Τα σενάρια για τον Κοινό εορτασμό του Πάσχα μεταξύ Ορθοδόξων και Ρωμαιοκαθολικών Παπικών.(Απόψεις-σχόλια-προβληματισμοί)(Α)

 

(Δεύτε διαλεχθώμεν)

ΜΕΡΟΣ -Α-

πρωτοπρεσβυτέρου Δημητρίου Αθανασίου (χημικού).

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ Δημοσιεύσαμε το video από την ημερίδα της Εστίας Πατερικών Μελετών για το Κοινό Πασχάλιο. Διαπιστώσαμε ότι στα τόσα θεολογικά που αναφέρθηκαν, δεν ασχολήθηκαν οι ομιλητές με τα πρακτικά θέματα. Δηλ. Τι σημαίνει πρακτικά η αλλαγή του Πασχαλίου; Τι θα πρέπει να κάνει  το χριστεπώνυμο πλήρωμα, αν γίνει αλλαγή του υπολογισμού της ημερομηνίας εορτασμού του Πάσχα; Ακούσαμε την άποψη ότι πρέπει να αντιδράσουν οι ορθόδοξοι χριστιανοί, χωρίς να προτείνουν τρόπους αντίδρασης. Όταν λένε αντίδραση  εννοούν να εορτάζουμε το Πάσχα με τον τρόπο που το γιορτάζουμε μέχρι τώρα, αν η Εκκλησία της Ελλάδος συμπορευτεί με τις επιλογές του Φαναρίου;; Τι θα κάνουν οι αντι-οικουμενιστές και αποτειχισμένοι;; Μην ξεχνάμε ότι η εορτή του Πάσχα εκτός από τον εορτολογικό κύκλο της Εκκλησίας, επηρεάζει την κοινωνική, οικογενειακή και επαγγελματική ζωή των χριστιανών. Τα κείμενα που θα δημοσιευτούν στην συνέχεια έχουν σαν σκοπό να θέσουν κάποιους προβληματισμούς στο θέμα της εορτής του Πάσχα και  απευθύνονται κυρίως  στους αντι-οικουμενιστές (αποτειχισμένους ή μη) που ακολουθούν το νέο ημερολόγιο. Θα ήταν ενδιαφέρουσα μια εποικοδομητική παράθεση απόψεων.

Mέχρι τώρα δεν έχει ξεκαθαριστεί το μοντέλο που θα εφαρμοστεί για τον  κοινό εορτασμό του Πάσχα Ορθοδόξων και Ρωμαιοκαθολικών. Τα υπάρχοντα σενάρια είναι τρία:

1. Υπολογισμός της ημερομηνίας του Πάσχα με βάση το Γρηγοριανό ημερολόγιο, όπως πρότεινε η Β Βατικανή Σύνοδος. Αυτός ο υπολογισμός  απορρίπτεται ασυζητητί, επειδή το συγκεκριμένο ημερολόγιο δεν εφαρμόζει όλους τους όρους εορτασμού που καθόρισε η Α  Οικουμενική Σύνοδος και  καταδικάστηκε γι΄αυτό από τρεις Πανορθοδόξους Συνόδους του 16^ου αιώνα, επειδή η ημερομηνία του Πάσχα των Ρωμαιοκαθολικών βρίσκεται μέσα στην εορταστική περίοδο του Νομικού Φάσκα. Επίσης η Β Βατικανή θεωρείται από τους Παπικούς Οικουμενική.

2. Καθιέρωση της δεύτερης Κυριακής του Απριλίου ως ημέρα  μόνιμου εορτασμού  του Πάσχα(πρόταση Πατριάρχη Αθηναγόρα). Και αυτό το σενάριο καταρρίπτεται, γιατί δεν εφαρμόζει πλήρως το όρο της Α Οικουμενικής Συνόδου, που αφορά στην απαγόρευση ημερολογιακού συνεορτασμού Ορθοδόξων  με το Πάσχα των Εβραίων.

3. Να παραμείνει ο υπολογισμός της ημερομηνίας του Πάσχα, όπως είναι σήμερα.

Την πρόταση αυτή δεν θα αποδεχτούν οι Ρωμαιοκαθολικοί, επειδή απέρριψαν το Ιουλιανό ημερολόγιο και επινόησαν το Γρηγοριανό, το οποίο αστρονομικά είναι ακριβέστερο και έχει κατοχυρωθεί από Παπικές Συνόδους με τελευταία την Β Βατικανή.

4. Καθιέρωση κοινού εορτασμού του Πάσχα με αστρονομικά δεδομένα του ΝΕΟΥ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΥ, όπου έχει ληφθεί υπόψη όλη η εορταστική περίοδος του Νομικού Φάσκα. Πριν διερευνήσουμε το τρίτο υποθετικό σενάριο, παρατίθενται απαραίτητες γνώσεις για την  κατανόηση των γραφόμενων.

Απαραίτητες  γνώσεις

Τα χαρακτηριστικά των εκκλησιαστικών ημερολογίων

Πραγματικό τροπικό έτος (αστρικό έτος)   365,24219879 ημέρες    Ιουλιανό ημερολόγιο                                              365.25                   « Γρηγοριανό ημερολόγιο                                        365.2425               « Διορθωμένο Ιουλιανό ημερολόγιο(ΝΕΟ)         365.24222222         «

Το αστρικό έτος είναι ο χρόνος που χρειάζεται η Γη για να κάνει μία πλήρη περιφορά γύρω από τον Ήλιο, όπως αυτή μετράται σε ένα σταθερό σύστημα αναφοράς. Η διάρκεια αυτού του έτους είναι 365,24219879 ημέρες, (365 ημέρες και περίπου έξι ώρες)

Το Διορθωμένο Ιουλιανό ημερολόγιο δεν συμφωνεί με το Γρηγοριανό ημερολόγιο, λόγω διαφορετικής φιλοσοφίας προσδιορισμού των δίσεκτων ετών. Οι αστρονόμοι, Σέρβος Μιλάνκοβιτς και Ρουμάνος καθηγητής Δραγομίτς καθόρισαν νέο τρόπο προσδιορισμού των δισέκτων επαιωνίων ετών (διαφορετικό από το Γρηγοριανό) και διόρθωσαν την ισημερία, κατά 13 ημέρες, από τις 3 Απριλίου, στις 21 Μαρτίου.

Ακριβέστερο από όλα τα παραπάνω ημερολόγια είναι το ΔΙΟΡΘΩΜΕΝΟ ΙΟΥΛΙΑΝΟ (ΝΕΟ).

Το  Ιουλιανό ημερολόγιο χρησιμοποίησε η Α΄ Οικουμενική Σύνοδος, για να προσδιορίσει την ημερομηνία εορτής του Πάσχα, η οποία είναι η μόνη εορτή που καθορίζεται με αστρονομικά δεδομένα (τις θέσεις Ηλίου και Σελήνης μια ορισμένη περίοδο) και το χρησιμοποίησε, διότι τότε δεν υπήρχε κάτι καλύτερο και ακριβέστερο, αν και η ίδια η Εκκλησία χρησιμοποιούσε τότε κατά τόπους τρία ημερολόγια: Στη Δύση, το Ιουλιανό, στην Ανατολή το Μακεδονικό και στην Αφρική το Αιγυπτιακό.

Εκκλησία και ημερολόγιο

(Επιλογή και διαμορφωμένα αποσπάσματα από σχετικά άρθρα του μακαριστού  Ιωάννη Καρδάση)

