Ομολογία

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΑΜΠΕΡΟΣ (τρελοκαμπέρος)

Ο 1ος αετός της αεροπορίας μας

ΛΑΡΙΣΑ: η πόλη που ξεχνά τους ευεργέτες της

Ο Δημήτρης Καμπέρος είναι μια θρυλική προσωπικότητα που μεγαλούργησε το 19^ο αιώνα (1883-1942). Είναι ο πρώτος Έλληνας Στρατιωτικός αεροπόρος, και ο πρώτος παγκόσμια πιλότος που χρησιμοποίησε το αεροπλάνο για πολεμικούς σκοπούς, ενώ οι Γάλλοι, Άγγλοι και Γερμανοί το χρησιμοποίησαν δύο χρόνια αργότερα.

Ο Δημ. Καμπέρος γεννήθηκε το 1883 στην Ύδρα από οικογένεια αγωνιστών του 1821, αλλά μεγάλωσε στον Πειραιά. Μπήκε πρώτος στη Σχολή Ευελπίδων και αποφοίτησε το 1905 με το βαθμό του ανθυπολοχαγού.

Το 1911 η κυβέρνηση Ελ. Βενιζέλου αποφάσισε να εκσυγχρονίσει το στράτευμα δημιουργώντας αεροπορική υπηρεσία στους κόλπους της. Το υπουργείο Στρατιωτικών έκανε πρόσκληση σε ενδιαφερόμενους να την επανδρώσουν. Ο πρώτος που δήλωσε παρόν ήταν ο Δημ. Καμπέρος. Επιλέχθηκαν – μεταξύ 60 υποψηφίων – ακόμα ο Μιχ. Μουτούσης, Χρ. Αδαμίδης και Παν. Νοταράς. Ήταν οι πρώτοι άνθρωποι που στάλθηκαν για εκπαίδευση ως πιλότοι στη Γαλλία στην πόλη Ετάμπ και στην αεροπορική Σχολή Φαρμάν, 45 χλμ. έξω από το Παρίσι. Αυτή η τετράδα θα θέσει τις βάσεις για την ιστορία της Πολεμικής Αεροπορίας στη χώρα μας.

Τον Απρίλιο του 1912 ο Καμπέρος, μετά την σχετική εκπαίδευση, επιστρέφει από τη Γαλλία στην Ελλάδα σιδηροδρομικώς μαζί με δύο αεροπλάνα (διπλάνα) τύπου «Henzy Farman», που έφτασαν στον Πειραιά με πλοίο, αποσυναρμολογημένα σε δύο κούτες, που αγοράστηκαν από το Ελληνικό κράτος έναντι 123.000 φράγκων.

Ο Καμπέρος συναρμολογεί το διπλάνο του και κάνει τις πρώτες αεροπορικές επιδείξεις στο Φάληρο, στο χώρο του τότε Ζωολογικού Κήπου. Το ημερολόγιο έγραφε 14 Μαΐου 1912. Ο κόσμος το έμαθε και άρχισε να συγκεντρώνεται να τον παρακολουθήσει. Οι εντυπωσιακές αεροπορικές επιδείξεις και τα δεξιοτεχνικά επικίνδυνα ακροβατικά του πάγωναν από φόβο τον κόσμο – αρκετές φορές έκανε προσγείωση ανάμεσα στο πλήθος του κόσμου στην παραλία του ΑΚΤΑΙΟΝ –. Οι θεατές παραληρούσαν… Είναι τρελός ο Καμπέρος, θα σκοτωθεί, φώναζαν, και έτσι κόλλησε το παρατσούκλι «Τρελο-Καμπέρος».

Ο ίδιος έγραφε: “Αισθανόμουν ότι, εκτός από τη δική μου προσωπική τέρψη, μάγευα και τα πλήθη”. Ο αθηναϊκός λαός έσπευδε, σαν ορμητικός χείμαρρος, να καταλήξει στο αεροδρόμιο του Φαλήρου όπως το ποτάμι ρίχνει τα νερά του στο Δέλτα.

Ο Καμπέρος δεν περιορίζεται στη χρήση του, μόνο ως διπλάνου, αλλά στα μέσα Ιουνίου του 1912 το μετατρέπει και σε υδροπλάνο, βάζοντας πλωτήρες στη θέση των τροχών. Έτσι είχε διττή ιδιότητα, μια να πετάει στον αέρα και μία να σχίζει τη θάλασσα.

Η μετατροπή είχε τεράστια επιτυχία και έγινε από τον ίδιο, με βοήθεια του Γάλλου αερομηχανικού Σοβώ και του καθ. του Πολυτεχνείου Χόνδρου, και το ονόμασε «Δαίδαλος». Με αυτό το υδρο-αεροπλάνο στα τέλη Ιουνίου στην διαδρομή Φάληρο-Ύδρα-Φάληρο, κατέρριψε το παγκόσμιο ρεκόρ ταχύτητας, πετώντας με 110 χιλιόμετρα την ώρα. Μια απόσταση 165 χλμ. την έκανε σε μία ώρα και είκοσι λεπτά. Την επομένη ημέρα έγραφαν πρωτοσέλιδα για την πρωτιά αυτή του Καμπέρου.

Στις 29 Σεπτεμβρίου 1912 ξέσπασε ο Α΄ Βαλκανικός πόλεμος. Στη Λάρισα δημιουργείται το πρώτο «Πολεμικό Αεροπορικό Συγκρότημα» και λίγες ημέρες αργότερα (5 Οκτωβρίου 1912) ο Αρχιστράτηγος Κωνσταντίνου δίνει εντολή στον Υπολοχαγό Καμπέρο να πετάξει και να κατοπτεύσει τα στρατεύματα του οθωμανικού στρατού που ήταν κατά μήκος του βραχίονα Ελασσόνας-Σαρανταπόρου και να δώσει τις πληροφορίες στο Στρατηγείο για τον συντονισμό της πολεμικής επιχείρησης που ετοιμάζονταν από ξηρά και αέρα. Ο Καμπέρος απογειώθηκε από τη Λάρισα και αφού έκανε αναγνώριση όλης της εχθρικής περιοχής προσγειώθηκε στον Τύρναβο όπου και υπέβαλε την αναφορά του. Η πτήση αυτή είναι η πρώτη στο κόσμο σε ένα τακτικό πόλεμο.

Στις 9 Οκτωβρίου ξεκίνησε η μάχη του Σαρανταπόρου. Το αεροπλάνο με πιλότο τον Καμπέρο μετατρέπεται σε βομβαρδιστικό. Πετούσε πάνω από τον εχθρικό στρατό και έριχνε από ψηλά με το χέρι αυτοσχέδιες βόμβες που τις κατασκεύαζε το εργοστάσιο Μαλτσινιώτη – το μετέπειτα “ΠΥΡΚΑΛ” –. Είχαν μέγεθος χειροβομβίδας και βάρος μισό κιλό περίπου. Τις έπαιρνε ανά 6, τις έβαζε σε ξύλινο κουτί αδιάβροχο, από ρέγγες, για να μην πάθουν τίποτα από νερό και υγρασία και ξεκινούσε.

Οι Τούρκοι σάστισαν γιατί δεν είχαν ξαναδεί κάτι παρόμοιο και έχασαν το ηθικό τους. Αυτό ήταν αρκετό για την προέλαση των στρατευμάτων μας.

Ο ίδιος ο Καμπέρος μας κάνει μια θαυμάσια παραστατική περιγραφή: «Τους πρώτους μήνες του πολέμου ήμουν αεικίνητος. Μια στη Λάρισα για να επιβλέπω τη συγκρότηση του Λόχου, και μια στην Αθήνα για να επιβλέπω την κατασκευή αεροπορικών βομβών που θα τις χρησιμοποιούσαμε ρίχνοντάς τες από ψηλά. Ήταν κάτι σαν χειροβομβίδες του μισού κιλού η κάθε μία, τις οποίες κατασκευάζαμε για να τις ρίξουμε στον εχθρό κατόπιν κατοπτεύσεως. Δοχεία βενζίνης, που με την κρούση τους στο έδαφος θα αναφλέγονταν και θα δημιουργούσαν απώλειες στον εχθρό (…). Με μια δαγκωνιά η περόνη απελευθερωνόταν και η χειροβομβίδα έφευγε για το σύντομό της ταξίδι και όταν θα έσκαγε θα κατέστρεφε κάτι ή κάποιον (…). Ξαφνικά ανακάλυψα, ότι πίσω από κάποιες φυλλωσιές είχαν κρύψει τα μυδράλια και από αυτά έριχναν και σκότωναν τους δικούς μας. Πέταξα από πάνω τους και οι τέσσερις χειροβομβίδες που έριξα ήταν αρκετές να τα διαλύσω…».

Ο παγκόσμιος τύπος έγραφε διθυράμβους για την πρωτοπόρα ελληνική αεροπορία και αυτό οφείλονταν στον παράτολμο και ριψοκίνδυνο Καμπέρο που αψηφούσε τον κίνδυνο και επιχειρούσε τέτοια υπεράνθρωπη στρατιωτική προσπάθεια.

Τα νέα ταξίδεψαν παντού και έγινε λαϊκός θρύλος! Και βέβαια τον θεωρούσαν και λίγο μουρλό, και το παρατσούκλι του είχε πια καθιερωθεί, «Τρελοκαμπέρος».

Οι επιχειρήσεις συνεχίστηκαν χωρίς απώλειες μέχρι και την 26^η Οκτωβρίου 1912, ημέρα που ο Ελληνικός Στρατός κατέλαβε τη Θεσσαλονίκη.

Ο Λόχος των αεροπόρων έπρεπε να μεταφερθεί στο Μέτωπο της Ηπείρου. Εδώ εκδηλώθηκε διαφωνία μεταξύ του Καμπέρου, διοικητή του Λόχου και του Γάλλου αεροπόρου Μπαρρέ. Ο Καμπέρος πρότεινε τη θέση  “Πέντε Πηγάδια”, επειδή ήταν κοντά στα Γιάννενα, ενώ ο Μπαρρέ τη Νικόπολη κοντά στην Πρέβεζα. Δεν εισακούστηκε – εκ των υστέρων δικαιώθηκε – και αφού υπέβαλε την παραίτησή του από την Αεροπορία επέστρεψε στο Πυροβολικό που ανήκε. Ήταν 1^η Νοεμβρίου 1912 όταν πολέμησε ως λοχαγός του Πυροβολικού στην Ήπειρο.

Το έτος 1913 επανήλθε στην Αεροπορία οργανώνοντάς την και, επισκευάζοντας αεροπλάνα που βρίσκονταν σε αχρηστία. Η έλλειψη βενζίνης, λόγω αποκλεισμού, οδήγησε τον εφευρετικό μας αεροπόρο στην χρησιμοποίηση του νέφτι, μετά τις απαραίτητες μηχανικές βελτιώσεις, για να πετάξουν. Αυτός επίσης οργάνωσε και λειτούργησε την πρώτη στην ιστορία της Ελληνικής αεροπορίας, σχολή χειριστών στη Θεσσαλονίκη.

Με την εκθρόνιση του Βασιλιά Κωνσταντίνου και την ανάληψη εκ νέου της πρωθυπουργίας (Νοέμβριος 1916) από τον Ελ. Βενιζέλο τον έπεισε – παρ’ ότι ήταν Βασιλικός – να μεταφερθεί το αεροδρόμιο στη Λάρισα, όπως και έγινε. Ανέλαβε πάλι ο ίδιος την επάνδρωση, την εκπαίδευση και τη Διοίκησή της.

Στο τέλος του 1917 τα εγκαταλείπει όλα και ιδιωτεύει, αναλαμβάνοντας το τεχνικό γραφείο του πατέρα του και το 1927 ιδρύει την μετέπειτα Αερολέσχη Πειραιά.

Το 1928 συγκροτήθηκε το Β΄ Σύνταγμα αεροπόρων Λάρισας και τέσσερα χρόνια αργότερα συγκροτείται η 2^η Σμηναρχία Λάρισας, μετά την ανεξαρτητοποίηση του κλάδου της αεροπορίας.

Όλα αυτά τα χρόνια έπαιξε ρόλο – κλειδί στην ίδρυση και λειτουργία Σχολής Ικάρων, και το κατόρθωσε. Το έτος 1932, με προτροπή παλιών φίλων και μαθητών του, επανέρχεται στη νεοσύστατη Πολεμική Αεροπορία και αναλαμβάνει την διοίκηση της Σχολής στο Τατόι, που αργότερα θα ονομαστεί σε «Σχολή Ικάρων», όπως ο ίδιος είχε προτείνει.

Το 1934 αποστρατεύεται με το βαθμό του Ταγματάρχη, αφού προηγουμένως πραγματοποιεί μια ονειρώδη επίδειξη με ένα σαράβαλο αεροπλάνο “Αβρό”, πάνω από το βρετανικό αεροπλανοφόρο “Furious” που είχε επισκεφτεί τον Πειραιά.

Τα ξυστά, πάνω από το κατάστρωμα, ακροβατικά του, οι ανάστροφες πτήσεις, που άγγιζαν την επιφάνεια της θάλασσας, ξεσήκωσαν τα πλήθη Ελλήνων και Βρετανών. Την επομένη ημέρα 2 Αυγούστου 1934 αποστρατεύτηκε λόγω ηλικίας.

Έχουμε και τα κωμικοτραγικά! Παραλίγο να μην πάρει και σύνταξη, διότι εκ των υστέρων ανακάλυψαν ότι του έλειπαν κάποια ένσημα… Ανακλήθηκε η αποστράτευση και μετατάχθηκε στην Αεροπορία ως έφεδρος αξιωματικός με τον βαθμό του επισμηναγού για δέκα οκτώ μήνες.

Με την αποστρατεία του (1935) μέχρι και τις παραμονές του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου δεν κάθισε, δεν παροπλίστηκε, αλλά ασχολήθηκε με την εκπαίδευση νεαρών ανεμοπόρων στο Φάληρο.

Το 1941 προσπαθεί για μια ακόμα φορά να βρεθεί στρατευμένος στην Πολεμική Αεροπορία και να προσφέρει τις εθελοντικές του υπηρεσίες δίπλα στους αεροπόρους που πολεμούσαν. Η απάντηση που πήρε ήταν ότι είναι πολύ μεγάλος για κάτι τέτοιο, βυθίζοντάς τον σε θλίψη.

Τον Ιούλιο του 1941 μία γερμανική περίπολος πήγε στο σπίτι του, στη Φρεαττύδα, να τον συλλάβει, αλλά εκείνος αρνήθηκε να τους ακολουθήσει διότι ήταν κατώτεροι σε βαθμό απ’ αυτόν. Απαίτησε να έρθει μαζί τους ένας αξιωματικός Γερμανός της Luftwaffe του ιδίου βαθμού όπως και έγινε. Την επομένη παρουσιάστηκαν με έναν επισμηναγό και τότε τους ακολούθησε. Μετά την ανάκριση για τη φημολογούμενη αντιστασιακή του δράση οι Γερμανοί τον σεβάστηκαν και τον επέτρεψαν να φύγει.

Λίγο πριν το τέλος του έγραψε: «Πλησιάζω τα εξήντα. Έκανα τόσα πολλά και τίποτα δεν έκανα. Δεν παντρεύτηκα. Δεν έκανα ένα παιδί. Πολλοί είπαν, ότι παντρεύτηκα την Ελλάδα και της γέννησα πλήθος νίκες. Είναι όμως έτσι; Ή μήπως η κρυφή μου ερωμένη ήταν η Αεροπορία;».

Ένα εμβατήριο των Ελλήνων αεροπόρων λέει: «… σαν πιάνω το τιμόνι να γίνομαι πότε αετός και πότε χελιδόνι. Και αν η μοίρα το καλεί μια μέρα να πεθάνω παίρνω του χάρου το φιλί μες το αεροπλάνο». Τον Δημήτρη Καμπέρο δεν τον βρήκε ο Χάρος στο αεροπλάνο, αλλά μέσα στο σπίτι του από διαρροή φωταερίου λόγω βλάβης των σωληνώσεων. Αποκοιμήθηκε και δεν ξύπνησε, χωρίς να προφτάσει να δει την απελευθέρωση. Το ημερολόγιο έγραφε 4 Φεβρουαρίου 1942.

Το ότι η Λάρισα έγινε και είναι ο κορμός της Ελληνικής Αεροπορίας το οφείλει στον θρύλο που λέγεται ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΑΜΠΕΡΟΣ (Τρελοκαμπέρος).

Η Λάρισα ευγνωμονούσα τον… ΞΕΧΑΣΕ !!!

Εφημερίδα Αγώνας