Ομολογία

«Η Χιλιετής Βασιλεία»

(Ι. Αποκάλυψις – κεφ. 20)

του κ. Νικ. Σακαλακη

Αναμφίβολα, υπάρχει μια ερμηνευτική αμφιταλάντευση των θεολόγων – ερευνητών ανάμεσα στο θεολογικό νόημα και στην κοινωνική διάσταση της Χιλιετίας.

Το θεολογικό ερώτημα που εγείρεται είναι:

Θα υπάρξει στην Χιλιετία σύμπτωση (εσχατολογική) του στόχου Εκκλησίας και πολιτικής εξουσίας, που είναι η σωτηρία του ανθρώπου;

Διότι στην παγκόσμια ιστορία εν πολλοίς, υπήρξε μια δυαδική αντίστιξη και αντίθεση Εκκλησίας και Πολιτείας. Μήπως στην Χιλιετία θα έχουμε την πιο οριακή σύμπτωση στόχων εκκλησίας και εξουσίας;

Οι Πατέρες αναδεικνύουν τις βαθύτερες πνευματικές συναρτήσεις της Βασιλείας του Θεού με το γεγονός της χιλιετούς βασιλείας. Αναφέρουμε (ενδεικτικά) ορισμένες πνευματικές σταθερές των Πατέρων για τη βασιλεία του Θεού εκδιπλούμενες στο πεδίο της θεολογίας – οντολογίας:

- «Ελθέτω η βασιλεία σου· τουτέστι, το Πνεύμα το άγιον» (Μάξιμος Ομολογητής, P.G. 90, 885 Β).

- «Ελθέτω το Πνεύμα σου το άγιον εφ’ ημάς και καθαρισάτω ημάς» (Γρηγόριος Νύσσης, περί Κυριακής προσευχής, P.G. 44, 115760).

- «Το δε ελθέτω η βασιλεία σου σημαίνει το μη προσηλώσθαι τοις ορωμένοις, μηδέ μέγα τι παρόντα ηγείσθαι, αλλ’ επείγεσθαι προς τον Πατέρα και των μελλόντων αφίεσθαι» (Ι. Χρυσόστομος).

- «Ελθέτω εφ’ ημάς η βασιλεία σου, τουτέστιν βασιλευθείημεν υπό σου και μη υπό του διαβόλου» (Ζυγαβηνός).

Ο αγ. Γρηγόριος Νύσσης ερωτά: «Αλλά τι βούλεται η προσθήκη του λόγου, ως εν ουρανώ και επί της γης; Τάχα μοι δοκεί των βαθυτέρων τι δογμάτων υποσημαίνειν ο λόγος» δηλ. «Αλλά τι νόημα έχει η προσθήκη της φράσης: όπως στον ουρανό έτσι και στη γη; Νομίζω πως υποδηλώνει η φράση αυτή ένα από τα σημαντικότερα δόγματα».

Ο Αρχιμ. Παγκράτιος Μπρούσαλης σχολιάζει: «Η φράση, ως εν ουρανώ και επί της γης, αναφέρεται και στα τρία αιτήματα δηλ. και στο αγιασθήτω, και στο ελθέτω και στο γεννηθήτω. Γιατί είναι ήδη και άγιο το όνομα του Θεού, και η βασιλεία του υφίσταται επάνω στους ουρανούς, και το θέλημά Του εκπληρώνεται ήδη στους ουρανούς από τους αγγέλους. Τα αγαθά όμως που ζητάμε με τα αιτήματα αυτά λείπουν από μας τους επί γης. Μπορούν όμως να υπάρξουν και για μας. Με ποιο τρόπο; «Εν τω αξίους εαυτούς κατασκευάζειν», παρατηρεί ο Ωριγένης.

Επειδή, όμως, το κατ’ εικόνα αμαυρώθηκε και αχρειώθηκε, ο αγ. Γρηγόριος Νύσσης επισημαίνει επίσης:

«Έγινε ασθενής η ανθρωπίνη φύσις προς το αγαθόν, ενώ η επιθυμία του αγαθού και του καλού έχει εμφυτευθεί στην ουσία της κάθε μιας φύσης στον ίδιο βαθμό».

Ο Κύριος, ως Μεσσίας, είναι εξ αρχής της ενανθρωπήσεώς του Βασιλεύς (Ψαλμ. Β΄, 6 και Ματθ. β΄, 2).

Με την έλευσή Του στη γη, ήλθε και η βασιλεία Του.

Άξιο προσοχής το χωρίο (Λουκ. Ιζ΄, 20-21):

«Επερωτηθείς δε υπό των Φαρισαίων πότε έρχεται η Βασιλεία του Θεού, απεκρίθη αυτοίς και είπεν· ουκ έρχεται η Βασιλεία του Θεού μετά παρατηρήσεως, ουδέ ερούσιν· ιδού ώδε ή ιδού εκεί· ιδού γαρ η Βασιλεία του Θεού εντός υμών εστίν (είναι ανάμεσά σας).

Στο ζήτημα της χιλιετούς βασιλείας σημειώθηκαν πολλές ερμηνείες. Ερμηνεύτηκε η χιλιετία, ως περίοδος και «Κρατικής ισχύος» της Ορθοδοξίας ανά τον κόσμο.

Ένας τέτοιος βαθμός Ορθόδοξης ωρίμανσης, πνευματικά και πολιτικά, προϋποθέτει και μεταβολές στο επίπεδο των αγωνιστικών – προσδιοριστικών κοινωνικών παραγόντων που συντελούν στην κατάληψη της εξουσίας. Θα χρειασθούν εκκλησιαστικοί – πνευματικοί και πολιτικοί αγώνες που δεν γίνονται!

Η χριστιανική μαρτυρία στον πολιτικό στίβο αγωνιστών Ορθοδόξων έτυχε (μέχρι σήμερα) της ιδεολογικής απαξίωσης και απόρριψης εκ μέρους των Ορθοδόξων αστών (Αστο-Χριστιανοί).

Για παράδειγμα η προσπάθεια του μακαριστού Ν. Ψαρουδάκη.

Χωρίς να διατρέχει κανείς τον κίνδυνο να κατηγορηθεί για συκοφαντία, μπορεί να υποστηρίξει ότι στην νεώτερη Ελλάδα οι πομπώδεις εκφράσεις για την Ορθοδοξία στην πράξη αναιρούνται – διαψεύδονται. Ακόμη και σήμερα το Εκκλησιαστικό πλήρωμα αποφεύγει τους κινδύνους της ομολογίας (έναντι του οικουμενισμού) και υιοθετεί «εκλεκτικιστικές οικονομίες», χωρίς τις προτεραιότητες της πνευματικής σοφίας, της εκκλησιολογικής στρατηγικής και του ηρωϊσμού των Πατέρων.

Βρισκόμαστε προς ένα τέλος της Πατερικής πρακτικής;

Η αγωνιστική πορεία του Εκκλησιαστικού πληρώματος είναι σε φθίνουσα τροχιά. Αυτονόητο πως εισήλθαμε στα έσχατα. Δεν είναι μόνο τα Αγιογραφικά χωρία προς επιβεβαίωση. Υπάρχουν και τα σημεία των καιρών.

Απόστολοι, Μάρτυρες, Πατέρες, Οικουμενικές σύνοδοι, Νεομάρτυρες, αποτελούν τα ακρότατα της ανοδικής πορείας της Ορθοδοξίας και ακολούθησε το κατρακύλισμα με την υποχώρηση – συμβιβασμό στον Οικουμενισμό και με εκκλησιολογικές, ηθικές, κοινωνικές – πολιτικές και οικονομικές ήττες, ως σημεία των εσχάτων.

Στην Πανεπιστημιακή κοινότητα, για παράδειγμα Τρεμπέλας, Μπρατσιώτης, στα συγγράμματά τους ερμηνεύουν την χιλιετία και ως κοινωνική επικράτηση του Χριστιανισμού.

Είναι άξιο απορίας, γιατί δεν χρησιμοποιούν τον όρο «ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ» αλλά γενικά και αόριστα: Εκκλησία – Χριστιανισμός, συγκλίνοντες έτσι με τους ετεροδόξους ερμηνευτές, όπως με τον Martensen, που αναφέρει – μνημονεύει ο Τρεμπέλας στην Δογματική του. Πιστεύουν όμως, ως ρεαλισμό, στον σεβασμό των δικαίων των λοιπών κοινωνιών, που δεν θα έχουν τον αυτό βαθμό κατανοησιμότητας του κοινωνικού Χριστιανισμού. Σύμφωνα με τους Χριστιανοκοινωνιστές (Ψαρουδάκης, Πιέριος κ.λ.π.) αυτή η θέση συνιστά αντίφαση, διότι: «Πως είναι δυνατόν να μην αμφισβητεί η Βασιλεία – Κράτος του Θεού τα δίκαια των λοιπών κοινωνικών – κρατών, όταν ταύτα αντίκεινται προς το ίδιον αυτής δίκαιον και τους ιδίους θεσμούς της, ιδρύθη δε υπό του Θεού ακριβώς ίνα αντικαταστήση ταύτα;» (Αναστάσιος Κ. Πιέριος).

Εκ μέρους του Τρεμπέλα γίνεται (κεφ. 19 και 20) διαχείριση μόνο των λέξεων: Εκκλησία, Ευαγγέλιο, εκχριστιανισμός.

Ερώτημα: Γιατί δεν αναφέρει τον όρο «ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ»;

Θεωρώ προβληματική την ορολογία του, στην οποία αντανακλάται «Δυτική επιρροή», όπως και στη θέση του «περί ικανοποιήσεως της Θείας Δικαιοσύνης», που είναι αντίληψη «παπική», αντιβιβλική και απαράδεκτη.

Σήμερα, η πνευματική – ψυχική αδυναμία των «Οικονομιστών» να αντιπαρατεθούν στον Οικουμενισμό, εναποθέτει τη λύση σε μελλοντική Σύνοδο, χωρίς αγώνες…

Επίσης, οι περισσότεροι Ορθόδοξοι, βλέπουν έξοδο από την σατανική παγκοσμιοποίηση με «θαύμα», χωρίς προσωπική αγωνιστική μετοχή. Όταν το Εκκλησιαστικό Σώμα παραμένει αδρανής θεατής, πως θα ενεργήσει ο Άγιος Τριαδικός Θεός, πως θα θαυματουργήσει;

Να υπενθυμίσω, κορυφαίες θαυματουργικές επεμβάσεις του Θεού, ως βοήθεια στην αγωνιστική προαίρεση άξιων ηγετών και πιστού λαού.

- Το διαχρονικό λάβαρο «Εν τούτω νίκα» του Αγίου Κωνσταντίνου.

- Η νίκη του προφήτη Μωϋσή και του Ααρών έναντι του Φαραώ

- Η πτώση της Ιεριχούς, με ηγέτη τον Ιησού του Ναυή.

- Ιώβ, Σαμουήλ και Δαυίδ, ως προσευχητικές δυνάμεις.

- Το θαύμα του ‘21

- Το έπος του ’40.

Το μόνιμο εφαλτήριό τους ήταν η ορθή πίστη και η υπακοή στο θέλημα του Θεού.

Η σημερινή δαιμονική χημεία της αποστασίας θα διαλυθεί, όταν εκλείψει η συλλογική αυτή προδοσία της πίστεως, από κλήρο και λαό. Οι Πατέρες εφάρμοσαν τις κοινωνικές αρχές του Ευαγγέλιο στα όρια του κόσμου της πτώσεως.

Η ανθρωπότητα (μεταπτωτικά) μπορεί να σηκώσει στους ώμους της την πνευματικότητα της Ορθοδοξίας ως κοινωνικό Χριστιανισμό;

Είθε, να υπάρξει τέτοια αλλαγή. Προσωπικά πιστεύω, ότι η αληθής ερμηνεία (περί χιλιετίας) που αίρει όλες τις αντιφάσεις είναι: «το ευτυχές δια τους πιστούς και αρκετόν διάστημα του Χριστιανισμού από της ενανθρωπήσεως του Κυρίου Ιησού Χριστού μέχρις ολίγον προ της Δευτέρας Παρουσίας» (Σωτηρόπουλος Νίκος).

Οι σύγχρονες προφορικές απόψεις (όπου υπάρχουν) των αγ. Πορφυρίου, αγ. Παϊσίου και π. Αυγουστίνου Καντιώτη περί χιλιετίας δεν εκφράζουν το Γραφικό «τάδε λέγει Κύριος».

ΝΙΚΟΣ Ε. ΣΑΚΑΛΑΚΗΣ

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΣ