Η εκκλησιαστική καθιέρωση της εορτής των Χριστουγέννων την 25η Δεκεμβρίου (Β)

ΜΕΡΟΣ Β 

 Της Ολυμπίας

ΠΗΓΗ.katanixi.gr

«Καί ὁ μέν ἀστέρας ὁδήγησε τούς Μάγους ἀπό τήν Ἀνατολή, τό δέ διάταγμα ἔφερε τή Μαριάμ στόν τόπο πού προφήτευσαν οἱ Προφῆτες ὅτι θά εἶναι ἡ πατρίδα τοῦ Χριστοῦ» (Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος)

Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος,ἀναφέρει ὅτι ἡ ἑορτή τῶν Χριστουγέννων εἶχε μόλις ξεχωρίσει ἀπό τήν ἑορτή τῶν Θεοφανείων στήν Ἀντιόχεια, ἐνῶ στήν Θράκη, ἐννοώντας τήν περιοχή τῆς Κωνσταντινούπολης, ὁ διαχωρισμός εἶχε γίνει πρό δεκαετίας ἀκολουθώντας τό παράδειγμα τῆς Δύσης, ἐξηγώντας ἀκόμη καί τούς ἀπολογητικούς λόγους τοῦ διαχωρισμοῦ λέγοντας:

«… Καί ἡμεῖς πρός ἐκείνους λέγωμεν, καί τά ἀναίσχυντα τῶν ἀσεβῶν ἀποφράττωμεν στόματα, καί ἐπί τοῖς ἡμετέροις ἀγαθοῖς εὐφραινώμεθα, καί τόν σαρκωθέντα Θεόν δοξάζωμεν ὑπέρ τῆς τοσαύτης συγκαταβάσεως, καί κατά δύναμιν τήν ἡμετέραν, ἀξίαν ἀποδῶμεν αὐτῷ καί τήν τιμήν καί τήν ἀμοιβήν». (6)

3. Ὁ Ζαχαρίας ἦταν μόνος ἐντός τοῦ Ναοῦ

“Τό στοιχεῖο τῆς μονότητας τοῦ Ζαχαρία, εἶναι κατά τόν Χρυσόστομο τό τρίτο στοιχεῖο τό προσδιοριστικό τῶν Ἁγίων τῶν Ἁγίων ὡς τοῦ τόπου εὐαγγελισμοῦ τοῦ Ζαχαρία. (7)

Πράγματι, μολονότι ἡ ὑπηρεσία τῶν ἱερέων καί τῶν Λευιτῶν στόν Ναό τῶν Ἱεροσολύμων δέν εἶναι εὐκρινῶς καί λεπτομερῶς περιγεγραμμένη στήν Παλαιά Διαθήκη, ὡστόσο φαίνεται ὅτι ἡ καθημερινή ὑπηρεσία, προσφορά θυμιάματος καί τῶν ἄλλων νομικῶν θυσιῶν στόν Ναό ἐτελεῖτο ἀπό περισσοτέρους τοῦ ἑνός Ἱερεῖς.

Σύμφωνα μέ τό βιβλίο τῆς Ἐξόδου (Κεφ. 27, 21) ἡ καθημερινή ἁφή (ἄναμμα) τοῦ λύχνου τῆς Σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου, γινόταν ἀπό τόν ἀρχιερέα Ἀαρών καί τούς ἱερεῖς:

– «Ἐν τῇ σκηνῇ τοῦ μαρτυρίου ἔξωθεν τοῦ καταπετάσματος τοῦ ἐπί τῆς διαθήκης καύσει αὐτό Ἀαρών καί οἱ υἱοί αὐτοῦ ἀφ’ ἑσπέρας ἕως πρωΐ ἐναντίον Κυρίου· νόμιμον αἰώνιον εἰς τάς γενεάς ὑμῶν παρά τῶν υἱῶν Ἰσραήλ».

Παραλλήλως, ὅμως, μέ τήν τελετουργική αὐτή ἁφή, γινόταν καί ἡ προσφορά θυμιάματος ἀπό τόν ἀρχιερέα Ἀαρών, προφανῶς μέ τούς ἱερεῖς παρισταμένους:

– «Καί θυμιάσει ἐπ’ αὐτοῦ Ἀαρών θυμίαμα σύνθετον λεπτόν· τό πρωΐ πρωΐ, ὅταν ἐπισκευάζῃ τούς λύχνους, θυμιάσει ἐπ’ αὐτοῦ, καί ὅταν ἐξάπτῃ Ἀαρών τούς λύχνους ὀψέ, θυμιάσει ἐπ’ αὐτοῦ» (Ἔξ. 30, 7-8).

Ἡ Α΄ Παραλειπομένων εἶναι ἀκόμη σαφέστερη: «Καί Ἀαρών καί οἱ υἱοί αὐτοῦ θυμιῶντες ἐπί τό θυσιαστήριον τῶν ὁλοκαυτωμάτων καί ἐπί τό θυσιαστήριον τῶν θυμιαμάτων εἰς πᾶσαν ἐργασίαν ἅγια τῶν ἁγίων καί ἐξιλάσκεσθαι περί Ἰσραήλ…» (Α΄ Παρ. 6, 34).

Ἡ ἀπό κοινοῦ ἱερατική ὑπηρεσία τῶν ἱερέων σέ ἀντίθεση μέ αὐτήν τοῦ ἀρχιερέως μόνου μέσα στά ἐνδότερα, ὑποδηλώνεται καί ἀπό τή διάκριση τοῦ κειμένου τῆς Πρός Ἑβραίους Ἐπιστολῆς, μεταξύ πολλῶν ἱερέων καί ἑνός μόνου ἀρχιερέως:

– «Εἰς μέν τήν πρώτην σκηνήν διαπαντός εἰσίασιν οἱ ἱερεῖς τάς λατρείας ἐπιτελοῦντες, εἰς δέ τήν δευτέραν ἅπαξ τοῦ ἐνιαυτοῦ μόνος ὁ ἀρχιερεύς» (Ἑβρ. 9, 6-7).

Ἡ διάκριση αὐτή εἶναι ἐμφανής καί στίς πατερικές ἐξηγήσεις, ὅπως τοῦ ἱεροῦ Θεοδωρήτου: «Τούτου χάριν οἰ ἱερεῖς εἰς μέν τήν πρώτην εἰσίεσαν σκηνήν, καί τήν νενομισμένην ἐπετέλουν λατρείαν· εἰς δέ τά Ἅγια τῶν Ἁγίων οὐκέτι, εἷς δέ μόνος ὁ ἀρχιερεύς εἰσιών, τοῦ Δεσπότου Χριστοῦ τόν τύπον ἐπλήρου».

Γιά τή συνόδευση αὐτή τοῦ Ἀρχιερέως ἀπό τούς ἱερεῖς στήν προσφορά θυμιάματος, συνάδει καί ἡ σύγχρονη ἰουδαϊκή ἔρευνα· ὅπως ἀναφέρει ἡ ἰουδαϊκή on-line ἐγκυκλοπαιδεία (jewishencyclopedia.com)· «στήν περίπτωση πού ὁ Ἀρχιερεύς ἐπιθυμοῦσε νά θυμιάσει, ἐβοηθεῖτο ἀπό τόν προϊστάμενο καί δύο συνοδούς».

Τό ἴδιο καί ἠ ἀναφορά τοῦ «Temple Institute» σημειώνει τήν ἀπό κοινοῦ προσφορά θυμιάματος ἀπό τέσσερις ἱερεῖς, κατά τίς ἐφημερίες τους, ὅταν δηλαδή δέν παρίστατο ὁ ἀρχιερεύς· «Σέ αὐτό τό σημεῖο, αὐτοί οἱ δύο ἱερεῖς τώρα συνεχίζουν νά ἀνεβαίνουν τούς δώδεκα ἀναβαθμούς πού ὁδηγοῦν πρός τό κτήριο τῶν Ἁγίων. Προηγοῦνται δύο ἄλλοι ἱερεῖς, αὐτοί πού ἀνέλαβαν τά καθήκοντα τῆς ἀπομακρύνσεως τῶν ὑπολειμμάτων στάκτης καί ἀπό τό ἐσωτερικό θυσιαστήριο (τοῦ θυμιάματος), καί ἀπό τή μενορά».

Ἀποδεικνύεται, λοιπόν, κατά πᾶσα ἔνδειξη, ὅτι στά Ἅγια τόσο ἡ καθημερινή προσφορά θυμιάματος ἀπό νομικούς ἱερεῖς, ὅσο καί αὐτή τοῦ νομικοῦ ἀρχιερέως, δέν ἐτελεῖτο ἀπό ἕνα μόνο ἱερέα ἤ ἀπό τόν ἀρχιερέα μόνο του· ἄρα ἡ ἱερατική ὑπηρεσία τοῦ Ζαχαρία στό α΄ κεφάλαιον τοῦ Εὐαγγελίου τοῦ Λουκᾶ, δέν ἦταν ἡ καθημερινή ἐφημεριακή ὑπηρεσία, ἀλλά ἡ ἐτήσια εἴσοδος τοῦ ἀρχιερέως μόνου στά Ἅγιατῶν Ἁγίων καί δικαιώνεται ἡ ἑρμηνεία τοῦἉγίου Ἰωάννουτοῦ Χρυσοστόμου.

4. Ἡ λατρευτική συνάφεια τῆς θυμιάσεως τοῦ Ζαχαρία

Λοιπόν, καί τά τρία μαζί στοιχεῖα τῆς διηγήσεως τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Λουκᾶ συνηγοροῦν πρός τήν ἴδια κατεύθυνση: «Τό θυσιαστήριο τό ἐξωτερικό ἦταν τῶν θυσιῶν καί τῶν ὁλοκαυτωμάτων, τό δέ ἐσωτερικό ἦταν τοῦ θυμιάματος.

Ὥστε καί ἀπό αὐτό, καί ἀπό ὅτι φανερώθηκε σέ αὐτόν μόνο καί ἀπό τό ὅτι λέγεται, ὅτι ἔξω ἦταν ὁ λαός περιμένοντάς τον, εἶναι εὔδηλο, ὅτι εἰσῆλθε στά Ἅγια τῶν Ἁγίων» ὁ Ζαχαρίας, κατά τόν Χρυσόστομο.

Ἔχοντας λοιπόν, ὡς δεδομένο, ὅτι ὁ Ζαχαρίας εἰσῆλθε στά Ἅγια τῶν Ἁγίων, ἀλλά καί βάσει τῶν σχετικῶν μωσαϊκῶν διατάξεων τοῦ Λευιτικοῦ περί τῆς μωσαϊκῆς σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου, ἐξετάζει ὁ Χρυσορρήμων Ἰωάννης τήν λατρευτική συνάφεια τῶν δρωμένων, ὥστε νά βρεῖ ποιά ἦταν ἡ ἑορτή κατά τήν ὁποίαν ὁ Ζαχαρίας προσέφερε τό θυμίαμα.

Τά σχετικά κείμενα τοῦ ἱεροῦ βιβλίου τοῦ Λευιτικοῦ ἀναφέρουν καί τήν σπανιότητα τῆς προσπελάσεως τοῦ Ἀρχιερέως στά ἐνδότερα τῆς Σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου, «μή εἰσπορευέσθω πᾶσαν ὥραν εἰς τό ἅγιον ἐσώτερον τοῦ καταπετάσματος», καί τήν εἴσοδο τοῦ Ἀαρών μόνου, «καί πᾶς ἄνθρωπος οὐκ ἔσται ἐν τῇ σκηνῇ τοῦ μαρτυρίου, εἰσπορευομένου αὐτοῦ ἐξιλάσασθαι ἐν τῷ ἁγίῳ, ἕως ἄν ἐξέλθῃ».

Ἐπίσης, τά ἐδάφια τοῦ Λευιτικοῦ πού προσάγει ὁ Χρυσορρήμων προσδιορίζουν ὅτι πρόκειται περί τῆς ἑορτῆς τοῦ Ἐξιλασμοῦ, ἡ ὁποία ὅμως ταυτίζεται καταχρηστικῶς(;) ἀπό τόν ἱερό Χρυσόστομο μέ τήν Σκηνοπηγία.

Αὐτή ἡ ἑορτή, κατά τό βιβλικό κείμενο, τοῦ Λευιτικοῦ, ἐτελεῖτο «ἐν τῷ μηνί τῷ ἑβδόμῳ δεκάτῃ τοῦ μηνός».

Μέ γνώμονα τήν ταύτιση τῶν στοιχείων ἀπό τήν ἑορτή τοῦ Ἐξιλασμοῦ καί τή διήγηση τοῦ Λουκᾶ περί Ζαχαρία, ἡ σύλληψη τοῦ Προδρόμου –ἕξι μῆνες πρίν ἀπό Συλλήψεως τοῦ Χριστοῦ κατά τόν Εὐαγγελισμό τῆς Θεοτόκου– ἔγινε ἀμέσως μετά τήν Σκηνοπηγία, στό μεθόριο Σεπτεμβρίου–Ὀκτωβρίου.

Ἡ ταύτιση τῶν ἑορτῶν τοῦ Ἐξιλασμοῦ (Γιόμ Κιππούρ) καί τῆς Σκηνοπηγίας (Σουκκότ) ἀπό τόν Ἅγιο Ἰωάννη τόν Χρυσόστομο, ὀφείλεται προφανῶς στό ὅτι οἱ δύο ἑορτές τελοῦνταν συναπτῶς ἡ μία πρός τήν ἄλλη.

Ἡ μέν τοῦ Ἐξιλασμοῦ στό Ἰσραήλ ἦταν «βαρυσήμαντος φθινοπωρινή ἰσραηλιτική ἑορτή τῆς δημοσίας μετανοίας καί ἀφέσεως τῶν ἁμαρτιῶν» ἡ ὁποία «ἑωρτάζετο κατά τήν 10ην τοῦ ἑβδόμου ἰουδαϊκοῦ μηνός Τισρεί», ἡ δέ τῆς Σκηνοπηγίας «ἤρχετο τήν 15ην ἡμέραν τοῦ μηνός Tishri (τέλη Σεπτεμβρίου–ἀρχαί Ὀκτωβρίου), ἤτοι πέντε ἡμέρας μετά τήν ἑορτήν τοῦ ἐξιλασμοῦ (ἥτις ἤγετο τήν 10ην τοῦ μηνός Tishri) καί διήρκει ἐπί ἑπτά ἡμέρας».

Οἱ ἑβραϊκοί μῆνες ἦταν κινητοί, λόγῳ σεληνιακῆς ρυθμίσεως τοῦ πρώτου θρησκευτικοῦ ἑβραϊκοῦ μήνα, τοῦ Νισάν· ἔτσι γιά νά βροῦμε τήν ἀντιστοίχιση τῆς ἑορτῆς τοῦ Ἐξιλασμοῦ, τήν 10η ἡμέρα τοῦ ἑβδόμου θρησκευτικοῦ (πρώτου πολιτικοῦ) μήνα, τοῦ Τισρεί, προσφεύγουμε σέ εἰδικούς πίνακες ἀντιστοιχίσεως τῶν ἑβραϊκῶν μηνῶν τῶν παρελθόντων ἐτῶν μέ τούς τώρα γνωστούς ρωμαϊκούς μῆνες.

Ἡ δυσκολία ἔγκειται στό ὅτι μᾶς εἶναι ἄγνωστο τό ἀκριβές ἔτος γεννήσεως τοῦ Χριστοῦ, λόγῳ ἐλλιπῶν προσδιορισμῶν τοῦ ἱστορικοῦ Διονυσίου τοῦ Μικροῦ· ὥστε εἶναι δυσχερές νά εὑρεθοῦν καί οἱ ρωμαϊκές ἡμερομηνίες τῶν ἑβραϊκῶν μηνῶν τοῦ ἔτους 1 π.Χ., ὅταν συνελήφθη ὁ Τίμιος Πρόδρομος στήν κοιλία τῆς Ἐλισσάβετ, 15 μῆνες πρό τοῦ Χριστοῦ.

Πάντως, μιά ἐνδεικτική διερεύνηση στά πέριξ ἔτη τῶν εἰδικῶν πινάκων δείχνει, παραδείγματος χάριν, ὅτι τό ἔτος 3 π.Χ., ἡ ἑορτή τοῦ Ἐξιλασμοῦ συνέπεσε τήν 19η Σεπτεμβρίου καί ἡ Σκηνοπηγία τήν 24η.

Αὐτές δέν ἀπέχουν ἀπό τόν ἐκκλησιαστικό ἑορτασμό τῆς Συλλήψεως τοῦ Προδρόμου, τήν 23η Σεπτεμβρίου”.

Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, στήν ὁμιλία του γιά αὐτή τήν ἐκκλησιαστική καθιέρωση τῆς ἑορτῆς τῶν Χριστουγέννων, γράφει ἀκόμη καί τά ἑξῆς: “Εἶδες, ἀγαπητέ, τήν οἰκονομία (τό σχέδιο) τοῦ Θεοῦ, πού ρυθμίζει τά ζητήματά Του μέ τό νά χρησιμοποιεῖ ὡς ὄργανά Του τούς πιστούς καί τούς ἀπίστους; (8)

Κι’ αὐτό γιά νά μάθουν οἱ ἄπιστοι πόσο ἀξίζει ἡ εὐσέβεια καί πόση εἶναι ἡ δύναμη τοῦ Θεοῦ.

Καί ὁ μέν ἀστέρας ὁδήγησε τούς Μάγους ἀπό τήν Ἀνατολή, τό δέ διάταγμα ἔφερε τή Μαριάμ στόν τόπο πού προφήτευσαν οἱ Προφῆτες ὅτι θά εἶναι ἡ πατρίδα τοῦ Χριστοῦ.

Ἀπό αὐτό μαθαίνουμε ὅτι καί ἡ Παρθένος καταγόταν ἀπό τό γένος τοῦ Δαυΐδ. Ἀφοῦ ἦταν, δηλαδή, ἀπό τή Βηθλεέμ, εἶναι προφανές ὅτι ἦταν καί ἀπό τήν οἰκογένεια καί τή φυλή τοῦ Δαυΐδ.

Αὐτό καί προηγουμένως μᾶς τό δήλωσε ὁ Εὐαγγελιστής μέ ὅσα ἔλεγε: «Πῆγε καί ὁ Ἰωσήφ ἀπό τή Γαλιλαία μαζί μέ τή Μαρία, γιατί ἦταν ἀπ᾿ τή γενιά καί τή φυλή τοῦ Δαυΐδ» (Λουκ. 2, 4).

– Ἐπειδή, λοιπόν, γνωρίσαμε τό γενεαλογικό δένδρο τοῦ Ἰωσήφ (Ματθ. 1, 1-16), τούς προγόνους ὅμως τῆ Μαρίας κανένας δέν μᾶς τούς ἀπαρίθμησε ὅπως τούς προγόνους τοῦ Ἰωσήφ, καί γιά νά μήν ἀμφιβάλλεις καί ρωτᾶς: Ἀπό ποῦ φαίνεται ὅτι καί αὐτή (ἡ Μαρία) κατάγεται ἀπό τό γένος τοῦ Δαυΐδ;

– Ἄκουσε: «Τόν ἕκτο μῆνα ἀπέστειλε ὁ Θεός τόν Ἄγγελο Γαβριήλ σέ μιά πόλη τῆς Γαλιλαίας, τῆς ὁποίας τό ὄνομα ἦταν Ναζαρέτ, σέ μιά Παρθένο μνηστευμένη μέ ἕναν ἄνθρωπο τοῦ ὁποίου τό ὄνομα ἦταν Ἰωσήφ, καί καταγόταν ἀπ᾿ τή γενιά τοῦ Δαυΐδ» (Λουκ. 1, 26-27). Τή φράση «καταγόταν ἀπ᾿ τή γενιά τοῦ Δαυΐδ», πρέπει νά θεωρήσουμε πώς εἰπώθηκε γιά τήν Παρθένο.

Αὐτό λοιπόν ἔγινε φανερό καί μέ αὐτά. Γι’ αὐτό ἐκδόθηκε καί τό διάταγμα καί ἡ ἀπόφαση αὐτή, γιά νά ὁδηγηθοῦν αὐτοί στή Βηθλεέμ. Μόλις ἔφτασαν στήν πόλη, ἀμέσως γεννήθηκε ὁ Ἰησοῦς. Γι’ αὐτό καί τόν ἔβαλαν νά πλαγιάσει στή φάτνη ὡς βρέφος, γιατί συγκεντρώθηκαν τότε πολλοί ἀπό πολλά μέρη καί κατέλαβαν τά καταλύματα καί δημιούργησαν μεγάλη ἔλλειψη χώρου.

Γι’ αὐτό καί οἱ Μάγοι ἐκεῖ τόν προσκύνησαν. Γιά νά σᾶς προσφέρω ὅμως μία σαφέστερη καί πειστικότερη ἀπόδειξη, σᾶς παρακαλῶ νά μέ προσέξετε λίγο περισσότερο· γιατί θέλω νά σᾶς διηγηθῶ μεγάλη ἱστορία καί νά σᾶς διαβάσω παλαιούς νόμους, ὥστε μέ ὅλα αὐτά νά καταλάβετε καλύτερα αὐτά πού τώρα λέω.

Ὑπῆρχε στούς Ἰουδαίους κάποιο παλαιό ἔθιμο. Ἀλλά καλύτερα νά μεταφερθοῦμε ἀκόμα παλαιότερα, ὅταν ὁ Θεός λύτρωσε τούς Ἑβραίους ἀπό τά βάσανα καί τή βάρβαρη τυραννία τῶν Αἰγυπτίων.

Βλέποντάς τους ὅτι ἦταν ἀκόμη ἀρκετά ἀσεβεῖς καί ὅτι τούς συγκινοῦσαν τά ὑλικά πράγματα καί ὅτι θαύμαζαν τήν ὀμορφιά καί μέγεθος τῶν ναῶν, τούς ἔδωσε ἐντολή νά χτίσουν Ναόν, πού νά ξεπερνᾶ ὅλους τούς ναούς τῆς γῆς ὄχι μόνο στήν πολυτέλεια τῶν ὑλικῶν, οὔτε στήν ποικιλία τῆς τέχνης, ἀλλά καί στό σχῆμα τῆς οἰκοδομῆς.

Καί ὅπως ὁ φιλόστοργος πατέρας πού βρῆκε τό γιό του, ὁ ὁποῖος γιά πολύ καιρό συναναστράφηκε μέ ἁμαρτωλούς, διεφθαρμένους καί ἄσωτους ἀνθρώπους καί ἀπόλαυσε πολλές ἁμαρτίες, τοῦ προσφέρει ἁπλόχερα τά πάντα μέ σύνεση καί πολλή λεπτότητα, ὥστε νά μή στενοχωριέται ἐνθυμούμενος τά περασμένα οὔτε καί νά τά νοσταλγήσει.

Ἔτσι καί ὁ Θεός, βλέποντας τούς Ἰουδαίους νά συγκινοῦνται ἀπό τά ὑλικά πράγματα, προσφέρει σ᾿ αὐτούς ἀφθονία ἀγαθῶν γιά νά μήν ἐπιθυμήσουν τήν κατάσταση ἤ τά ἀγαθά τῶν Αἰγυπτίων. Καί τούς βάζει νά κατασκευάσουν τό Ναό ὅμοιο μέ τόν κόσμο ὅλο, τόν αἰσθητό καί τό νοητό.

Ὅπως δηλαδή ὑπάρχει γῆ καί οὐρανός καί μεταξύ τους τό διάστημα τοῦ στερεώματος, κατά τόν ἴδιο τρόπο ἔδωσε ἐντολή νά κατασκευασθεῖ κι’ ὁ Ναός.

Καί ἀφοῦ χώρησε σέ δύο τό Ναό αὐτό καί τοποθέτησε στή μέση τό καταπέτασμα, ἐπέτρεψε νά μπαίνουν ὅλοι στό τμῆμα πού εἶναι ἔξω ἀπό τό καταπέτασμα, στό τμῆμα ὅμως πού εἶναι μετά ἀπό αὐτό, ἀπαγόρευσε σέ ὅλους νά μπαίνουν ἐκτός ἀπό τόν ἀρχιερέα.

Καί ὅτι δέν ἀποτελοῦν δική μου φαντασία αὐτά, ἀλλ᾿ ὅτι κατασκευάσθηκε ὁ Ναός κατά τό πρότυπο τοῦ σύμπαντος, πρόσεξε τί λέει ὁ Παῦλος ἀναφερόμενος στό Χριστό, πού ἀνέβηκε στόν οὐρανό:

– “Ὁ Χριστός δέν εἰσῆλθε σέ Ἅγια καμωμένα ἀπό ἀνθρώπους, πού εἶναι ἀπομίμηση τῶν ἀληθινῶν”, «οὐ γάρ εἰς χειροποίητα Ἅγια εἰσῆλθεν ὁ Χριστός, ἀντίτυπα τῶν ἀληθινῶν, ἀλλ᾿ εἰς αὐτόν τόν οὐρανόν, νῦν ἐμφανισθῆναι τῷ προσώπῳ τοῦ Θεοῦ ὑπέρ ἡμῶν» ( Ἑβρ. 9, 24), δείχνοντας ἔτσι ὅτι τά ἐπίγεια ἅγια ἦταν ἀπομίμηση τῶν ἀληθινῶν.

Καί γιά τό ὅτι τό καταπέτασμα χώριζε τά Ἅγια τῶν Ἁγίων ἀπό τά ἐξωτερικά Ἅγια, ὅπως ὁ οὐρανός χωρίζει ὅσα βρίσκονται πάνω ἀπ᾿ αὐτόν ἀπ᾿ ὅλα ὅσα βρίσκονται πρός τό μέρος μας, πρόσεξε πῶς κι’ αὐτό ὑποδηλώνεται μέ τό νά χαρακτηρισθεῖ ὁ οὐρανός ὡς καταπέτασμα.

Μιλώντας (ὁ Παῦλος) γιά τήν ἐλπίδα, ὅτι δηλαδή ἀποτελεῖ ἀσφαλή καί ἀκλόνητη ἄγκυρα γιά τή ζωή μας, πρόσθεσε: «αὐτή εἰσέρχεται στό ἐσώτερο μέρος τοῦ καταπετάσματος, ἐκεῖ πού εἰσῆλθε γιά νά μᾶς ἀνοίξει τό δρόμο ὁ Ἰησοῦς, δηλαδή πάνω ἀπό τόν οὐρανό”.

– «Ἥν ὡς ἄγκυραν ἔχομεν τῆς ψυχῆς ἀσφαλῆ τε καί βεβαίαν καί εἰσερχομένην εἰς τό ἐσώτερον τοῦ καταπετάσματος, ὅπου πρόδρομος ὑπέρ ἡμῶν εἰσῆλθεν Ἰησοῦς, κατά τήν τάξιν Μελχισεδέκ ἀρχιερεύς γενόμενος εἰς τόν αἰῶνα» (Ἑβρ. 6, 19-20).

– Βλέπεις, λοιπόν, ὅτι ὀνόμασε τόν οὐρανό καταπέτασμα;

Ἔξω ἀπό τό καταπέτασμα βρισκόταν ἡ λυχνία, καί ἡ τράπεζα, καί ὁ χάλκινος βωμός, πάνω στόν ὁποῖο προσφέρονταν θυσίες καί ὁλοκαυτώματα.

Ὄπισθεν τοῦ καταπετάσματος καί στό ἐσωτερικό μέρος τοῦ Ναοῦ βρισκόταν ἡ κιβωτός, καλυμμένη σ᾿ ὅλη τήν ἐπιφάνειά της μέ χρυσάφι, περιέχουσα μέσα της τίς πλάκες πού ἦταν γραμμένη ἡ διαθήκη (οἱ ἐντολές τοῦ Θεοῦ), τή χρυσή στάμνα (μέ τό μάννα) καί τό ραβδί τοῦ Ἀαρών πού βλάστησε θαυματουργικά· μαζί μέ τήν κιβωτό βρισκόταν καί ὁ χρυσός βωμός, ὄχι γιά θυσίες καί ὁλοκαυτώματα, ἀλλά μόνο γιά θυμίαμα.

Καί σέ ὅλους ἐπιτρεπόταν νά εἰσέρχονται στό ἐξωτερικό μέρος, στό ἐσωτερικό ὅμως μέρος μόνο στόν ἀρχιερέα.

Γιά ὅλα αὐτά θά σᾶς παρουσιάσω πάλι τή μαρτυρία τοῦ Παύλου, πού λέγει περίπου τά ἑξῆς: «Γίνονταν λατρευτικές τελετές καί στήν πρώτη σκηνή καί στό κοσμικό, στό ἅγιο, μέρος τοῦ Ναοῦ”. «Εἶχε μέν οὖν καί ἡ πρώτη σκηνή δικαιώματα λατρείας τό τε Ἅγιον κοσμικόν» (Ἑβρ. 9, 1).

Ὀνομάζει κοσμικό μέρος τοῦ Ναοῦ αὐτό πού βρισκόταν ἔξω ἀπό τό καταπέτασμα, ἐπειδή ἐπιτρεπόταν στόν καθένα νά εἰσέρχεται ἐλεύθερα· «Σ᾿ αὐτό βρισκόταν ἡ λυχνία καί ἡ τράπεζα καί ἡ πρόθεση τῶν ἄρτων.

Στό ἐσώτερο μέρος τοῦ καταπετάσματος βρισκόταν μιά σκηνή πού ὀνομαζόταν Ἅγια τῶν Ἁγίων, μέσα στήν ὁποία βρίσκονταν τό χρυσό θυμιατήριο, ἡ κιβωτός τῆς διαθήκης, καλυμμένη σ᾿ ὅλη της τήν ἐπιφάνεια μέ χρυσάφι.

Μές στήν κιβωτό βρίσκονταν ἡ χρυσή στάμνα πού περιεῖχε τό μάννα, ἡ ράβδος τοῦ Ἀαρών πού βλάστησε καί οἱ πλάκες τῆς Διαθήκης.

Πάνω ἀπ᾿ αὐτή βρίσκονταν Χερουβείμ ἔνδοξα πού φύλαγαν τό θυσιαστήριο.

Κι’ ἔτσι ὅπως ἦταν κατασκευασμένα αὐτά, στή μέν πρώτη σκηνή εἰσέρχονταν πάντοτε οἱ ἱερεῖς καί ἐκτελοῦσαν τά σχετικά μέ τή λατρεία, στή δεύτερη ὅμως εἰσήρχετο μιά φορά τό χρόνο μονάχος ὁ ἀρχιερέας, ὄχι χωρίς αἷμα, πού τό προσφέρει γιά τόν ἑαυτό του καί τίς ἀκούσιες ἁμαρτίες τοῦ λαοῦ» (Ἑβρ. 9, 2-7).

– Βλέπεις, λοιπόν, ὅτι σ᾿ αὐτό εἰσέρχεται καί μόνος ὁ ἀρχιερέας καί γιά μία καί μόνη φορά τό χρόνο;

– Ποιά σχέση, ὅμως, ἔχουν αὐτά, θά ρωτοῦσε κανείς, μέ τήν ἡμέρα γιά τήν ὁποία μιλᾶμε;

Ἀναμείνατε λίγο ἀκόμη καί μήν ἀνησυχεῖτε. Γιατί ἀπό τήν κορυφή σκάβουμε τήν πηγή καί βιαζόμαστε νά φτάσουμε στήν ἄκρη της, ὥστε μέ εὐκολία νά γίνουν φανερά ὅλα αὐτά σέ σᾶς.

Καλύτερα ὅμως, γιά νά μή γίνει ἡ ὁμιλία μου δυσνόητη γιά πολλή ὥρα καί ἀποβεῖ σέ βάρος σας ἡ μεγάλη διάρκειά της, νά σᾶς πῶ τώρα τήν αἰτία πού μέ ἔκανε νά ἀναφέρω ὅλα αὐτά.

– Ποιά εἶναι, λοιπόν, ἡ αἰτία;

Ὅταν ἡ Ἐλισάβετ ἦταν ἕξι μηνῶν ἔγκυος γιά νά γεννήσει τόν Ἰωάννη τότε ἄρχισε ἡ ἐγκυμοσύνη τῆς Μαρίας. Ἄν μάθουμε λοιπόν ποιός ἦταν ἐκεῖνος ὁ ἕκτος μήνας, θά ξέρουμε καί πότε ἄρχισε ἡ ἐγκυμοσύνη τῆς Μαρίας. Ἔπειτα, ἀφοῦ μάθουμε πότε ἄρχισε ἡ ἐγκυμοσύνη, θά ξέρουμε καί τό χρόνο τῆς γεννήσεως (τοῦ Χριστοῦ), ἀφοῦ μετρήσουμε ἐννιά μῆνες ἀπό τή Σύλληψη”.

Ἀδέλφια μου, ἄςμήν γινόμαστε ποτέ ἀχάριστοι πρός τόν Εὐεργέτη Κύριό μας, ἀλλά ἄς τοῦ προσφέρουμε –μέ δοξολογία σάν ἐκείνη τῶν Ἁγίων Ἀγγέλων Του μέσα ἀπό τά βάθη τῆς καρδιᾶς– ὅλη μας τήν ἁγνή πίστη, μέ ἐλπίδα, μέ ἀγάπη, δείχνοντας τό δικό μας ἔλεος καί τή φιλοξενία τῆς ψυχῆς μας γιά νά ὑποδεχθεῖ Ἐκεῖνον.

«Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ, καί ἐπί γῆς εἰρήνη, ἐν ἀνθρώποις εὐδοκία»!

 

 

Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, ἐπιβεβαιώνει μέ δικούς του ὑπολογισμούς τήν ἡμερομηνία τῆς Γέννησης τοῦ Θεανθρώπου. Ξεκινώντας ἀπό τό γεγονός τῆς ἐμφανίσεως τοῦ Ἀγγέλου στόν Ζαχαρία, ὅταν αὐτός βρίσκονταν στά Ἅγια τῶν Ἁγίων, καί στά ὁποῖα εἰσέρχονταν ὁ ἱερεύς ἅπαξ τοῦ ἐνιαυτοῦ κατά τήν ἑορτή τῆς Σκηνοπηγίας, καθορίζει τόν χρόνο τῆς Συλλήψεως τοῦ Ἁγίου Ἰωάννη τοῦ Προδρόμου.

 

Ὁ Εὐαγγελισμός τῆς Θεοτόκου ἔγινε ἕξι μήνες μετά ἀπό τήν Σύλληψη τοῦ Ἁγίου Ἰωάννη τοῦ Προδρόμου καί ἐννέα μήνες μετά γεννήθηκε ὁ Χριστός.

Μ’ αὐτούς τούς ὑπολογισμούς του, καταλήγει πρός τό τέλος καί τήν 25η ἡμέρα κατά τόν μήνα Ἀπελλαῖο, δηλαδή κανονικά ἡ ἡμέρα τῶν Χριστουγέννων εἶναι ἡ 25η Δεκεμβρίου:

«Μετά τοῦτον οὖν τόν ἕκτον μῆνα ἀρχήν ἡ Μαρία τῆς συλλήψεως ἔλαβεν˙ ὅθεν καί ἐννέα μῆνας ἀριθμοῦντες, εἰς τόν παρόνταν τοῦτον ἀπαντησόμεθα μῆνα. Ἔστιν οὖν ὁ πρῶτος μήν τῆς συλλήψεως τοῦ Δεσπότου Ἀπρίλιος, ὅς ἐστι Ξανθικός˙ μεθ’ ὅν Ἀρτεμίσιος, Δέσιος, Πάνεμος, Λώιος, Γορπιαῖος, Ὑπερβεταῖος, Δῖος, Ἀπελλαῖος, καί οὗτος ὁ μήν ὁ ἐνεστώς, καθ’ ὅν τήν ἡμέραν ἐπιτελοῦμεν». (9)

5. Ὁ Ζαχαρίας ἱερεύς ἤ ἀρχιερεύς κατά τόν Εὐαγγελιστή Λουκᾶ;

Ἡ ἀναφορά τοῦ Κατά Λουκᾶν Εὐαγγελίου στόν Ζαχαρία ὡς ἱερέα πού ἔχει ἐφημερία (Λουκ. 1, 5 «ἱερεύς τις Ζαχαρίας») καί ὄχι ἀρχιερέα, δέν φαίνεται νά προβληματίζει τόν ἱερό Χρυσόστομο. (10)

Διότι ἐκτός τοῦ αὐτονοήτου, ὅτι δηλαδή μόνον ἀρχιερεῖς καί ὄχι ἁπλοῖ ἱερεῖς μποροῦσαν νά εἰσέλθουν στό ἐνδότερο τοῦ καταπετάσματος, ὅπου τό θυσιαστήριον τοῦ θυμιάματος, καθώς ἀποδείξαμε ἀνωτέρω, περαιτέρω στήν Παλαιά Διαθήκη, ὁ ὅρος «ἱερεύς» χρησιμοποιεῖται πρός δήλωση καί τοῦ ἀρχιερέως, ὅπως εἶναι καταφανές στά λεγόμενα πολλάκις περί τοῦ ἀρχιερέως Ἀαρών:

– «Καί τάς στολάς τάς ἁγίας Ἀαρών τοῦ ἱερέως» (Ἔξ. 35, 19) ἤ «ἐν χειρί Ἰθάμαρ τοῦ υἱοῦ Ἀαρών τοῦ ἱερέως» (Ἀριθμ. 4, 33) ἤ «καί ἔδωκα αὐτά Ἀαρών τῷ ἱερεῖ καί τοῖς υἱοῖς αὐτοῦ νόμιμον αἰώνιον παρά τῶν υἱῶν Ἰσραήλ» (Λευιτ. 7, 34).

Τήν ἀρχιερατική ἰδιότητα τοῦ Ζαχαρία ἐξηγεῖ ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος καί σέ ἄλλο σημεῖο τῶν κειμένων του· ἐξηγώντας γιατί ἀναφέρονται πολλοί ἀρχιερεῖς στά Εὐαγγέλια, λέγει:

–«Πῶς, λοιπόν, τότε ὑπῆρχαν πολλοί ἀρχιερεῖς; Μεταγενεστέρως ἔγιναν ἐτήσιοι. Καί αὐτό τό φανέρωσε ὁ εὐαγγελιστής, ὅταν μιλοῦσε γιά τόν Ζαχαρία, λέγοντας ὅτι ἦταν ἀπό τήν ἐφημερία Ἀβιᾶ».

Πράγματι, στούς μεταιχμαλωσιακούς χρόνους «ὁ Ἡρώδης ὁ Μέγας διόρισε ὄχι λιγότερους ἀπό ἕξι ἀρχιερεῖς· ὁ Ἀρχέλαος, δύο.

Ὁ Ρωμαῖος Λεγᾶτος Κβιρίνιος καί οἱ διάδοχοί του ἐξήσκησαν τό δικαίωμα διορισμοῦ, ὅπως ἔκανε καί ὁ Ἀγρίππας Α΄, ὁ Ἡρώδης τῆς Χαλκῆς καί ὁ Ἀγρίππας Β΄».

Ἀντιθέτως ὁ Π. Τρεμπέλας, στό ὑπόμνήμα του στό Κατά Λουκᾶν, ἐπικαλούμενος τή γνώμη τοῦ A. Plummer, ἐπιμένει στήν ἁπλῆ ἱερατική ἰδιότητα τοῦ Ζαχαρία καί ἀρνεῖται ὅτι ἡ συγκεκριμένη διήγηση «ἔλαβε χώραν κατά τήν ἡμέραν τοῦ ἐξιλασμοῦ εἰς τά Ἅγια τῶν Ἁγίων»· καί συνεχίζει:

– «Ἐάν ἐπρόκειτο περί ἀρχιερέως ὁ Λουκᾶς δέν θά ἔγραφεν οὔτε ἱερεύς τις οὔτε “ἔλαχε τοῦ θυμιᾶσαι” περί τῆς ἡμέρας τοῦ ἐξιλασμοῦ».

Εἶναι σαφές, ὅτι ἄν ὁ Ζαχαρίας ἦταν ἱερεύς, τότε ἡ προσφορά θυμιάματος ἀπό αὐτόν θά μποροῦσε νά εἶναι μιᾶς ὁποιασδήποτε καθημερινῆς ἡμέρας, χωρίς λοιπόν αὐτή νά μπορεῖ νά προσδιορισθεῖ ἡμερολογιακῶς.

Περαιτέρω, τό ἴδιο Ὑπόμνημα τοῦ Τρεμπέλα, βάσει τοῦ M.J. Lagrange ἐξηγεῖ:

– «Κατά τό Ἐξόδ. λ΄, 7 ὁ Ἀαρών προσέφερε τό θυμίαμα. Ὑπερίσχυσεν ὅμως ἡ συνήθεια τήν λειτουργίαν ταύτην νά ἐπιτελῇ ἁπλοῦς ἱερεύς».

Ἡ φράση τῆς Πρός Ἑβραίους ἐπιστολῆς πού ἀναφέρεται στήν εἴσοδο τοῦ ἀρχιερέως στά Ἅγια τῶν Ἁγίων «οὐ χωρίς αἵματος», δέν ἀναιρεῖ τήν ἐδῶ τεκμηρίωση τῆς ἀρχιερατικῆς ἰδιότητος τοῦ Ζαχαρία· διότι κατά τήν ἑορτή τοῦ ἐξιλασμοῦ ὁ ἀρχιερεύς «τήν πρώτην φοράν εἰσήρχετο προσφέρων θυμίαμα, τήν δευτέραν φοράν κομίζων αἷμα μόσχου, δι’ οὗ ἐρράντιζε τό ἱλαστήριον, εἶτα κομίζων αἷμα χιμάρου (τράγου), δι’ οὗ πάλιν ἔρραινε διά τοῦ δακτύλου τό ἱλαστήριον (Λευϊτ. ιστ΄ 12-15)».

