Σκέψεις και προβληματισμοί με αφορμή την ανάγνωση του Ευαγγελίου του Εσπερινού του Πάσχα στην δημοτική γλώσσα.

 

Το απόγευμα της Κυριακής οι απανταχού Ορθόδοξοι τελούν τον «Εσπερινό της Αγάπης». Το Ιερό Ευαγγέλιο διαβάζεται σε δεκάδες ξένες γλώσσες για να διατρανωθεί παγκοσμίως η εποχή της Αναστάσιμης ελπίδας. Ο Εσπερινός ονομάζεται και «Αγάπη», επειδή ο Χριστός σταυρώθηκε και αναστήθηκε για την αγάπη των ανθρώπων. Για να μπορέσει ο άνθρωπος να μορφώσει λυτρωτική σχέση κοινωνίας με το Θεό. Για να αποκτήσει ο άνθρωπος προοπτική σωτηρίας, μια προοπτική θεμελιωμένη στην άφθαρτη, άνευ όρων και ορίων αγάπη του Θεού για τον άνθρωπο.

Λέγεται ότι η παράδοση της μετάφρασης και απόδοσης του Ευαγγελίου στις γλώσσες των χριστιανικών λαών ξεκίνησε από την Κωνσταντινούπολη, όπου λόγω του Πατριαρχείου παρευρίσκονταν πολλοί ξένοι Ορθόδοξοι διπλωμάτες, οι οποίοι ήθελαν να ακούνε το Ευαγγέλιο και στη γλώσσα τους, αλλά μπορεί και να αντανακλά την ανάγκη να μοιρασθούμε το χαρμόσυνο μήνυμα της Ανάστασης με τον θρίαμβο κατά του Θανάτου σε όσο το δυνατόν περισσότερες γλώσσες, για να κηρυχθεί σ’ όλα τα έθνη της οικουμένης το «Χριστός Ανέστη εκ νεκρών, θανάτω θάνατον πατήσας και τοις εν τοις μνήμασι ζωήν χαρισάμενος».

Ο Εσπερινός της αγάπης στην Μητρόπολη Θεσσαλονίκης

Παρακολουθώντας το σχετικό video είδαμε ότι ο Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης ανέγνωσε το Ευαγγέλιο πρώτα στην ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ και στο τέλος ο διάκονος ανέγνωσε το κείμενο  στην γλώσσα του Ευαγγελίου. Έτσι έρχεται πάλι στην επιφάνεια το θέμα της μεταγλώττισης των Ιερών κειμένων στην ΔΗΜΟΤΙΚΗ.

Το Ευαγγέλιο, δημιούργημα των πρώτων δεκαετιών του 1ου μ.Χ. αι., είναι γραμμένο στη μορφή της γλώσσας μας, που λέγεται ελληνιστική κοινή, και παρά τις μεταφράσεις του στη δημοτική συνεχίζει ν’ αποδίδεται και σήμερα στους ιερούς μας ναούς κατά τον ίδιο τρόπο. Η  ελληνιστική γλώσσα, ενδιάμεση μορφή μεταξύ Αρχαίας Ελληνικής και Δημοτικής γλώσσας, δεν παρουσιάζει ούτε τη δυσκολία κατανόησης της πρώτης ούτε, βέβαια, την ευκολία της δεύτερης, λίγο ως πολύ, όμως, με τη βοήθεια των μεταφράσεων και του κηρύγματος αποτελεί οικείο άκουσμα στο σύνολο σχεδόν των πιστών, που εκκλησιάζονται τακτικά.

Αποτελεί, γι’ αυτό, δώρον-άδωρον η απόδοση του Ευαγγελίου στη Δημοτική, τη στιγμή μάλιστα που μπορεί και πρέπει κάθε πιστός χριστιανός να έχει στο σπίτι του μεταφρασμένη την Αγία Γραφή και να τη μελετά από μόνος του.

Απ’ την άλλη ένα τέτοιο άκουσμα, έστω και μόνο μέσα στους ιερούς ναούς, κρατά ζωντανή την παράδοση, διατηρεί αναλλοίωτο το περιεχόμενο του Ευαγγελίου ανά τους αιώνες, ρίχνει γέφυρες επικοινωνίας με το χθες, αποδεικνύει στην πράξη ότι η γλώσσα μας είναι μία και ενιαία και έχει ρίζες βαθιές, θυμίζει πτυχές της γλώσσας μας, τον πλούτο του λεξιλογίου και τα στάδια εξέλιξής της  και αντιστέκεται στην παγκοσμιοποίηση και στην τάση απλοποίησης και συρρίκνωσης της γλώσσας, που επικρατεί στις μέρες μας χάριν, δήθεν, της διευκόλυνσής μας.

Μία απάντηση από τον Αγιο Νικόδημο τον Αγιορείτη σε όσους υποστηρίζουν την μεταγλὠττιση των Λειτουργικών κειμένων

Φυλαχθείτε αδελφοί μου, από τον λογισμό τούτο· «εσύ είσαι αγράμματος και αμαθής και δεν καταλαβαίνεις εκείνα που λέγονται στην εκκλησία, και λοιπόν γιατί να πας;».

Σας απαντά ένας αββάς στο «Γεροντικό» ότι αν και σεις δεν καταλαβαίνετε εκείνα που λέγονται στην εκκλησία, ο διάβολος τα καταλαβαίνει, και για τούτο τρομάζει και φοβάται και φεύγει από σας· αφήνω δε, ότι και εσείς, αν και δεν τα καταλαβαίνετε όλα όσα λέγονται στην εκκλησία, όμως πολλά από αυτά τα ξέρετε και με εκείνα ωφελείσθε. Προσθέτω δε και τούτο, ότι αν εσείς συχνά πηγαίνετε στην εκκλησία και ακούτε τα θεία λόγια, η συνέχεια εκείνη με το καιρό σας κάνει να καταλαβαίνετε εκείνα που πριν δεν καταλαβαίνατε, όπως λέει ο Χρυσόστομος, διότι ο Θεός βλέποντας τη προθυμία σας ανοίγει το νου σας και τον φωτίζει στο να τα καταλαβαίνει.

(Πηγή: «Χρηστοήθεια των Χριστιανών» Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου)

πρωτοπρεσβύτερος Δημήτριος Αθανασίου