Η ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΕΣΤΑΥΡΩΜΕΝΟΥ ΣΤΟ ΙΕΡΟ ΒΗΜΑ (Υπενθύμιση παλιότερης δημοσίευσης)

 

Επιμέλεια έρευνας: πρωτοπρεσβύτερος Δημήτριος Αθανασίου (χημικός)

 

Εισαγωγικά.

Το πρόβλημα που δημιουργήθηκε σε Μητρόπολη της Αττικής μετά την απομάκρυνση του Εσταυρωμένου από το πίσω μέρος της Αγίας Τραπέζης, εκτός των άλλων, ανέδειξε και ένα νέο πρόβλημα. Την άγνοια του χριστεπωνύμου πληρώματος για τον Ορθόδοξο και τον Ρωμαιοκαθολικού τύπου Σταυρό και Εσταυρωμένο  καθώς και τις Λατινικές επιδράσεις στην Ορθόδοξη λατρεία, που είναι εμφανείς ιδιαίτερα τη Μεγάλη Εβδομάδα. 

Άποψη του γράφοντος είναι να ερευνηθεί περισσότερο το θέμα της θέσης του Εσταυρωμένου στο ιερό βήμα, χωρίς ακραίους ζηλωτισμούς και φανατισμό  αν και όλες οι μαρτυρίες των ειδικών λειτουργιολόγων και των υπαρχόντων μοναστηριακών τυπικών  ΔΕΝ ΔΙΚΑΙΩΝΟΥΝ το  χριστεπώνυμο πλήρωμα.

Στην συνέχεια παραθέτουμε τα στοιχεία που δημοσιεύσαμε σε παλιότερο άρθρο με τίτλο "Λατινικές επιρροές στην  Ορθόδοξη Λατρεία"

Α. Άποψη του Οσίου Νικοδήμου του Αγιορείτη

Παρατηρώντας τα τεκταινόμενα, διαπιστώσαμε στις βαρύδγουπες δημοσιεύσεις, ότι υπάρχει σοβαρό πρόβλημα και από την πλευρά των αντιδρώντων. Ομιλούν για ΚΑΘΟΛΙΚΗ ΑΠΟΒΟΛΗ ΤΟΥ ΕΣΤΑΥΡΩΜΕΝΟΥ από το ιερό Βήμα, αγνοώντας ότι  ο  ΕΣΤΑΥΡΩΜΕΝΟΣ Χριστός ως ΣΩΜΑ ΚΑΙ ΑΙΜΑ βρίσκεται διαρκώς στο ιερό βήμα μέσα  στο ΙΕΡΟ ΑΡΤΟΦΟΡΙΟ. Γι΄ αυτό και ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης στο Πηδάλιο παραθέτοντας  την εικόνα του Ιερού των ναών σημειώνει  με Σταυρό τη θέση του Αρτοφορίου ως απαραίτητο στοιχείο της Αγίας Τραπέζης. Στην παραπάνω εικόνα απεικονίζονται: 

1. -Θρόνος Αρχιερέως ,  

2, 3 Σύνθρονο πρεσβυτέρων.  

4. -Αγία Τράπεζα, 

5. -Ιερό Βήμα, 

6. -Πρόθεση,

 7. -Διακονικό.)

Δυστυχώς, κάποιοι υπερ-ορθόδοξοι αντι-οικουμενιστές θεώρησαν την αντίδραση του λαού  για την απομάκρυνση του Εσταυρωμένου από το πίσω μέρος της Αγίας Τράπεζας ως υγιή ορθόδοξη αντίδραση, χωρίς να ερευνήσουν  περισσότερο το θέμα. Δυστυχώς,  υπάρχουν  λατινικές πρακτικές που  έχουν εισβάλλει στην  Ορθόδοξη λατρεία και λόγω έλλειψης σωστής κατήχησης οι περισσότεροι τα αγνοούν.

Αποτέλεσμα των λατινικών επιδράσεων αυτών είναι να αναπαράγουμε την ΛΑΤΙΝΙΚΗ ΘΕΟΛΟΓΙΑ της Σταύρωσης την οποία προβάλλουμε ΑΝΤΙ-ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΣΤΙΚΩΣ.(!!!!!;;;;) και ποικιλοτρόπως. Δηλαδή αγωνιζόμαστε υποτίθεται Ορθοδόξως για να διατηρήσουμε κάθε ΛΑΤΙΝΙΚΗ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ στην ορθόδοξη λατρεία. Ο παραλογισμός σε όλο το μεγαλείο.

Β. Τυπικό του Αγίου Σάββα

Στο Τυπικό του Αγίου Σάββα δημοσιεύονται τα παρακάτω. «εις τας ιεράς Μονάς δεν πρέπει ίνα υπάρχει Εσταυρωμένος όπισθεν της αγίας Τραπέζης, ει μη μόνον λιτανευτικός Σταυρός. Σημείωσαι δ’ ότι η κοπή του Σώματος εις το περίγραμμα αυτού δεν αντέχει εις ορθόδοξον κριτικήν, διότι ολίγον απέχει του αγάλματος, εγγίζον το είδωλον». (Τυπικόν του οσίου και θεοφόρου πατρός ημών Σάββα του ηγιασμένου, έκδοσις Ιεράς Σταυροπηγιακής Μονής Παναγίας Τατάρνης, σελ. 402).

Γ.'Αποψη του καθηγητή Ι.Φουντούλη

“Η Αγία Τράπεζα οφείλει να μένει ελεύθερη σε όλες της πλευρές της. Η συνήθεια τοποθέτησης διάφορων αντικειμένων στην πίσω πλευρά, καλό είναι να αποφεύγεται. Μεταξύ αυτών συχνότερα είναι ο Εσταυρωμένος ή ο Σταυρός λιτανείας.

“Ο πρώτος είναι απομίμηση της Σταύρωσης του Χριστού με καταβολές δυτικές και από το βυζαντινό θρησκευτικό θέατρο. Η χρήση του την Μεγάλη Παρασκευή τον καθιέρωσε να τοποθετείται πίσω από την Αγία Τράπεζα, ενώ η πραγματική θέση του είναι στα λυπητερά, στην κορυφή της μέσης του τέμπλου. Πανω από την Ωραία Πύλη. Η τοποθέτηση του πίσω ακριβώς από την Αγία Τράπεζα ή στη βάση της αψίδας του βήματος είναι ανυπόστατη θεολογικά. Και δεν αρμόζει στην Θεολογία και τον συμβολισμό του χώρου”.

“Ο δεύτερος είναι ο γνωστός Σταυρός κατασκευασμένος από πολύτιμα μέταλλα ή ξύλο. Η θέση του εκτός από την λειτουργική του χρήση στις ιερές πομπές είναι στο σκευοφυλάκιο του Ναού και όχι επάνω στην Αγία Τράπεζα. Ο Σταυρός των λιτανειών, σε μίξη με τον Σταυρό των λυπητερών του τέμπλου, στους τελευταίους δύο αιώνες πήρε στην Ελληνική κυρίως Εκκλησία, μια ιδιόμoρφη εξέλιξη. Εισήχθη η λιτάνευση του Σταυρού μετα του Τροπαρίου “Σήμερον κρεμάται επί ξύλου” του 15ου Αντιφώνου του Όρθρου της Μεγάλης Παρασκευής και η τοποθέτησή του στο κέντρο του Ναού καθ΄ όλης της ημέρας εκείνης. Παλαιότερα και για 18 ολόκληρους αιώνες, ετίθετο στο προσκυνητάριο η εικόνα του Εσταυρωμένου, από το Δωδεκάορτο του τέμπλου ή κατέβαζαν τον Σταυρό των λυπητερών της κορυφής του εικονοστασίου. Έφερε τον Χριστόν ιστορημένον νεκρόν επάνω στο Σταυρό. Αργότερα το σώμα του Χριστού ζωγραφιζόταν σε περικεκομμένη εικόνα που ήταν μονίμως καρφωμένο επάνω στον Σταυρό. Τα τελευταία χρόνια χάθηκε ο έλεγχος και κατασκευάζονται τεραστίων διαστάσεων Σταυροί και Εσταυρωμένοι και τίθονται μάλιστα αντιπαραδοσιακά πίσω από την Αγία Τράπεζα.”.

Δ. Μαρτυρία απο το Άγιο όρος

Αξίζει να αναφέρουμε ότι και στο Άγιο Όρος, καμία Ιερά Μόνη δεν έχει Εσταυρωμένο μέσα στο Ιερό. Όταν στην “αναγέννηση” του Όρους, οι νέες αδελφότητες θέλησαν να βάλουν Σταύρο στο ιερό βήμα, οι παλαιοί γέροντες είπαν πως ποτέ δεν μπήκε 1000 χρόνια και πως είναι φερμένο από την Δύση.