Ἐπίσης, ἡ εἴδηση τοῦ Κατά Λουκᾶν Εὐαγγελίου ὅτι ὁ Ζαχαρίας μετά τήν ὑπηρεσία του ἀπῆλθε πρός τήν οἰκία του, «καί ἐγένετο ὡς ἐπλήσθησαν αἱ ἡμέραι τῆς λειτουργίας αὐτοῦ, ἀπῆλθεν εἰς τόν οἶκον αὐτοῦ», ὑπονοεῖ προφανῶς τήν ἑορτή τῆς Σκηνοπηγίας, ἡ ὁποία ἀκολουθοῦσε τήν εἴσοδο τοῦ Ἀρχιερέως στό Ἄδυτον κατά τήν ἑορτή τοῦ Ἐξιλασμοῦ καί ἡ ὁποία καθυστέρησε τήν ἐπιστροφή τοῦ Ἀρχιερέως Ζαχαρίου στήν οἰκία του.

6. Οἱ ὑπόλοιποι ὑπολογισμοί μέχρι τή Χριστοῦ Γέννηση

Ἀφοῦ ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος ἔχει ἀποδείξει ὅτι ἡ Σύλληψη τοῦ Προδρόμου συνέβη ἀμέσως μετά τή Σκηνοπηγία, ἐν συνεχείᾳ κατονομάζει τούς ἕξι μῆνες –σύμφωνα μέ τό (Λουκ. 1, 26)– μέχρι τή Σύλληψη τοῦ Χριστοῦ, δηλαδή μέχρι τόν Εὐαγγελισμό τῆς Θεοτόκου:

Εἶναι οἱ μῆνες (ὅταν συνελήφθη ὁ Πρόδρομος), κατά τίς ἑλληνικές, μακεδονικές, ὀνομασίες, μετά τόν μῆνα Γορπιαῖο:

– Ὑπερβερεταῖος, Δῖος, Ἀπελλαῖος, Αὐδοναῖος, Περίτιος, Δύστρος.

Καί συνεχίζει μέ τούς ὑπολοίπους ἐννέα, ἀπό τόν Ἀπρίλιο μέχρι τόν Δεκέμβριο τῆς Γεννήσεως τοῦ Σωτῆρος:

– «Μετά τοῦτον οὖν τόν ἕκτον μῆνα ἀρχήν ἡ Μαρία τῆς συλλήψεως ἔλαβεν· ὅθεν καί ἐννέα μῆνας ἀριθμοῦντες, εἰς τόν παρόντα τοῦτον ἀπαντησόμεθα μῆνα. Ἔστιν οὖν ὁ πρῶτος μήν τῆς συλλήψεως τοῦ Δεσπότου Ἀπρίλλιος, ὅς ἐστι Ξανθικός· μεθ’ ὅν Ἀρτεμίσιος, Δέσιος, Πάνεμος, Λώϊος, Γορπιαῖος, Ὑπερβερεταῖος, Δῖος, Ἀπελλαῖος, καί οὗτος ὁ μήν ὁ ἐνεστώς, καθ’ ὅν τήν ἡμέραν ἐπιτελοῦμεν», δηλαδή ὁ Αὐδοναῖος, ρωμαϊκῶς Δεκέμβριος–Ἰανουάριος, ὅταν ἔκανε τήν ὁμιλία πού ἀναλύουμε.

Σύνοψη τῶν ἀνωτέρω βιβλικῶν προσδιορισμῶν

Βάσει τῶν ἀνωτέρω ἑρμηνευτικῶν διευκρινίσεων τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, καταδείχθηκε ὅτι:

Ὁ Ζαχαρίας «ὁ γενέτης τοῦ Προδρόμου», κατά τά ἀναφερόμενα στό πρῶτο κεφάλαιο τοῦ Κατά Λουκᾶν ἁγίου Εὐαγγελίου, τελοῦσε τήν προσφορά θυμιάματος στά Ἅγια τῶν ἁγίων σύμφωνα μέ τό τελετουργικόν τῆς ἡμέρας τοῦ Ἐξιλασμοῦ, ὡς ἀρχιερεύς· στοιχεῖα τοῦ τελετουργικοῦ αὐτοῦ ἦταν ἡ εἴσοδός του στά Ἅγια τῶν Ἁγίων, ἐρήμην τοῦ λαοῦ καί χωρίς νά εἶναι θεατός στόν λαό, καί ἡ προσφορά θυμιάματος ἀπό τό χρυσοῦν θυσιαστήριοντοῦ θυμιάματος, πού εὑρίσκεται σχεδόν μεταξύ τῶν Ἁγίων καί τῶν Ἁγίων τῶν Ἁγίων.

Συνεπῶς δέν πρόκειται γιά κάποια καθημερινή προσφορά θυμιάματος στά Ἅγια, ὅπως ὅλοι οἱ ἱερεῖς τελοῦσαν καθημερινῶς· ὅλα αὐτά περιορίζουν τόν χρονικό προσδιορισμό τῶν σχετικῶν γεγονότων στήν ἑορτή τοῦ Ἐξιλασμοῦ, κάπου μεταξύ Σεπτεμβρίου καί Ὀκτωβρίου, διότι μόνον τότε ὁ ἀρχιερεύς ἐνέβαινε μόνος στό Ἄδυτον («Δαβίρ»).

Συνεπῶς, ἀφοῦ ἀμέσως μετά ἡ ἁγία Ἐλισσάβετ ἔμεινε ἔγκυος στόν Τίμιο Πρόδρομο, κατά τό Εὐαγγέλιο (Λουκ. 1, 24), καί μετά ἀπό ἕξι μῆνες ἔγινε ἡ Σύλληψη τοῦ Υἱοῦ καί Λόγου τοῦ Θεοῦ ἀπό τή Θεοτόκο (Λουκ. 1, 26), ἀποδεικνύεται ὅτι ἡ μετά ἀπό ἐννέα μῆνες Γέννηση τοῦ Χριστοῦ, ἀπέχει συνολικῶς δεκαπέντε (ἕξι καί ἐννέα) μῆνες ἀπό τή Σύλληψη τοῦ Προδρόμου, δηλαδή στά τέλη Δεκεμβρίου, σύμφωνα μέ τήν ἐκκλησιαστική Παράδοση”.

Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, στήν ὁμιλία του γιά αὐτή τήν ἐκκλησιαστική καθιέρωση τῆς ἑορτῆς τῶν Χριστουγέννων, γράφει ἀκόμη καί τά ἑξῆς: “Πῶς θά μάθουμε, λοιπόν, ποιός ἦταν ὁ ἕκτος μήνας τῆς ἐγκυμοσύνης τῆς Ἐλισάβετ; Ἄν μάθουμε ποιός ἦταν ὁ μήνας πού ἔγινε ἡ σύλληψη. (11)

– Ἀλλά μέ ποιόν τρόπο θά μάθουμε ποιός ἦταν ὁ μήνας πού συνέλαβε;

Ἄν μάθουμε ποιά ἐποχή ὁ σύζυγός της Ζαχαρίας πληροφορήθηκε ἀπό τόν ἄγγελο τή χαρμόσυνη εἴδηση.

– Καί αὐτό πῶς θά τό μάθουμε; Ἀπό τίς Θεῖες Γραφές.

Ὅπως μᾶς λέει τό ἱερό Εὐαγγέλιο, ὁ ἄγγελος ἔφερε τήν χαρμόσυνη εἴδηση στό Ζαχαρία ἐνῶ αὐτός βρισκόταν στά Ἅγια τῶν Ἁγίων καί τοῦ ἀνακοίνωσε τή γέννηση τοῦ Ἰωάννη.

Ἄν λοιπόν ἀποδειχθεῖ μέ σαφήνεια ἀπό τήν Ἁγία Γραφή ὅτι μόνο μία φορά τό χρόνο εἰσήρχετο ὁ ἀρχιερέας στά Ἅγια τῶν Ἁγίων, καί μονάχος, καί πότε, καί ποιό μήνα τοῦ χρόνου γίνεται ἡ μοναδική αὐτή εἴσοδος, θά εἶναι ἀπόλυτα γνωστός καί ὁ χρόνος πού δόθηκε ἡ χαρμόσυνη εἴδηση (στό Ζαχαρία).

Ὅτι λοιπόν μιά φορά τό χρόνο εἰσήρχετο στά Ἅγια τῶν Ἁγίων, καί ὁ Παῦλος τό ἔκανε γνωστό καί ὁ Μωυσῆς αὐτό ἀκριβῶς φανερώνει μέ τά ἑξῆς λόγια: «Καί μίλησε ὁ Κύριος στό Μωυσῆ καί τοῦ εἶπε· πές στόν ἀδελφό σου τόν Ἀαρών νά μήν εἰσέρχεται κάθε ὥρα στό Ἅγιο πού βρίσκεται στό ἐσώτερο μέρος τοῦ καταπετάσματος καί νά μήν πηγαίνει μπροστά στό θυσιαστήριο πού εἶναι πάνω στήν κιβωτό τοῦ μαρτυρίου, γιά νά μή τιμωρηθεῖ μέ θάνατο».

Καί πάλι: «Κανείς Ἰσραηλίτης δέν θά βρίσκεται στή σκηνή τοῦ Μαρτυρίου, ὅταν θά εἰσέρχεται ὁ Ἀαρών στά Ἅγια τῶν Ἁγίων γιά νά κάνει τήν ἐξιλέωση αὐτή μέχρι πού νά ἐξέλθει. Ὁ Ἀαρών θά κάνει τήν ἐξιλέωση γιά τόν ἑαυτό του, γιά τήν οἰκογένειά του καί γιά ὅλο τό λαό τοῦ Ἰσραήλ. Καί θά κάνει τήν ἐξιλέωση στό θυσιαστήριο πού βρίσκεται μπροστά στόν Κύριο» (Λευϊτ. 16, 1-17).

Τό ὅτι λοιπόν δέν εἰσήρχετο στά Ἅγια τῶν Ἁγίων συχνά, οὔτε ὅταν ἦταν μέσα ἐπιτρεπόταν νά ἐπικοινωνήσει κανείς μαζί του, ἀλλά ἔπρεπε νά στέκεται ἔξω ἀπό τό καταπέτασμα, εἶναι γνωστό ἀπ᾿ ὅσα ἀναφέρθηκαν.

Ἤδη τά γνωρίζεται ὅλα αὐτά μέ κάθε ἀκρίβεια. Μένει, λοιπόν, νά ἀποδείξω ποιός ἦταν ὁ καιρός πού εἰσήρχετο στά Ἅγια τῶν Ἁγίων καί ὅτι αὐτό τό ἔκανε μονάχος μιά φορά τό χρόνο. Ἀπό ποῦ ὅμως διαφαίνεται αὐτό; Ἀπό τό ἴδιο αὐτό βιβλίο.

Γιατί τό λέγει μέ τά ἑξῆς λόγια: «Κατά τόν ἕβδομο μῆνα, στίς δέκα τοῦ μηνός, θά ταπεινώσετε τίς ψυχές σας καί καμία ἐργασία δέ θά κάνετε κατά τή διάρκειά της, οὔτε ὁ προσήλυτος πού βρίσκεται μαζί σας.

Γιατί τήν ἡμέρα αὐτή θά γίνει ἐξιλαστήρια προσευχή γιά σᾶς, γιά νά σᾶς καθαρίσει ἀπ᾿ ὅλες τίς ἁμαρτίες σας. Θά καθαρισθεῖτε μπροστά στόν Κύριο.

Ἀπόλυτη ἀργία καί ἀνάπαυση θά ἔχετε αὐτή τήν ἡμέρα καί θά ταπεινώσετε τίς ψυχές σας.

Αὐτό θά εἶναι αἰώνιο ἔθιμό σας.

Καί θά κάνει τήν ἐξιλαστήρια προσευχή ἐκεῖνος πού θά τόν κάνουν ἱερέα, ἐκεῖνος πού θά κριθεῖ τέλειος γιά τήν ἐκτέλεση τῶν ἱερατικῶν καθηκόντων μετά τόν πατέρα του.

Καί θά φορέσει τήν ἁγία στολή του, καί θά κάνει ἐξιλαστήρια προσευχή στό Ἅγιο τοῦ Ἁγίου, καί στή σκηνή τοῦ μαρτυρίου καί στό θυσιαστήριο, καί θά κάνει ἐξιλαστήρια προσευχή γιά τίς ἁμαρτίες τῶν ἱερέων καί γιά ὅσους βρίσκονται στή συναγωγή.

Καί διατηρεῖτε αἰώνια τό ἔθιμο αὐτό, νά κάνετε γιά τό λαό τοῦ Ἰσραήλ θυσία πού νά ἐξιλεώνει τό Θεό γιά ὅλες τίς ἁμαρτίες τους. Μιά φορά τό χρόνο θά γίνεται αὐτό, ὅπως ὅρισε ὁ Κύριος στό Μωυσῆ» (Λευϊτ. 16, 29). Ἐδῶ ὁμιλεῖ γιά τήν ἑορτή τῆς Σκηνοπηγίας. Γιατί τότε ἦταν πού ὁ ἀρχιερεύς εἰσήρχετο μία φορά τό χρόνο. Αὐτό βέβαια καί ὁ ἴδιος τό φανέρωσε λέγοντας: «Μία φορά τό χρόνο θά γίνεται αὐτό».

Ἀφοῦ λοιπόν ὁ ἀρχιερέας εἰσήρχετο μονάχος στά Ἅγια τῶν Ἁγίων κατά τήν ἡμέρα τῆς Σκηνοπηγίας, ἄς ἀποδείξουμε τώρα ὅτι παρουσιάστηκε ὁ ἄγγελος στό Ζαχαρία, ὅταν αὐτός βρισκόταν στά Ἅγια τῶν Ἁγίων.

Γιατί σ᾿ αὐτόν μόνο παρουσιάστηκε ὅταν ἔκανε τήν προσφορά τοῦ θυμιάματος, καί ὁ ἀρχιερέας ποτέ ἄλλοτε δέν εἰσέρχεται μονάχος, παρά μόνο τότε. Καί τίποτε δέ μᾶς ἐμποδίζει νά δώσουμε προσοχή καί στά ἑξῆς λόγια: «Ζοῦσε στήν ἐποχή τοῦ βασιλιᾶ τῆς Ἰουδαίας Ἡρώδη κάποιος ἱερέας, πού τό ὄνομά του ἦταν Ζαχαρίας, καί ἡ γυναίκα του ἦταν ἀπόγονος τοῦ Ἀαρών καί ὀνομαζόταν Ἐλισάβετ» (Λουκ. 1, 5).

«Ὅταν ὁ Ζαχαρίας ἐκτελοῦσε τά ἱερατικά του καθήκοντα ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ μέ τή σειρά τῆς ἐφημερίας τῶν ἱερέων, ἔπεσε σ᾿ αὐτόν, κατά τή συνήθεια τῆς ἱερατικῆς ὑπηρεσίας, ὁ κλῆρος νά θυμιάσει καί νά εἰσέλθει στό ναό τοῦ Κυρίου. Ὁλόκληρο δέ τό πλῆθος τοῦ λαοῦ προσευχόταν ἔξω κατά τήν ὥρα πού (ὁ Ζαχαρίας) πρόσεφερε τό θυμίαμα» (Λουκ. 1, 8-10).

Θυμήσου τώρα, ἀγαπητέ μου τή μαρτυρία πού λέγει: «Καί κανείς δέν θά βρίσκεται μέσα στή σκηνή τοῦ μαρτυρίου, ὅταν ἐκεῖνος εἰσέλθει στά Ἅγια τῶν Ἁγίων γιά νά κάνει ἐξιλαστήρια προσευχή, μέχρι πού νά ἐξέλθει».

– «Τότε ἐμφανίστηκε σ᾿ αὐτόν ἄγγελος τοῦ Κυρίου, πού στεκόταν στά δεξιά τοῦ θυσιαστηρίου τοῦ θυμιάματος» (Λουκ. 1, 11). Δέν εἶπε τοῦ θυσιαστηρίου πού προσφερόταν θυσία, ἀλλά τοῦ θυσιαστηρίου τοῦ θυμιάματος.

Γιατί τό ἐξωτερικό θυσιαστήριο ἦταν γιά θυσίες καί ὁλοκαυτώματα, ἐνῶ τό ἐσωτερικό γιά θυμίαμα. Συνεπῶς ἀπ᾿ αὐτό καί ἀπό τό γεγονός ὅτι μόνο σ᾿ αὐτόν παρουσιάστηκε, καί ἐπειδή καθώς μᾶς λέγουν οἱ Γραφές, ὁ λαός βρισκόταν ἔξω καί τόν περίμενε, εἶναι ὁλοφάνερο ὅτι εἰσῆλθε στά Ἅγια τῶν Ἁγίων.

– «Καί ταράχτηκε ὁ Ζαχαρίας ὅταν τόν εἶδε καί τόν κατέλαβε φόβος. Τοῦ εἶπε δέ ὁ ἄγγελος· “μή φοβᾶσαι Ζαχαρία, γιατί ἡ προσευχή σου ἔχει εἰσακουσθεῖ καί ἡ γυναίκα σου ἡ Ἐλισάβετ θά σοῦ γεννήσει γιό καί θά τόν ὀνομάσεις Ἰωάννη”.

Καί ὁ λαός ἀνέμενε τό Ζαχαρία καί ἀποροῦσαν γιατί ἀργοποροῦσε πολύ στό Ναό. Ὅταν βγῆκε, τούς ἔκανε νοήματα καί δέν μποροῦσε νά τούς μιλήσει» (Λουκ. 1, 12-22).

– Βλέπεις, λοιπόν, πώς ἦταν πίσω ἀπό τό καταπέτασμα;

Τότε λοιπόν ἔλαβε τή χαρμόσυνη εἴδηση. Καί αὐτό ἔγινε τήν ἡμέρα τῆς Σκηνοπηγίας καί τῆς νηστείας, γιατί αὐτό δείχνει ἡ φράση «ταπεινώσατε τίς ψυχές σας».

Ἑορτάζεται δέ ἡ ἑορτή αὐτή ἀπό τούς Ἰουδαίους στά τέλη τοῦ μηνός Σεπτεμβρίου, ὅπως κι’ ἐσεῖς τό γνωρίζετε μέ βεβαιότητα. Γιατί τότε ἐξεφώνησα τούς πολλούς καί μακρούς λόγους κατά τῶν Ἰουδαίων, ἐπικρίνοντας τήν παράκαιρη νηστεία τους.

Τότε λοιπόν συνέλαβε καί ἡ Ἐλισάβετ, ἡ σύζυγος τοῦ Ζαχαρία· καί ἔκρυβε τήν ἐγκυμοσύνη της πέντε μῆνες λέγοντας: «Αὐτό μοῦ ἔκανε ὁ Κύριος κατά τήν ἡμέρα πού ἀποφάσισε νά μέ ἀπαλλάξει ἀπό τή ντροπή πού εἶχα μεταξύ τῶν ἀνθρώπων» (Λουκ. 1, 25).

Τώρα, λοιπόν, εἶναι ἡ κατάλληλη στιγμή νά ἀποδείξω ὅτι ὅταν αὐτή βρισκόταν στόν ἕκτο μήνα τῆς ἐγκυμοσύνης της γιά νά γεννήσει τόν Ἰωάννη, ἡ Μαρία ἔλαβε τή χαρμόσυνη ἀγγελία ὅτι θά μείνει ἔγκυος.

– Μόλις λοιπόν τήν ἐπισκέφθηκε ὁ Γαβριήλ τῆς εἶπε: “Μή φοβᾶσαι Μαριάμ γιατί βρῆκες χάρη ἀπό τό Θεό. Θά μείνης ἔγκυος καί θά γεννήσεις γιό καί θά τόν ὀνομάσεις Ἰησοῦ”, «καί εἶπεν ὁ ἄγγελος αὐτῇ· μή φοβοῦ, Μαριάμ· εὗρες γάρ χάριν παρά τῷ Θεῷ.καί ἰδού συλλήψῃ ἐν γαστρί καί τέξῃ υἱόν, καί καλέσεις τό ὄνομα αὐτοῦ Ἰησοῦν» (Λουκ. 1, 30-31).

Ἐπειδή ὅμως ἐκείνη ταράχτηκε καί ζήτησε νά μάθει τόν τρόπο πού θά γίνει αὐτό, τῆς ξαναμίλησε ὁ ἄγγελος καί τῆς εἶπε: «Πνεῦμα Ἅγιο θά ἔλθει σ᾿ ἐσένα καί δύναμη τοῦ Ὑψίστου θά σέ προστατεύσει· γι’ αὐτό καί τό Ἅγιο πού θά γεννηθεῖ θά ὀνομαστεῖ Υἱός Θεοῦ.

Καί ἡ Ἐλισάβετ ἡ συγγενής σου, συνέλαβε κι’ αὐτή γιό στά γεράματά της καί αὐτή πού θεωρεῖται στεῖρα, βρίσκεται τώρα στόν ἕκτο μήνα της, γιατί κανένα πράγμα δέν εἶναι ἀκατόρθωτο ἀπό τό Θεό» (Λουκ. 1, 35-37).

Ἄν λοιπόν ἡ ἐγκυμοσύνη τῆς Ἐλισάβετ ἄρχισε μετά τό Σεπτέμβριο, καθώς ἔχει ἀποδειχθεῖ, πρέπει νά μετρήσουμε ἕξι μῆνες μετά ἀπ᾿ αὐτόν. Εἶναι οἱ μῆνες αὐτοί· Ὀκτώβριος, Νοέμβριος, Δεκέμβριος, Ἰανουάριος, Φεβρουάριος, Μάρτιος.

Μετά λοιπόν τόν ἕκτο μῆνα (πού ἔμεινε ἔγκυος ἡ Ἐλισάβετ) ἄρχισε ἡ ἐγκυμοσύνη τῆς Μαρίας. Ἑπομένως ἄν μετρήσουμε ἐννιά μῆνες μετά ἀπ᾿ αὐτόν θά φθάσουμε σέ αὐτόν τόν τωρινό γιά τόν ὁποῖο μιλᾶμε.

Ὁ πρῶτος λοιπόν μήνας τῆς συλλήψεως τοῦ Κυρίου εἶναι ὁ Ἀπρίλιος πού ἀντιστοιχεῖ στόν Ξανθικό, μετά τόν ὁποῖο ἀκολουθοῦν οἱ Μάϊος, Ἰούνιος, Ἰούλιος, Αὔγουστος, Σεπτέμβριος Ὀκτώβριος, Νοέμβριος, Δεκέμβριος, ὁ μήνας στόν ὁποῖο βρισκόμαστε καί ἑορτάζουμε τήν ἡμέρα αὐτή.

Καί γιά νά γίνει περισσότερο κατανοητό αὐτό πού ὑποστηρίζω, θά ἐπαναλάβω, στήν ἀγάπη σας, μέ συντομία πάλι τά ὅσα λέω.

Μία φορά τό χρόνο εἰσήρχετο μονάχος ὁ ἀρχιερέας στά Ἅγια τῶν Ἁγίων.

– Καί πότε γινόταν αὐτό; Τό μήνα Σεπτέμβριο.

Τότε λοιπόν εἰσῆλθε ὁ Ζαχαρίας στά Ἅγιατῶν Ἁγίων. Τότε τοῦ ἔστειλε καί ὁ Θεός τή χαρμόσυνη εἴδηση τῆς γεννήσεως τοῦ Ἰωάννη. Βγῆκε λοιπόν ἀπ᾿ ἐκεῖ καί ἄρχισε ἡ ἐγκυμοσύνη τῆς γυναίκας του.

Μετά τό Σεπτέμβριο καί ὅταν ἡ Ἐλισάβετ βρισκόταν στόν ἕκτο μήνα, πού εἶναι ὁ Μάρτιος, ἄρχισε ἡ ἐγκυμοσύνη τῆς Μαρίας. Ἄν μετρήσουμε λοιπόν ἀπό τόν Ἀπρίλιο ἐννιά μῆνες θά φθάσουμε σέ αὐτόν τό μῆνα πού γεννήθηκε ὁ Κύριός μας Ἱησοῦς Χριστός”.

Ἀδέλφια μου, ἄςμήν γινόμαστε ποτέ ἀχάριστοι πρός τόν Εὐεργέτη Κύριό μας, ἀλλά ἄς τοῦ προσφέρουμε –μέ δοξολογία σάν ἐκείνη τῶν Ἁγίων Ἀγγέλων Του μέσα ἀπό τά βάθη τῆς καρδιᾶς– ὅλη μας τήν ἁγνή πίστη, μέ ἐλπίδα, μέ ἀγάπη, δείχνοντας τό δικό μας ἔλεος καί τή φιλοξενία τῆς ψυχῆς μας γιά νά ὑποδεχθεῖ Ἐκεῖνον.

•