Λόγος Ἁγίου Ἀθανασίου τοῦ Πάριου εἰς τὸν Ἅγιον Μάρκον τὸν Εὐγενικὸν (Β)

 

 

Ο αυτοκράτορας Ιωάννης Η' Παλαιολόγος εισέρχεται έφιππος στη Φλωρεντία για τη σύνοδο του 1439, όπου υπογράφηκε η Ενωση των Εκκλησιών. 

------------------------------

ΜΕΡΟΣ Β

Τὰ Προκαταρκτικὰ γιὰ τὴν Συνάντηση τῆς Φερράρα-Φλωρεντίας

Οἱ λόγοι γιὰ τοὺς ὁποίους ὁδηγήθηκαν οἱ Ρωμαῖοι- Βυζαντινοὶ στὴν Φερράρα-Φλωρεντία

Ἀπὸ αὐτὴ λοιπὸν τὴ βασικὴ αἰτία, οἱ δύο Ἐκκλησίες ἀποσχίστηκαν μεταξύ τους κι ἔτρεφαν μίσος καὶ ἄκρα ἀντιπάθεια ἡ μία γιὰ τὴν ἄλλη, ὡς τὶς μέρες τοῦ αὔτοκρατορα Ἰωάννη τοῦ Παλαιολόγου (1425-1448). Αὐτὸς θέλησε νὰ πετύχει τάχα τὴν ἕνωσή τους, μὲ Οἰκουμενικὴ Σύνοδο. Ἀλίμονο ὅμως ! Πῶς νὰ θρηνήσω τὴν τόση ἀφροσύνη καὶ μωρία σ’ ἕνα τέτοιο ἔγχειρημα; Ἔπειτα ἀπὸ τόσες καὶ τόσες ἀνώφελες δοκιμασίες καὶ τόσο ξεκάθαρες κι ἥλιου φαεινότερες ἀποδείξεις τῆς ἑωσφορικῆς ἐπιμονῆς καὶ γνώμης τῶν Λατίνων, πώς δὲν εἶχαν πληροφορηθεῖ οἱ Ἀνατολικοί, ὅτι αὖτό το ἔγχειρημα, δηλαδὴ ἡ διόρθωση τῶν Λατίνων, εἶναι ἀκατόρθωτο; Τάχα δὲν τὸ ἤξεραν; Δὲν ἦταν βέβαιοι γι’ αὖτο, περισσότερο ἀπὸ καθετὶ ἄλλο; Ναί, βέβαια καὶ τὸ ἤξεραν καὶ τὸ ἔλεγαν ὅλοι, ὅπως διηγοῦνται οἱ ἱστορικοί.
Ἀλλὰ συνέβαινε σ’ αὐτούς, ἐκεῖνο πού διαβάζουμε στὴ θεία Γραφὴ γιὰ τὸ γένος τῶν Ἑβραίων. Γιὰ κείνους ὁ Θεὸς ἀποφάσισε, ἂν δὲν μετανοήσουν, ὅπως κήρυτταν οἱ θεῖοι Προφῆτες, νὰ στείλει τὰ στρατεύματα τῶν Ἀσσυριῶν καὶ τῶν Βαβυλωνίων κι ἄλλους νὰ κατασφάξουν κι ἄλλους νὰ τοὺς πάρουν αἰχμάλωτους στὴ Βαβυλώνα, σὺν γυναιξὶ καὶ τέκνοις. Αὐτὸ ἀποφάσισε ὁ Θεός, διὰ στόματος τῶν ἁγίων Προφητῶν. Ἐκεῖνοι ὅμως τί ἔκαναν; ’
Ἀντὶ νὰ φοβηθοῦν καὶ νὰ πιστέψουν στὰ λόγια τῶν Προφητῶν καὶ νὰ μετανοήσουν, ἀφοῦ μάθαιναν καὶ βεβαιώνονταν ἀπὸ τοὺς Προφῆτες πώς νὰ ἔφτασαν ἤδη κι ἀκούγονται τὰ χλιμιντρίσματα τῶν ἀλόγων τοὺς (τόσο καθαρά τους τὰ ἔλεγαν οἱ Προφῆτες), ἀντὶ λοιπὸν νὰ τρομάζουν ἀπ’ αὐτὲς τὶς φοβερὲς ἀπειλὲς καὶ νὰ προσπέσουν στὸ Θεὸ τοῦ ἐλέους καὶ τῶν οἴκτιρμων μὲ τὴν πρέπουσα μετάνοια καὶ συντριβή, αὐτοὶ οἱ ἀπειθεῖς κι ἀσύνετοι, ἔπρατταν ὅλο το ἀντίθετο. Σὰ νὰ ἐνεργοῦσαν πεισματικὰ ἀντίθετά του Θεοῦ, παίρνοντας τὴν ἀπόφαση νὰ ξεφύγουν, χωρὶς μετάνοια, τῆς θείας ὀργῆς, ἔστειλαν πρέσβεις στὴν Αἴγυπτο καὶ ζητοῦσαν βοήθεια ἀπὸ κεΐ, ἐνάντια δηλαδὴ στὴ θεία ἀπόφαση. Τὸ ἴδιο συνέβη καὶ στοὺς δικούς μας κι αὐτὸ μελετοῦσαν κι αὐτοὶ νὰ πράξουν, πραγματικὰ ἄφρονες κι ἀσύνετοι, Ἀλλὰ παρακαλῶ φιλαναγνῶστες, νὰ μὲ ὕπομεινετε νὰ τὰ διηγηθῶ ἀπὸ τὴν ἀρχή, μ’ ὅσο τὸ δυνατὸν περισσότερη συντομία.

Αὐτὸ τὸ ἔθνος τῶν Ἀγαρηνῶν πού μᾶς καταδυναστεύει σήμερα [15]. ἦταν μικρὸ στὴν ἀρχή, σὰν ἐκεῖνο τὸ μικρὸ σύννεφο βροχῆς τοῦ προφήτη Ἤλια. Καὶ κινήθηκε, ὅπως εἶναι γνωστό, ἀπὸ τὰ βάθη τῆς Ἀραβίας καί. δυστυχῶς, μόνο ὁ Κύριος ξέρει, μὲ πιὸ τρόπο, ἔξαπλωθηκε σ’ ἐλάχιστα χρόνια στὴν οἰκουμένη, ἀφοῦ κατακυρίευσε σχεδὸν ὅλη τὴν Ἀσία, σπέρνοντας παντοῦ ὄλεθρο κι ἀφανισμοὺς καὶ πέρασε μ’ ἄνεση καὶ κατακτητικὴ διάθεση στὴ δική μας Εὐρώπη. Κι ὑποτάσσοντας τοὺς τόπους καὶ τὰ κάστρα τῶν Ρωμαίων, ἔστησε τὸ θρόνο του στὴν Ἄδριανουπολη (1366). Ἀπὸ κεῖ ἔποφθαλμιουσε καὶ τὴν ἴδια τὴν καθέδρα τῆς Κωνσταντινούπολης. Γι’ αὐτὸ καὶ δὲν ἔπαυε νὰ τὴν ἐνοχλεῖ ἀκατάπαυστα καὶ νὰ τὴν πολιορκεῖ. Ἀλλὰ γιατί νὰ μακρηγορῶ; Πλησίασαν τὰ ὅρια τῆς ἐξουσίας του, ὡς τὰ προάστια τῆς πόλης τοῦ Βυζαντίου. Κι εἶναι φανερό, ὅτι δὲν ἀργοῦσε vα στρέψει μία μέρα τὰ νικητήρια ἅρματά του καὶ σ’ αὐτὴ τὴν ἀξιοθρήνητη Βασιλίδα τῶν πόλεων καὶ νὰ τὴν περισφύξει μὲ τὸ ἀκαταφρόνητο δυνατὸ ξίφος του.

Σαστισμένος λοιπὸν ἀπ’ αὐτὴ τὴν ἀνάγκη ὁ βασιλιάς, περικυκλωμένος στενὰ ἀπὸ παντοῦ ἀπ’ ἀσεβεΐς, μὴν ἐλπίζοντας σὲ καμιὰ βοήθεια, παντελῶς ἔρημος ἀπὸ στρατεύματα, ἀκόμα πιὸ ἔρημος ἀπὸ χρήματα, μὲ τὰ ὅποια συγκεντρώνονται τὰ στρατεύματα, ἀποφάσισε χωρὶς φρόνηση, νὰ μιμηθεῖ τὸν προπάππο τοῦ τὸν Μιχαὴλ Παλαιολόγο (1259-1282). Ὁ προπάππος του γιὰ νὰ φυλαχτεῖ ἀπὸ δύο μεγάλους ἐχθρούς του, χρησιμοποίησε βία κατὰ τῆς Ἐκκλησίας κι ἔχυσε πολὺ χριστιανικὸ αἷμα. Προσπάθησε νὰ διαφυλᾶξει τὴν κακὴ ἕνωση [16] πού ἔκανε μὲ τοὺς Λατίνους, μὲ τὴν ἐλπίδα νὰ κρατήσει μακριὰ ὁ Πάπας ἐκείνους πού ἔποφθαλμιουσαν τὴ βασιλεία του. Ὁ μὲν ἕνας ἀπὸ τὴ Γαλλία κι ὁ ἄλλος ἀπὸ τὴ Σικελία. Ἐκεῖνον λοιπὸν τὸν ἐπονομαζόμενο λατινόφρονα Μιχαήλ, θέλησε νὰ μιμηθεῖ κι αὐτὸς ὁ ἀσύνετος κι ἔγκαταλειποντάς το Θεὸ ὅπως παλαιὸ οἱ Ἑβραῖοι, πρόστρεξε γιὰ βοήθεια στὸν Πάπα ἔγκαταλειποντας τὴν Ἐκκλησία.

Οἱ λόγοι γιὰ τοὺς ὁποίους ὁ Πάπας συγκάλεσε Σύνοδο στὴ Φερράρα-Φλωρεντία

Ἦταν τότε ὁ Εὐγένιος Πάπας Θ΄(1431-1447) τελευταῖος μετὰ ἀπὸ τοὺς τρεῖς πάπες πού συγχρόνως, γιὰ πολλὰ χρόνια καὶ σὲ διάφορα μέρη, παρουσιάζονταν κι οἱ τρεῖς ὡς νόμιμοι κι ἐν ἔνεργεια πάπες, χωρὶς νὰ παραχωρεῖ ὁ ἕνας στὸν ἄλλο τὸ παπικὸ ἀξίωμα καὶ τὸν δῆθεν θρόνο τοῦ Πέτρου. Νὰ λοιπὸν σαφὴς κι ἀναμφισβήτητη αἰτία πού ἔσπρωξε ἐκεῖνο τὸν ἄσυνετο βασιλιὰ σὲ κεῖνο τὸ βάραθρο. Ἔστειλε λοιπὸν μὲ δικούς του πρέσβεις σὲ κεῖνον τὸν Πάπα, ὅτι ἂν θελήσει νὰ συγκροτήσει στὴν Ἰταλία Δυτικὴ σύνοδο, ὑπόσχεται νὰ πάει κι αὐτὸς ἐκεῖ προσωπικά, μὲ τὴν Ἀνατολικὴ σύνοδο, γιὰ νὰ ὁλοκληρώσουν τὴν ἕνωση τῶν Ἐκκλησιῶν. Ὁ Πάπας, ὄχι μόνο ἔδωσε προσοχή, ἀλλὰ μάλιστα νόμισε πώς ὁ οὐρανὸς τοῦ ἔστειλε ἐκείνη τὴν εὐκαιρία, γιὰ νὰ δυναμώσει ἀπὸ τὴν ἀδυναμία πού βρισκόταν κι ἐκεῖνος, ὄχι λιγότερο ἀπὸ τὸν ἴδιο το βασιλιὰ Ἰωάννη. Ποιὰ ἦταν ἡ ἀδυναμία τοῦ Πάπα; Εἶχε συσταθεῖ μεγάλη σύνοδος ἀπὸ ἕπτακοσιους Λατίνους ἐπισκόπους, μὲ τὴ συνδρομὴ ὅλων των βασιλιάδων τῆς Εὐρώπης, σὲ μία πόλη τῆς Γερμανίας, τὴ Βασιλεία (1431-1449), γιὰ νὰ περιορίσουν καὶ νὰ διορθώσουν τὰ παράλογά της Ἰταλίας καὶ κυρίως τὰ σκάνδαλα πού τάραξαν τὴν ἐκκλησία τῆς Δύσης ἀπὸ τοὺς προαναφερόμενους τρεῖς Πάπες. Αὐτὴ ἡ σύνοδος, εἶχε εἰδοποιήσει τὸν πάπα Εὐγένιο νὰ μὴν κάνει τὸ θέλημα τού, ἀλλὰ νὰ πάει κι αὖτος ἐκεῖ προσωπικὰ στὴ Βασιλεία. ”Αν ὅμως δὲν πάει ὁ ἴδιος τοὺ ζήτησαν νὰ σχείλει ἔγγραφως τὴ γνώμη τού, δηλαδὴ νὰ ὁμολογεῖ πώς ἡ σύνοδος εἶναι νόμιμη καὶ κανονικὴ καὶ πώς εἶναι ἔτοιμος νὰ δεχτεῖ ὅτι ἀποφάσιζε, ὑποσχόμενος σ’ αὔτην σὰν νὰ ἦταν οἰκουμενικὴ (ὅπως νόμιζαν ἐκεῖνοι στὴν πόλη τῆς Βασιλείας). Αὔτα ἔγραφαν οἱ συνοδικοί, φοβερίζοντας τὸν ἐπιπλέον, ὄχι ἂν δὲν κάνει ἕνα ἀπὸ τὰ δύο, θὰ δοκιμάσει τὴ δίκαιη ὀργὴ τὴς συνόδου, μὲ τὴν ὅριστική του καθαίρεση
.
Ὁ Εὐγένιος, μὴ θέλοντας νὰ ὑποταχθεῖ στὴ σύνοδο τῆς Βασιλείας, ἡ ὁποία διατύπωνε κι ἀποφάσιζε τὰ ἀντίθετα μὲ τὰ μεγαλεῖα πού φανταζόταν ὁ ἴδιος γιὰ τὸν ἔαυτόν του, κι ἀπὸ τὴν ἄλλη πλευρά, ἐπειδὴ φοβόταν τὴν ὀργὴ μίας τόσο μεγάλης καὶ φοβερῆς συνόδου μὲ τὴν ὁποία συμπαρατάσσονταν ὅλοι οἱ βασιλεῖς τῆς Εὐρώπης κι οἱ περισσότεροι καὶ πιὸ ἔκλεκτοι ἀπὸ τοὺς καρδινάλιους, βρέθηκε κι αὖτος, ὅπως κι ὁ δικός μας βασιλιάς, στριμωγμένος. Γι’ αὖτο, ἔπειδη σ’ αὐτὴ τὴ δύσκολη καταστάση ἦταν, ὅταν ἦρθε σ’ αὖτον ἡ πρεσβεία ἀπὸ τὴν Κωνσταντινούπολη, γέμισε ἐλπίδες. ΄Ἔστειλε λοιπόν, ὅπως φαίνεται, στὴν σύνοδο τὴς Βασιλείας τὸ γράμμα πού τοὺ ζητοῦσε, ὑποσχόμενος νὰ δεχχεῖ ὅ,τῖ θὰ ἀποφάσιζε ἐκείνη. Καὶ στὸ δικό μας Βασιλιὰ καὶ στὸν Πατριάρχη, ἔστειλε ἀπαντητικὲς ἐπιστολὲς καὶ πρέσβεις, ἀπαντώντας, ὅτι ἀποδέχεται μετὰ χαρᾶς νὰ κάνει μ’ αὐτοὺς σύνοδο, στὴν ὁποία ἔπροκειτο νὰ ἐξεταστεῖ ἡ διαφορὰ περὶ πίστης καὶ νὰ γίνει σὲ κείνη τὴ σύνοδο, ὅ,τι ἤθελε νὰ δώσει ὁ θεός. Ἔτσι, φαινόταν ὅτι μιλοῦσαν θεάρεστα, αὖτος πού μὲ πονηρὴ διπλωματία κινοῦνταν καὶ χωρὶς τὸ Θεό. Ζήτησε ἀκόμα ἡ σύνοδος νὰ γίνει στὴν Ἰταλία ἐκεῖ κοντά του, ὑποσχόμενος νὰ στείλει πολλὰ πλοῖα γιὰ τὴ φύλαξη τῆς Πόλης ὥσπου νὰ ἐπιστρέφουν πίσω οἱ συνοδικοί. Υποσχέθηκε ἄλλα πλοῖα γιὰ νὰ φέρουν στὸν καθορισμένο τόπο, αὐτοὺς πού ἔπροκειτο νὰ ἑτοιμαστοῦν καὶ νὰ ἔρθουν στὴν μέλλουσα νὰ γίνει σύνοδο.

Ἡ διπλωματικὴ δολιότητα τοῦ Πάπα καὶ ἡ Φραγκικὴ Σύνοδος τῆς Βασιλείας

Κι΄ἐπειδὴ ἦταν γνωστὸ πὼς εἶναι πάμφτωχοι οἱ Ρωμαῖοι (Βυζαντινοὶ) ὑποσχόταν ἀκόμα ν’ ἀναλάβει ὁ ἴδιος (πόση ἀλήθεια πλουσιοπάροχη ὑποκριτικὴ γενναιότητα!) κι ὅλα τους τὰ ἔξοδα, ὥσπου νὰ ἐπιστρέφουν στὴν Κωνσταντινούπολη, εἴτε πραγματοποιηθεῖ ἡ ἕνωση, εἴτε ὄχι. Κι ὅλο αὐτὸ φρόντισε νὰ τὸ κάνει ὁ πονηρότατος Εὐγένιος, γιὰ νὰ συγκροτήσει, αὐτὸς πλήρη σύνοδο καὶ στ’ ἀλήθεια νὰ ’χει καὶ τὴν σύνθεση οἰκουμενικῆς, ἔχοντας ἔτσι μὲ τὸ μέρος του καὶ τοὺς Ἀνατολικοὺς καί. μάλιστα τὸν Αὔτοκρατορα καὶ τὸν Πατριάρχη τῆς Κωνσταντινούπολης. Αὐτὸ πράγματι, σὲ μία ἐποχή, πού ὄεν μποροῦσαν νὰ καυχηθοῦν οἱ προηγούμενοι αἰῶνες, ὅτι ἔγινε, οὔτε τοπικὴ οὔτε Οἰκουμενικὴ Σύνοδο. Κι ὅλο αὐτὸ τὸ σχέδιασε λέω, γιὰ νὰ μπορέσει νὰ ὑπερσκελίσει τὴν προαναφερόμενη σύνοδο τῆς Βασιλείας, πράγμα πού τὸ κατάφερε. Βλέποντας δηλαδὴ τὸν ἑαυτὸ του προστατευόμενο ὅπως ἐπιθυμοῦσε, μὲ τὴ δική του σύνοδο, ἀποκήρυξε ἀργότερα ἐκείνη τῆς Βασιλείας ὡς ἀποστατικὴ καὶ παράνομη. Ἀλλὰ κι ὅταν ἦρθε ὁ χρόνος ἐκεῖνοι στὴν Βασιλεία ὀργισμένοι ἀπὸ τὴν ἀπείθειά του, τὸν καθαίρεσε καὶ προβίβασε ἄλλον ἀντὶ γι’ αὐτὸν στὸ παπικὸ ἀξίωμα, τὸν ὀνομαζόμενο Φίληκα Ἐ’(1439-1451). ΄Ὅλα αὐτά, ἄς ποῦμε μὲ τὴν εὐκαιρία αὐτή, χρησιμεύουν στὸν φιλαναγνώστη, γιατί ἐκείνη ἡ ψευτοσύνοδος τῆς Φλωρεντίας, ἐκτὸς ἀπὸ τὸ ὅτι ὑπῆρξε παράνομη γιὰ τ’ ἄσεβή της δόγματα, εἶχε ἐπιπλέον κι αὐτὸ τὸ μειονέκτημα, ὅτι ὁ Πάπας τῆς εἶχε καθαιρεθεῖ ἀπὸ μία τόσο μεγάλη δική του σύνοδο. Αὐτὴ εἶναι λοιπὸν ἡ τόσο διαβόητη καὶ πολυθρύλητη σύνοδος, ἡ κακῶς καὶ παράλογα ὀνομαζόμενη ἀπὸ τοὺς Λατίνους ΄ὄγδοη οἰκουμενικὴ΄[17], γιὰ τὴν ὁποία διηγηθήκαμε ὅλα τα παραπάνω, ἔξηγιοντας καὶ περιγράφοντας ἀπὸ τὴν ἄρχη ὅλα τα αἴτια καὶ τὰ μέσα γιὰ νὰ γίνει, ἐνῶ δὲν ἔπρεπε νὰ γίνει.

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ..