Ομολογία

Χαμηλοί παράφωνοι τόνοι


του μητροπολίτου Αττικής και Μεγαρίδος ΝΙΚΟΔΗΜΟΥ


Δέν γνωρίζω, ἄν ἐνημερωθήκατε... Στίς ἀρχές τοῦ Ὀκτώβρη, ἀπό τίς 5 ἴσαμε τίς 8 τοῦ μήνα, πραγματοποιήθηκε στήν Ἑλλάδα μας ἕνα γεγονός μείζονος ἐκκλησιαστικῆς καί ἐθνικῆς σημασίας. Τό μεγάλο Σῶμα τῶν Μητροπολιτῶν, ἡ «Ἱεραρχία τῆς Αὐτοκέφαλης Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος», πού-καθ᾿ ὑπόθεση-διαποιμαίνει, μέ διάκριση καί μέ πιστότητα στήν ἀποστολική καί στήν πατερική μας παράδοση, τό εὐσεβές πλήρωμα καί ἀντιμετωπίζει-καί πάλι καθ᾿ ὑπόθεση-μέ χειρισμούς διάφανους, τούς κοινωνικούς κυματισμούς τῆς ἐπικαιρότητας, συγκεντρώθηκε στή θεσμοθετημένη ἐτήσια Συνέλευσή της. Καί, συγκλονισμένη(!!!) ἀπό τήν ἀσταμάτητη, θρηνώδη κραυγή τῶν λαϊκῶν στρωμάτων, ἅπλωσε στήν τράπεζα τῆς Συνοδικῆς μελέτης καί τῆς χρεωστικῆς ἀνάλυσης τήν ἀφόρητη ἀγωνία τοῦ ποιμνίου της καί τόν πηγαῖο στεναγμό του. Ἀσχολήθηκε, σέ «πλάτος καί βάθος», μέ τίς συμπληγάδες τῆς διογκωμένης οἰκονομικῆς κρίσης, πού καθημερινά περισφίγγει καί καταπιέζει τόν ἑλλαδικό χῶρο, βγάζει στό περιθώριο τῆς ἀνεργίας φτωχούς βιοπαλαιστές, στερεῖ τό ψωμί ἀπό τήν ἀθώα νεότητα, ἐγκαταλείπει ἀπροστάτευτα τά κουρασμένα γηρατειά. Κάποιοι, ἀπό τήν κοινωνία τῶν Ἑλλήνων πολιτῶν, ἐθισμένοι στόν πικρόχολο ἀντίλογο, γύρισαν τίς πλάτες στή δημόσια προβολή τοῦ Συνοδικοῦ, πατρικοῦ ἐνδιαφέροντος. Καί ἀφέθηκαν νά ἀναμασοῦν τήν πικρία τους καί τήν αἰχμηρή διαλεκτική τους, πού-μεθοδικά-στοχεύει στήν ἀποδόμηση τῶν στηλωμάτων τῆς ἐκκλησιαστικῆς κοινωνίας τῆς ἀγάπης καί στήν ἀπόσβεση τῆς ἐλπίδας ἀπό τή χάρτα τῶν ὑπαρξιακῶν ὁραμάτων.

Οἱ πιστοί, οἱ ἄνθρωποι, πού ἀκουμποῦν τό αὐτί καί τήν καρδιά στό Γολγοθά τῆς μεγάλης Θυσίας τοῦ Θεανθρώπου Κυρίου μας καί στό δοξολογικό ἀνασασμό τῆς ἀπέραντης στρατιᾶς τῶν ἁγίων μας, στάθηκαν προσεκτικοί, γιά νά περιμαζέψουν τά ἄνθη τῆς διδαχῆς καί γιά νά ἐμβαθύνουν στά μηνύματα τῆς ποιμαντικῆς ἀγάπης. Οἱ Συνεδριάσεις τοῦ Ἀνώτατου Συνοδικοῦ Σώματος κράτησαν τέσσερις μόλις μέρες. Σέ χρονικό διάστημα ὄχι ἐπαρκές γιά τήν παρουσίαση καί τήν ἀνάλυση τῆς σύγχρονης τραγικῆς περιπέτειας τοῦ ἑλληνικοῦ λαοῦ, γιά τή διερεύνηση καί τήν ἐπισήμανση τῶν εὐθυνῶν καί γιά τή χάραξη ἑνός προγράμματος ποιμαντικῆς συμπαράστασης καί διακονίας στίς καταπονημένες καί καταπτοημένες ὑπάρξεις.


Ἡ ὁρμητική, ἡ καταλυτική καταιγίδα τῆς ἔσχατης φτώχειας, ὁ βρόχος τῆς ὑπερχρέωσης τοῦ κοινοῦ, κρατικοῦ ταμείου καί τῶν μικρῶν βαλαντίων τῶν βιοπαλαιστῶν Ἑλλήνων καί ἡ πηχτή σκοτεινιά, πού πνίγει τῆν προσδοκία μιᾶς ἀλλαγῆς, ἀπασχόλησαν τούς Πατέρες καί Ποιμένες τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος μόνο ἀπό τήν Τρίτη μέρα τῆς Ἑβδομάδας, ἴσαμε τήν Παρασκευή. Καί τή ροή τῶν συζητήσεων, συχνά, τή διέκοπτε ἡ συνειρμική ἤ καί ἡ βίαιη παρέκκλιση τοῦ διαλόγου σέ ἄλλα πλέγματα ἐρωτημάτων καί ἀγκαθιῶν. Ἡ σήμανση λήξης τῆς Συνέλευσης τῆς Ἱεραρχίας δέ σηματοδότησε καί τήν παύση τῶν κυματισμῶν τῆς ἐλεύθερης κοινῆς γνώμης, πού, θετικά ἤ ἀρνητικά, πρόσθεσε τή δική της κρίση καί τήν προσωπική της σφραγίδα στή συγκεκριμένη σελίδα τῆς σύγχρονης ἐκκλησιαστικῆς ἱστορίας. Ἀπό τή δική μου σκοπιά, ὡς ἀνταπόκριση στό ἐπισκοπικό μου χρέος, καί ὡς κατάθεση τῆς προσωπικῆς μου ἀγωνίας, θά χαράξω καί θά παραδώσω στούς συνιερουργούς μου καί στή διευρυμένη αὐλή τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ πληρώματος ἕνα μικρό πίνακα ἐκτιμήσεων καί παρατηρήσεων. Ἄν κάποιοι τόν βροῦν περιττό ἤ ἐνοχλητικό, ἄς τόν διαγράψουν. Ἄν τόν ἀποδεχτοῦν ὡς κατάθεση καρδιᾶς καί ἀγωνία ἐπισκοπικῆς συνείδησης, ἄς κάνουν τόν κόπο νά ἐπεξεργαστοῦν, πλατύτερα καί βαθύτερα, τούς προβληματισμούς καί ἄς καταθέσουν τό μόχθο τους στήν κοινή τράπεζα τῶν ἐξαγιασμένων ἐμπειριῶν καί τῆς ἀδελφικῆς ἀγάπης. ***

1. Κατά τήν ἐναρκτήρια Συνεδρίαση τῆς Ἱεραρχίας, ὁ Ἀρχιεπίσκοπος κ. Ἱερώνυμος, μέ συμπυκνωμένο λόγο, παρουσίασε τό ἀποκλειστικό θέμα, πού εἶχε ὁριστεῖ νά ἀπασχολήσει τό Ἱεραρχικό Σῶμα. Τή βαθειά καί καταλυτική οἰκονομική κρίση, πού ξέσπασε ἀπροσδόκητα καί συνταράσσει, ἀπ᾿ ἄκρη σ᾿ ἄκρη, τή σύγχρονη ἑλληνική κοινωνία.

Μεταξύ ἄλλων, εἶπε:

«Ἡ παροῦσα Σύνοδος τῆς Ἱεραρχίας τῆς Ἐκκλησίας συνέρχεται σέ μία χρονική στιγμή πού ἡ Πατρίδα μας ἀλλά καί ἡ παγκόσμια κοινότητα βρίσκονται στό μέσον μιᾶς ἀπό τίς σοβαρότερες κρίσεις τῶν νεότερων χρόνων. Ἡ προσωπική μου ἐκτίμηση εἶναι ὅτι ἔχουμε ἀπόλυτο καθῆκον καί ὑποχρέωση νά ἀσχοληθοῦμε μέ τό ἐν λόγω ζήτημα, γιά λόγους πρωτίστως ποιμαντικούς καί θεολογικούς, ἀλλά καί κοινωνικούς καί πρακτικούς. Οἱ δύσκολες ἡμέρες, πού διέρχεται ὁ τόπος μας, καλοῦν τήν Ἐκκλησία νά καταστήσει ἐμφανῆ τήν προφητική διάσταση τῆς ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι παρουσίας Της στή ζωή τοῦ κόσμου. Οἱ καιροί μᾶς καλοῦν νά ἀρθρώσουμε λόγο οὐσιαστικό, νά διεισδύσουμε στά βαθύτερα καί οὐσιωδέστερα τῆς κρίσεως καί, ἀκόμη, νά ἐξετάσουμε πῶς μποροῦμε νά συμβάλουμε στήν ὑπέρβασή της».

Στή συνέχεια, ὁ Προκαθήμενος, Πρόεδρος, παρουσίασε τούς δυό εἰσηγητές Μητροπολίτες, τόν Σισανίου καί Σιατίστης Παῦλο, πού ἀνέλαβε νά ἐπισημάνει τήν ἔκταση, τήν ποιότητα καί τίς συνέπειες τῆς οἰκονομικῆς κρίσης καί τόν Δημητριάδος Ἰγνάτιο, πού ἐπιφορτίστηκε νά εἰσηγηθεῖ μιά πρώτη χάραξη τοῦ χρέους τῆς Ἐκκλησίας, κατά τήν παροῦσα κρίσιμη ἱστορική φάση καί, στή συνέχεια, ἕνα πρῶτο σχεδιασμό δραστηριοτήτων τῶν Συνοδικῶν Ὀργάνων καί τῶν Ἱερῶν Μητροπόλεων.

Ἡ πρώτη ἐκτίμηση εἶναι, ὅτι καί ὁ Ἀρχιεπίσκοπος καί οἱ δυό εἰσηγητές Μητροπολίτες, μέ σοβαρότητα, μέ δέος καί μέ ποιμαντική εὐαισθησία ἄνοιξαν, στή Συνοδική τράπεζα τῆς μελέτης καί τοῦ προγραμματισμοῦ, τό βαρύ φάκελλο τῆς χρεωκοπίας τῶν σύγχρονων πολιτιστικῶν σχημάτων, τῆς χυδαίας ἀλλοτρίωσης καί διαφθορᾶς.

Ὡστόσο, καθώς ἀποδεικνύουν οἱ πλατειασμένοι διάλογοι καί ἀντίλογοι, οἱ εἰσφορές ἄσχετων ἀπόψεων καί προτάσεων, ἡ ἐκτός τοῦ περιβόλου τῆς σημερινῆς δυσπραγίας διακίνηση σημαιῶν προσωπικῆς διαφήμισης, τό Κυβερνεῖο τοῦ σκάφους δέν κατάφερε νά κρατήσει σταθερά τό τιμόνι. Ἡ στόχευση τοῦ Συνοδικοῦ διαλόγου παραχαράχτηκε. Ἡ Θεολογική καί ἡ ἐκκλησιολογική σαφήνεια ἐπικαλύφθηκαν μέ λεκτικά φούμαρα προχειρότητας. Καί ἡ ἔκβαση τῆς συζήτησης ἦταν ἕνα ἄνοιγμα καί μιά περιπλάνηση στό χάος.

***

2. Τό ἐπίσημο ἀνακοινωθέν, πού συντάχτηκε καί παραδόθηκε στό δημοσιογραφικό καί ἠλεκτρονικό κύκλωμα τῆς ἐνημέρωσης, εἶναι ἕνα κείμενο γενικόλογο, ἀσαφές, δίχως πνοή ποιμαντικῆς ἀμεσότητας καί ἁγιοπνευματικῆς ἐπιφώτισης, λόγος ἐκ τοῦ μακρόθεν, πού δέν ἐμπνέει, δέν στρατεύει σέ πνευματική ἄσκηση, δέν ἐπανασυνδέει τίς ἀπομονωμένες καί ἀπελπισμένες ὑπάρξεις στό Δεῖπνο τῆς Εὐχαριστίας καί στήν κοινή εὐωχία τῆς ἀγάπης.

Οἱ Συνοδικοί πατέρες, μέ τό ἀνακοινωθέν τους, διακηρύττουν, ὅτι ἡ οἰκονομική κρίση εἶναι ἀποτέλεσμα τῆς πνευματικῆς καί τῆς ἠθικῆς κρίσης. Ἀλλά δέν τό ἀποσαφηνίζουν αὐτό καί δέν τό ἀναλύουν.

