ΤΟ ΣΧΙΣΜΑ ΤΟΥ 1054 ΚΑΙ ΤΑ ΑΝΑΘΕΜΑΤΑ ΣΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ 2023.(Ε)

 

ΤΟ ΣΧΙΣΜΑ ΤΟΥ 1054  ΚΑΙ  ΤΑ  ΑΝΑΘΕΜΑΤΑ ΣΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ.

ΜΕΡΟΣ-Ε

πρωτοπρεσβυτέρου Δημητρίου Αθανασίου (χημικού)

Πριν συνεχίσουμε την παρουσίαση του πρωτείου και της Συνοδικότητας στο κείμενο της Αλεξάνδρειας 2023 (Κ.Α-2023) αξίζει να δούμε  πώς παρουσιάζει το συγκεκριμένο κείμενο το ΣΧΙΣΜΑ ΤΟΥ 1054  και τα ΑΝΑΘΕΜΑΤΑ γιατί τα συγκεκριμένα γεγονότα έχουν  άμεση σχέση και με το πρωτείο του Πάπα. Στις παραγράφους  1.1 και στην 4.8  του κυρίου μέρους του κειμένου (Κ.Α-2023)  γράφονται τα εξής:

1.1.     1.1       Στην αρχή της δεύτερης χιλιετίας, δυσκολίες και διαφωνίες ανάμεσα στην Ανατολή και τη Δύση οξύνθηκαν από πολιτισμικούς και πολιτικούς παράγοντες. Οι πράξεις των αναθεμάτων το 1054 επιδείνωσαν την αποξένωση μεταξύ Ανατολής και Δύσεως. Η ανατολική και η δυτική Εκκλησία κατέβαλαν προσπάθειες να αποκαταστήσουν την ενότητά τους. Εντούτοις, ως αποτέλεσμα των σταυροφοριών, και ιδιαίτερα της άλωσης της Κωνσταντινουπόλεως κατά την τέταρτη σταυροφορία (1204), το σχίσμα του 1054 δυστυχώς έγινε βαθύτερο. 4.8. Τον Ιανουάριο του 1964, ο Πάπας Παύλος Στ΄ και ο Πατριάρχης Αθηναγόρας συναντήθηκαν στο Όρος των Ελαιών στην Ιερουσαλήμ. Στις 7 Δεκεμβρίου 1965, την προτελευταία ημέρα της Β΄ Βατικανής Συνόδου, οι ίδιοι προχώρησαν στην άρση των αμοιβαίων αναθεμάτων του 1054 σε ταυτόχρονη τελετή στο Βατικανό και στο Φανάρι. Στην επικοινωνία τους κατά τη δεκαετία του 1960, ο Πατριάρχης Αθηναγόρας και ο Πάπας Παύλος Στ΄ άρχισαν να χρησιμοποιούν τον όρο «αδελφές Εκκλησίες» σε αναφορά με την Εκκλησία της Ρώμης και την Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως. Η Β΄ Βατικανή αναγνώρισε ότι οι Ανατολικές Εκκλησίες «κατέχουν αληθινά μυστήρια, κυρίως, μέσω της αποστολικής διαδοχής, την ιερωσύνη και τη θεία Ευχαριστία» (Unitatis Redintegratio, 15) και παρακίνησε σε διάλογο με αυτές τις Εκκλησίες, επικεντρώνοντας την προσοχή στις σχέσεις που υπήρχαν ανάμεσα σ’ αυτές και τη Ρωμαική Έδρα «πριν από τον χωρισμό» (Unitatis Redintegratio, 14).

 

ΣΧΟΛΙΑ.

1.Οι παράγραφοι 1.1 και 4.8 του Κ.Α-2023  είναι οι μοναδικές που αναφέρονται στα  γεγονότα του 1054.

2.Ο τρόπος παρουσίασης των γεγονότων είναι αποπροσανατολιστικός  αφού αποκρύπτονται όλα τα ιστορικά στοιχεία.

3.Δεν χρησιμοποιείται σε καμία παράγραφο η λέξη ΣΧΙΣΜΑ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ.

4.Δεν αναφέρονται πουθενά οι εκκλησιαστικοί λόγοι που δημιούργησαν τα γεγονότα του 1054 αλλά αφήνουν να εννοηθούν ότι αυτά οφείλονται σε πολιτισμικούς και πολιτικούς λόγους.

5.Δεν εξηγείται  πουθενά τι ήταν τα ΑΝΑΘΕΜΑΤΑ και γιατί διατυπώθηκαν.

6..Θεωρείται λήξαν το ΣΧΙΣΜΑ ΤΟΥ 1054 με την ΑΡΣΗ ΤΩΝ ΑΝΑΘΕΜΑΤΩΝ με τη  καθιέρωση του όρου -ΑΔΕΛΦΕΣ ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ μεταξύ Ρωμαιοκαθολικών και Ορθοδόξων και την αναγνώριση της  εκκλησιαστικότητας των Ανατολικών Εκκλησιών από την Β Βατικανή Σύνοδο.

7. Το Σχίσμα του 1054, ήταν το γεγονός που διαίρεσε τον Χαλκηδόνιο Χριστιανισμό σε Δυτικό ΡΚαθολικισμό και Ανατολική Ορθοδοξία. Αν και εντοπίζεται χρονολογικά στο έτος 1054, όταν ο Πάπας Λέων Θ΄ και ο Πατριάρχης Μιχαήλ Α΄ Κηρουλάριος αντάλλαξαν μεταξύ τους Αναθέματα, το Σχίσμα μεταξύ Ανατολής και Δύσης ήταν στην πραγματικότητα το αποτέλεσμα μιας εκτεταμένης περιόδου αποξένωσης μεταξύ των δύο εκκλησιών. Οι αρχικές αιτίες του σχίσματος ήταν οι διαφωνίες σχετικά με την παπική αρχή — ο Πάπας απαιτούσε να έχει εξουσία ανώτερη των τεσσάρων Πατριαρχών της Ανατολής και να ασκεί δικαιοδοσία πάνω τους, ενώ οι τέσσερις Πατριάρχες υποστήριζαν, ότι η πρωτοκαθεδρία του Πατριάρχη Ρώμης ήταν μόνο τιμητική, και έτσι είχε εξουσία μόνο πάνω στους Χριστιανούς της Δύσης — καθώς και η εισαγωγή του όρου filioque στο Σύμβολο της Νικαίας. 

Υπήρχαν και άλλοι, λιγότερο σημαντικοί καταλύτες για το Σχίσμα, συμπεριλαμβανομένης της διαφοράς στη λειτουργική πρακτική και των συγκρουόμενων αξιώσεων περί της αρμοδιότητας.

Η διάσπαση των Εκκλησιών έγινε με βάση δογματικά, θεολογικά, γλωσσικά, πολιτικά και γεωγραφικά σύνορα και το θεμελιώδες ρήγμα δεν θεραπεύτηκε ποτέ.

 

Η Άρση των Αναθεμάτων

Επειδή η άρση των Αναθεμάτων το 1965 γίνεται επιχείρημα στην παραχάραξη της Ιστορίας, γεγονός που επιβεβαιώνεται και στο κείμενο της Αλεξάνδρειας (Κ.Α 2023) γι΄αυτό  από βιβλίο του π.Σπυρίδωνος Μπιλάλη  -«ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ ΚΑΙ  ΠΑΠΙΣΜΟΣ»  μεταφέρουμε τα παρακάτω ιστορικά στοιχεία.

«'Ο οικουμενιστής αρχιεπίσκοπος Θυατείρων 'Αθηναγόρας, το 1969 παρερμηνεύων, προφανώς, την ῎Αρσιν των 'Αναθεμάτων του 1054, δεν εδίστασεν, εσχάτως, να την χαρακτηρίση ως άρσιν αυτού του Σχίσματος των 'Εκκλησιών: «Το σχίσμα ήρθη συγχρόνως και εις την Ρώμην και εις την Κωνσταντινούπολιν τον Δεκέμβριον του 1965. Το διέγραψεν ο Πάπας Παύλος εις την Ρώμην και ο Πατριάρχης 'Αθηναγόρας εις την Κωνσταντινούπολιν»

Προς  άρσιν πάσης παρερμηνείας εκοινοποιήθη υπό του Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως η ακόλουθος επεξήγησις προς τας 'Ορθοδόξους 'Εκκλησίας διά του υπ' αριθ. 815 εγκυκλίου γράμματος:

«῎Εστι το γενόμενον πράξις αγάπης, ουδόλως άρσιν του μεταξύ της καθ' ημάς καθόλου 'Ορθοδόξου 'Εκκλησίας και της Ρωμαιοκαθολικής 'Εκκλησίας υφισταμένου Σχίσματος υποσημαίνουσα, ουδέ μεταβολήν τινα επιφέρουσα εις την υφισταμένην σήμερον εν εκατέρα των 'Εκκλησιών κατάστασιν δογματικής διδασκαλίας, κανονικής τάξεως, θείας λατρείας και εν γένει εκκλησιαστικού βίου, ουδέ ποσώς αποκατάστασιν της μυστηριακής διακοινωνίας, αλλ' απλώς και μόνον μέλλουσα, ίνα και τύποις διευκολύνη περαιτέρω την ήδη αρξαμένην και έργω σήμερον υφισταμένην, συνεχώς δε προαγομένην επικοινωνίαν μεταξύ των δύο 'Εκκλησιών» .

 Την σημασίαν της άρσεως των αναθεματισμών επεξηγεί και άλλη ανακοίνωσις του Φαναρίου:

«Παραμένομεν εις κατάστασιν 'Εκκλησιών, αι οποίαι έχουν ακόμη τας διαφοράς των, δογματικάς, λειτουργικάς, κανονικάς, ιστορικάς, διοικητικάς και άλλας, ως αύται διεμορφώθησαν και επεσωρεύθησαν διά μέσου των αιώνων υπό την επίδρασιν των γνωστών συνδρόμων αρνητικών παραγόντων και αυτάς ακριβώς τας διαφοράς θα παραδώσωμεν εις τον αποφασισθέντα διάλογον μεταξύ των δύο 'Εκκλησιών επί ίσοις όροις... 'Η περυσινή πράξις ήτο ''πράξις αγάπης'', διευκολύνουσα την επικοινωνίαν μεταξύ των δύο 'Εκκλησιών. ῏Ητο ακόμη πράξις συνειδητοποιήσεως του γενομένου προ εννέα αιώνων αδικήματος εις βάρος της ενότητος της 'Εκκλησίας...»  .

Υπενθυμίζομεν, ότι το ανάθεμα του 1054 δεν ήτο καρπός προσωπικής εμπαθείας του Μιχαήλ Κηρουλαρίου κατά του Ουμβέρτου και της ακολουθίας του. '

Ο πατριάρχης Μιχαήλ τη 20η 'Ιουλίου 1054 συνεκάλεσεν εν Κωνσταντινουπόλει ενδημούσαν Σύνοδον και καθυπέβαλεν αναθέματι το επί της αγίας Τραπέζης της 'Αγίας Σοφίας «ριφθέν παρά των δυσσεβών ανόσιον έγγραφον και μυσαρόν», αναθεματίσας πάντας τους αποδεχομένους τας εν αυτώ   περιεχομένας παπικάς πλάνας περί πρωτείου και Filioque.

ΤΟ ΑΝΑΘΕΜΑ κατά των εμμενόντων εις τας πλάνας των παπικών εξεφωνήθη μεν εν Κωνσταντινουπόλει, την ενέργειαν όμως του Μιχαήλ Κηρουλαρίου ενέκριναν και τα άλλα 'Ορθόδοξα Πατριαρχεία της 'Ανατολικής 'Εκκλησίας. 'Αλλά και ο παπικός απεσταλμένος Ουμβέρτος ανεθεμάτισε τον Μιχαήλ και πάντας τους μη αποδεχομένους το Filioque και τας άλλας παπικάς καινοτομίας. 

Οι εκατέρωθεν αναθεματισμοί του 1054 δεν προήλθον εκ προσωπικών ανταγωνισμών, αλλ' εκ της συγκρούσεως της ορθοδόξου πίστεως προς την πεπλανημένην διδαχήν της παπικής 'Εκκλησίας. 'Επομένως, δεν ευσταθεί το επίσημον ανακοινωθέν του Οικουμενικού Πατριαρχείου, κατά το οποίον «τα αναθέματα εκατέρωθεν περιωρίσθησαν εις τα πρωταγωνιστήσαντα πρόσωπα και δεν ανεφέροντο εις τας δύο 'Εκκλησίας Ρώμης και Κωνσταντινουπόλεως, αι οποίαι και μετά ταύτα δεν διέκοψαν την εκκλησιαστικήν κοινωνίαν, ουδέ υπήρξαν τα γεγονότα ταύτα η οριστική επισφράγισις του μεταξύ 'Ανατολής και Δύσεως Σχίσματος» . '

Η ρήξις μεταξύ 'Ανατολής και Δύσεως υπήρξεν οριστική τω 1054, αποτελεί δε καινοφανή θεωρίαν, μη ερειδομένην επί των πορισμάτων της 'Εκκλησιαστικής 'Ιστορίας, η γνώμη του Φαναρίου, ότι αι δύο 'Εκκλησίαι Ρώμης και Κωνσταντινουπόλεως, «και μετά ταύτα δεν διέκοψαν την εκκλησιαστικήν κοινωνίαν». 'Η οριστική διακοπή της εκκλησιαστικής κοινωνίας φαίνεται και εκ των ατελευτήτων δραματικών αποπειρών ενώσεως των δύο 'Εκκλησιών. Πάντως, η ανιστόρητος αύτη πατριαρχική θεωρία περί εκκλησιαστικών σχέσεων μεταξύ 'Ανατολής και Δύσεως και μετά το Σχίσμα του 1054, εξηγεί την ευκολίαν μετά της οποίας ο πατριάρχης 'Αθηναγόρας έσπευσεν εις την άρσιν του κατά της Ρώμης αναθέματος προ της άρσεως των πλανών υπό της παπικής 'Εκκλησίας.

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ....