονιάς τους. Συγκεντρωμένοι στην πλατεία ή από τα μπαλκόνια των σπιτιών τους φώναζαν να ακουστούν, μάταια όμως αφού κάποιοι σκέφτηκαν να δυναμώσουν την ένταση των ηχείων ώστε να καλύψουν τα συνθήματα τους.. Όσο για τους μετανάστες – την άλλη πλευρά της «γέφυρας»- βρισκόντουσαν παντού εκτός από το Ναό και την πλατεία. Άλλωστε στην πλειοψηφία τους αλλόθρησκοι – κυρίως μουσουλμάνοι- δεν είχαν λόγο να μπουν σε μια χριστιανική Εκκλησία για να ακούσουν ύμνους. Εμείς οι «ξέμπαρκοι», οι επισκέπτες, που δεν μας γνώριζαν στην είσοδο του Ναού και που ίσως δεν θεωρούμαστε «Φίλοι του Μεγάρου Μουσικής», πήραμε μια γεύση από την πραγματικότητα αυτής της άλλης Αθήνας και ακολουθήσαμε τις προτροπές των αστυνομικών να πάμε σπίτια μας. Πως λοιπόν προήχθη ο λόγος και ο διάλογος; Πως υπογραμμίσθηκε η ανάγκη ειρηνικής συνύπαρξης και με ποιο τρόπο οικοδομήθηκε η «γέφυρα» ανάμεσα στους κατοίκους της περιοχής; Με τις ανθρώπινες αλυσίδες των ΜΑΤ, τις «αμπαρωμένες» πόρτες του Ναού ή με την καθόλα κοσμική εκδήλωση που θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί και οπουδήποτε αλλού ώστε να έρθουν και εκπρόσωποι των μεταναστών; Μια ιδέα πρωτότυπη και ελκυστική η συναυλία εντός του Ναού που ομολογώ πως τη βρήκα αρκετά ενδιαφέρουσα. Διαπίστωσα όμως για άλλη μια φορά ότι ο πολιτισμός ενώνει, αλλά όταν στην κοινωνία υπάρχει έλλειμμα, ο πολιτισμός από μόνος του δεν βοηθάει. Στο κέντρο υπάρχουν άλυτα και δύσκολα προβλήματα. Ποιο απ ‘ όλα αυτά έλυσε η εκδήλωση της Κυριακής; Ίσως, βέβαια θα μου πείτε ότι ήταν μια καλή ευκαιρία οι Φίλοι του Mεγάρου να κατέβουν στο άλλο κέντρο. Γύρισα σπίτι και άνοιξα την τηλεόραση. Όλοι οι δημοσιογράφοι μιλούσαν για τους εξτρεμιστές, τους ακροδεξιούς κλπ οι οποίοι αμαύρωσαν την εκδήλωση. Κανένας όμως δεν σχολίασε αν όλοι οι πολιτικοί και οι λοιποί επίσημοι που παρακολούθησαν τη συναυλία είχαν ξαναπάει στη γειτονιά αυτή. Κανείς δεν διερωτήθηκε γιατί πολλοί κάτοικοι υποδέχθηκαν τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας – τον εκφραστή του κορυφαίου θεσμού που συμβολίζει την ενότητα του λαού- με συνθήματα όπως «Καλώς ήρθες στην Τουρκία». Και εν τέλει αν κάποιοι από τους διαδηλωτές ήταν ακροδεξιοί γιατί κάποιοι τους έδωσαν αυτή την ευκαιρία; Κάποια στιγμή σε ζωντανή σύνδεση είδα πλάνα μέσα από το Ναό. Ο σολίστ τραγουδούσε το «Της αγάπης αίματα» σε πλήρη αρμονία με το χώρο και την επισημότητα της βραδιάς. Καμιά σχέση με την εικόνα έξω από την εκκλησία, τις αντιδράσεις των διαδηλωτών και τα συναισθήματα των περαστικών. Και εγώ αν δεν πήγαινα μέχρι εκεί θα ήμουν ίσως απόλυτα υπερήφανος για αυτή την πρωτοβουλία. Ευτυχώς όμως ήμουν εκεί και ένιωσα περισσότερα από όσα μπορεί να σου μεταφέρει η προσεκτικά επιλεγμένη και μονταρισμένη εικόνα της τηλεόρασης. Στο τέλος οι επίσημοι φυγαδεύτηκαν άρον άρον από την πίσω πόρτα. Ήταν λυπηρό να βλέπω τον σεμνό Αρχιεπίσκοπο να φεύγει υπό τους ήχους ρατσιστικών συνθημάτων. Την στιγμή μάλιστα που γνωρίζουμε ότι πολλές φορές, μακριά από τα φώτα και τις κάμερες, έχει επισκεφθεί υποβαθμισμένες συνοικίες του κέντρου και έχει συζητήσει με ανθρώπους που έχουν ανάγκη. Ευτυχώς που η ατμόσφαιρα ήταν καθαρή και ομίχλη δεν σκέπαζε τη γειτονιά, όπως στο Σεράγεβο, στην ταινία του Αγγελόπουλου. Στην πλατεία του Αγίου Παντελεήμονα όλα ήταν ξεκάθαρα. Η αγάπη, το μίσος, η αγανάκτηση των κατοίκων, η αμηχανία και η απόγνωση των μεταναστών και η αίσθηση ότι πρέπει να γίνει πολύ δουλειά για να επιτευχθεί η ειρηνική συνύπαρξη. Τα φώτα και οι πόρτες του Ναού έκλεισαν, «εγκλωβίζοντας» μέσα και τα προβλήματα τόσο των Ελλήνων κατοίκων όσο και των μεταναστών. Η «γέφυρα» δεν οικοδομήθηκε τελικά την Κυριακή το βράδυ.Και όλοι μας ζούμε με την ελπίδα η Πολιτεία να ξυπνήσει από το λήθαργο. Απο το ΑΜΕΝ