Γράφουν:

Μελέτησε "τά αἴτια τῆς συγχρόνου ποιλικομόρφου κρίσεως" καί προβληματίσθηκε σχετικά μέ τίς δυνατότητες συμβολῆς στήν ἀντιμετώπισή της μέ ἀφετηρία τό δεδομένο-και συγχρόνως ζητούμενο-"Ἡ Ἐκκλησία ὡς ἐλπίδα καί ἑνότητα τῆς κοινωνίας καί ὡς νοηματοδότηση τῆς ζωῆς τοῦ ἀνθρώπου... Ἡ οἰκονομική κρίση εἶναι τό ὀρατό ἀποτέλεσμα τῆς γενικῆς ἠθικῆς καί πνευματικῆς κρίσεως. Ταυτοχρόνως, ἔγινε φανερό, ὅτι ἡ Ἐκκλησία ἔχει τό χρέος καί τή δυνατ΄ότητα νά στηρίξει τόν λαό μας στά προβλήματά του, νά καλλιεργήσει τήν ἐλπίδα καί νά σταθεῖ ἄμεσα καί οὐσιαστικά στό πλευρό κάθε ἐμπερίστατου καί δοκιμαζόμενου ἀδελφοῦ μας ἀνεξαρτήτως χρώματος, γλώσσης, θρησκείας καί πολιτισμοῦ... Ἡ μόνη ἔξοδος ἀπό τό ἀδιέξοδο εἶναι ἡ ἀλλαγή αὐτῆς τῆς νοοτροπίας. Εἶναι καιρός μετανοίας για΄΄ ὅλους μας. Ὁ λαός μας ζοῦσε καί ζεῖ, ἐμπνεονόταν καί θά ἐμπνέεται ἀπό τήν πίστη του στόν Χριστό καί διδάχθηκε ἀπό τήν Ἐκκλησία πῶς νά μετακινεῖται ἀπό τήν δουλεία τοῦ ἐγωκεντρισμοῦ στήν ἐλευθερία τοῦ "Ἐμεῖς", ἀπό τή σκλαβιά τοῦ καταναλωτισμοῦ στή χαρά τῆς δημιουργίας καί τῆς προσφορᾶς. Αὐτό τό ἦθος ἔκφράζει μέ λόγια καί ἔργα ἡἘκκλησία καί μέσα σέ αὐτά τά πλαίσια μέ ἀνύστακτο καί στοργικό ἐνδιαφέρον μελετᾶ μέ σοβαρότητα καί ὑπευθυνότητα, ζητήματα πού ἐνδέχεται νά κρύβουν κινδύνους ἀλλοιώσεων καί ἀλλοτριώσεων τῆςπίστεως ἤ τῆς ἐθνικῆς καί κοινωνικῆς μας ζωῆς, ὅπως ἡ κάρτα τοῦ πολίτη...».

***

3. Εἶναι αὐτόδηλο, ὅτι ἡ ἀνακοίνωση αὐτή τῆς Ἱεραρχίας, εἶναι ἰσχνή καί πεζή, δίχως τό ἔμπονο σκίρτημα τῆς καρδιᾶς, δίχως τό σοφό καί διακριτικό ἄγγιγμα τῆς ἐκτροχιασμένης κοινωνικῆς καί πολιτιστικῆς ἀνάπτυξης, δίχως τό ἀπαραίτητο ἑρμηνευτικό καί διαφωτιστικό σχόλιο, πού θά μποροῦσε νά ἀποσαφηνίσει τή μορφή, τήν ποιότητα καί τή λειτουργικότητα τῆς σημερινῆς πνευματικῆς κρίσης καί τῆς ἠθικῆς ἀλλοτρίωσης, πού εὐτέλισε τίς θεμελιακές ἀξίες τῆς ζωῆς, θόλωσε τό νοῦ μας καί μᾶς ἔσυρε στή βαρβαρότητα.

Τή σημειώνω μέ πολλή λύπη καί τό ἐμπιστεύομαι στούς ἀγαπητούς ἀναγνῶστες μου καί-γιατί ὄχι-καί στούς ἀδελφούς μου καί συνιεράρχες μου, οἱ ἐμπειρίες, πού διαδέχτηκαν τήν ἀνάγνωση αὐτοῦ τοῦ ἀνακοινωθέντος, ἦταν ἡ βαθύτατη λύπη καί τό ἀθεράπευτο πένθος. Δέν εἶδα σέ κανένα ἀπό τούς πίνακες τῆς ἐνημέρωσης, μιά φράση ἀποδοχῆς αὐτοῦ τοῦ Ἱεραρχικοῦ ἀνακοινωθέντος, ἕνα σχόλιο ἐπικυρωτικό ἤ ἕνα ἄρθρο, πού νά τό ἀναλύει καί νά τό προβάλλει, ὡς τή μόνη σοφή χειραγωγία ἀπό τή βαθειά, ἐξουθενωτική καταχνιά στήν ἀνακαινισμένη, ὁλοφώτεινη πραγματικότητα.

Ἡ Συνοδική ἀνακοίνωση περπάτησε βιαστικά πάνω στά ψιλά γράμματα τῶν ἐφημερίδων, προβλήθηκε, σέ κλάσμα χρόνου καί ἀπαξιωτικά, πάνω στίς φωτισμένες τηλεοπτικές ὀθόνες καί ἀφέθηκε νά βυθιστεῖ στό σκοτάδι τῆς περιφρόνησης.

Μέ τίς συνθῆκες τίς σημερινές, πού ἀπωθοῦν τήν Ἐκκλησία ἔξω ἀπό τό πλατύ γήπεδο τῆς κοινωνικῆς ἄθλησης καί ἐγκλωβίζουν τούς λειτουργούς Της στό περιθώριο τῆς σιωπῆς, ὁ Συνοδικός λόγος, γιά νά ξεπεράσει τά φράγματα καί νά δονήσει τίς συνειδήσεις, ἔπρεπε νά ἔχει ἄρθρωση σφιχτή καί διαλεκτική πειστική. Νά λάμπει σέ καθαρότητα. Νά ἀντικατοπτρίζει τίς σύγχρονες ἀγωνίες. Νά ἀποκρίνεται μέ σαφήνεια.

Καί κάτι παραπάνω. Ἡ Συνοδική ἀπόφαση καί ἀπόφανση, σάν ἐκκλησιατικός λόγος, σέ πατρική προσέγγιση τοῦ ποιμνίου, δέν μπορεῖ νά εἶναι στεγνή διαπίστωση καί, ἐκ τοῦ μακρόθεν, ἐπιμέτρηση ξένων εὐθυνῶν. Πρέπει νά διαποτίζεται μέ τό δάκρυ τῆς συντριβῆς τῶν ποιμένων. Μέ τήν ἐξομολογητική ἀναγνώριση τῶν λαθεμένων προσωπικῶν ἤ Συνοδικῶν ἐπιλογῶν καί μέ τή θαρρετή ἀνάληψη ὅλων τῶν ἐνδοεκκλησιαστικῶν εὐθυνῶν.

Οἱ ποιμένες, οἱ διάδοχοι τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων, δέν εἶναι ἐξουσιοδοτημένοι νά μιλοῦν ex cathedra ἀπόλυτης ἀναμαρτησίας καί ἐξουσίας καί νά διδάσκουν ἤ νά ἐπιτιμοῦν δίχως νά καταθέτουν ἐνώπιον τοῦ Ἱεροῦ Θυσιαστηρίου καί τό δικό τους θυμίαμα τῆς μετάνοιας καί τήν προσωπική τους ἱκεσία: «...Κατά τό πλῆθος τῶν οἰκτιρμῶν Σου ἐξάλειψον τό ἀνόμημά μου...».

Σ᾿ αὐτό τό κλίμα τῆς μετάνοιας καί τῆς συντριβῆς, τῶν ποιμένων καί πατέρων, ἔχει νόημα καί δύναμη ἡ τίμια, ἡ ἀπαλλαγμένη ἀπό φοβικά σύνδρομα ἤ ἀπό ἰδιοτελεῖς σκοπιμότητες, παρουσίαση στό ἐκκλησιαστικό πλήρωμα τῆς σύγχρονης πραγματικότητας. Τῆς ἔλλειψης τοῦ νοήματος τῆς ζωῆς. Τῆς διαπιστωμένης καί διακηρυγμένης διαφθορᾶς. Τῆς ὑποτίμησης τοῦ ἀνθρώπινου προσώπου, τῶν ὁραμάτων του καί τῆς ἐλευθερίας του. Τῆς σκληρῆς ἐκμετάλλευσης. Τοῦ πλουτισμοῦ τῶν λίγων καί τῆς ἔσχατης φτώχειας τῶν πολλῶν.

Κάνοντας μιά τίμια τέτοια ἀνάλυση ἡ Ἱεραρχία τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος (δίχως νά ἐξαιρέσει, κατά τή σήμανση τῶν ἐνόχων, τόν ἑαυτό της), θά εἶχε τό δικαίωμα καί ὅλο τό θάρρος, νά ἀνοίξει τή Βίβλο τῶν Θείων μηνυμάτων καί νά ἐνσταλάξει στίς καρδιές τήν παρηγοριά καί τήν ἐλπίδα. Νά σηματοδοτήσει καί νά ἱστορήσει τήν κοινωνία τῆς ἀγάπης, πού βιώνεται καί θερμαίνεται ἀδιάκοπα ἀπό τή σταυρωμένη Ἀγάπη τοῦ θεανθρώπου Κυρίου μας. Καί νά δώσει μιά πνοή θάρρους καί ἀγωνιστικότητας σ᾿ ὅλους ἐκείνους, πού σιτίζονται μέ τό ψωμί τῆς ἀπόγνωσης καί περπατοῦν στήν ἔρημο τῆς ἀπόλυτης μοναξιᾶς.

Μέ τήν ἴδια πνευματική ἐξάρτηση καί μέ τό ἴδιο ταπεινό φρόνημα, θά μποροῦσαν ὁ Συνοδικός λόγος καί ἡ Συνοδική διδαχή νά ἀπευθυνθοῦν στή σύγχρονη διανόηση καί στή σύγχρονη πολιτική ἐξουσία καί νά ὑπομνήσουν πολιτιστικές παραμέτρους, πού ἀναδύονται ὁλοκάθαρες ἀπό τό Εὐαγγέλιο Ἰησοῦ Χριστοῦ καί ἀπό τή μακρότατη, καταξιωμένη ἐκκλησιαστική ἐμπειρία, ἱκανές νά καθάρουν τό σύγχρονο πνευματικό καί ἠθικό βοῦρκο καί νά νοηματίσουν τά ὁράματα καί τούς μόχθους τῆς καθεμιᾶς ὕπαρξης.
«Οὐδέν ἄνθρωπος καί μέγα ἄνθρωπος. ἐάν πρός τήν φύσιν μόνον ἀποβλέψῃς, τό μηδέν καί τοῦ μηδενός ἄξιος, ἐάν δέ πρός τήν τιμήν ἥν ἐτιμήθη, μέγα ἄνθρωπος» (Γρηγόριος Νύσσης, Περί τῆς τοῦ ἀνθρώπου γενέσεως).

***

4. Ἡ ἀπρονοησία καί τό ἀτύχημα ἦταν, ὅτι τό Σῶμα τῆς Ἱεραρχίας (σημείωσε ὁ Ἀρχιεπίσκοπος-πρόεδρος) ἐξαπόλυσε τό ἀνακοινωθέν της πρός κάθε κατεύθυνση, χωρίς νά τό συμπληρώσει καί νά τό ὁλοκληρώσει μέ τήν ἔντιμη ἀναγνώριση τῶν δικῶν της εὐθυνῶν. Χωρίς νά ὁμολογήσει, ὅτι καί ἐμεῖς, οἱ πατέρες καί διδάσκαλοι, «ἡμάρτομεν, ἠνομήσαμεν, ἠδικήσαμεν ἐνώπιον τοῦ Κυρίου, οὐδέ συνετηρήσαμεν, οὐδέ ἐποιήσαμεν καθά ὁ Κύριος ἐνετείλατο ἡμῖν» καί ὅτι, μέ τίς ἐκκοσμικευμένες συμπεριφορές μας, δίνουμε ἀφορμές νά αὐτομολοῦν οἱ προβληματισμένες ὑπάρξεις στήν αὐλή τῆς ἐγωκεντρικότητας, τῆς ἀκόρεστης εὐμάρειας καί τῆς εὑρηματικῆς διαφθορᾶς.

Ποιός δέ γνωρίζει, ὅτι ἡ ὁποιαδήποτε ἀναφορά-κατά τούς ἔσχατους τούτους καιρούς-στά πρόσωπα καί στίς ἐνασχολήσεις τῶν ἡγετικῶν στελεχῶν τῆς Ἐκκλησίας μας συνοδεύεται μέ ἀποκαλύψεις εἰδεχθῶν σκανδάλων καί μέ σχολιασμούς, πού καταβρωμίζουν τίς σελίδες τῆς ἱστορίας; Οἱ Συνοδικοί παράγοντες, μέ μιά τεχνητή, ἐντελῶς πλασματική, ἀναβάθμιση τῆς κοινωνικῆς παρουσίας τους καί τοῦ ἔργου τους, στρέφου τό δοξαστικό θυμιατήριο στά πρόσωπά τους καί ἱκανοποιοῦν τή φιλοπρωτεία τους. Καί ἡ πλατειά θάλασσα τῆς λαϊκῆς ἀνησυχίας, μαζεύει, ἀπό τίς κρυφές γωνιές καί ἀπό τά πεζοδρόμια, τά μαντάτα τῆς διαφθορᾶς καί τά χρησιμοποιεῖ, σάν κόπανο διαμαρτυρίας καί ἀφύπνισης, μέ τήν ἐλπίδα πώς κάποτε, σύντομα ἤ ἀργά, θά ξυπνήσουν οἱ ἔνοχοι καί θά βάλουν μετάνοια.

***

5. Μέσα σ᾿ αὐτό τό σκιερό κλίμα ἀσυμμετρίας λόγων καί ἀποφάσεων, βρέθηκε, ἐμβόλιμη, ἡ πρόταση γιά ἀγορά νέου πακέτου μετοχῶν τῆς Ἐθνικῆς Τράπεζας.

Ἐκτός ἡμερήσιας διάταξης καί πρίν ἐκδιπλωθοῦν οἱ ἀπόψεις καί οἱ προτάσεις τῶν δυό εἰσηγητῶν Μητροπολιτῶν, γιά τήν πνευματική ὁριοθέτηση τῆς καταλυτικῆς οἰκονομικῆς κρίσης, προβλήθηκε, ἐπίμονο, τό αἴτημα τοῦ προέδρου τῆς «Ἐκκλησιαστικῆς Κεντρικῆς Ὑπηρεσίας Οἰκονομικῶν» (Ε.Κ.Υ.Ο.) νά μετάσχει ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος στήν αὔξηση τοῦ μετοχικοῦ κεφαλαίου τῆς Ἐθνικῆς Τράπεζας.

Τό ἐπίσημο ἀνακοινωθέν ἐνημερώνει:

«Ἡ Ἱεραρχία ὁμόφωνα ἀποφάσισε, ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος νά ἀσκήσει τό δικαίωμά Της καί νά συμμετάσχει στήν αὔξηση τοῦ Μετοχικοῦ Κεφαλαίου στήν Ἐθνική Τράπεζα διά δανεισμοῦ, ὥστε νά διασφαλίσει καί νά συνεχίσει τήν κοινωνική διάσταση τῆς διακονίας Της καί συμβάλει συγχρόνως στήν ἀναπτυξιακή προσπάθεια τῆς Χώρας».

Τό ἀνακοινωθέν, ὅπως μέ τήν πρώτη ματιά διαπιστώνει ὁ ἀναγνώστης, εἶναι ἀσαφές καί προβληματικό.

α) Ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος, ὡς ἕνας ἀπό τούς βασικούς μετόχους τῆς Ἐθνικῆς Τράπεζας, ἔχει τό δικαίωμα, νά μετάσχει στήν αὔξηση τοῦ κεφαλαίου της. Ἀλλά ἡ ραγδαία ἐλάττωση τῶν εἰσοδημάτων Της, δέν τῆς ἐξασφαλίζει αὐτή τήν εὐχέρεια. Καί, προκειμένου νά ἀγοράσει νέες μετοχές, ἀποφάσισε νά καταφύγει σέ δανεισμό. Καί, μετά ἀπό τό ὁμόφωνο «ναί» τῶν μελῶν τῆς Ἱεραρχίας, πῆρε δάνειο 27 ἑκατομμυρίων Εὐρώ ἀπό τό Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο, γιά νά ἀγοράσει τίς μετοχές.

β) Τό δάνειο αὐτό θά ἐπιβαρυνθεῖ μέ τόκους ἑνός ἑκατομμυρίου καί τό σύνολο τοῦ ποσοῦ, πού θά πληρώσει ἡ Ἐκκλησία, θά σκαλώσει στά 28 ἑκατομμύρια Εὐρώ.

γ) Δηλώνεται στό ἀνακοινωθέν, ὅτι μέ τήν ἀγορά, διά δανεισμοῦ, νέων μετοχῶν, ἡ Ἐκκλησία διασφαλίζει «τήν κοινωνική διάσταση τῆς διακονίας Της» καί, ταυτόχρονα, «συμβάλλει στήν ἀναπτυξιακή προσπάθεια τῆς Χώρας».

Ὁ πρῶτος στόχος, ἡ διεύρυνση τοῦ κοινωνικοῦ ἔργου τῆς Ἐκκλησίας, δέν ὑπηρετεῖται καθόλου μέ τή σύναψη νέου δανείου καί, μάλιστα, ὄχι γιά τήν κάλυψη προγραμμάτων ἀνακούφισης τῶν ἐμπερίστατων οἰκογενειῶν, ἀλλά γιά τήν ἀγορά μετοχῶν.

Ἄν ἡ Ἱεραρχία συγκλονιζόταν ἀπό τήν ἀγωνία καί τό κλάμα τῶν πεινασμένων καί ἄρρωστων παιδιῶν Της καί διαπίστωνε, ὅτι τά δικά Της ταμεῖα εἶναι κενά, θά ἐδικαιοῦτο νά συνάψεει τό δάνειο τῶν 27 ἑκατομμυρίων Εὐρό, ἔστω καί ἄν αὐτό ἐπιβαρυνόταν μέ τήν προσθήκη τῶν τόκων. Καί θά μποροῦσε, μοιράζοντάς τα σέ 54 μικρές καί φτωχές Μητροπολιτικές περιφέρειες, νά σφουγγίσει τά δάκρυα καί νά δώσει φῶς ἐλπίδας στό ἐκκλησιαστικό πλήρωμα, πού βολοδέρνει μέσα στή βαριά σκοτεινιά.
Τώρα, τά χρήματα μπῆκαν στά χρηματοκιβώτια τῆς Τράπεζας καί ἡ Ἐκκλησία θησαύρισε τά χαρτιά, τίς μετοχές, πού θυμίζουν τό ἀσήκωτο χρέος Της, στά δικά Της χρηματοκιβώτια.

δ) Ἡ προσθήκη τοῦ δεύτερου στόχου, τῆς συμβολῆς στήν ἀνάπτυξη, αὐξάνει τόν προβληματισμό καί τίς ἀντιδράσεις τοῦ κάθε ἀναγνώστη. Ἡ πρόθεση τῆς Τράπεζας, πού κίνησε τή διαδικασία αὔξησης τοῦ μετοχικοῦ κεφαλαίου της, ἦταν νά διευρύνει τή ρευστότητά της. Νά αὐξήσει τό ἀποθεματικό της. Καί νά ἀποκτήσει τήν εὐχέρεια δανεισμοῦ.

Πρόδηλο, ὅτι ἡ εὐχέρεια αὐτή δέ θά ἔξυπηρετήσει καί δέ θά θεραπεύσει τά πεινασμένα πλήθη. Ὅλοι αὐτοί οἱ ἀδελφοί μας, μή ἔχοντας τήν ἀντοχή νά φορτωθοῦν τήν ἔντοκη πληρωμή ἑνός δανείου, δέ θά τολμήσουν μηδέ νά πλησιάσουν τήν πόρτα τῆς Τράπεζας. Θά ἐπωφεληθοῦν, ὅμως, οἱ προύχοντες καί, περιφρονώντας τό στεναγμό καί τό δάκρυ τῶν πεινασμένων, θά πάρουν τήν εἰσφορά τῆς Ἐκκλησίας, γιά νά βελτιώσουν καί νά αὐξήσουν τίς ἐπιχειρήσεις τους καί τήν κερδοφορία τους.

***

Χαμηλοί οἱ τόνοι κατά τίς συνεδριάσεις τῆς Ἱεραρχίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος. Παράφωνοι οἱ τόνοι τῆς Θεολογικῆς καί Ἱεροκανονικῆς ἀκρίβειας, τῆς ἐπισκοπικῆς εὐσυνειδησίας, τῆς ἀγάπης καί τῆς ἀξιοπρέπειας.

Ἆραγε, θά ἐγγίσει τίς καρδιές ἡ νότα τῆς μετάνοιας;

Από το περιοδικό ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΙ 1ης Δεκεμβρίου 2010