Ιστορικό της Απόφασης της Α Συνόδου

1/ Σύσταση της Συνόδου. Η Α΄ Οικουμενική Σύνοδος άρχισε στις 19 Ιουνίου 325 και έληξε στις 25 Αυγούστου: «Εν υπατεία Παυλίνου και Ιουλιανού των λαμπροτάτων, έτους από Αλεξάνδρου χλς΄, εν μηνί Δεσίω ιθ΄ τη προ ιγ΄ καλανδών Ιουλίων εν Νικαία τη Μητροπόλει Βιθυνίας» (Μήλια Σπ. Πρακτικά Οικουμενικών Συνόδων, Β’  πράξη της Δ΄ Οικουμενικής Συνόδου), έληξε δε «Εν μηνί Λώω, προ ζ΄ καλανδών Γορπιαίω». Παρατηρείται εδώ, ότι η Εκκλησία μέχρι την Α΄ Σύνοδο ακολουθούσε το Μακεδονικό ημερολόγιο (των 354 ημερών) και εμμέσως πλην σαφώς απεδέχθη το Ιουλιανό ημερολόγιο (των 365.25 ημερών) ως πολύ ακριβέστερο, δηλ. έχουμε εδώ αλλαγή ημερολογίου. Την εισαγωγή του νέου ημερολογίου (Ιουλιανού) ενέκριναν οι Πατέρες της Συνόδου και ανέθεσαν στον Επίσκοπο Χωνών Αχιλλέα Τάτιο (του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας), που ήταν αστρονόμος και μετείχε της Συνόδου, να συνεννοηθεί με τους αστρονόμους της Αλεξάνδρειας, για την εισαγωγή του Ιουλιανού ημερολογίου και τη διόρθωση ισημεριών και πανσελήνων. Άραγε, με ποια απόφαση, ποιάς Οικουμενικής ή άλλης Τοπικής Συνόδου, τα ονόματα των μηνών του μακεδονικού ημερολογίου άλλαξαν με εκείνα του λατινικού ημερολογίου (και αυτό μέχρι και την Δ΄ Οικουμενική), τα έτη από Αλεξάνδρου, σε κτίσεως κόσμου και από το 1628 επί Πατριάρχου ΚΠόλεως Κύριλλου Λούκαρι σε έτη από Χριστού γεννήσεως, ενώ η Δύση χρησιμοποιούσε ήδη από το 525, την χρονολόγηση από Χριστού γεννήσεως;

2/ Πληροφορίες για τη Σύνοδο. Λεπτομερείς πληροφορίες για τη διεξαχθείσα συζήτηση δεν υπάρχουν, το μόνο γνωστό  είναι ότι διεξήχθη με ηρεμία και ομοφωνία: «Περί του Πάσχα ομοφωνήσαντες» (Σωκράτους Εκκλ. Ιστορία Ε΄).

 (Ο Σωκράτης ο Σχολαστικός είναι εκκλησιαστικός ιστορικός, 380-450, έγραψε αξιόλογη Εκκλησιαστική Ιστορία σε 7 βιβλία, από το 305-439. Το έργο του είναι πολύτιμη πηγή πληροφοριών για την Ιστορία της Εκκλησίας του 4-5ου αι, ευρίσκεται δε στην Ελληνική Πατρολογία).

Πληροφορίες για την απόφαση έχουμε από την εγκύκλια επιστολή της Συνόδου, που κοινοποιήθηκε στην Εκκλησία της Αλεξάνδρειας και σε όλες τις λοιπές Εκκλησίες με ειδικούς Συνοδικούς Έξαρχους, αλλά και από την επιστολή του βασιλέως Κωνσταντίνου Α΄, προς τους Επισκόπους και τους λαούς (Σωκράτους. Εκκλ. Ιστ. Ε΄). Επίσης και ο Κύπρου Επιφάνιος το αναφέρει στο βιβλίο του: Περί αιρέσεων, 7).

3/ Διόρθωση της ισημερίας. Οι Πατέρες της Α΄ Συνόδου δέχτηκαν τη διόρθωση της ισημερίας κατά 3 ημέρες, που προτάθηκε από τους αλεξανδρινούς αστρονόμους, χωρίς να διατυπώσουν όρο μη μελλοντικής διόρθωσης.

4/ Είδος της απόφασης. Η απόφαση δεν αναφέρεται σε Όρο πίστεως, ούτε σε Κανόνα από τους 20 που εξέδωσε η Σύνοδος: «Παυσαμένη τε της περί τα δογματικά συζητήσως, έδοξε τη Συνόδω και την Πασχάλιον εορτήν…..» (Σωζομενού, Εκκλ. Ιστορία Α΄). (Ο Σωζομενός είναι εκκλησιαστικός ιστορικός, 400-450, συνέγραψε εκκλησιαστική ιστορία, ειδικά της περιόδου από την Α΄ Σύνοδο και μετά, η αξιοπιστία του είναι αναμφισβήτητη, το δε έργο του, Εκκλησιαστική Ιστορία, από εννέα βιβλία ευρίσκεται στην Ελληνική Πατρολογία). Επισημαίνεται, ότι στην απόφαση αυτή αναφέρεται, ότι η εορτή εορτάζεται μετά την εαρινή ισημερία. Ουδαμού αναφέρεται η λέξη: «Δύστρου κα΄» (21 Μαρτίου) στην απόφαση των Πατέρων. Όλες οι καταγραφές αναφέρουν, ότι στην εποχή της Α΄ Συνόδου η εαρινή ισημερία ήταν 21 Μαρτίου, αλλά χωρίς να υπάρχει τέτοιος όρος στην απόφαση. Και φαίνεται λογικό, το ότι οι Πατέρες δεν έθεσαν συγκεκριμένη ημερομηνία για την ισημερία. Αν έθεταν και μάλιστα σταθερή ημερομηνία της ισημερίας, θα έθεταν την ημερομηνία της εαρινής ισημερίας του μεγάλου γεγονότος της Αναστάσεως το 33, δηλ. την 24η Μαρτίου. Αντίθετα δέχτηκαν τη διόρθωση της ανωτέρω ημερομηνίας κατά 3 ημέρες, επιπλέον δε, δεν απαγόρευσαν μελλοντική διόρθωση. Οι μεταγενέστεροι όμως πατέρες φοβούμενοι σύγχυση και σκανδαλισμό περισσότερο των «ασθενών τη πίστει αδελφών» δεν προχώρησαν σε διόρθωση, παρά τις πάμπολλες προσπάθειες ανά τους αιώνες.

5/ Εφαρμογή της απόφασης. Για την εφαρμογή της απόφασης εορτασμού του Πάσχα, η Σύνοδος έδινε εντολή στην Εκκλησία της Αλεξάνδρειας (επειδή διέθετε τους καλύτερους αστρονόμους) να βρει πότε είναι η εαρινή ισημερία, να βρει πότε είναι η πρώτη πανσέληνος, να ορίσει την πρώτη Κυριακή μετά την πανσέληνο και εάν κατά την Κυριακή αυτή εορταζόταν το εβραϊκό Πάσχα, να το μεταθέσει την επόμενη Κυριακή. Επίσης, έδινε η Σύνοδος εντολή στην Εκκλησία της Αλεξάνδρειας να στέλνει εγκυκλίους στην Εκκλησία της Ρώμης, για κοινοποίηση σ’ όλη τη Δύση και στις Εκκλησίες ΚΠόλεως, Αντιοχείας και Ιεροσολύμων για κοινοποίηση σ’ όλη την Ανατολή. Η αναγγελία της ημερομηνίας της εορτής του Πάσχα γινόταν κάθε χρόνο από τον άμβωνα, την ημέρα των Θεοφανείων. Επισημαίνεται, ότι δεν συντάχθηκε κανένα «Πασχάλιο» και ούτε φυσικά εγκρίθηκε κάτι τέτοιο από τους Πατέρες της Συνόδου.

6/ Εξουσιοδότηση εφαρμογής. Ο Αλεξανδρείας Κύριλλος στον Πασχάλιο Πρόλογό του, προσθέτει: «Η Οικουμενική Σύνοδος ομοφώνως εψηφίσατο ότι η Εκκλησία της Αλεξανδρείας ένθα ήσαν έμπειροι περί τας γνώσεις ταύτης θα ήγγελε τη Ρωμαίων Εκκλησία ετησίως την ημέραν του Πάσχα, ήτις θα ανεκοινούτο τούτο» (Σωκράτους, Εκκλ. Ιστ. Ε΄). Επίσης, ο Μεδιολάνων Αμβρόσιος μας πληροφορεί, ότι η εν Νικαία Σύνοδος επί τη βάσει γνωμοδοτήσεως πολλών μαθηματικών απεδέξατο τον Αλεξανδρινόν κύκλον των 19 ετών Μέτωνος, του Ηλίου (Αμβροσίου, Επιστολή προς τους Επισκόπους Εμιλίας).

7/ Αναγγελία της απόφασης. Ο Επίσκοπος Αλεξανδρείας κατ’ επιταγήν της Συνόδου, ανακοίνωνε την απόφαση περί εορτασμού του Πάσχα από άμβωνος την ημέρα των Θεοφανείων. Στη Ρωμαϊκή Αφρική, όμως, η Τοπική Σύνοδος, που συνερχόταν κάθε χρόνο τον Αύγουστο, ανακοίνωνε η ίδια την ημέρα εορτασμού (ΝΑ΄ κανόνας Συνόδου Καρθαγένης).

8/ Ανατροπή της απόφασης. Ενώ η Α΄ Οικουμενική Σύνοδος ανέθετε στον Επίσκοπο Αλεξανδρείας να αναγγέλλει την ημερομηνία της εορτής του Πάσχα, στις Εκκλησίες της Ανατολής και την Εκκλησία της Ρώμης, για τις Εκκλησίες της Δύσης, η Τοπική Σύνοδος της Σαρδικής του 347 ανέτρεψε την απόφαση αυτή. Έτσι, η απόφαση της Συνόδου αυτής δεν ευρίσκεται στους 21 κανόνες που εξέδωσε, αλλά σε μια από τις πέντε αποφάσεις της, που είναι:

α/ αποκηρύχθηκαν οι παρανόμως τοποθετηθέντες Επίσκοποι Αλεξανδρείας, Αγκύρας και Γάζας,

β/ καταδικάστηκαν οι προβιβασμοί αρειανών Επισκόπων,

γ/ αποκαταστάθηκαν οι διωχθέντες από αρειανούς,

δ/ καθαιρέθηκαν οι εκβιαστές αρειανοί και

 ε/ ενέκρινε περί του Πάσχα: «όπως επί 50 έτη οι Επίσκοποι Ρώμης και Αλεξανδρείας αγγέλωσιν απανταχού ως έθος την ημέραν της εορτής του Πάσχα» (εόρτιος επιστολή Αλεξανδρείας Αθανασίου. Προοίμιον) ο μεν Ρώμης εις τας Εκκλησίας της Δύσεως, ο δε Αλεξανδρείας εις τας της Ανατολής. Με την απόφαση αυτή ανατρέπεται η προηγούμενη της Α΄ Οικουμενικής Συνόδου και εξ αυτού, αλλά και εκ του λόγου του διαφορετικού υπολογισμού της εαρινής ισημερίας στις 18 Μαρτίου, από τη Ρώμη, αντί της 21ης.

9/ Ανυπακοή εφαρμογής της απόφασης. Στη Ρώμη, ο Επίσκοπος Ωστίας και μετέπειτα Ρώμης Ιππόλυτος, μαθηματικός, είχε καθορίσει πολύ πριν από την Α΄ Σύνοδο Πασχάλιο κανόνα, με ισημερία στις 18 Μαρτίου. Η Ρώμη ουδέποτε αναγνώρισε τον αλεξανδρινό κανόνα, μέχρις ότου της επεβλήθη τελικά από τον Καρλομάγνο! Η ανυπακοή αυτή διήρκεσε επί 5 αιώνες με ένα ελάχιστο διάλυμα 17 ετών, καθότι ο πάπας Λέων Α΄ το 444 ήλθε σε συνεννόηση με τον Αλεξανδρείας Κύριλλο και αποδέχτηκε τον αλεξανδρινό κανόνα, αλλά αυτό μέχρι το 461, οπότε ο νέος πάπας Ιλάριος και οι μετά αυτόν πάπες επανήλθαν στον κανόνα του Ιππόλυτου. Έκτοτε υπήρξαν προσπάθειες από τον Σεβίλλης Ισίδωρο, τον Διονύσιο το Μικρό, ηγούμενο μονής της Ρώμης, τον άγγλο μοναχό Βέδα το Σεβαστό (675-735) και τελικά τον Καρλομάγνο (742-814), ο οποίος και επέβαλε τον Αλεξανδρινό κανόνα στη Δύση και έτσι επιτεύχθηκε η ενότητα στην Εκκλησία στο θέμα αυτό μέχρι το 1582 (Δελικάνη Κ. Η πρώτη εν Νικαία Οικουμενική Σύνοδος).

Το ερώτημα παραμένει: Στις Οικουμενικές Συνόδους Α΄, Β΄, Γ΄, Ε΄, ΣΤ΄, Ζ΄ (δηλ. σε όλες πλην της Δ΄), οι Πατέρες Ανατολής και Δύσης παρακάθονταν και συναποφάσιζαν, ενώ εόρταζαν τη μεγάλη εορτή του Πάσχα σε διαφορετικές ημερομηνίες. Άραγε, το Άγιο Πνεύμα επευλογούσε αυτή τη διαφοροποίηση; Πως οι Πατέρες δεν αλληλοκατηγορήθηκαν λόγω αυτής της διαφοροποίησης και γιατί συμβαίνει σήμερα αυτό μεταξύ παλαιο- και νεο- ημερολογιτών και εκ του ζητήματος τούτου;

10/ Πασχάλιος Πίνακας. Είναι εκείνος ο Πίνακας, ο οποίος καταγράφει τις διάφορες ημερομηνίες των κινητών εορτών με βάση την ημέρα εορτασμού του Πάσχα, αλλά και πότε συμβαίνει το εβραϊκό ή πρόσφατα το λατινικό πάσχα, αναφέρει δε επιπροσθέτως και τους βασικούς παράγοντες ευρέσεως της ημερομηνίας του Πάσχα, όπως Ηλίου κύκλους, Σελήνης Κύκλους, Σελήνης θεμέλιο κ.λπ. Οι Πασχάλιοι Πίνακες δεν σχηματίσθηκαν αμέσως, ως εφαρμογή της απόφασης της Α΄ Συνόδου, αλλά είναι παρεπόμενοι των Πασχαλίων Γραμμάτων, τα οποία άρχισαν να συντάσσονται εις επιταγήν της αποφάσεως της Α΄ Οικουμενικής Συνόδου περί εορτασμού του Πάσχα, αμέσως μετά το 325. Κυκλοφορεί, λανθασμένα βέβαια, η εντύπωση, ότι το Πασχάλιον (δηλ. ο Πασχάλιος Πίνακας) δημιουργήθηκε και εγκρίθηκε από τους Πατέρες της Α΄ Οικουμενικής Συνόδου. Το ανωτέρω αποτελεί μύθευμα, καθότι η Α΄ Οικουμενική στην απόφασή της περί της ημερομηνίας εορτασμού του Πάσχα έθεσε τους 4 όρους εορτασμού και τίποτε άλλο και την εφαρμογή της απόφασης την ανέθεσε στην Εκκλησία της Αλεξάνδρειας. Η αποστολή των «πασχαλίων γραμμάτων» από τον Αλεξανδρείας σταμάτησε μετά την Δ΄ Οικουμενική, επειδή στην Αλεξάνδρεια επικράτησαν Μονοφυσίτες Επίσκοποι και έτσι διακόπηκαν οι σχέσεις Ορθοδόξων Εκκλησιών και Μονοφυσίτικων. Εν τω μεταξύ είχαν συνταχθεί πασχάλιοι πίνακες από τον Αλεξανδρείας Θεόφιλο και τον Κύριλλο Α΄ και έτσι κατέστησαν ελάχιστα χρήσιμα τα πασχάλια γράμματα.

Η Εκκλησία μέχρι της Πενθέκτης Οικουμενικής δεν είχε επίσημα καθορίσει σημείον αναφοράς, ως αρχής χρονολόγησης. Βλέπουμε βέβαια, στην Α΄ Οικουμενική την χρονολόγηση από Αλεξάνδρου. Έτσι, για πρώτη φορά στον γ΄ κανόνα της Πενθέκτης βρίσκουμε αρίθμηση από Κτίσεως Κόσμου (και όχι από Χριστού γεννήσεως) ως έτος 6199 από κτίσεως κόσμου (691 μ.Χ.), θέτουσα έτσι, ως έτος κτίσεως του κόσμου, το έτος 5508 π.Χ: «….. ώστε, τους μεν δυσί γάμοις περιπαρέντας, και μέχρι της πεντεκαιδεκάτης του διελθόντος Ιανουαρίου μηνός της παρελθούσης τετάρτης Ινδικτιώνος, έτους εξακισχιλιοστού εκατοστού εννενηκοστού εννάτου, δουλωθέντας τη αμαρτία, και μη εκνήψαι ταύτης προελουμένους, καθαιρέσει κανονική υποβαλείν». Η αρίθμηση αυτή από Κτίσεως Κόσμου διήρκεσε επί 1000 περίπου χρόνια, στην Ανατολή, μέχρις ότου, το Πατριαρχείο ΚΠόλεως το άλλαξε (αλλάζοντας τον προσδιορισμό χρονολόγησης από Κτίσεως Κόσμου σε χρονολόγηση από Χριστού γεννήσεως) με τον Κύριλλο Α΄ Λούκαρι. Το ερώτημα είναι αν μια Πατριαρχική Σύνοδος μπορεί να αλλάξει χρονολόγηση, που υπάρχει σε Κανόνα μιας Οικουμενικής Συνόδου. Μετά το τα τέλος της Πενθέκτης Οικουμενικής (αρχές 8ου αι.), πολλοί λόγιοι χριστιανοί άρχισαν να συντάσσουν Πίνακες, που εμφάνιζαν κάθε έτος από Κτίσεως Κόσμου και την ημέρα ή την ημερομηνία των κινητών εορτών, που συνδέονται με την εορτή του Πάσχα. Κάθε τέτοιος Πίνακας ονομάσθηκε Πασχάλιος. Σε κάθε Πασχάλιο Πίνακα, μετά την αναγραφή του έτους από Κτίσεως Κόσμου, σημειώνεται το κανόνιο του Πάσχα, δηλ. οι Ινδικτιώνες, οι κύκλοι Ηλίου, Σελήνης και το θεμέλιο αυτής. Το έτος αρχίζει την 1η Σεπτεμβρίου  και αναγράφεται ευθύς αμέσως η παραμονή των Χριστουγέννων, ο αριθμός ημερών κρεωφαγίας, η ημερομηνία έναρξης του Τριωδίου, και η Κυριακή της Απόκρεω. Ακολουθεί η ημερομηνία του Ευαγγελισμού, το Νομικό πάσχα και ακολούθως το χριστιανικό Πάσχα και η νηστεία των αγίων Αποστόλων. Αργότερα (δηλ. μετά το 1582) προστέθηκε η ημερομηνία του Πάσχα των Λατίνων, η Ανάληψη, η Πεντηκοστή, η εορτή των αγίων Πάντων και ακόμη αργότερα προστέθηκε η ημέρα μνήμης των αγίων Αποστόλων.

 Για τη σύνταξη του Πασχαλίου χρησιμοποιήθηκε αρχικά η Μετώνεια επακτή (365.26315 ημέρες), η οποία αργότερα διορθώθηκε (με την πιο ακριβή Καλλίπεια επακτή) (365.25 ημέρες), όπως επίσης διορθώθηκε (μετά το 1628, επί Πατριαρχίας Κύριλλου Α΄ Λούκαρι) η μέτρηση από Κτίσεως Κόσμου, σε μέτρηση από Χριστού γεννήσεως (Θ.Η.Ε. τ. Ι΄, σελ. 118). Όλα αυτά, οι προσθήκες και οι διορθώσεις έγιναν χωρίς συνοδική απόφαση, αλλά με συνεννοήσεις μεταξύ των Εκκλησιών.

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