«ΔΙΑΛΟΓΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ» (Κεφ. 19)

Με αφορμή τον διάλογο με «Ανωνύμους», ο οποίος επικεντρώθηκε στα κεφ. 19 και 20 της Ι. Αποκαλύψεως και στις σχετικές ερμηνείες του μακαριστού Τρεμπέλα, θεωρώ εποικοδομητικό να προσθέσω – συμπληρώσω με τα εξής:

Στην εισαγωγή του 19^ου Κεφ., αναφέρεται μια «ένδοξη παρουσία» του Χριστού, αόρατη μεν αλλά μεγάλης πνευματικής ισχύος – σημασίας. Με τις λέξεις «ένδοξη παρουσία» κοινοποιεί ο ερμηνευτής το πνευματικό περιεχόμενο των λέξεων. Δηλώνει ότι πρόκειται περί καθόδου ουσιωδώς επί της γης (αόρατη) του Χριστού. Υπογραμμίζει, ότι τα λεκτικά – νοηματικά όρια των λέξεων δεν συμπίπτουν με αυτά της παρουσίας του Χριστού «επί συντελεία των αιώνων». Είναι εμφανές, ότι δεν θεωρεί – ονομάζει την επέμβαση ως «παρουσία». Αντίθετα, πιστεύει ότι της «ενδόξου Παρουσίας» ακολουθεί και ενεργοποιείται η «εκτάκτως δραστική επέμβαση του Χριστού». Το χωρίο (Πραξ. 3, 20 - 21) αποκλείει όμως, μια ενδιάμεση παρουσία του Χριστού. Ούτε στο Ιερό κείμενο (κεφ. 19) της Αποκαλύψεως, ούτε σε άλλη ερμηνευτική πηγή κοινοποιείται αυτή η «διαβάθμιση» των παρουσιών του Χριστού. Εάν είναι όντως παρουσία, τότε ως διακριτή είναι μετρήσιμη, δηλ. δεύτερη στη σειρά η Τρίτη εν σχέσει με τις δύο άλλες γνωστές (υπαρκτές) παρουσίες του Χριστού.

Η σωστή γλωσσική έκφραση απαιτεί όχι μόνο επαρκή κατάρτιση, αλλά και μεγάλη προσοχή, αυστηρό λογικό έλεγχο, τα οποία ως καθηγητής διέθετε εις μέγιστο βαθμό. Δεν νομίζω, ότι υπέπεσε σε εκφραστικό σφάλμα (δεν αποκλείεται).

Εάν όμως είναι συνειδητή του εκτίμηση, τότε έχουμε ερμηνευτική διάθλαση – πλάνη. Οι άνθρωποι του Θεού αποκτούν ως χάρισμα διαφορετικές ο καθένας θείες δωρεές, όχι όμως το «αλάνθαστο», εκτός βεβαίως της Θείας πληροφορίας.

Ο Π. Τρεμπέλας ακολουθεί στην ερμηνεία του 19 κεφ. (και του 20) χρονική διαδοχική ακολουθία – αλληλουχία, γι’ αυτό υπογραμμίζει: «πρόκειται περί αοράτου επεμβάσεως του Χριστού εκτάκτως δραστικής, δια της οποίας κατανικάται οριστικώς η αντίθεος δύναμις του Αντιχρίστου και εξασφαλίζεται η θριαμβευτική επικράτησις του Ευαγγελίου και ο πραγματικός εκχριστιανισμός του κόσμου και ο επί μακράν περίοδον ετών θρίαμβος του έργου του Χριστού.

Όμως, ο π. Αθανάσιος Μυτιληναίος, σημειώνει:

«Άξιον προσοχής από ερμηνευτικής απόψεως είναι ότι εφ’ εξής ο προφήτης Ιωάννης (μετά δηλ. το κεφ. 19, 1-3), ό,τι θα μας περιγράψει δεν υπόκειται εις χρονικήν αλληλουχίαν, αλλά Πρώτην και Δευτέραν Παρουσίαν του Χριστού (όχι ενδιάμεση), παρελθόν, παρόν και μέλλον, προσεχές και απώτατον, όλα ευρίσκονται εις μίαν και την αυτήν εικόνα. Εάν θα αναζητήσουμε χρονικήν αλληλουχίαν κινδυνεύουμε να αποδεχθούμε χιλιαστικάς θέσεις, τας οποίας έχει καταδικάσει η Εκκλησία μας, έστω και υπό την πνευματικωτέραν μορφήν».

Σ’ αντίθεση με την ερμηνεία του Τρεμπέλα, ο π. Αθανάσιος συνεχίζει: «το δέσιμο του Σατανά δεν είναι τι άλλο παρά ότι μένει ανενέργητος, με ακρωτηριασμένη δύναμι, με δέσμευση της τόλμης του, και φυσικά μόνον δια τους εν συνειδήσει βαπτισμένους Χριστιανούς, που ο Χριστός με την πρώτην του παρουσίαν τον έδεσε.

Τα χίλια χρόνια, είναι ένας στρογγυλός αριθμός που φανερώνει τον μεταξύ των δύο παρουσιών του Χριστού χρόνου ή τον χρόνον του Ευαγγελίου και δεν είναι 1000 χρόνια μετά την παρουσία του Αντιχρίστου όπως διδάσκουν παλαιοί και νεώτεροι χιλιασταί.

Μετά από την μακράν περίοδον του Ευαγγελίου και λίγο πριν από την Δευτέραν του Χριστού παρουσίαν, όταν οι Χριστιανοί θα έχουν αρχίσει να κοσμικοποιούνται, τότε θα λυθή ο Σατανάς για λίγο, οπότε θα έλθη η μεγάλη αποστασία κατά την διάρκειαν της οποίας θα δράσει ο Αντίχριστος και ο ψευδοπροφήτης, και ευθύς μετά η Κρίσις και το τέλος της ιστορίας».

Επίσης στο «ΤΑΜΕΙΟΝ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ», του επισκόπου Θεοφίλου του εξ Ιωαννίνων, στο κεφ. ΡΘ΄, διαβάζουμε:

«Αυτοί οι δύο Ενώχ και Ηλίας κηρύττοντες τον λόγον του Ευαγγελίου και την πλάνην του Αντιχρίστου, θέλουσι φονευθή από τον Αντίχριστον και ευθύς φανήσεται η φοβερά Δευτέρα Παρουσία του Χριστού, δια να εξαφανίση τον Αντίχριστον και τον άπαντα κόσμον να κρίνη» (Σελ. 277, εκδ. Βασ. Ρηγόπουλου).

Σ’ αντίθεση με την πλάνη του Τρεμπέλα, και ο επίσκοπος – ερμηνευτής Θεόφιλος, παρουσιάζεται ενωμένος με τις διαχρονικές ερμηνείες των αγίων, που τοποθετούν την συντριβή του Αντιχρίστου λίγο πριν την Δευτέρα Παρουσία του Χριστού».

Ένας «Ανώνυμος», παρατηρεί: «οι άγιοι Πορφύριος και Παΐσιος συμφωνούν με την ερμηνεία – θέση του Τρεμπέλα».

Ερώτημα: Προφορικά ή γραπτά εξέφρασαν τις θέσεις τους οι άγιοι; Διαβεβαίωσαν, όπως ο αγ. Εφραίμ ο Σύρος, ότι έχουν άνωθεν πληροφορία;

Ο άγιος Εφραίμ, υπογραμμίζει: «Πώς εγώ ο ελάχιστος και αμαρτωλός Εφραίμ, και πλήρης πλημμελημάτων, θέλω δυνηθή να διηγηθώ τα υπέρ την δύναμίν μου! Αλλ’ επειδή ο Σωτήρ δια της ευσπλαχνίας του, τους αγραμμάτους σοφίαν εδίδαξε και δι’ αυτών τους πανταχού κατεφώτισε, θέλει ενδυναμώσει και ημών την γλώσσαν προς ωφέλειαν και οικοδομήν, και εμού του λέγοντος και πάντων των ακροατών».

Η θέση του αγίου Εφραίμ, στο λόγο του «Περί παρουσίας του Χριστού και Αντιχρίστου» είναι όπως του π. Αθανασίου Μυτιληναίου και αντιθετική του Τρεμπέλα.

Ερώτημα: Είναι δυνατόν ο Χριστός να δίδει αντιφατικές πληροφορίες;

Η διαχρονική ερμηνεία των Πατέρων – ερμηνευτών συμφωνεί προς την διδασκαλίαν του αγίου Εφραίμ.

Είναι αναγκαίο να τονισθεί, ότι και οι σχετικές ερμηνείες του Ν. Σωτηρόπουλου, ανήκουν στην διαχρονική αυτή συμφωνία.

Άξιο αναφοράς, ότι ο μακαριστός Ν. Σωτηρόπουλος αφορίσθηκε «δια την μαρτυρίαν Ιησού» (Αποκ. 20,4).

Θα μάκραινε υπερβολικά ο λόγος, αν παραθέσουμε (έστω και σύντομα) αποσπάσματα αγίων ερμηνευτών, σύγχρονων και παλαιοτέρων, που διαφωνούν με τον Τρεμπέλα.

Ως Ορθόδοξοι, ας παραμείνουμε στη διαχρονική ερμηνευτική σύγκλιση, που επέχει – τρόπον τινά – θέση συλλογικής (συνοδικής) θέσης μέσα στην Εκκλησία.

Σε προβληματισμό (αξιόλογο) ενός σχολίου, περί «των ψυχών των πεπελεκισμένων» (Αποκ. 20,4 και Αποκ. 6,9), υπάρχει σπουδαία (εκτενής) ερμηνεία στο «Αντιχιλιαστικό Εγχειρίδιο» του Ν. Σωτηρόπουλου (Σελ. 256 – «Η πρώτη ανάστασις»).

Στον γόνιμο αυτό διάλογο, υπάρχουν πολλά αποθέματα Ορθόδοξης ευαισθησίας, που πρέπει να συσπειρωθούν έναντι της παναιρέσεως του Οικουμενισμού, Αγιογραφικά και Πατερικά (αποτειχίσεις, Διακοπή μνημοσύνου κ.λ.π.).

Επαινετή η προσπάθεια για ερμηνευτική (Ορθόδοξη) εμβάθυνση στην Γραφή, αλλά θα πρέπει να αναρωτηθούμε τι προσβάλει βαθύτερα την Ορθόδοξη πίστη σήμερα (οικουμενισμός) και να αντιδράσουμε.

Ο άγιος Εφραίμ ο Σύρος στα «ΑΣΚΗΤΙΚΑ» του, τονίζει:

«Τότε Έκαστος (Δευτέρα Παρουσία) θέλει ζητηθή για την ομολογίαν της πίστεως, και την συνταγήν του βαπτίσματος, και την αμίαντον πίστιν από πάσης αιρέσεως, και την σφραγίδα άθραυστον και τον χιτώνα αμόλυντον, κατά το γεγραμμένον: Εις ον τινά εδόθη πολύ, θέλει ζητηθεί παρ’ αυτού· και με όποιον μέτρον μετρά έκαστος θέλει αντιμετρηθή εις αυτόν».

ΝΙΚΟΣ Ε. ΣΑΚΑΛΑΚΗΣ

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΣ