Βασιλόπιτα - χοροί
του αρχιμ. Αθανασιου Σιαμακη
Τις ημέρες του δωδεκαημέρου (Χριστούγεννα –Θεοφάνεια) μέχρι
και την αρχή του Τριωδίου, της κατανυκτικής περιόδου της Εκκλησίας, που
κορυφώνεται στη σταύρωση του Χριστού, επεκράτησε στους κοσμικούς κύκλους να
διοργανώνεται καινοφανής εκδήλωση κοπής βασιλόπιτας. Την κοπή συνήθως τη συνοδεύει και χορός, που αρχίζει αθώα και
καταλήγει σε εκλύσεις.
Επειδή η λαϊκή παράδοση συνέδεσε τη βασιλόπιτα με το Μ.
Βασίλειο, νομίζεται από τους πολλούς ότι είναι χριστιανικό έθιμο. Η μεγάλη
παρεξήγηση έχει πάρει έκταση και σχεδόν γίνεται κοπή από πολλούς, αν μη όλους
τους συλλόγους, ακόμη και από εκκλησιαστικούς και αγιορειτικούς φίλους και φορείς
με ελαφρά συνείδηση.
Επικρατεί η αντίληψη ότι δεν είναι δα και κάτι το μεμπτό με αφορμή
τη γιορτή του Μ. Βασιλείου και την αρχή του έτους να μαζευτούν τα μέλη και σε
εορταστικό και ευχάριστο κλίμα, να κοπή βασιλόπιτα, να αναδειχθεί ο τυχερός,
και να κλείσουν με χορούς, δεδομένου ότι δεν έχει γραφεί κάτι πιο υπεύθυνο για
τη βασιλόπιτα.
Το πράγμα όμως είναι εκ διαμέτρου αντίθετο προς τη
χριστιανική σύνδεση του εθίμου. Και προς άρση της παρεξήγησης είναι
επιβεβλημένο να πούμε ότι το έθιμο της βασιλόπιτας προέρχεται από τον
ειδωλολατρικό χώρο και πιο συγκεκριμένα από τα ρωμαϊκά saturnalia (κρόνια), που ήταν γιορτή αγροτική.
Κατ΄ αυτήν προσφέρονταν στους θεούς οι απαρχές των γενημάτων και
ταυτόχρονα με κλήρωση αναδεικνύονταν «ο βασιλιάς των σατουρναλίων», που
χαρακτηριζόταν ως το τυχερό πρόσωπο της ημέρας και του έτους και του
αποδίδονταν τιμές και δώρα.
Παρόμοια έθιμα, που προέκυψαν από δάνεια εθίμων και εορτών
μεταξύ Δύσεως και Ανατολής, συναντούμε στις αρχαίες ελληνικές εορτές των
Θαλυσίων, προσφοράς των απαρχών του θερισμού στη θεά Αρτέμιδα και Δήμητρα, και των Θαργηλίων, που έχει και αυτή αγροτικό
και λαϊκό χαρακτήρα (Θαργηλιών-ώνος ήταν ο 11ος μήνας του αττικού
ημερολογίου 15 Μαΐου-15 Ιουνίου).
Τα saturnalia,
όπως είπα, ήταν εορτή των Λατίνων προς τιμήν του ιταλικού οργιαστικού αρχιερέως
θεού Σατύρνου (το υ προφέρονταν
ου) (saturnus) . Οι αισχροί πρόπολοι (= ιερείς, υπηρέτες) της θεότητος,
λεγόταν «σατύρνοι», λατινιστί «saturni»,
που σημαίνει σπορείς, γονιμοποιοί, και παραπέμπουν στο αχαλίνωτο πορνικό και
οργιαστικό ποιόν της εορτής. Το όνομα κατά τα μετά τον Όμηρο χρόνια ήρθε από
τις ιταλιωτικές αποικίες στην Πελοπόννησο
κι από κει διασπάρηκε με την τραγωδία της κλασσικής εποχής σε όλη την Ελλάδα με τη μορφή «σάτυροι».
Η μεταποιημένη αισχρή εορτή των σατουρναλίων σε εορτή «χριστιανικής»
βασιλόπιτας εμφανίστηκε νωρίς στο χώρο
του ακόλαστου παπισμού, και μέσω του υπερεθνικού εμπορίου έφτασε και στη χώρα
μας έτσι μεταποιημένη.
Φορείς ορθόδοξοι
χριστιανικοί θα έπρεπε να είχαν τις επιφυλάξεις τους για το είδος του
εθίμου της βασιλόπιτας, όχι μόνο για το διασυρμό του αυστηρού χριστιανικού
πνεύματος και του Μ. Βασιλείου, αλλά και
για την δυτική και ειδωλολατρική οργιαστική χροιά της, που υιοθετήθηκε και
διαδόθηκε έτσι από το δολιοφθορικό πνεύμα του παπισμού.
Αν συνδυαστεί το έθιμο αυτό με τα άλλα δύο, επίσης
ειδωλολατρικά, τις φωτιές και του καρναβαλιού, που το έχουν στη μέση,
καταλαβαίνει ο νοήμων το παγανιστικό εορτολόγιο που αναβιώνει στις μέρες μας και
την ευθύνη των ερταστών, προς εξοβελισμό
του ευαγγελίου του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού.
Μήπως μόνο με τη βασιλόπιττα μεταφέρθηκαν έθιμα εκ των Σατουρναλίων ή άλλων ειδωλολατρικών τελετών στη λαϊκή -εν μέρει και στην επίσημη- θρησκευτικότητα; Μήπως και η ίδια η μεταφορά των Χριστουγέννων από τις 5-6 Ιανουαρίου στην 25η Δεκεμβρίου δεν ήταν εκτός από κίνηση καλής θελήσεως προς τους Δυτικούς, μία υποχώρηση και στην Ορθόδοξη θρησκευτικότητα; Και άλλα πολλά, και δόξα τῷ Θεῷ που βρίσκεται ένας αρχιμανδρίτης ο οποίος προσέχει και αυτά, τα βασικά, το Α της αλφαβήτου και δεν πηγαίνει απευθείας στο Ω. Διότι, καλός ο αντιοικουμενισμός, ευλογημένη η αποτείχιση, αλλά εάν αποτειχιστούμε μόνον από το Ω όπως κάνουμε σήμερα και μας μείνουν "αμανάτι" το Α, το Β, το Γ, το Δ, το Ε.....το Χ, το Ψ και τα Ω+1, Ω+2 (ατοπήματα και κακοδοξίες που υφέρπουν και παγιώνονται) ουδέν εποιήσαμεν.
ΑπάντησηΔιαγραφήΜας προξενήθηκε η απορία εάν το εκ παπισμού κα Ρώμης εισαχθέν νεοειδωλολατρικό αυτό και τυχερό έθιμο, επιβιώνει πλην της καθ ημάς ¨ορθοδοξίας¨ στις Δυτικές χώρες. Και εάν ναι, πώς. Ε λοιπόν, ΔΙΑΠΙΣΤΏΣΑΜΕ εύκλα με αναζήτηση στο διαδίκτυο, ότι ΝΑΙ υπάρχει στις μέρες μας και μάλιστα μετεδόθη μέχρι Αμερικής. Και ότι, παραδόξως, το τηρούν, ως λαϊκό έθιμο και οι προτεστάντες, καίτοι αντιπαπικοί. Εν τέλει τα αρχαία ειδωλολατρικά ἐθιμα, τυχερά αντικείμενα σε πίτες, μεταμφιέσεις, χοροί και καρναβάλια, πυρολατρικές τελετές, βασιλιάς και βασίλισσα του καρναβάλου, επιβιώνουν σε όλους τους "χριστιανικούς" λαούς (στα εισαγωγικά συμπεριλαμβάνω και τους Ορθοδόξους, διότι κι εμείς τα εορτάζομεν ατὐπως όλα) κάποιες φορές ως δήθεν χριστιανικές παραδόσεις.
ΑπάντησηΔιαγραφήπηγή: We Eat What? A Cultural Encyclopedia of Unusual Foods in the United States
KING CAKE (King’s cake)
The king cake is the American version of the European Twelfth Night cake. King cakes are primarily made and eaten in Louisiana. The cakes are eaten during Epiphany, which lasts from Twelfth Night to Mardi Gras and officialy ends on Ash Wednesday, the beginning of Lent. Several countries have different versions of Twelth Night cake, including galette des rois in France, Dreikonigskuchen in Germany/Bavaria, the black bun in Scotland, bolo rei in Portugal, and rosca de reyes in Spain and Mexico.
The Twelfth Night cake is an important part of the Twelfth Night celebration, which, in Christian trandition, commemorates the Three Wise Men/Magi/Kings that visited baby Jesus on the twelfth night after he was born. However, the celebration of Twelfth Night haw its roots in an ANCIENT ROMAN FESTIVAL called SATURNALIA, a pre-Christian harvest and winter solstice celebration held throughout the ROMAN EMPIRE. It celebrated SATURN or SATURNUS, the god of agriculture, and the king of Rome’s Golden Age. During the festival, whoever found the SINGLE BEAN in a SPECIAL GALLETE (a flat, round, crusty cake) became the king of the festival.
The tradition of electing a mock king carried over to the Middle Ages in the form of the Twelfth Night king. He was called the Lord of Misrule, and he presided over all the festivities with his accomplice, the boy bishop. All in attendance were subject to the mock king’s whims as a way of celebrating the end of the Christmas season. People masqueraded, danced, cross-dressed, and gambled.
Ακολουθεί η μετάφραση στο επόμενο σχόλιο
μετάφραση του κειμένου του προηγούμενου σχολίου
ΑπάντησηΔιαγραφήΜετάφραση: Το κέικ του βασιλιά
Το King cake (king’s cake, κέικ του βασιλιά) είναι η αμερικανική εκδοχή του ευρωπαϊκού Twelfth Night cake (κέικ της δωδεκάτης νύχτας). Τα κέικ παρασκευάζονται κυρίως και τρώγονται στη Λουιζιάνα κατά τη διάρκεια των Θεοφανείων, που διαρκούν από τη δωδέκατη νύχτα έως το Mardi Gras (σημ. εκδηλώσεις καρναβαλικών παρελάσεων, χορών και τολμηρών μεταμφιέσεων, Γαλλική έκφραση που σημαίνει "Fat Tuesday" διότι τρώνε πολύ και παχαίνουν προ της νηστείας) και τελειώνει επίσημα στην Τετάρτη της τέφρας (σημ. εορτή των Δυτικών χριστιανών που σταυρώνουν με στάχτη το μέτωπο με την έκφραση τα πάντα είναι τέφρα, όλα είναι χώμα, (γη και σποδός)), την αρχή της Σαρακοστής (των 6 εβδομάδων της επιείκειας πριν από το Πάσχα). Πολλές χώρες έχουν διαφορετικές εκδόσεις κέικ Twelth Night, όπως το galette des rois στη Γαλλία, το Dreikonigskuchen στη Γερμανία / Βαυαρία, το black bun (μαύρη κουλούρα) στη Σκωτία, το be rei στην Πορτογαλία και το rosca de reyes στην Ισπανία και το Μεξικό.
Το Twelfth Night cake (κέικ της δωδέκατης νύχτας) είναι ένα σημαντικό μέρος της εορταστικής εκδήλωσης της Δωδέκατης Νύχτας, η οποία, κατά την χριστιανική παράδοση, τιμά τους Τρεις Σοφούς / Μάγους / Βασιλιάδες που επισκέφτηκαν το μωρό Ιησού στη δωδέκατη νύχτα μετά τη γέννησή του. Ωστόσο, ο εορτασμός της δωδέκατης νύχτας αποδίδει τις ρίζες του σε ένα ΑΡΧΑΙΟ ΡΩΜΑΪΚΟ ΦΕΣΤΙΒΑΛ που ονομάζεται SATURNALIA, μια ΠΡΟΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ γιορτή του χειμερινού ηλιοστασίου που διεξήγετο σε όλη τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Εορταζόταν ο SATURN ή SATURNUS (Σάτυρος), ο θεός της γεωργίας, και ο βασιλιάς της Χρυσής Εποχής της Ρώμης. Κατά τη διάρκεια των εορτασμών, όποιος εύρισκε το μοναδικό φασόλι που υπήρχε μέσα σε μια επίπεδη πίτα (μια επίπεδη, στρογγυλή, καβουρδισμένη τούρτα) γινόταν ο βασιλιάς του φεστιβάλ.
Η παράδοση της εκλογής ενός ψεύτικου βασιλιά μεταφέρεται στον Μεσαίωνα με τη μορφή του βασιλιά της Δωδέκατης Νύχτας. Ονομάστηκε ο Κύριος της Misrule και προήδρευε σε όλες τις εορτές με τον βοηθό του, τον επίσκοπο αγόρι. Όλοι οι παρευρισκόμενοι υπόκεινταν στις ιδιοτροπίες του ψεύτικου βασιλιά, ως τον τρόπο για να γιορτάσουν το τέλος της εποχής των Χριστουγέννων. Οι άνθρωποι ντυνόταν μασκαράδες, χόρευαν, φορούσαν ρούχα του αντίθετου φύλου και έπαιζαν τυχερά παίγνια.